30.04.2020 22:12
Bátar við bryggju í Neskaupstað.
Norðfirskir bátar og færeyskur kútter við bryggju í Neskaupstað. (C) Sigurður Arnfinnsson.
Friða verður
norðfirsk trillumið
fyrir stórum netabátum
Trilluútgerð er mjög mikilvægur þáttur í atvinnulífi margra
sjávarplássa hér á landi. Þannig eru t.d. um 40 trillur gerðar út frá
Neskaupstað á hverju sumri og færa frystihúsinu mikinn og góðan afla.
Fréttaritari Þjóðviljans i Neskaupstað tók einn norðfirskan "trillukarl",
Guðmund Karlsson, tali og lagði fyrir hann nokkrar spurningar. Guðmundur er 35
ára gamall Húsvíkingur, en flutti til Neskaupstaðar 1963. Hann er
Stýrimannaskólagenginn og hefur stundað sjómennsku sem aðalstarf, m.a. stundað
trilluútgerð héðan frá Neskaupstað flest sumur frá 1968.
Fyrst var Guðmundur spurður um eigin trillu. "Hún heitir Svala NK-54,
hálfdekkuð, 4,3 tonn að stærð samkvæmt nýju mælingunni. Hún er smíðuð á
Siglufirði 1961 og endurbyggð í Dráttarbraut Neskaupstaðar 1975." Hvað
stendur trilluútgerð lengi? "Hún stendur frá því í byrjun maí og út október hér
í Neskaupstað. Þetta finnst okkur mörgum helst til stuttur tími. Því ætlum við
nokkrir að gera tilraun með grásleppuveiðar nú í apríl, og kanna hvort ekki sé
hægt að lengja þannig vertíðina. Grásleppuveiðar hafa lítið verið stundaðar
héðan, en ég trúi því, að hægt sé að gera héðan út á grásleppuveiðar með góðum
árangri." Nú stendur trilluútgerðin hér svona stuttan tíma. Hvað gera
trillukallar meðan þeir róa ekki?
"Það er nú margvislegt. Sumir fara á togara en aðrir vinna það sem til fellur í
landi, og þeir sem best hafa fiskað taka því bara rólega." - Hvaða
veiðarfæri eru notuð á trillum? "Færi, lína og þorskanet. Langflestir róa með
færi og tel ég, að þau komi best út þegar á heildina er litið. Gjörbylting varð
þegar rafmagnsrúllurnar komu til sögunnar. Gera þær vinnuna á sjónum margfalt
léttari og svo eru þetta undraverkfæri í miklum fiski. Einn maður getur með
góðu móti annað þremur rúllum, þannig að mikið er hægt að draga þegar sá guli
gefur sig." - Hefur fiskgengd á trillumið norðfirðinga minnkað síðustu árin?
"Ekki held ég það nú. Segja má, að trillumið okkar norðfirðinga séu á svæðinu
frá Dalatanga að Gerpi, allt út í tólf mílur. Á þessu svæði hefur fiskgengdin
áreiðanlega ekkert minnkað og fiskurinn að svipaðri stærð og áður." - Hvað
með netaveiðar á þessu svæði? "Ég er algjörlega á móti öllum netaveiðum á
stórum bátum á þessum fiskimiðum; þessar fáu trillur, sem róa með net héðan
skipta ekki máli. Ef t.d. 10 stórir bátar kæmu hingað og legðu net sín á þau
fiskimið, sem við stundum veiðar á þá gætum við lagt trillunum okkar og fengið
okkur eitthvað annað að gera því þeir legðu trilluútgerð héðan gjörsamlega í
rúst.
Það var farið fram á það í fyrra við stjórnvöld að svæðið væri friðað fyrir
netaveiðum á stórum bátum, en því var synjað. En það verður að banna þessar
veiðar nú þegar á þessu ári, því annars kann illa að fara, jafnvel svo illa, ef
stórir flotar netabáta koma hingað á miðin, að norðfirsk trilluútgerð heyri
sögunni til. En þar sem verið er að tala um, að við verðum að auka sókn í aðra
fiskistofna en þorskinn, þá finnst mér sjálfsagt að opna hér svæði fyrir snurvoðarbáta
frá því í endaðan september og til áramóta, því hér eru auðug skarkolamið, sem
vel ma nýta." - Eru trillur ekki orðnar vel útbúnar til sjósóknar? ,,Jú,
mikil ósköp. Allar eru þær komnar með dýptarmæla og þó nokkrar með radar. En
það sem athyglisverðast er, er sú staðreynd, að í hverri trillu héðan frá
Neskaupstað er talstöð og eykur það mikið öryggið. Vð tilkynnum Nesradíó þegar
við förum af stað, aftur rétt fyrir hádegi og svo þegar við komum að landi. En
þar sem ég er farinn að tala um öryggi á sjó finnst mér tilhlýðilegt að minnast
á það að brýna nauðsyn ber til þess, að allir þeir sem róa einir, séu skyldaðir
til þess að vera í björgunarvestum á sjónum. Til eru hentug björgunarvesti, sem
hægt er að vera í innanundir fötunum." - Er arðsamt að róa á trillu? "Þeir sem
duglegastir eru bera mannsæmandi laun úr býtum. Hæsta trillan hér í fyrra fékk
td. 65 tonn. En þetta er mikil vinna. Flestir fara á sjóinn á milli klukkan 4
og 5 á morgnana og koma að landi á tímabilinu frá klukkan 18-21, þannig að
vinnudagurinn er langur og tímakaupið ekki alltaf hátt. En við norðfirskir
trillukallar lítum björtum augum til framtíðarinnar og kvíðum engu ef
stjórnvöld fást til að friða þau fiskimið, sem við róum á. fyrir stórum
netabátum."
Þjóðviljinn. 10 apríl 1976.