Ísland fagnaði Gullfossi í fegursta veðri

 Stærsta farþegaskip Íslendinga kom til Reykjavíkur í gærdag

Þegar Gullfoss sigldi fánum skreyttur inn Faxaflóa í gærmorgun var veður hið fegursta, logn, glaða sólskin og varla skýhnoðri á lofti. Á glæsilegri móttökur var varla kosið af hálfu Fjallkonunnar. Klukkan 12,30 var skipið komið rjett inn fyrir Garðskaga. Þar mætti frjettamaður og ljósmyndari Morgunblaðsins því og tók af því fyrstu myndirnar, sem teknar voru af því á Íslandi. Voru þær teknar úr flugvjel.
Þegar flugvjelin sveimaði yfir skipinu og í kring um það fór það með hægri ferð. Gullfoss ætlaði sjer ekki að vera kominn að Gróttu fyrr en kl. 13 og lá því ekkert á. Sáust farþegar á gangi á þilförum skipsins í góða veðrinu. Um klukkan 11 f. h. höfðu fjögur skip Eimskipafjelagsins, Goðafoss, Brúarfoss, Fjallfoss og Selfoss, sem lágu í Reykjavíkurhöfn leyst landfestar og haldið út Faxaflóa til móts við Gullfoss. Mættu þau honum úti í flóanum og sneru síðan við með honum til lands. Var það hin fegursta sýn er þessir 5 "Fossar" beindu stefnum að landi.
Morgunblaðið fór í prentun kl. 4 í gær og getur því ekki að þessu sinni sagt frá hinum hátiðlegu móttökum, sem undirbúnar höfðu verið. En ráðgert var að Gullfoss legðist við bryggju í Reykjavíkurhöfn kl. 5 síðdegis. Þar átti siglingamála ráðherra Ólafur Thors m. a. að halda ræðu. Voru skip öll í höfninni fánum skreytt. Frjettaritstjóri Mbl. ívar Guðmundsson, sem eins og kunnugt er, var farþegi með skipinu, átti tal við blaðið er Gullfoss var kominn að Gróttu og sagðist honum þannig frá: Áhrifamesta stundin fyrir farþega og áhöfn Gullfoss í fyrstu ferð hans var, er fjögur Eimskipafjelagsskip sigldu á móti honum í Faxaflóa um hádegisbil í dag. í stafalogni og sólskini sigldi Gullfoss inn flóann. Farþegar höfðu setst að snæðingi, en þá var tilkynnt gegnum hátalara skipsins, að von væri fjögurra skipa til þess að taka á móti Gullfossi. Allir stóðu upp frá borðum og þustu upp á þiljur til þess að sjá hina tignarlegu sjón, er skipin sigldu út skreytt hátíðarflöggum, hvert á eftir öðru  fyrst Goðafoss, þá Brúarfoss og síðan Fjallfoss, en Selfoss rak lestina.
Um leið og hvert skip fór fram hjá Gullfossi, þeytti það flautu sína og heilsaði með fánanum að sjómannasið, en svarað var á sama hátt frá Gullfossi. Fyrsta kveðjan, sem Gullfoss fjekk í morgun, var er Gullfaxi, millilandaflugvjel Flugfjelags Íslands, flaug á móti skipinu út af Reykjanesi um níu leytið. Fór flugvjelin hring í kringum skipið, en flaug síðan á móti því og fram hjá í jafnhæð skipsins, svo greinilega mátti sjá áhöfn og farþega um borð í vjelinni. Skömmu síðar barst heillaóskaskeyti frá flugstjóranum, Sigurði Ólafssyni, til skipstjóra og skipshafnar á Gullfossi. Gullfoss kom upp að landinu um þrjú leytið aðfaranótt laugardags. Var þá auðsjeð, að ef skipið sigldi með sama hraða, mundi það verða langt á undan aætlun til Reykjavíkur. Var því tekið það ráð að hægja ferðina og komið á ytri höfnina í Reykjavík um kl. 1, eins og áætlun stóð til.

Morgunblaðið 21 maí 1950.

Heimildir: Skipstjórar og skip ll.
              Eimskipafélag Íslands í 100 ár.

Haukafellið verður afhent nýjum eigendum Brumark hvalfiske í Fjortoft í Reykjavík þann 16. þessa mánaðar. Nýtt nafn Haukafellsins verrður Brodd og mun það stunda veiðar á ufsa við Noreg.
Haukafellið kom til landsins um mitt ár 1990 og hafa þeir Guðmundur Eiríksson og Axel Jónsson gert skipið út í félagi síðan og hefur Axel verið skipstjóri á skipinu. Haukafellið er 162 tonn að stærð og hefur verið gert út á humar og fiskitroll með þeim árangri sem knappur kvóti leyfir að sögn Axels.
Axel segir að óvíst sé hver framvindan verði. Kvótinn verði leigður fyrst í stað, ekki sé ákveðið hvort annað skip verði keypt. Eitt að því, sem auki óvissuna sé, að ekki sé leyfilegt að frysta humar um borð. "Með því gætum við tvöfaldað aflaverðmætið, en fáum það ekki. Umboðsmaður Alþingis hefur úrskurðað að sjávarútvegsráðherra geti ákveðið hvað megi gera í þeim efnum. Hann má sem sagt banna humarfrystingu úti á sjó en leyfa að frysta allar aðrar tegundir. Eins og staðan er í dag, hef ég mestan áhuga á því að kaupa mér hrefnuveiðibát," segir Axel Jónsson.
Þess má geta að útgerðarfélagi Axels, Guðmundur Eiríksson, hefur selt annan bát, Ásgeir Guðmundsson SF 112, til Raufarhafnar. Báturinn er búinn til línuveiða og er beitingarvél um borð. Hann er 214 tonn að stærð og um borð er lausfrystir, lóðrétt frystitæki og rækjuvinnslulína.

Morgunblaðið 7 janúar 1995.

         Hlutafélagið Huginn á Ísafirði

              Nýr Bliki væntanlegur

Bliki hf. á Dalvík hefur fest kaup á nýjum frystitogara er smíðaður var í Svíþjóð og er hann væntanlegur til heimahafnar upp úr miðjum september. Skipið er 242 lestir, 34 metrar að lengd og 8,75 metrar að breidd. Aðalvélin er 990 hestafla Bergen diesel. Nýja skipið hefur hlotið nafnið Bliki EA 12 og kemur í stað gamla Blika. Fyrirtækið skipti reyndar á gamla Blika og Arnari ÁR 12 frá Þorlákshöfn og Arnar verður síðan látinn ganga upp í kaupin á nýja Blika. Skipið er gert fyrir almennar togveiðar og fer á rækjuveiðar. Það er búið tækjum til frystingar um borð og einnig lausfrystingar. Kaupverð skipsins er rúmar 35 milljónir sænskra króna eða um 254 milljónir króna.

Dagur 3 september 1988.

          Austri strandar við Vatnsnes

í gærkvöldi kl. að ganga 8, strandaði togarinn "Austri" á Illugagrunni á Húnaflóa, skammt vestur af Vatnsnesinu. Þegar skeyti barst frá skipinu, voru þrír togarar komnir Austra til hjálpar, Kári Sölmundarson GK, Skallagrímur og Þórólfur og höfðu þeir allir í sameiningu reynt að ná honum út en ekki tekist. Háflóð var eða því sem næst, þegar skipið rakst á grunn. Ekki hafði neitt slys orðið, þegar skeytið kom klukkan að ganga 9 í gærkvöldi. En þá var hann að gera austan storm með töluverðum sjó.Ekkert var um það getið hvort mikil eð lítil síld hefði verið í skipinu. En sennilegt er, að hún hafi verið lítið, því það var búið að leggja upp mikinn afla á Flateyri. Það var tekið fram í skeytinu að Austri gæti ekki sent loftskeyti framar, og yrðu hin skipin að láta vita, hvað honum liði. Hefur loftskeytaútbúnaður bilað eitthvað. Undir miðnætti í fékkst samband aftur við eitthvert þeirra þriggja skipa sem komið höfðu Austra til hjálpar. Var þá allt hið sama að segja og áður, nema  vindur og sjór höfðu aukist allmikið. Voru skipverjar farnir að Ijetta skipið af kolum í dag heyrist sjálfsagt nákvæmlega um það, hvort tekist hefur að ná skipinu út eða ekki.

Morgunblaðið 8 september 1927.

                 Austri rekinn á land

             Talið þýðingarlaust að reyna að ná honum út

Eins og frá var sagt í blaðinu í gær, strandaði togarinn  Austri  í fyrrkvöld, skamt undan Vatnsnesi á Húnaflóa í fyrrinótt, eftir að skipið strandaði, gerði austan storm og brim allmikið, eins og sagt var hjer í blaðinu. Fór stormur og brim vaxandi, svo að skipverjar þorðu ekki annað en yfirgefa skipið kl. 2 í fyrrinótt. og tók Kári skipshöfnina. Þegar hún fór úr skipinu var það að öllu leyti ólaskað og enginn leki kominn að því. En með morgunflóðinu í gærmorgun tók skipið af skerinu, og rak mannlanst undan sjó og vindi til lands. Er Mbl. ókunnugt um, hvernig landtaka er þarna, en sagt er, að hún sje þarna slæm, strönd grýtt og klettótt, og skerjagarður úti fyrir. í gærmorgun komst skipstjóri Og nokkrir með honum í Austra. Sást þá, að hann var orðinn meira eða minna laskaður. Var sjór kominn bæði í vjelarrúm og klefa yfirmanna skipsins, Og má því gera ráð fyrir, að skipið hafi þá verið orðið allmikið brotið. Hefir sennilega fengið göt á sig á skerjunum, er það rak í land. Og nú hefir verið norðaustan rumbustormur með miklum sjó, svo sennilega hefir heldur meira kárnað um skipið síðan menn yfirgáfu það alveg. Stjórn útgerðarfjelags þess, er á Austra, hjelt fund í gær út af strandinu. Og varð hún ásátt um það, að þýðingarlaust mundi vera að reyna að gera tilraun til að ná skipinu út. Öðrum skipum til þeirra hluta er heldur ekki til að dreifa hjer en togurum. En það sýndi sig í fyrrinótt, að þeir fengu engu áorkað við það að ná Austra á flot. Og ennfremur er talið sennilegt, að skipið laskist svo í austansjónum nú, að það verði flak eitt. Austri var vátryggður hjá Samtryggingu íslenskra botnvörpunga, eins og aðrir botnvörpungar hjer, fyrir 15.000 sterlingspund.

Morgunblaðið. 9 september 1927.

      Selveiðiskipið Kópur og endalok þess

Árið 1916 stofnaði framtakssamur útgerðarmaður á Vestfjörðum, Pétur A Ólafsson til nýs þáttar í öflun sjávarafurða, selveiði í Norðurhöfum. Norðmenn höfðu stundað þessar veiðar í áratugi og gera enn. Íslendingar þekktu hinsvegar lítt til selveiða og höfðu ekki lagt út á þessa braut fyrr en með stofnun Hlutafélagsins Kóps á Tálknafirði og kaupum á samnefndu selveiðiskipi. Kópur var smíðaður í Rosendal í Harðangursfirði í Noregi árið 1913. Skipið, sem ætlað var til selveiða í ís, var sérstaklega sterkbyggt og vandað að öllum frágangi. Það var 98 ft. Langt, 134 lestir að stærð og hafði 120 ha. Gufuvél og gekk rúmar 7 mílur. Auk þess hafði Kópur seglabúnað, klíver, fokku, stórsegl og messansegl og gat því hæglega siglt milli landa þótt vélaraflið væri ekki fyrir hendi.
Ysta klæðning í byrðingi Kóps var 2 tommu eikaríshúð. Þá 3 tommu byrðingur. Bönd skipsins voru úr 9 tommu eik og innan á böndum 2 tommu klæðning. Að utan var skipið slegið járnum til hlífðar í ísnum. Hlutafélagið Kópur keypti skipið í Noregi í febrúar 1916 fyrir 140 þús. Krónur. Meðan undirbúningur að heimferð til Íslands stóð yfir, barst útgerðinni tilboð í Kóp. Norðmenn vildu kaupa hann aftur fyrir 170 þús, en Pétur A Ólafsson neitaði og til Íslands sigldi skipið svo um vorið. Áhöfn skipsins var í upphafi 12 manns þar af 10 Norðmenn og 2 Íslendingar, skipstjóri var í upphafi norskur, Abrahamsen að nafni. En íslendingarnir voru Andrés Guðmundsson frá Hvallátrum, verðandi skipstjóri á Kóp og Jón Guðmundsson háseti bróðir Andrésar.
Eftir fyrsta úthaldið í strætisísnum milli Íslands og Grænlands kom skipið með ævintýralega mikinn afla sem vakti mikla athygli í Noregi og víðar. Reyndu Norðmenn að fá skipið keypt enn og aftur, buðu vel, en það gekk ekki. Urðu þá miklir erfiðleikar að fá riffla og skot hjá Norðmönnum, svo að kaupa varð slíkt frá Kanada. En þeir rifflar sem voru bandarískir reyndust afar ílla, voru ekki nógu kraftmiklir. Þegar Kópur var síðast í ísnum lenti hann í ísskrúfu. Ísinn þéttist kringum og að skipinu, undir bóga og skut, og lyfti skipinu hátt upp. En að lokum greiddist úr ísnum og skipið seig niður. Þótti það ganga kraftaverki næst að skipið skyldi ekki molast niður, en það skemmdist mikið og tók það áhöfnina langan tíma að gera skipið fært til heimsiglingar. Skipshöfnin á Kóp, auk Andrésar og Jóns, bróður hans voru, Einar Magnússon stýrimaður, Skúli Einarsson vélstjóri, Ólafur Jóhannesson vélstjóri, Steindór Ingimundsson matsveinn, Jakob Gíslason háseti, Árni Dagbjartsson háseti og Valdimar Kristjánsson háseti.
Kópur fórst út af Selvogi, 12 október árið 1917 í vonskuveðri. Óstöðvandi leki kom öllum að óvörum og varð ekki við neitt ráðið með þeim afleiðingum að skipið sökk. Var talið að það væri afleiðing þess að skipið lenti í ísskrúfunni. Áhöfnin komst frá borði í stærri selabátinn sem var sexæringur, og náðu þeir landi eftir miklar mannraunir við Hvalbás, rétt austan við Selatanga í Krísuvík. Settu þeir bátinn undan sjó upp á hraunsstall sem tók við af fjörunni, báru grjót í og gengu tryggilega frá öllu. Þannig endaði selveiðisaga Íslendinga, var stutt, aðeins tveir vetur. Kópur var eina selveiðiskipið sem Íslendingar hafa átt.

Heimildir: Menn í sjávarháska. Sveinn Sæmundsson 1966.
                  Egill Ólafsson á Hnjóti í Örlygshöfn.
                  Jón Þ Þór. Saga sjávarútvegs á Íslandi.

       Talisman strandar í Kleifavík

24. marz strandaði þilskipið Talisman frá Akureyri, sem var á leið hingað suður, utarlega við Súgandafjörð að vestanverðu, í svonefndri Kleifavík. Var þá afspyrnu norðanveður. 7 af skipshöfninni komust í land á öðru siglutrénu undir morgun. Skiftu þeir sér þegar og fóru að leita bæja. Fjórir þeirra fundust af mönnum frá Flateyri, er voru á leið til Súgandafjarðar. Voru þeir allir lifandi, en tveir mjög illa haldnir. Súgfirðingar leituðu einnig að hinum þremur, og fundust þeir nálægt Stað, tveir látnir en hinn þriðji með lífsmarki, og lést hann stuttu síðar. Skipið hafði allt liðast í sundur, og hafa 8 lík fundist af þeim 9 sem drukknuðu. Áður hafði skipið fengið mikið áfall á Húnaflóa, hafði káetukappinn losnað og skipið fyllst af sjó. Mennirnir sem fórust hétu: Mikael Guðmundsson skipstjórinn, Stefán Ásgrímsson vjelamaður, Stefán Jóhannsson, Ásgeir Sigurðsson og Benedikt Jónsson, allir af Akureyri. Af Siglufirði voru 2: Bjarni Emilsson og Gunnar Sigfússon. Úr Eyjafirði voru Tryggvi Kristjánsson frá Skeiði í Svarfaðardal, Þorsteinn Jónsson frá Grímsnesi, Sæmundur Friðriksson úr Glerárhverfi, Jóhannes Jóhannesson frá Kúgili og Sigurður Þorkelsson. Skipstjórinn, Mikael Guðmundsson, var ættaður úr Hrísey á Eyjafirði, en var nú búsettur á Akureyri, mun hafa verið maður tæplega fertugur. Hann byrjaði kornungur sjómensku og hafði stundað hana að mestu alla æfi. Var hann hinn duglegasti og bezti sjómaður, gætinn og aflasæll. Hann lætur eftir sig unga konu og 3 börn, öll mjög ung.

Ægir. 1 apríl 1922.

         Bátur frá Norðfirði ferst
                   

                   Tveir bræður drukknuðu

Mánudaginn 12. des. fórst v/b Stígandi NK 33, 15-20 sjómílur suðaustur úr Horni. Voru skipverjar að enda við að draga línuna þegar slysið varð. Samband var haft við bátinn um klukkan 13 en hálftíma síðar fórst hann mjög skyndilega. Kom hnútur á bátinn og mun honum hafa hvolft. Á bátnum voru þrír menn og fórust tveir þeirra, bræðurnir Björgvin og Einar Halldórssynir. Þeir voru synir hjónanna Kristínar Einarsdóttur, sem látin er fyrir mörgum árum, og Halldórs V. Einarssonar, útgerðarmanns. Björgvin var 30 ára gamall fæddur hér í bæ 30. ágúst 1941. Hann var ókvæntur, en bjó með föður sínum. Einar var 36 ára fæddur í Mjóafirði 5. okt. 1935. Hann lætur eftir sig konu, Rósu Skarphéðinsdóttur, og 4 börn á aldrinum 6 til 11 ára. Þeir bræður áttu Stíganda, ásamt föður sínum, og voru fengsælir og dugandi sjómenn. Þau hjón, Kristín og Halldór, eignuðust fimm syni. Fjórir þeirra eru nú látnir, allir af slysförum. Austurland vottar ástvinum hinna látnu bræðra dýpstu samúð. Þriðji maðurinn á bátnum var Eiríkur Trausti Stefánsson, Melagötu 18, frá Karlsskála í Helgustaðahreppi. Honum tókst að komast í gúmmíbát. Þegar Stígandi kom ekki að landi á eðlilegum tíma, var hafin leit og um nóttina fann Barði gúmmíbátinn og var þá ljóst hvernig komið var. Hafði Eiríkur Trausti þá verið 13 tíma í bátnum. Stígandi var 16 lesta bátur, smíðaður á Fáskrúðsfirði 1929 fyrir Gísla Kristjánsson. Hét hann þá og lengi síðan Björn, en Stígandanafnið hlaut hann þegar Halldór og synir hans keyptu hann.

Austurland. 31 desember 1971.

      Gufubátsfélagið og Jörundur

Fimmtudaginn 7. febrúar kom skuttogarinn Hólmanes í fyrsta sinn til heimahafnar sinnar, Eskifjarðar. Eigandi skipsins er Hólmi hf., en aðalhluthafair era Hraðfrystihús Eskifjarðar og Kaupfélag Héraðsbúa. Segja má því, að við útgerð þessa glæsilega skips taki höndum saman Eskfffirðingar,Reyðfirðingar og Héraðsbúar. Framkvæmdastjóri Hólma hf. er Aðalsteinn Jónsson, Eskifirði, en skrifstofustjóri útgerðarinnar er Kristján Sigurðsson, Eskifirði.
 Afla skipsins skipta aðaleigendur þess á milli sín til vinnslu. Hólmanes, sem ber einkennisstafina SU 1, er sá fyrsti af sex skuttogurum, af minni gerð, sem smíðaðir eru á Spáni fyrir Íslendinga. Skipið er smíðað í Vigo á Spáni og er um 500 lestir að stærð. Aðalvél skipsins er spænsk MAN vél, 1.800 ha og er gangi hennar einungis stjórnað með breytingu á skurði skrúfu, en það þýðir, að ganghraði vélarinnar er ætíð hinn sami. Þá eru í skipinu tvær ljósavélar af Caterpillar gerð. Toigvinda er rafknúin og rafall togvindu knúinn af aðatvél. Tvær Raytheon ratsjár eru í skipinu og Atlas fiskileitartæki svo sem tveir dýptarmætar og fisksjá. Þá eru öll fullkomnustu siglingatæki í skipiniu, gíróáttaviti, lórantæki, miðunarstöð, talstöð og fleiri tæki. íbúðir eru fyrir 16 manns og eru þær frammi í skipinu sem og aðrar vistarverur. Eru þær allar mjög smekklegar og vandaðar að frágangi. Í reynsluferð gekk Hólmanes 13,3/4 sjómílu, en á heimleiðinni var ganghraði 11,1/2 sjómíla, enda ekki fullkeyrt. Gekk ferðin heim vel, og skipið reyndist hið besta. 
Skipstjóri á Hólmanesi er Sigurður Magnússon, 1. stýrimaður Finnbogi Böðvarsson og 1. vélstjóri Hafsteinn Guðvarðarson. Hólmanes fór áleiðis til Reykjavíkur sl. fimmtudag en þar á að ganga frá hjálparvindum. Síðan fer skipið á veiðar. Hólmanes var til sýnis á Eskifirði 8 febrúar en á Reyðarfirði daginn eftir. Var öllum boðið um borð, þar sem veitingar voru fram bornar. Voru margar ræður haldnar til heilla hinu nýja skipi og áhöfn þess.

Austurland. 22 febrúar 1974.

    Togarinn "Bragi" ferst við England

                 Ensku "sáputogararnir"