14.05.2017 10:13
Hólmsteinn ÍS 155.
Nýr vélbátur
Í þessari viku hljóp af stokkunum í skipasmíðastöð
Marselíusar Bernharðssonar hér á Ísaflrði nýr vélbátur, Hólmsteinn að nafni,
14,03 smálestir. Báturinn er úr eik og með sama lagi og Ðísirnar og Páll
Pálsson frá Hnífsdal. Í bátnum er ensk vélartegund, og heitir hún Kelvin.
Eigandi þessa báts er nýtt hlutafélag á Þingeyri í Dýraflrði. Það heitir
Kaldbakur. Í stjórn þess eru Edvard Proppé, Matthías Guðmundsson
vélaverkfræðingur og Óskar Jóhannesson hreppstjóri, sem gekkst fyrir stofnun
félagsins og er formaður stjórnarinnar. Skipstjóri á bátnum verður Björn
Jónsson frá Þingeyri, Jóhannssonar.
Báturinn er heitinn eftir Jóni Hólmsteini
Guðmundssyni, lengi bónda á Granda í Brekkudal, föður Guðmundar, sem nú er
skipstjóri á e. s. Eddu. Jón Hólmsteinn var lengi skipstjóri á seglskipum frá
Þingeyri, aflamaður í bezta lagi og stjórnandi ágætur. Hann var. lengst
skipstjóri á skonnortunni Phönix, sem áður hét Rósamunda, en það skip hafði
einkennisbókstafína ÍS 155, og
hefir Hólmsteinn hlotið þá í arf. Hólmsteinn er hin fríðasta og vandaðasta
fleyta, og er þess að vænta, að honum fylgi gæfa og gengi svo sem nafna hans
Jóni Hólmsteini. Færi betur, að Dýrflrðingar gætu sem fyrst bætt við sig svo
sem tveimur, þremur bátum af svipaðri stærð og þessi er og ekki síður vönduðum
að allri gerð.
Skutull. 16 nóvember 1940.
Óttast um
bát með 4 mönnum
"Vjelbáturinn "Hólmsteinn", 14 smálestir að stærð,
réri frá Þingeyri s.l. föstudag, en hefir ekki komið fram síðan, og er farið að
óttast um afdrif bátsins og fjögra manna, sem á honum voru. Veður var hið besta
fyrir Vesturlandi þangað til í gær, að nokkuð hvesti og komst vindurinn upp í
6-7 vindstig, og er því næsta óskiljanlegt, hvað orðið hefir að hjá bátnum.
Vjelbátur frá Þingeyri fór að leita ,,Hólmsteins" á hvítasunnudag. Fundu
bátverjar 6 bjóð af lóð ,,Hólmsteins", en hann var alls með 14 bjóð.
Slysavarnafjelagið hefir beðið skip að svipast um eftir bátnum, en hann hefir
ekki fundist. Flugvjelin Haförnin ætlaði kl. 3 í nótt til að leita bátsins.
Morgunblaðið. 4 júní 1941.
Hólmsteinn
ÍS 155 skotinn niður
Föstudaginn 30.maí
1941 fór Hólmsteinn í hefðbundinn róður út af Vestfjörðum. Um borð
voru fjórir þaulvanir sjómenn og veður hið ákjósanlegasta til fiskveiða á
miðunum vestur af Dýrafirði. Síðan spurðist ekkert til Hólmsteins né
áhafnarinnar og í landi var fólk farið að óttast um hann. Bátur var þá sendur
frá Þingeyri til leitar ásamt varðskipinu Óðni. Einnig leitaði flugvél (Haförninn) á
stóru svæði, en ekkert fannst nema 6 bjóð. Þann 5 júní fann síðan
vélbáturinn Kveldúlfur frá Hnífsdal tvo tóma lóðastampa (hálftunnur)
um 28 sjómílur NV af Deild.(beint út af Dýrafirði) og talið var víst að
lóðastamparnir væru frá Hólmsteini komnir.
Það vakti athygli manna að lóðastamparnir frá Hólmsteini vor með kúlnagötum,
auk þess sem í þeim fannst sprengjubrot sem benti til þess að skipverjar á
Hólmsteini hefðu lent í skothríð. Það var hald manna að Hólmsteinn hafi óvart
lent á átakasvæði Þýskra og Breskra herskipa sem börðust nú um yfirráðin yfir
Atlantshafi.
Hólmsteinn hafði verið við fiskveiðar út af Dýrafirði í sæmilegu veðri
þegar Walter Kell foringi á kafbátnum U-204 varð var við
Vb.Hólmstein. Um kl 5:15 um morguninn (31.maí) kom kafbáturinn úr kafi og réðst
á fiskibátinn fyrirvaralaust með vélbyssu og sökkti honum. Stóð árásin í um
klukkustund. Í árásinni fórust einnig skipverjarnir fjórir.
Hólmsteinn var fyrsta fórnarlamb Walter Kell á kafbátnum U-204. Erfitt
er að glöggva sig á hvað Walter gekk til með að ráðast á svo lítilfjörlega bráð
sem augljóslega hafði engan tilgang og hafði í raun ekkert með gang styrjaldarinnar
að gera. Hinsvegar höfðu þjóðverjar lýst því yfir að N-Atlantshafið væri
ófriðarsvæði og að öll skip og bátar sem þar færu um væru lögmæt skotmörk.
Skipverjar á Hólmsteini voru:
Ásgeir Sigurðsson formaður frá Bolungarvík, Níels
Guðmundsson, Helgi Jóhannsson og Guðmundur Kristjánsson, allir
frá Þingeyri.
Vélbáturinn Hólmsteinn ÍS 155 var 14 tonna eikarbátur, gerður út
frá Þingeyri vorið 1941. Eigandi var Kaldbakur hf.
Walter Kell var fæddur 14.desember 1913. Hann fórst með kafbátnum U-204 þann 19
oktober 1941 þegar honum var sökkt af korvettunni HMS Mallow.
Sagnabrunnurinn. 10 júlí 2010.