Síldveiðiskipið Kristján EA 390

Kristján EA 390 var smíðaður í Noregi (Stavanger ?) árið 1919. Eik og fura. 67 brl. 80 ha. June Munktell vél. Eigandi var Guðmundur Pétursson útgerðarmaður á Akureyri frá 2 október 1923. Skipið var lengt á Akureyri árið 1937, einnig var sett ný vél, 150 ha. Völund vél. Selt 25 apríl 1952, Sameignarfélaginu Kristjáni á Ólafsfirði, hét Kristján ÓF 26. Ný vél (1953) 330 ha. Gray GM díesel vél. Selt 6 desember 1961, Niðursuðu og hraðfrystihúsi Langeyrar í Súðavíkurhreppi, hét þá Kristján ÍS 125. Skipið rak á land við Langeyri 20 janúar árið 1964 og eyðilagðist.

             Storm­ur kom­inn til hafn­ar

Nýtt neta- og línu­veiðiskip, Storm­ur HF, kom til hafn­ar í Reykja­vík í gær­morg­un, eft­ir að hafa verið full­smíðaður í Gdansk í Póllandi. Þar var skrokk­ur­inn lengd­ur úr 23 í 45 metra en út­gerðarfyr­ir­tækið Storm­ur Sea­food ehf. keypti skrokk­inn í Ný­fundna­landi fyr­ir nokkr­um árum.
Skipa­sýn hannaði breyt­ing­arn­ar en skipið er raf­knúið og búið ýms­um full­komn­um tækj­um. Rými er fyr­ir 20 í áhöfn.

Mbl.is. 19 desember 2017.

           Loðnuveiðar í Faxaflóa
                á vertíðinni 1938

Ægir. 4 tbl. 1 apríl 1938.

                     Góð veiði

Vísir. 21 apríl 1939.

       Gísli J. Johnsen VE 100

Nýlega kom nýr bátur til Eyja, er heitir "Gísli J. Johnsen" og er eign Guðlaugs Brynjólfssonar, útgerðarmanns. Báturinn er 24 smálestir að stærð og er smíðaður í Korsör í Danmörku.

Ægir. 1 mars 1939.

Konur voru í meirihluta þeirra gesta, sem borgarstjóri bauð að taka á móti þriðja togara bæjarútgerðarinnar og 29. nýsköpunartogaranum, sem til landsins kemur. Er þetta jafnframt fyrsti dieseltogari, sem smíðaður er fyrir íslendinga og ber nafn fyrstu íslensku húsfreyjunnar, Hallveigar Fróðadóttur. Er þetta hið fríðasta skip, búið öllum bestu siglingartækjum, en um leið nýung í togaragerð, sem menn vænta sjer mikils af. Vegna þess hve vjelar skipsins taka lítið rúm og eldsneytisbirgðir eru minni en hjá gufuknúnu togurunum, ber "Hallveig Fróðadóttir" jafnmikið af fiski og stærstu nýsköpunartogararnir, þó skipið sje 5 fetum styttra en nýju togararnir af minni gerðinni. B.v. Hallveig Fróðadóttir lagðist við bryggju um 8 leytið í gærkvöldi. Gunnar Thoroddsen borgarstjóri bauð skipið, skipstjóra og skipshöfn velkomið í höfn. Borgarstjóri rakti í fáum orðum togarakaup Reykjavíkurborgar og gat þess, að með þessu skipi væri gerð tilraun, sem menn vonuðust til að gæfist vel. Tveimur fyrri togurum bæjarins hefði verið valin nöfn þeirra manna sem hæst bæru í sögu höfuðstaðarins, Ingólfs Arnarsonar og Skúla Magnússonar og færi vel á því, að þetta nýja skip bæri nafn fyrstu landnámskonunnar.


B.v. Hallveig Fróðadóttir RE í reynslusiglingu.                                 (C) Goole S.B. & Repg. Co Ltd.

Frú Arnheiður Jónsdóttir. varaformaður fjáröflunarnefndar Hallveigarstaða tók næst til máls og fagnaði skipinu og skipshöfninni, þakkaði bæjarstjórn fyrir nafnið og færði skipstjóra blómakörfu. Gísli Jónsson alþingismaður lýsti skipinu, og þeim góðu tækjum, sem það er búið. Frú Guðrún Jónasson, formaður Slysvarnadeildar kvenna í Reykjavík, tók næst til máls og afhenti skipstjóra silfurskjöld frá deildinni. Á skjöldinn er letrað fagnaðarorð og skipi og skipshöfn óskað gæfu og gengis. Bað frúin skipstjóra aft setja skjöld þennan í skipið, þar sem hann kysi. Jón Axel Pjetursson, framkvæmdarstjóri útgerðarinnar ræddi um þá merkilegu tilraun, sem gerð  væri með smíði þessa skips og sagði að vel færi á, að höfuðstaður Íslands rjeðist í að gera þá tilraun. Þakkaði hann sjerstaklega þann stuðning sem Gísli Jónsson alþingismaður og Erlingur Þorkelsson, vjelfræðingur hefðu átt í smíði skipsins og mætti kalla Gísla höfund skipsins, ef svo væri hægt að komast að orði. Skipstjórinn, Sigurður Guðjónsson, þakkaði heimsókn gestanna og heillaóskirnar í garð skips og skipshafnar, en að lokum mælti frú Steinunn Bjarnason nokkur orð, en hún er formaður framkvæmdanefndar Hallveigarstaða og hefur staðið framarlega í þeim fjelagsskap frá byrjun. Að ræðuhöldum loknum þáðu gestir veitingar í matsölum skipsins, sem eru rúmgóðir og hinir vistlegustu, eins og skipið allt. Skipverjar ljetu vel yfir hve skipið hefði reynst vel á heimleiðinni. Fjekk það að vísu gott veður og reyndi ekki á það í slæmu veðri, en hinir þaulvönu sjómenn, sem þar eru í hverju rúmi finna fljótt, hvernig skip fer í sjó. Á leiðinni heim var "kastað" til að reyna veiðarfæri og þó einkum spilið og reyndist það vel í alla staði.


B.v. Hallveig Fróðadóttir RE 203 á leið í veiðiferð.                                             (C) Ragnar Franzson.

Í lýsingu Gísla Jónssonar alþingismanns á skipinu kom það fram, að "Hallveig Fróðadóttir' er merkileg nýung í togarasmíði og þótt dieseltogarar hafi verið reyndir með öðrum þjóðum eru svo margar nýungar í þessu skipi, að um fullkomna nýung er að ræða. Vjel skipsins, sem framleiðir 1.200 hestöfl, knýr bæði skrúfu skipsins og togvindu. Togvindan er þannig gerð, að verði þunginn of mikill, vegna festu, eða af öðrum ástæðum, stöðvast hún sjálfkrafa og veitir það aukið öryggi og ætti að koma í veg fyrir að veiðarfæri rifni. Skipið er byggt samkvæmt ströngustu kröfum Lloyds. Það er 170 feta langt, 29,5 fet á breidd og 15,5 fet á dýpt. Það er 621 lest brúttó og 202 smálestir nettó. Skipinu er skipt í fjölda vatnsþjett hólf, en plötur í byrðing eru allar rafsoðnar. Nokkrar af lestum skipsins eru klæddar aluminium, sem er nýung og kælivjelar halda æskilegu kuldastigi í fiskilestum.
Hallveig ber 360 smálestir af fiski eða 60 smálestum meira en nýsköpunartogararnir af minni gerðinni, en jafnmikið og togarar okkar af stærri gerð. Í skipinu eru tveir dýptarmælar og ratsjártæki, rafmagnshraðamælir og önnur siglingartæki af nýjustu gerð. Ganghraði er 13 mílur og í reynsluför gekk skipið 13,3 sjómílur.

Morgunblaðið. 1 mars 1949.


B.v. Hallveig Fróðadóttir RE 203 í Reykjavíkurhöfn.                   (C) Úr safni Tryggva Sigurðssonar.

         Hallveig Fróðadóttir RE 203

      Fyrsti dieseltogari Íslendinga

Hinn 28. febrúar síðastliðinn lagðist hér að bryggju fyrsti dieseltogarinn, sem íslendingar eignast. Er það þriðji togari bæjarútgerðar Reykjavíkur, en tuttugasti og níundi nýsköpunartogarinn, sem til landsins kemur. Skipinu var fagnað með mikilli viðhöfn, eins og vonlegt var, þar eð hér var um merkilegan atburð að ræða í íslenzkri útgerðarsögu. Einkum sýndu konur þessum nýja "landnámstogara", er heitir eftir fyrstu húsfreyju Reykjavíkur, mikinn og margvíslegan sóma. Gunnar Thoroddsen borgarstjóri bauð skip og skipshöfn velkomna með ræðu og árnaði þeim allra heilla. Þá talaði Arnheiður Jónsdóttir, varaformaður fjáröflunarnefndar Hallveigarstaða. Næstur talaði Gísli Jónsson, alþingismaður, en hann hefur, ásamt Erlingi Þorsteinssyni vélfræðingi, haft umsjón með smíði skipsins. Lýsti hann ýtarlega gerð skipsins og kostum þess. Frú Guðrún Jónasson færði skipinu að gjöf silfurskjöld með áletruðum heillaóskum frá Kvennadeild Slysavarnafélagsins og árnaði því heilla og blessunar. Jón Axel Pétursson, framkvæmdastjóri, talaði næstur og þá frú Steinunn Bjarnason, formaður framkvæmdanefndar Hallveigarstaða. Vitnaði hún í orð Þorkels mána og fól skipið þeim er sólina hefur skapað. Að lokum talaði skipstjórinn, Sigurður Guðjónsson, og þakkaði f. h. skipverja árnaðaróskir.


B.v. Hallveig Fróðadóttir RE 203. Glæsilegt þetta líkan af skipinu.             (C) Þórhallur S Gjöveraa.
  
Hallveig Fróðadóttir er smíðuð í Goollskipasmíðastöðinni í Hull. Lengd skipsins er 170 fet, breidd 29,5, dýpt 15,5. Brúttó rúmlestir 621, en undir þilfari 479. Það er 202 nettólestir. Rúmtak fisklesta er 18 þús. teningsfet. Eldsneytisgeymar rúma 150 tonn, vatnsgeymar 52 tonn, lýsisgeymar 33 tonn. Aðalvél er fimm cylindra og hefur 1.200 hestöfl. Hún er útbúin vökvatengi ásamt niðurfærslu og skiptigírum, mesti snúningshraði er 435 á mín. Aðalvélin drífur einnig 220 kw. rafal er gefur togvindunni afl. Togvindan hefur 270 hestöfl og er útbúin tveim hraðrofum svo hægt er að stöðva hana fyrirvaralaust. Í vélarrúmi er auk aðalvélar 20 kw. vélasamstæða og ein 15 kw. Þá eru einnig sjódælur, austursdælur, brennsluolíudælur, neyzluvatnsdælur, smurolíudælur, skilvindur og olíuhreinsari. Þá er olíukynntur eimketill fyrir lifrarbræðslu, en bræðslutækin eru smíðuð í Héðni hér heima. Afturlest skipsins er klædd innan með aluminíum, er það gert til reynslu. Báðar lestir eru útbúnar kælitækjum. íbúðir skipverja eru mjög með svipuðu sniði og í öðrum nýsköpunartogurum, með setustofu, baði, skápum og geymsluklefa. Í stafni eru íbúðir fyrir 24 menn, en alls eru í skipinu vistarverur fyrir 38 manns.


Fyrirkomulagsteikning af Hallveigu Fróðadóttur RE 203.                                    Mynd úr safni mínu.

Í matsal geta 15 matazt í einu. Þá er einnig sjúkraklefi í skipinu. Tveir dýptarmælar eru í því, ennfremur radartæki. Skipið fór á flot 4. september og var afhent 11. Febrúar. Það gekk rúmar 13 sjómílur í reynsluför. Skipstjóri er Sigurður Guðjónsson, 1. stýrimaður Jón Júlíusson og 1. vélstjóri Óskar Valdimarsson. Hallveig Fróðadóttir mun vera fullkomnasti dieseltogari, sem smíðaður hefur verið, enda hefur skipið vakið mikla athygli erlendis. Sjómanna- og fiskimannamálgögn í Bretlandi og víðar hafa birt um það greinar og allnákvæmar lýsingar. Verður fróðlegt og lærdómsríkt að fylgjast með því, hvernig þetta nýja skip reynist. Allar góðar óskir fylgja því, hvar sem það fer um höfin.

Sjómannablaðið Víkingur. 1 apríl 1949.


Landað úr Hallveigu í Reykjavík.                                                                     Ljósmyndari óþekktur.

         Sex fórust, átta á sjúkrahúsi
           Talið að sprenging hafi orðið við                  vistarverur frammi í Hallveigu Fróðadóttur

"Við trúum þessu ekki ennþá," var það eina, sem Guðbjörn Jensson, skipstjóri, gat sagt við fréttamann Morgunblaðsins, þegar Hallveig Fróðadóttir lagðist að í Keflavík í gær með lík sex skipverja um borð. Skipverjarnir sex köfnuðu, þegar eldur og reykur komust í vistarverur þeirra frammi í skipinu um fjögurleytið í fyrrinótt en þá var togarinn staddur 9-10 sjómílur SV af Malarrifi á siglingu til veiða. Þeir, sem fórust, voru hásetarnir:
Pétur Jónsson, Njálsgötu 20, 41 árs, sem lætur eftir sig konu og 7 börn á aldrinum 12-19 ára.
Eggert Kristjánsson, Höfðaborg 3, 38 ára, sem lætur eftir sig unnustu og föður.
Dórland Jósepsson, Flókagötu 64, 32 ára Vestur-íslendingur, sem lætur eftir sig föður búsettan í Winnepeg.
Kjartan Sölvi Agústsson, Ljósheimum 10, fertugur að aldri og einhleypur.
Sigurður Ingimundarsson, Nönnustíg 10, Hafnarfirði, 38 ára og lætur eftir sig móður.
Óskar Sigurbjarni Ketilsson, Gestshúsum Álftanesi, 48 ára, einhleypur en lætur eftir sig móður.


Lík skipverjanna 6 borin á land í Keflavík.                                     Ljósmyndari óþekktur.

Níu skipverjar af Hallveigu Fróðadóttur voru fluttir í Slysavarðstofuna í Reykjavík, þar sem þeir höfðu allir orðið fyrir kolsýringseitrun. Einn þeirra fékk að fara heim af Slysavarðstofunni en átta voru lagðir inn í lyflækningadeild Borgarsjúkrahússins. Í gærkvöldi var líðan þeirra eftir atvikum góð og þeir á batavegi. Þessir átta skipverjar voru allir frammi í, þegar eldurinn kom upp.
Hallveig Fróðadóttir RE-203 lét úr Reykjavíkurhöfn um miðnætti í fyrrinótt á veiðar. Um kl. 4 þegar skipið var statt 9-10 sjómílur suðvestur af Malarrifi, virðist skyndilega hafa orðið sprenging frammi í skipinu, og mikinn reyk lagði upp um lúkarsdyrnar stjórnborðsmegin. Njáll Gíslason, háseti, var á stýrisvakt, þegar þetta gerðist, og sagði hann Morgunblaðinu svo frá: "Ég heyrði enga sprengingu, en skyndilega sá ég reykjarsúlu rísa upp frammi á skipinu, og svo bjarmaði fyrir eldi." Talið er, að sprenging hafi orðið við lúkar frammi í. Þar sem rannsókn á upptökum eldsins er enn ólokið er ekki ljóst, hvort sprengingin stafaði af kynditæki, sem er í eldtraustum klefa aftan við neðri lúkarinn, eða einhverju öðru.


Eldurinn kom upp í íbúðum skipverja undir hvalbak skipsins.                  (C) Þórhallur S Gjöveraa.

Fjórtán menn voru í íbúð skipverja frammi í þegar þetta gerðist, sex í efri lúkar og 8 í þeim neðri. Nokkrir þeirra voru í fasta svefni, en aðrir vakandi og vöktu þeir félaga sína. Sex mönnum tókst ekki að komast út, því reykkófið var svo mikið og hættulegt, sagði bandaríski sjúkraliðinn, sem fór um borð í togarann, þriggja til fjögurra mínútna dvöl í slíku reykkófi banvæna. Skipverjar hófu þegar slökkvistarf og dældu sjó á eldinn. Skömmu seinna kom Höfrungur II AK, á vettvang og síðar björgunarskipið Elding og Skírnir AK og aðstoðuðu þau við slökkvistarfið. Skipverjar á Skírni settu slöngur um borð í Hallveigu, og skipverjar á Eldingunni fóru um borð í froskmannsbúningum, og tókst með þeim hætti að vaða reykinn og komast betur að eldinum. Þá hafði slökkviliðið í Reykjavík samband við togarann og leiðbeinti um slökkvistarfið, sem var mjög hættulegt, þar sem um olíueld var að ræða. Hafsteinn Jóhannsson á Eldingu tjáði Mbl. að hann hefði komið að Hallveigu laust eftir kl  5. "Mjög mikill reykur var þá frammi í sikipinu, en lítiíl eldur að því er virtist og var hann einkum í efri lúkarnum". Klukkan 8.45 kom varðskipið Þór á vettvang. Logaði þá aðeins í einangrun undir hvalbaknum. Tveir varðskipsmenn fóru um borð í Hallveigu með slökkvidælu og skömmu síðar tókst að ráða niðurlögum eldsins. Slysavarnarfélagi Íslands barst tilkynning um eldinn í togaranum um sex leytið í gærmorgun. Að sögm Hannesar Hafstein, fulltrúa hjá SVFÍ, var þá þegar haft samband við slökkviliðið og varnarliðið á Keflavíkurflugvelli til að kanna, hvort ekki væri hægt að koma slökkviliðsmönnum og sjúkraliða með einhverjum hætti um borð í Hallveigu Fróðadóttur. Varnarliðið ljáði fúslega herþyrlu til þessarar ferðar, og voru tveir íslenzkir slökkviliðsmenn og sjúkraliði frá Varnarliðinu fenignir til að fara með þyrlunni.


B.v. Hallveig Fróðadóttir RE 203 á siglingu.                        (C) Ringi. (Róbert Ingi Guðmundsson).

"Við fórum með þyrlunni um átta leytið frá Keflavíkurflugvelli og vorum komnir yfir varðskipið, sem statt var hjá togaranum um níu leytið", tjáði Ástvaldur Eiríksson, annar slökkviliðsmannanna, Mbl. í gær. "Frá varðskipinu vorum við fluttir yfir í togarann í gúmbát. Við höfðum meðferðis reykköfunarbúninga og okkur tókst að komast niður í lúkarinn og ná mönnunum sex. Bandaríski sjúkraliðinn tók á móti þessum mönnum um leið og við komum með þá upp, og gerði hann þegar á þeim lífgunartilraunir, en án árangurs". Þessu næst fóru íslenzku slökkviliðsmennirnir aftur um borð í Þór, en bandaríski sjúkraliðinn varð eftir um borð í Hallveigu Fróðadóttur. Varðskipsmaður var einnig eftir í togaranum með slökkvidælu. Um kl. 11 héldu Þór og Hallveig Fróðadóttir áleiðis til Keflavíkur, og komu þangað um þrjú leytið. Setti varðskipið slökkviliðsmennina þar í land, og hélt að því búnu til Reykjavíkur. Hallveig Fróðadóttir lagðist að bryggju skömmu eftir að varðskipið fór. Þar fóru í land skipverjarnir níu, sem fluttir voru í Slysavarðstofuna í Reykjavík og tekin voru í land lík skipverjanna sex, sem fórust í eldinum. Að því loknu hélt togarinn einnig til Reykjavíkur. Tjónið um borð í Hallveigu Fróðadóttur varð talsvert, en þó minna en álitið var í fyrstu.
Hallveig Fróðadóttir RE-203 er systurskip Jóns Þorlákssonar RE, og eru þau fyrstu nýsköpunartogararnir, sem búnir voru dísilvélum. Á mánudag kom Hallveig Fróðadóttir úr söluferð til Þýzkalands, þar sem hún seldi fyrir tæplega 150 þúsund mörk. Sjópróf vegna slyssins eru haldin í Reykjavík í dag.

Morgunblaðið. 7 mars 1969.

     Fleyttu sjer á lóðarbelgjum til lands
    Þegar "Þormóður rammi " strandaði

Morgunblaðið. 18 mars 1942.

          Nýr bátur í viðbót við flotann

Laugardaginn 26. f. m. var hleypt af stokkunum nýjum bát hér á Akranesi, bátnum "Farsæl" eign s.f. Sigurfara. Bátur þessi er 66 tonn að stærð, byggður í dráttarbraut Akraness. Byrjað var á byggingu bátsins í janúarmánuði 1945, og lokið var við smíðina eins og fyrr greinir réttu ári síðar. Hins vegar seinkaði bátnum sökum þess að nokkuð stóð á vél í hann.
Báturinn var byggður á vegum bæjarstjórnarinnar. Bæjarstjórnin ákvað að láta smíða bátinn, en s/f Sigurfari gekk inn í samning þann, sem bæjarstjórnin gerði við Dráttarbrautina skömmu eftir að hann var gerður. Svo sem kunnugt er hefur bæjarstjórnin gengizt fyrir því að útvega til bæjarins fleiri báta, en m/b "Farsæll" er sá fyrsti þeirra. Yfirmaður við bátasmíðina var Magnús Magnússon, Söndum. Vélaniðursetningu annaðist vélsmiðja Þorgeirs & Ellerts, raflögn Sveinn Guðmundsson rafvirki, málningarvinnu Ólafur Kristjánsson og hampþéttingu Benedikt Tómasson, Skuld.

Akranes. 5 árg. 2 tbl. 1 febrúar 1946.

            B.v. Elliðaey VE 10

8. september. Um kl. 6 að morgni hafði skipið lagst fyrir akkeri á Víkinni. Þykkt loft en hægur andvari og yndislegt veður. Þegar á morguninn líður er þjóðfáninn dreginn á stengur víða um bæinn og það birtir og kemur glaðasólskin. Laust fyrir kl. 10 sést fjöldi af prúðbúnu fólki á götunum og allir stefna í sömu átt, niður til hafnarinnar. Svo er Básaskersbryggjan orðin þéttskipuð fólki og þegar bryggjan þrýtur er farið um borð í skip og báta. Skipið á að leggjast austan að bryggjunni og þar hefur verið strengd girðing. Ljósmyndarar taka sér stöðu þar sem bezt sér yfir, reiðubúnir til að láta ekkert fara fram hjá auga myndavélarinnar. Hér glampar á hvítar húfur Karlakórsins og Lúðrasveitarinnar. Og þarna úti á Víkinni er skipið, og nú fer það að hreyfast, tekur hring og stefnir síðan inn á höfnina. Enn fjölgar á bryggjunni, fleiri bílar og fólk tildrar upp á þá. Allir vilja sjá. Búðum og skrifstofum hefur verið lokað og verkamenn, iðnaðarmenn, sjómenn og húsfreyjur hafa tekið sér frí frá störfum til að vera viðstödd þegar þetta skip leggst að bryggju. Og gleymum þá ekki börnunum. Skipið líður inn höfnina, hægt og hægt. Ljósmyndararnir miða og hleypa af. Lúðrasveitin leikur. Nær færist skipið. Maður sér einkennisstafna VE 10. og V í reykháf. Þegar skipið á nokkra faðma að bryggju sést fyrsti stýrimaður Árni Finnbogason frammi í stafni með línu í hendi, sem hann sveiflar upp á bryggjuna. Lúðrasveitin leikur Íslands hrafnystumenn. Og eftir fáein augnablik eru landfestar bundnar. Fyrsti togari Vestmannaeyjabæjar er í höfn.


Fyrirkomulagsteikning af B.v. Elliðaey VE 10.                                                              Úr safni mínu.

Atvinnu og sjávarútvegsmálaráðherra Jóhann Þ. Jósepsson stígur um borð og eftir litla stund sér maður þá á brúarvængnum, ráðherrann, skipstjórann Ásmund Friðriksson, forseta bæjarstjórnar Árna Guðmundsson og Ólaf Kristjánsson bæjarstjóra. Ráðherrann flytur ræðu, afhendir skipið til eignar og yfirráða Bæjarútgerðar Vestmannaeyja og árnar því fiskisældar og fararheilla. Árni Guðmundsson flytur þakkir skipverjum svo og öllum þeim er stuðlað hafa að hingaðkomu skipsins og færir því árnaðaróskir. Síðan þakkar skipstjóri árnaðaróskirnar sér og skipverjum til handa. Þá er tilkynnt að skipið verði til sýnis síðari hluta dags öllum þeim er vilja. Nú stígur Karlakórinn á skipsfjöl, syngur nokkur lög og endar á þjóðsöngnum. Þegar þessu er lokið dreifist mannfjöldinn og margir ganga brott. en æskulýðurinn hirðir hvorki um boð sé bann, heldur stormar skipið og fyrr en varir er það krökt af forvitnum sálum.
Elliðaey er smíðuð í skipasmíðastöð Alexanders Hall í Aberdeen, og er stærst þeirra nýbyggingartogara, sem enn hafa komið hingað til lands og hefur mestan ganghraða. Stærð 649 smálestir og 177 fet á lengd, eða tveimur fetum lengra en ráð var fyrir gert. Í reynzluför var hraðinn 14,13 sjómílur en vélin mældist 1.560 hestöfl og er það einnig meira en ráð var fyrir gert. Vistarverur allar eru með myndarbrag, skip og tæki öll af því vandaðasta sem þekkist.


Útlitsteikning af B.v. Elliðaey VE 10.                                                               Mynd úr safni mínu.  

Klukkan tvö um daginn hafði útgerðarstjórn boð inni fyrir skipverja ásamt fleiri gestum. Páll Þorbjarnarson útgerðarstjóri lýsti þar skipinu og kvað svo á, að Elliðaey væri sennilega glæsilegasta fiskiskip, sem hlaupið hefði af stokkunum. Þá talaði Jóhann Þ. Jósepsson, en varð síðan að yfirgefa samsætið því hann var á förum til Reykjavíkur. Árni Guðmundsson , sagði frá því að árla þennan morgunn, hefði hann mætt Ársæli Sveinssyni og hefði hann þá látið svo um mælt að þetta væri fegursti morgunn ársins og tók Árni undir það, og bætti við að Ársæll hefði sennilega sagt hið sama þótt rok og rigning hefði verið. Guðjón Scheving talaði um störf þeirra manna, sem hér höfðu rutt brautina með því að hefja mótorbátaútveg og taldi okkur menn að meiri, ef við fetuðum í fótspor þeirra að dugnaði og ráðdeild, er við nú hæfum þennan nýja áfanga. Reis þá Ársæll á fætur og árétti það sem Árni hafði eftir honum haft og kvað þó þann morgunn myndi fegurri verða er næsti togari Vestmannaeyja sigldi í höfn. Allir ræðumenn létu árnaðaróskir dynja á skipi og skipverjum, en Sigurður Stefánsson þakkaði fyrir þeirra hönd, en hann er einn hásetanna. Þegar klukkan nálgaðist fjórða tímann fóru skipsmenn að tygja sig því nú átti almenningur að fá að skoða skipið.


B.v. Elliðaey VE 10 á leið inn í Vestmannaeyjahöfn.                                    Ljósmyndari óþekktur.

Bæjarbúar létu ekki á sér standa að grandskoða eign sína. Fólkið streymdi um borð, inn í hvern krók og kima. Hvað er hér, hvernig er þar. Skipsmenn voru hinir liprustu og opnuðu allar gáttir og hleyptu fólkinu inn. Þeir sem komu í það allra helgasta, klefa skipstjóra fengu staup af víni ef vildu og var ekki örgrannt að sumir kæmu góðglaðir upp úr skipinu, en meiri var vissulega sú gleðin að yfirlíta sitt eigið skip, sem er þá svona glæsilegt. Gaman hefði verið að vita hvað margir hafa stigið um borð þennan tíma frá 4-7 en það hefur áreiðanlega verið meirihluti bæjarbúa. Um kvöldið var efnt til skemmtunar í Samkomuhúsi Vestmannaeyja, var þar flutt stutt lýsing á skipinu og Lúðrasveitin og Karlakórinn skemmtu. Síðan var stiginn dans til kl. 3 um nóttina. Fjöldi fólks sótti þessar skemmtanir enda voru þær ókeypis. Bæjarbúar sýndu við þetta tækifæri mikinn áhuga fyrir þessu fyrsta skipi sem er þeirra sameign. Var að finna sem fólkið treysti því, að hin sameiginlega eign og rekstur væri hið rétta fyrirkomulag slíks atvinnutækis. Ekki er að efa að við þetta skip eru bundnar þær fögru vonir, að það megi verða lyftistöng undir bættan efnahag bæjarbúa og þá um leið aukna menningu. Daginn eftir hingaðkomu skipsins hélt það til Reykjavíkur og verða bræðslutæki sett í skipið þar, en síðan mun það halda á haf út til veiða. Elliðaey, fylgi þér gæfa og gengi.

Eyjablaðið. 8 árg. 14 tbl. 19 september 1947.

      Nýr Svíþjóðarbátur til Súðavíkur

Einn Svíþjóðarbátanna kom nýlega til Súðavíkur. Er hann nefndur Jón Valgeir og eign hlutafélagsins Vísis í Súðavík. Báturinn er 103 brúttósmálestir að stærð og er því stærstur Svíþjóðarbátanna, sem hingað eru komnir. 215 hestafla Atlas dieselvél er í bátnum og gekk hann 8,5 sjómílur á heimleiðinni. Lagði hann af stað frá Svíþjóð 26. september og kom til Súðavíkur 1. þ. m.
Skipstjóri var Njáll Guðmundsson.

Þjóðviljinn. 9 október 1946.


Hafþór RE 95 landar síld á Seyðisfirði.                                                           Ljósmyndari óþekktur.


77. Kári VE 95.                                                                               (C) Vigfús Markússon. Brimbarinn.

  Mannbjörg er Kári VE 95 sökk eftir árekstur                  við Hástein ÁR 8 í gærmorgun
     "Furðulegt hversu fljótt báturinn sökk"

    sagði skipstjórinn á Kára, Sævar Sveinsson

Fimm manna áhöfn vélbátsins Kára VE 95 bjargaðist giftusamlega er skipið sökk eftir árekstur við Hástein ÁR 8 um 1,5 sjómílu út af Stokkseyrarhöfn um kl. 6.30 í gærmorgun. Aðeins tveimur mínútum eftir áreksturinn var Kári horfinn í sæ. Óverulegar skemmdir urðu á Hásteini. Veður á þessum slóðum var hið besta í gærmorgun, hægur andvari og bjartviðri.
Þrír skipverjanna á Kára sváfu í kojum sínum er áreksturinn varð. Matsveinninn var kominn á stjá og skipstjórinn stóð í brúnni. Bátsverjum tókst að kasta út gúmbáti og stukku síðan í sjóinn. Þeir komust allir að skammri stundu liðinni í björgunarbátinn og voru litlu síðar teknir um borð í Hástein, sem sigldi rakleiðis til hafnar. Engan úr sjö manna áhöfn Stokkseyrarbátsins sakaði. Hásteinn var á leið út í netaróður frá Stokkseyrarhöfn þegar áreksturinn varð. Kári var hins vegar að koma úr veiðiferð, þar sem hann hafði fengið 65-70 tonn af góðum fiski í trolli í Meðallandsbugt. "Við vorum á leið út héðan en þeir á leið til Þorlákshafnar, þar sem þeir landa aflanum, er áreksturinn varð," sagði Henning Frederiksen, skipstjóri á Hásteini, þegar blaðamaður Mbl. hitti hann að máli við Stokkseyrarhöfn, þar sem verið var að þétta stefni bátsins í gærmorgun. Henning var í brú Hásteins við áreksturinn. "Skyggni var prýðilegt og besta veður, en ég vil ekki tjá mig um atburðarásina að öðru leyti. Hún kemur fram í sjóprófum. Það kom stórt gat á síðuna á Kára við áreksturinn og hann sökk á innan við tveimur mínútum, enda kjaftfullur af fiski."
"Það er óneitanlega neyðarlegt að svona nokkuð skuli hafa gerst eins og allar aðstæður voru," sagði Sævar Sveinsson, skipstjóri á Kára, er blm. ræddi við hann að heimili hans á Eyrarbakka. "Þetta bar svo brátt að, að ekki var um annað að ræða en drífa mennina upp á dekk og síðan frá borði. Við fórum allir í kaldan sjóinn og vissulega var það óhugnanlegt. Við vorum þó ekki lengi í sjónum áður en við komust í björgunarbátinn. Mér finnst það reyndar furðulegt hve fljótt báturinn sökk." Hvorki Henning né Sævar vildu fara nánar út í tildrög slyssins, en í samtölum við skipverja óskuðu þeir eftir því, að fram kæmi að sleppibúnaður var ekki um borð í Kára.
Báðir bátarnir voru úr eik. Hásteinn er 47 tonn að stærð, byggður í Stykkishólmi 1969. Kári var 100 lesta bátur, smíðaður 1949. Hásteinn landaði á Stokkseyri, Kári í Þorlákshöfn, en bæði skipin voru á leigu hjá Hraðfrystihúsi Eyrarbakka og lögðu afla sinn upp þar. Sjópróf í málinu áttu að hefjast hjá sýsiumannsembættinu á Selfossi kl. 17 í gær.

Morgunblaðið. 4 maí 1984.

         V.b. Merkúr sökk út af Selvogi
        Brezkur togari bjargaði áhöfninni

Vélbáturinn Merkúr GK-96, 53 tonn, eign Kjartans Friðbjarnarsonar í Reykjavík, sökk í gærkveldi 8 til 9 sjómílur suðvestur af Selvogsvita. Áhöfnin komst í gúmmíbát og var bjargað um borð í brezka togarann Real Madrid frá Grimsby, sem kom á staðinn um klukkustund eftir að sent hafði verið út neyðarkall, er leki var kominn að Merkúr. Þrír menn voru á bátnum, sem stundaði lúðuveiðar. Skipstjóri var Ólafur Kristinsson frá Vestmannaeyjum. Merkúr sendi út neyðarkall kl. 18.40 og tilkynnti þá að leki væri kominn að bátnum og áhöfnin mundi fara í gúmmíbátinn. Mörg skip voru á þessum slóðum og svöruðu kallinu. Real Madrid var næst og tók því mennina um borð. Grindavíkurbáturinn Þórkatla lét þegar úr höfn og hefði verið komin á staðinn um kl. 21,  en hún sneri aftur til Grindavíkur, er búið var að bjarga áhöfn Merkúrs.
Togarinn Karlsefni átti eftir 20 mínútna siglingu á slysstaðinn er Real Madrid kom að. Um kl. 10 tók varðskipið Albert skipsbrotsmennina um borð og hélt með þá áleiðis til Reykjavíkur. Var áætlað að þeir kæmu þangað um kl. 23.00 í nótt.

Morgunblaðið. 16 október 1964.