Kleifaberg RE 70 í slippnum í dag. Þetta rúmlega 40 ára gamla skip hefur aldeilis gert það gott á árinu sem er að líða. Aflaverðmæti skipsins er um 3,7 milljarðar og er það trúlega mesta aflaverðmæti Íslensks fiskiskips á þessu ári. Um 60% aflans var veiddur í Norskri og Rússneskri lögsögu. Fyrir nokkrum árum stóð til að leggja því,en hætt var við það enda eins gott því togarinn hefur verið með aflahæstu skipum landsins síðustu ár og oft með mesta aflaverðmætið upp úr sjó.

                                                                         (C) Myndir: Þórhallur S Gjöveraa 29 desember 2015.

Óska ykkur öllum gleðilegra jóla og farsældar á nýju ári.Bestu jólakveðjur.

Í kaþólskum sið var fasta fyrir jólin og átti þá ekki að borða mikið góðgæti og einna síst á Þorláksmessu. Það átti að vera sem mestur munur á föstumat og jólakræsingum, auk þess sem ekki þótti við hæfi að borða kjöt á dánardegi heilags Þorláks. Þessir matsiðir héldust í stórum dráttum þótt hætt væri að tilbiðja Þorlák sem dýrling. Þó var fólki stundum leyft að bragða aðeins á jólahangikjötinu ef það var soðið á Þorláksmessu.

Aðalreglan var samt sú að borða lélegt fiskmeti á þessum degi, en misjafnt var hvað hentaði best á hverjum stað. Á Suðurlandi var sumstaðar soðinn horaðasti harðfiskurinn og frá Vopnafirði er þessi vísa til marks um mataræðið:

Á Þorláksdag í matinn minn
morkinn fékk ég hákarlinn
harðan fiskinn hálfbarinn
og hákarlsgrútarbræðinginn.

Vel kæst skata að hætti Vestfirðinga.

Um þetta leyti árs veiddist skata einkum á Vestfjarðamiðum. Hún þótti enginn herramannsmatur ótilhöfð og var því algengur Þorláksmessumatur á þeim slóðum. Í aldanna rás tókst Vestfirðingum á hinn bóginn að tilreiða úr skötunni mikið ljúfmeti eins og skötustöppuna, og mörgum þótti það óbrigðult merki þess að jólin væru í nánd þegar lykt tók að berast af skötustöppu. Eftir því sem leið á 20. öld flykktist fólk úr öllum byggðarlögum á suðvesturhorn landsins, Vestfirðingar ekki síður en aðrir. Þeir söknuðu Þorláksmessuskötunnar og margir reyndu að útvega sér hana úr heimahögum. Smám saman smitaði þessi venja þeirra út frá sér og eftir miðja öldina fóru margar fiskbúðir á höfuðborgarsvæðinu að hafa skötu á boðstólum í desember. Fyrir um aldarfjórðungi fóru svo nokkur veitingahús að bjóða til skötuveislu á Þorláksmessu og þar með varð þetta tíska.

Þorláksmessuskata er með öðrum orðum ævagömul á Vestfjörðum en ekki nema nokkurra áratuga gömul á Reykjavíkursvæðinu.

Alþekkt er í heiminum að matréttir sem upphaflega urðu til vegna fátæktar eða skorts á framboði þykja seinna lostæti. Ástæðan er oft það nostur sem hafa þurfti við matreiðsluna til að gera hráefnið gómsætt. Þetta á til dæmis við um ýmsa franska skelfisks- og sniglarétti. Fyrir utan skötuna má á Íslandi nefna laufabrauðið sem þurfti að vera örþunnt vegna mjölskorts á 17. og 18. öld, og rjúpuna sem upphaflega var jólamatur þeirra sem ekki höfðu efni á að slátra kind.

                                                                    Heimild: Árni Björnsson þjóðháttafræðingur.

 Barði NK 120. TFFH. Smíði no 406 hjá V.E.B. Elber Werft í Boizenburg í A-Þýskalandi árið 1964. 264 brl. 600 ha.Lister díesel vél. Kom nýr til Neskaupstaðar 5 mars 1965. Fyrsta skipið í eigu útgerðar Síldarvinnslunnar h/f. Þann 20 desember 1964 var Barði í reynslusiglingu á Elbufljóti,þá vildi það óhapp til að stórt flutningaskip sigldi á hann. Skemmdist skipið þó nokkuð. Þetta gerðist rétt áður en átti að afhenda hann eigendum sínum. Varð þetta óhapp til þess að afhendingu seinkaði og kom Barði ekki til heimahafnar fyrr en 5 mars 1965 eins og fyrr segir. Síðari hluta ársins 1970 bar skipið nafnið Barði ll NK 118. Skipið var selt,13 nóvember 1970 Skinney h/f,Höfn í Hornafirði,hét Skinney SF 20. Selt til Noregs árið 1975.

Barði NK 120 á Norðfirði.                                                               (C) Mynd: Guðmundur Sveinsson.

Barði NK eftir ásiglinguna á Elbufljóti,20 desember 1964.                        (C) Mynd: Síldarvinnslan h/f.

 Brimir NK 75. ex Ver GK 3. Smíði no 897 hjá Cochrane & Sons Ltd í Selby á Englandi árið 1920. 314.brl.550 ha.3 þjöppu gufuvél. Var fyrst í eigu Breska flotans,hét Simeon Moon. Seinna sama ár (1920) kaupa Hellyers bræður í Hull togarann,fær nafnið General Rawlinson H 173. Fyrsti eigandi á Íslandi var Fiskveiðahlutafélagið Víðir í Hafnarfirði frá sept 1924,hét Ver GK 3. Seldur h/f Ver í Hafnarfirði,4 sept 1931,hét Ver RE 32. Togarinn var seldur Togarafélagi Neskaupstaðar,18 apríl 1936,hét Brimir NK 75. Seldur Skúla Thorarensen kaupmanni í Reykjavík og Helgafelli h/f í Reykjavík,30 júlí 1939. Hét Helgafell RE 280. Seldur í júní 1945,h/f Hrímfaxa í Reykjavík og h/f Sviða í Hafnarfirði,togarinn hét Skinfaxi GK 3. Seldur til Færeyja í ágúst 1947,hét þar Miðafell FD 69. Togarinn var seldur í brotajárn til Antwerpen í Belgíu í október árið 1951.

Brimir NK 75. Málverk eftir Sigríði Lúðvíksdóttur. Eiginmaður Sigríðar,Jónas Guðmundsson var lengst af framkvæmdastjóri Togarafélags Neskaupstaðar. Þessi mynd var á kápu sjómannadagsblaðs Neskaupstaðar frá árinu 1981.

Togarinn Brimir NK 75 við bryggju í Neskaupstað,sumarið 1937.                    Ljósm: Björn Björnsson.

Síld landað úr togaranum Brimi NK 75 í Fóðurmjölsverksmiðju Norðfjarðar,sumarið 1937. Ljósm:óþekktur.

Verið að landa síld úr togaranum Brimi NK 75 í Fóðurmjölsverksmiðju Norðfjarðar,sumarið 1937. Það hefur aldeilis verið handleggur að landa heilum togarafarmi á handvögnum eins og sést á myndinni. Báturinn til vinstri er trúlega Stella NK 61 ex Stella EA 373,eftir að hann var lengdur í Neskaupstað árið 1934. Báturinn utan á Brimi er Magni NK 68. Hann fórst á Faxaflóa,9 febrúar 1946 með fjórum mönnum en einn bjargaðist. Ekki viss hvaða bátur liggur utan á honum.                               Ljósm: Björn Björnsson.