Seifur BA 123

Skipasmíðastöðin Básar h.f., sem hefur haft aðsetur í Hafnarfirði, afhenti 31. maí s.l. rúmlega 20 lesta eikarfiskiskip, sem er nýsmíði stöðvarinnar nr. 3. Áður hefur stöðin afhent Viðar ÞH 17 (6. tbl. '74) og Haftind HF 123 (18. tbl. '74). Skip þetta er af hefðbundinni gerð með lúkar fremst, fiskilest og vélarúm aftast. Vélarreisn og stýrishús er úr áli. í lúkar eru hvílur fyrir 4 menn og eldunaraðstaða. Fiskilest er með lestarstoðir og skilrúm úr áli, svo og állestargólf. Í vélarúmi eru tveir brennsluolíugeymar, en ferskvatnsgeymir fremst í lest. Aðalvél er Volvo Penta, gerð TMD 100 A, 210 hö við 1800 sn/mín, tengd Twin Disc niðurfærslugír, gerð MG 509, niðurfærsla 2.95:1. Skrúfubúnaður er frá Propulsion, 3ja blaða skrúfa með fastri stigningu, þvermál 990 mm. Framan á aðalvél er aflúttak, Rockford 10" (1:1) fyrir vindudælu. Rafall á aðalvél er frá Alternator h.f., 3.5 KW, 24 V. Hjálparvél er Farymann, gerð 27L14, 8 hö við 3000 sn/mín.
Við vélina er rafall frá Transmotor, 3.6 KW, 24 V. Rafkerfi skipsins er 24 V jafnstraumur. Stýrisvél er Scan Steering, gerð MT 180. Vindur skipsins eru vökvaknúnar (háþrýstikerfi). Togvnda er frá Vélaverkstæði J. Hinriksson, búin tveimur togtromlum (16Omm0 x 700 mm^ x 370 mm) og koppum. Togtromlur eru gefnar upp fyrir 650 faðma af 1%" vír, togátak vindu á miðja tromlu (430 mm**) 1.4 tonn og tilsvarandi vírahraði 80 m/mín. Línuvinda og bómuvinda eru frá Vélaverkstæði Sig. Sveinbjörnssonar h.f., línuvinda af gerðinni HL 200 og bómuvinda af HB 50 gerð. Þá er skipið búið kraftblökk frá Rapp, gerð 19 R og 7 rafdrifnum Elektra færavindum. Dæla fyrir vindur er Denison TDC 20-11 (tvöföld) drifin af aðalvél um aflúttak. Helztu tæki í stýrishúsi eru: Ratsjá: Furuno, gerð FRS 48, 48 sml. Miðunarstöð: Koden KS 510. Sjálfstýring: Sharp Skipper. Dýptarmælir: Furuno, gerð FH 600. Fisksjá: Furuno, gerð AD-Scope. Talstöð: Skanti, gerð TRP 2000, 200 W SSB.
Rúmlestatala 22 brl.
Mesta lengd 14.60 m
Lengd milli lóðlína 13.20 m
Breidd (mótuð) 3.94 m
Dýpt (mótuð) 1.70 m
Lestarrými 18 m3
Brennsluolíugeymar 2.0 m3
Ferskvatnsgeymir 0.6 m3
Eigendur Seifs BA eru Jón Steingrímsson, sem jafnfrarnt er skipstjóri, og Jón Gestur Sveinbjörnsson.

Ægir. 11 tbl. 15 júní 1975.

       Akurnesingar eignast nýtt skip
  M.s. "Víðir" eign h.f. Víðis á Akranesi

Hið nýja skip m.s. Víðir, eign hlutafjelagsins Víðir á Akranesi, kom hingað í gær í fyrsta sinn. Framkvæmdastjóri fjelagsins, Jón Sigmundsson, bauð blaðamönnum að skoða hið forkunnar fagra skip. Skipið er 103 smálestir brúttó, allt byggt úr eik, og er öll smíði þess og frágangur hinn vandaðasti, og eins fullkominn og frekast verður krafist. Vjel skips er Lister-dieselvjel 320 hestafla. Ennfremur er ljósavjel og er hún 20 hestafla. Skipið er allt hitað upp með rafmagni. Einnig er rafmagns eldavjel. "Raftækjaverksmiðjan Rafha" í Hafnarfirði hefir smíðað þessi hitunartæki. Í framstafni og aftur í skipinu eru svefnklefar skipshafnarinnar. Einnig er í framstafni skipsins og miðskips farþegarúm. Eru þau í alla staði hin ákjósanlegnstu, bólstraðir bekkir með öllum veggjum, og eru farþegaklefarnir hitaðir upp með rafmagnsofnum.
Báturinn er nú leigður Skipaútgerð Ríkisins til fólks og vöruflutninga milli Akureyrar og Sauðárkróks. Hann er byggður sem fiskiskip, en þegar horfið var að því að leigja hann, var innrjettingum skipsins breytt, þannig, að tekið var af lestarrými til innrjettingar farþegarúms. Svo vel er frá innrjettingunum gengið, að ekki tekur nema stuttan tíma að breyta skipinu í fiskiskip, og mun það þá bera um 70 tonn af ísfiski. Teikningu af skipinu gerðu Eyjólfur Gíslason skipasmíðameistari og nemandi hans, Magnús Magnússon. Bygging Víðis hófst í Dráttarbraut Akraness í marsmánuði 1942, en nokkrar tafir urðu, eða um þriggja mánaða tíma, sjerstaklega vegna þess, að tafir urðu á, að vjelin kæmi til landsins. Skipstjóri verður Bernhard Pálsson frá Akureyri og vjelstjóri, Guðjón Sigurðsson, Akranesi. Yfirsmiður við smíði bátsins var Eyjólfur Gíslason skipasmíðameistari á Akranesi. Alla járnsmíði og niðursetningu vjela annaðist vjelsmiðja Þorgeirs og Ellerts á Akranesi. Raflagnir annaðist Sveinn Guðmundsson rafvirki á Akranesi, málningarvinnu Lárus Árnason málarameistari á Akranesi, bólstrun bekkja Runólfur Ólafsson húsgagnabólstrari á Akranesi, hurðir allar og glugga smíðaði Teitur Stefánsson trjesmiður á Akranesi og reiða Óskar Ólafsson í Reykjavík. Hlutafjelagið Víðir var stofnað 1938, um b.v. Sindra, er það keypti það ár, en í stjórn þess eru: Pjetur Ottesen alþingismaður, formaður, Þorgeir Jósefsson og Halldór Jónsson. Morgunblaðið óskar Akurnesingum og h.f. Víði til hamingju með þetta glæsilega skip.

Morgunblaðið. 16 nóvember 1943.


Mánatindur SU 95 (fjær) og Sunnutindur SU 59 við bryggju á Djúpavogi. (C) Sveinn Þorsteinsson.

               Bátur til Djúpavogs
                     Víðir SU 95

Vélskipið Víðir af Akranesi hefir nú verið keypt til Djúpavogs. Víðir er 103 lesta stór og mun vera stærsta skipið í austfirska fiskveiðiflotanum, þegar togararnir eru undanskildir. Með þessum skipakaupum skapast á Djúpavogi stórauknir afkomumöguleikar.
Austurland óskar Djúpavogsmönnum til hamingju með skipið. Megi vonir þær, sem við það eru bundnar, rætast.

Austurland. 23 desember 1952.

               Mánatindur SU 95

Síldveiðiskipið Víðir fiskaði rúmar 500 lestir á vetrarvertíðinni og tæp 4000 mál af síld. Rekstursafkoma hans er alveg í járnum án nokkurra afskrifta og hefur hann aukið skuld sína hjá félaginu, sem svarar afborgunum af föstum lánum, sem á honum hvíla. Nú stendur yfir mikil viðgerð á honum sökum þurrafúa, sem fannst í honum haust. Hann kemur heim aftur sem nýtt og glæsilegt skip, með nýju nafni "Mánatindur". Báturinn sem Búlandstindur hf. samdi um smíði á í Þýzkalandi hlaut nafnið "Sunnutindur" S U 59. Hann kom ekki til landsins fyrr en 8. febrúar í ár. Djúpavogsbúar fögnuðu honum vel við komuna. Jón Sigurðsson, Rjóðri, flutti kvæði ort í því tilefni. Báturinn hefur nú verið 2 mánuði á veiðum og gengið vel. Hann hefur reynst afburða sjóskip og ekkert hefur komið fyrir eða farið í ólag, hvorki í smáu né stóru. Ég vil hvetja sjómennina til þess að sýna þessum glæsilegu skipum okkar tryggð og vinna þeim vel, og láta þau bera heimahöfn sinni vitni um sjómenn, sem kunna að meta vel útbúin skip og glæsileg.

Austri. 16 tbl. 4 september 1957.

    Flakið af Mánatindi í fjörunni við               Sveinstaðaseyri í Hellisfirði

Ljósmyndir Gunnars Þorsteinssonar af leifum Mánatinds sem hann tók í júlí árið 2010. Með honum í för var m.a. Norðfirðingurinn Kristinn Pétursson (Kiddi í Dagsbrún), skipstjóri og útgerðarmaður á Djúpavogi. Læt hér fylgja með nokkrar myndir úr leiðangri þeirra félaga í Hellisfjörð.


Flakið af Mánatindi á Sveinstaðaeyri í Hellisfirði.

Horft út eftir eyrinni og út Hellisfjörð. Barðsneshorn og Rauðubjörg lengst til hægri.
(C) Myndir: Gunnar Þorsteinsson.

               Mánatindur ónýtur

Í haust var Djúpavogsbáturinn Mánatindur tekinn í slipp hér í Neskaupstað og skyldi fara fram á honum gagngerð viðgerð. Við rannsókn kom í ljós, að skipið var svo illa farið af þurrafúa, að það mun hafa verið dæmt ónýtt og mun Mánatindur þar með úr sögunni. En vonandi verður þess ekki langt að bíða, að annar Mánatindur komi til Djúpavogs.

Austurland. 5 febrúar 1965.

        Nýr Ásgrímur Halldórsson SF
        leysir Jónu Eðvalds af hólmi

     Gangmeira og burðarmeira skip

"Verkefnin breytast ekki," segir Gunnar Ásgeirsson, stjórnarformaður Skinneyjar-Þinganess hf. á Hornafirði. Félagið hefur fengið nýtt og öflugt uppsjávarskip, Ásgrím Halldórsson SF 250, og lætur í staðinn frá sér Jónu Eðvalds SF. Nýja skipið er átta ára gamalt, smíðað í Noregi en hefur verið gert út frá Skotlandi til tog- og nótarveiða. Það hét Lunar Bow og var í eigu Lunar Fishing. Ásgrímur Halldórsson er liðlega 61 metri að lengd og um 13 á breidd og getur borið liðlega 1.500 tonn í kælitönkum. Skipið fékk nafn Ásgríms Halldórssonar, eins af stofnendum Skinneyjar. Ásgrímur er gangmeira og burðarmeira skip en Jóna Eðvalds. "Við erum að hugsa um að koma hráefninu í betra ásigkomulagi til vinnslunnar hérna. Með þessu skipi höfum við möguleika á stöðugra og betra hráefni  en verið hefur," segir Gunnar. Krossey verður áfram gerð út.
"Þetta er glæsilegt skip. Þótt það sé átta ára gamalt lítur það út eins og nýtt," segir Sigurður Ægir Birgisson sem er skipstjóri á Ásgrími Halldórssyni SF ásamt Ásgrími Ingólfssyni. Sigurður segir að skipið hafi reynst vel í siglingunni frá Skotlandi. Það hafi til dæmis varla haggast þegar það lenti í slæmu veðri á milli Færeyja og Íslands. Stefnt er að því að Ásgrímur Halldórsson fari til veiða á síld úr norsk-íslenska stofninum undir lok mánaðarins ásamt Krosseynni. Skip félagsins hafa verið saman að veiðum undanfarin tvö ár, með svokallað partroll, með góðum árangri. Það verður að sögn Sigurðar Ægis í sömu verkefnum og Jóna Eðvalds, veiðum á síld og loðnu fyrir vinnsluna á Hornafirði. Þó segir hann að stærra og öflugra skip skapi möguleika til að sækja lengra, ef á þurfi að halda. Þannig segir hann til athugunar að fara einn túr á kolmunna núna í mánuðinum til að láta reyna á tækin. Skinney-Þinganes fær í haust tvö ný skip sem verið er að smíða í Taívan.
Þau verða notuð til humarveiða en jafnframt útbúin til annarra verkefna. "Við erum að yngja upp skipakostinn og skapa möguleika til að koma með betra hráefni að landi," segir Gunnar. Fyrirtækið gerir út átta skip og reiknar Gunnar ekki með að breyting verði á því. Hins vegar sé ekki ákveðið hvaða skipum verði lagt þegar nýju skipin koma. "Þetta er stöðug barátta, eins og alltaf hefur verið," segir Gunnar um stöðuna. Hann segir að engin breyting hafi orðið á verkefnum fyrirtækisins. Það er í bolfiski, humri og uppsjávarfiski. Hann segir að taka verði á því í stjórnuninni, þegar hann er spurður um viðbrögð við kvótasamdrættinum sl. haust.

Morgunblaðið. 7 maí 2008.

 Lýsing samkvæmt fyrstu skipaskrá: Lengd 20,22 metrar. Breidd 5,21m. Dýpt 2,20m. Stærð rúmlestir 53 brúttó. Tala þilfara 1, siglna (mastur) 2, lóðrétt stefni og sporbaugslagað hekk. Skrokkurinn með sléttsúð (plankabyggður) úr eik og innsúð talin fullkomin. Þá er í afturskipi káeta fyrir yfirmenn, lúkar í framskipi fyrir háseta og þar var einnig eldunaraðstaða. Þá var einnig kortaklefi (bestikk) aftast í stýrishúsi með koju fyrir skipstjóra. Í bátnum var aðalvél af gerðinni Polar Diesel 170 hestöfl smíðuð árið 1946 með tilheyrandi skrúfubúnaði. Ekki var um ljósavélar í bátum af þessari stærð að ræða á þessum tíma heldur rafall reimdrifinn frá aðalvél, oftast 32 volta spenna.
Búnaður á þilfari var spil með tveimur tromlum og koppum sitt hvoru megin. Öxuldrifið frá aðalvél notað sem snurpuspil á síldveiðum en togspil væri báturinn á togveiðum. Þá var einnig svokallað línuspil framarlega á þilfarinu nærri stjórnborðslunningu og var það notað við línu og netadrátt en algengt var að bátar frá norðurlandi færu suður á vetrarvertíð á þessum tímum.
Í stýrishúsi var ekki mikill tækjabúnaður fyrir utan stjórntæki fyrir vél og áttaviti. Í besta falli dýptarmælir og þá oftast Kelvin Huges neistamælir sem virkaði nú ekki alltaf. Þá var að sjálfsögðu stýri í stýrishúsinu og var tegund þess svokölluð keðjustýri þar sem keðja lá í keðjuhjóli framan við stýrishjól og þaðan í rörum ofandekks þar til hún tengdist stýrisás í skut bátsins. Ekki eru til heimildir um heimsiglingu bátsins en fyrsta lögskráning fer fram hjá Sýslumannsembætti Skagafjarðarsýslu þann 26. júní 1946.
Skipstjóri Finnbogi Halldórsson frá Siglufirði, stýrimaður Helgi Einarsson frá Akranesi, síðar Sauðárkróki og fyrsti vélstjóri Ásgeir Ágústsson frá Eskifirði. Báturinn var í eigu Útgerðarfélags  Sauðárkróks til ársins 1955 er hann var seldur til Keflavíkur og er afsal til handa Steindóri Péturssyni dagsett 3/11 ´55.
Meðan báturinn var í eigu ÚS (hins fyrra) var hann á síld á sumrin og gekk vel og var hann oft með aflahærri síldarbátum. Þess utan var hann á togveiðum og þá aðallega hér innfjarða á Skagafirði, þó mátti hann ekki vera fyrir innan eyjar þó ef til vill hafi verið misbrestur á því.
Þeir eru nú ekki margir eftirlifandi sem voru skipverjar á Sæmundi á þessum tíma en einn af þeim er Sigurfinnur Jónsson frá Steini á Reykjaströnd og man hann vel þessa tíma. Finnbogi Halldórsson var skipstjóri á Sæmundi þar til í júlí 1947 að hann tekur við skipstjórn á vélbátnum Eiríki SK 2 sem var í eigu sama félags. En við skipstjórn á Sæmundi SK 1 tók Stefán Sigurðsson, Sauðárkróki en einnig var Jón Guðjónsson, frá Siglufirði, skipstjóri með bátinn á síldveiðum.
Eftir komuna til Keflavíkur hélt hann sama nafni en skipt var um vél í bátnum árið 1955 og sett var í hann Mannheim vél 280 hestöfl. Áfram var báturinn í Keflavík en fékk síðar nafnið Gunnfaxi KE 9. Endalok bátsins urðu svo þau að 16. mars 1964 sökk hann og er þess getið að mannbjörg hafi orðið.

Feykir.is 13 ágúst 2017
Steinar Skarphéðinsson skrifar um gamla báta.


Sæmundur SK 1.                                                                               (C) Steinar Skarphéðinsson.

      Útgerðarfélag Sauðárkróks h/f

Útgerðarfélag Sauðárkróks h.f., Sauðárkróki. Tilgangur, a) Að reka útgerð. b) Að sjá um verkun, hagnýtngu og sölu á afurðum félagsins. c) Að útvega vandaðar útgerðarvörur með sem hagfelldustum kjörum. Hlutafé: kr. 125.000,00. Stjórn:
Haraldur Júlíusson kaupmaður, Guðmundur Sveinsson fulltrúi, Magnús Bjarnason kennari, Gísli Vilhjálmsson útgerðarmaður og Kristófer Eggertsson skipstjóri.

Frjáls verslun. 9 árg. 4-5 tbl. 1947.


Sæmundur KE 9. TFOQ. Líkan Gríms Karlssonar.                           (C) Þórhallur S Gjöveraa.


Gunnfaxi KE 9 að sökkva.Skipverjar á leið í gúmmíbjörgunarbátinn. (C) Skipverji af Gunnfaxa.

     V/b Gunnfaxi sekkur út af Eldey  

Á milli klukkan átta og níu, að morgni 16. mars 1963, sökk v.b. Gunnfaxi KE 9, tólf sjómílur NV af Eldey. Skipverjar voru að draga línuna og höfðu dregið fimm bjóð, er lekans varð vart. Áhöfnin var öll á dekki nema skipstjóri, sem var í stýrishúsi. Veitti hann þvi þá athygli, að smurmælir vélarinnar tók að falla. Fór hann nú niður í vélarrúm og sá, að sjór var kominn allhátt upp á vélina, svo vélin var farin að banka, sem kallað er. Stöðvaðist vélin innan skamms. Skipverjar notuðu þá dekkdælu, en lekinn hélt áfram, og þeir höfðu ekki undan. Skipstjórinn, Sigurður Guðmundsson, sendi nú út hjálparbeiðni. Fljótlega kom v.b. Helgi Flóventsson Þ.H. til aðstoðar. Ekki var mjög hvasst en þungur sjór. Fóru fjórir menn af áhöfn Gunnfaxa yfir í Helga og notuðu til þess gúmbátinn. Skipstjóri og vélstjóri urðu síðan eftir í Gunnfaxa til að athuga möguleika á að bjarga bátnum.


Áhöfnin á Gunnfaxa KE 9. Frá v: Sigurður Guðmundsson skipstjóri, Skúli Bjarnason, Sverrir Bjarnason, Sigurður Jónsson stýrimaður, Svanur Jónsson vélstjóri og Victor Þórðarson matsveinn.
(C) Alþýðublaðið.  

En þær tilraunir báru ekki árangur. Yfirgáfu þeir bátinn innan stundar. Var ætlunin, að Helgi Flóventsson tæki Gunnfaxa í tog, en ekki varð af þvi. Lónaði nú Helgi hjá Gunnfaxa, uns séð varð að hann myndi sökkva. Sökk báturinn á u.þ.b. fjórum mínútum, kl. 12.25. Helgi Flóventsson hélt þegar til Keflavíkurog kom þangað kl. 15.35 síðdegis. Á Gunnfaxa voru sex menn. Skipstjórinn, Sigurður Guðmundsson, var frá Hafnarfirði. Sigurður var síðar með Þerney, sem strandaði í Keflavíkurhöfn 1970. Gunnfaxi var smíðaður í Svíþjóð 1946. Hann var fimmtíu og þrjár lestir að stærð, úr eik. Eigandi bátsins var Faxi hf. Axel Pálsson og synir hans: Birgir, Páll og Magnús. Allir búsettir í Keflavík.

Faxi. 1 mars 1988.

                  Nýju birnirnir

Samvinnufélag Ísfirðinga hefir fengið tvo 80 tonna báta frá Svíþjóð. Þann 12. júní kom fyrri bátur Samvinnufélagsins, Ísbjörn til Ísafjarðar, og var hann fyrsti Svíþjóðarbáturinn, sem hingað kom í bæinn. Ísbjörn er byggður í Skredsvik hjá Bröderna Olsons Bátsvarv eftir teikningu Bárðar G. Tómassonar skipaverkfræðings. Skipstjóri á Ísbirni er Ólafur Júlíusson. Síðari bátur Samvinnufélagsins, Finnbjörn, kom hingað miðvikudaginn 10. júlí. Hann er byggður hjá Halmstads Varvs nya Aktiebolag í Halmstad í Svíþjóð, einnig eftir teikningu Bárðar Tómassonar. Skipstjóri á Finnbirni er Jón Kristjánsson. Báðir nýju birnirnir eru með 215 hestafla Atlas diesel og 10 hestafla ljósavél, dýptarmæli, útvarpsmóttöku- og sendistöð og talbrú. Eftir er að setja í þá miðunarstöð. Ganghraði þeirra er um 9 mílur. Búist er við, að kostnaðarverð þeirra hvors um sig verði 500-550 þúsundir kr. með síldardekki og togútbúnaði.
Bjarni Fannberg sigldi báðum björnunum til landsins og kom með Finnbirni alla leið til Ísafjarðar.

Skutull. 28-29 tbl. 12 júlí 1946.

    Bátur brann við bryggju í Keflavík

Aðfaranótt sunnudagsins kom upp eldur í vélbátnum Aski KE í Keflavíkurhöfn. Slökkviliðið var kvatt á vettvang, báturinn dreginn að bryggju, og var eldurinn fljótlega slökktur með því að dæla á hann sjó, en þá fór báturinn á hliðina og sökk við bryggjuna. Eldsins varð fyrst vart laust eftir kl. þrjú um nóttina, en þá skíðlogaði aftantil í bátnum. Sennilegast er talið að kviknað hafi í vélarrúmi eða káetu.
Slökkviliðið hófst þegar handa að dæla sjó á eldinn og tókst að ráða niðurlögum hans fljótlega, en þá tókst ekki betur til en svo að báturinn seig á hliðina, vegna sjávarins, sem í honum var og sökk. Stendur þó nokkur hluti hans úr sjó.
Eigandi Asks er Angantýr Guðmundsson. Hefur hann orðið fyrir tilfinnanlegu tjóni, þar eð báturinn er stórskemmdur. Var hann tryggður fyrir 2,7 milljónir kr., en geta má þess, að bátar af sömu stærð (80 tonn) eru yfirleitt tryggðir fyrir allt að 5 milj. kr. Angantýr keypti bátinn fyrir nokkru af Einari Sigurðssyni.

Tíminn. 13 desember 1960.

               Hamar GK 32 ferst

              11 bjargast á sögulegan hátt
     Voru á annan sólarhring á reki og á eyðieyju

Laust eftir klukkan níu á laugardagskvöldið sökk vélskipið Hamar GK-32 frá Sandgerði um 30 sjómílur suðaustur af Jökli. Lagðist skipið á bliðina og gerðist allt með svo skjótum hætti að skipsmenn björguðust fáklæddir í gúmmíbát og vannst ekki tími til að kalla í talstöðina. Rak skipbrotsmennina, 11 talsins, fyrir sjó og vindi alla laugardagsnóttina og tóku land í Hvalseyjum undan Ökrum á Mýrum, um 6 mílur frá landi. Þrátt fyrir að þeir kveiktu bál, sendu upp svifblys, sæju bílaumferð í landi og tvær flugvélar, vissi enginn um skipbrotið fyrr en sex mannanna tókst að róa í land á gúmmíbátnum seint á sunnudagskvöldið. Björguðust skipsmenn allir og má telja það mikla mildi. Má nærri geta hversu farið hefði ef vindur hefði staðið af landi, bátinn rekið á haf út og enginn hefði vitað betur en Hamar væri ofansjávar á leið á síldarmiðin fyrir Norðurlandi. Hamar var 80 tonna skip, endurbyggt upp úr Aski, sem brann og sökk í höfninni í Keflavík í desember 1960. Var báturinn búinn öllum fullkomnustu tækjum til síidveiða, asdictækjum, radar, kraftblökk, dýptarmælum o.s. frv. Eigandi bátsins var Páll Ó. Pálsson, útgerðarmaður í Sandgerði, en hlutafélagið Miðnes í Sandgerði hafði leigt bátinn til síldveiða fyrir Norðurlandi í sumar, og var báturinn á leið þangað er hann sökk. Skipstjóri var Birgir Erlendsson, sonur Erlendar Þorsteinssonar formanns síldarútvegsnefndar, 34 ára gamall til heimilis í Kópavogi, stýrimaður Eðvald Eyjólfsson, 36 ára, Reykjavík, 1. Vélstjóri Friðrik Sigurðsson, 42 ára, Sandgerði, II vélstjóri Tómas Þórhallsson, 24 ára, Reykjavík, matsveinn Jón Þórir Gunnarsson, 38 ára, Reykjavík og hásetar Georg Georgsson, 36 ára, Reykjavík, Björn Ragnarsson, 22 ára, Sauðárkróki, Erling Guðmundsson, 20 ára, Sauðárkróki, Guðmundur Friðriksson, 16 ára, Sandgerði, Gísli Ólafsson, 16 ára, Sandgerði, og Sigurður Jónsson, 32 ára, Keflavík.
Fréttamaður Mbl. átti í gær tal við Eðvald Eyjólfsson, stýrimann, en hann var í brú bátsins er óhappið vildi til. Sagðist Eðvald svo frá þessari einstæðu ferð þeirra félaga:
Það var um fjögurleytið síðdegis á laugardag að við lögðum upp frá Reykjavík. Ætluðum við vestur fyrir Jökul og norður um á miðin. Vindur var af suðvestri, 6-7 vindstig og nokkur alda. Klukkan rúmlega 9 um kvöldið vorum við staddir um 30 sjómílur suðaustur af Jökli. Ég var þá í brúnni og háseti við stýrið, og höfðu vaktaskipti farið fram klukkan 9. Tveir hásetar voru frammi í lúkar, en í káetu var 1. vélstjóri. Hinir voru aftur í borðsal. Síðan gerðist það að skipið hallaði skyndilega undan einni öldunni og tók sjó inn í ganginn stjórnborðsmegin. Á næstu báru fór skipið alveg á hliðina. Við slógum strax af við fyrri báruna, Qg skipstjóri kom fram í brú þegar í stað. Var skipinu snúið undan og reynt að rétta það með stýrinu en það virtist ekkert gagna,, enda lagðist það á möstrin um leið, svo að við sáum niður í sjóinn um gluggana stjórnborðsmegin Skipstjórinn kallaði strax að bátinn yrði að hafa tilbúinn.
Lá skipið þá á hliðinni með gluggana á brúnni í kafi stjórnborðsmegin en bakborðsgluggarnir vissu beint upp í loftið. Fór skipstjóri upp um hurðina og ég á eftir. Virtist okkur strax að eina vonin til bjargar væri að koma bátnum út. Báturinn var staðsettur á þaki stýrishússins, stjórnborðsmegin, og var á kafi í sjó. Var báturinn í trékistu, sem fest var við þakið en á henni var lok, fest með böndum. Skipstjóri kafaði eftir bátnum og tókst að opna kistuna. Flaut báturinn þá strax upp, og var þá tekið í línuna til að blása hann upp. Hásetarnir tveir, sem voru frammí gengu eftir síðu skipsins afturá, svo mikill var hallinn. Var talsvert bras við gúmmíbátinn, en afturmastrið og loftnetsvírinn slógust í hann og áttum við mjög erfitt með að halda bátnum frá. Ég stökk út í bátinn af afturmastrinu og komst nokkurnveginn þurr. 1. vélstjóri flæktist um stund í nótinni, en losnaði aftur. Var hann með bjarghring utan um sig, og var sá eini okkar, sem hafði tíma til þess að ná í lífbelti. Flestir voru fáklæddir, 1. vélstjóri á skyrtu og nærbuxum, skipstjóri á nærklæðum, flestir skólausir og aðeins einn í stígvélum. Mjög erfitt var að ná bátnum frá skipinu, en við sáum brátt að nótin hafði losnað og komin spölkorn frá skipinu. Sáum við brjóstlínu frá nótinni, gátum náð í hana og halað okkur frá sökkvandi skipinu. Síldardekkið flaut allt út og við náðum tveimur þilfarsborðum, sem við notuðum í stað ára, og kom það sér vel síðar.


Kort af Mýrunum þar sem má sjá Hvalseyjar undan Ökrum.

Nokkuð þröngt var um okkur í bátnum, sem er gerður fyrir 10 menn. Lokuðum við honum strax öðru megin, en frá hinni hliðinni sá ég Skipið sökkva skömmu síðar. Við héldum bátnum undan þar til skipið sökk, en það mun hafa verið 10 mínútum eftir að við fórum í bátinn. Var síðan látið reka og notuðum við spýturnar til þess að snúa undan veðrinu alla nóttina. Það var kuldi og bleyta í bátnum og menn urðu sjóveikir, sem tilheyrir víst þessum gúmmíbátum. Við gerðum upphaflega ráð fyrir að við yrðum ekki nema 4-5 klst. að reka upp að landi, en þær urðu 15. Um klukkan átta á sunnudagsmorguninn fórum við að grilla í land. Við vissum að framundan voru Mýrarnar með öllum sínum skerjum og grynningum, og þegar við nálguðumst þær skutum við öðru svifblysinu af tveimur, sem í báta um voru. Við tókum land í Hvalseyjum nokkru fyrir klukkan eitt á sunnudag. Þegar við nálguðumst eyjarnar var þar talsvert um grunnbrot. Þurftum við að róa fyrir eitt brotið og hefðum sennilega lent í því ef ekki hefði verið fyrir spýturnar góðu. Þegar við komum framhjá þessum brotum sáum við vík, sem virtist sæmileg til landtöku, og ákváðum að fara í land þar en halda ekki áfram. Tókst landtakan ágætlega. Ekkert mannvirki var á eyju þessari og hún algjörlega í eyði. (Hér mun sennilega átt við stærstu eyna í Hvalseyjum, Húsey-innskot Mbl.) Reiknaðist mér til að eyjan væri á stærð við Örfirisey.
Fyrsta verk okkar var að safna saman rekaviði og kveikja bál. Notuðum við tvö blys til að kveikja í kestinum, sem logaði í 5-6 klst. Bárum við þara og gras á eldinn til þess að sem mestan reyk legði af honum. Þá fundum við bambusstöng, festum veifu úr gúmmíbátnum á hana og reistum síðan stöngina. Bátinn settum við á áberandi stað rétt hjá stönginni. Undir kvöld skutum við síðara svifblysinu, en allt kom fyrir ekki. Seint um kvöldið vorum við vissir um að enginn hefði tekið eftir okkur. Voru það okkur vonbrigði því við sáum bæinn að Ökrum og kirkjuna, bílaumferð í landi og tvær flugvélar hátt í lofti. Reyndum við m.a. að gefa merki til flugvélanna og lands með sólspegli. Þegar leið á daginn gerði stinningskalda af norðri. Fluttum við okkur þá ofar í eyna og hagræddum okkur sem bezt við gátum. Um 10- leytið um kvöldið fór að lygna og var komið logn um klukkan 10:30. Fórum við þá að ræða um hvað bezt væri að gera og ákváðum að sex menn skyldu freista þess að róa til lands í gummíbátnum, skipstjóri, ég, báðir vélstjórarnir, matsveinninn og einn háseti. Skyldu fjórir róa en tveir leysa af. Fundum við tvær heppilegar spýtur til að róa með og höfðum þær með auk þilfarsborðanna.
Áður en við lögðum af stað skárum við flot púðana neðan af gúmmíbátnum og tókum loftflöskuna úr slíðrum, til þess að auðveldara yrði að róa bátnum. Róðurinn til lands gekk ágætlega,, og vorum við um tvær klukkustundir að fara þessar sex mílur. Lentum við í vík beint fyrir neðan Akra, og gekk lendingin ágætlega. Þarna var nokkur alda og ein báran henti okkur skemmtilega 10-15 metra áfram, langleiðina upp í fjöru, rétt eins og maður væri að sigla á öldum á Hawaii. Síðan gengum við upp að bænum. Fór ég fyrstur þar sem ég hafði skóræfla á fótum, og hinir komu rétt á eftir. Allir voru í fasta svefni, en bóndinn, Ólafur Þórðarson, kom til dyra. Sagði ég honum að við værum skipbrotsmenn af skipi, sem hefði farist úti í bugtinni nóttina áður og fimm aðrir væru í Hvalseyjum. Bóndi sagði að hann ætti árabát en treysti honum ekki til að fara í eyna. Hringdi hann síðan á næstu bæi ag lét slysavarnafélagið vita hvernig komið væri. Síðan fór hann með okkur á næsta bæ, Akra III. Fengum við hinar beztu móttökur þar. Var síðan hringt til Helga Gíslasonar bónda á Tröðum, og fór hann á báti og sótti þá, sem eftir urðu í eynni, og fór með þá heim að Tröðum. Við lögðum okkur eftir að hafa fengið hressingu og sváfum til klukkan sex um morguninn, en þá kom bíll frá Þórði Þ. Þórðarsyni á Akranesi og flutti okkur til Reykjavíkur. Hafði útgerðin sent bílinn jafnskjótt og kunnugt varð um atburðinn.
Mér finnst það undursamlegt, hvernig við sluppum frá þessu öllu, en okkur finnst að útbúa þyrfti þessa gúmmíbáta með litlum árum og umfram allt talstöð. Óhugsandi var að komast í talstöðina er skipið sökk og ef vindur hefði staðið af landi, hefði okkur rekið til hafs, og engin leið að segja hvenær það hefði uppgötvast að skipið var ekki lengur ofansjávar, sagði Eðvald stýrimaður að lokum.

Morgunblaðið. 3 júlí 1962.

                 Ásbjörg ST 9

1 júlí sl. afhenti Skipasmíðastöðin Skipavík h.f. í Stykkishólmi nýtt 47 rúmlesta eikarfiskiskip, sem er nýsmíði nr. 15 hjá stöðinni, og hlaut skipið nafnið Ásbjörg ST 9. Skip þetta er byggt eftir sömu teikningu og nýsmíði nr. 14, Kristbjörg ÞH 44 (8. tbl. Ægis '75), hjá umræddri stöð. Eigendur skipsins eru Benedikt Guðjónsson, sem jafnframt er skipstjóri, Daði Guðjónsson og Guðlaugur Traustason, Hólmavík. Fremst í skipinu, undir þilfari, er lúkar en þar fyrir aftan fiskilest, þá vélarúm, káeta og stýrisvélarrúm aftast.
Fremst í fiskilest er ferskvatnsgeymir og keðjukassi, en brennsluolíugeymar eru í síðum vélarúms. Vélarreisn og þilfarshús, aftan til á þilfari, eru úr áli. Aðalvél skipsins er Caterpillar, gerð D 343 TA, sex strokka fjórgengisvél með forþjöppu og eftirkælingu, sem skilar 365 hö við 1800 sn/mín. Vélin tengist skiptiskrúfubúnaði með niðurfærslugír (4.6:1) frá Fernholt og Giertsen af gerðinni PB 1-43. Skrúfa er 3ja blaða, þvermál 1400 mm.

Ægir. 15 tbl. 1 september 1977.

     Norðfjarðartogararnir nýkomnir                       af Grænlandsmiðum

Neskaupstað. Frá fréttaritara Þjóðviljans. Norðfjarðartogararnir hafa nú báðir landað hér á Norðfirði saltfiski er þeir veiddu á Grænlandsmiðum. Goðanes 334 tonnum og Egill rauði 379 tonnum.
Goðanes kom til Norðfjarðar í gærmorgun frá Færeyjum, en þangað flutti það færeyska sjómenn sem verið höfðu á skipinu. Nauðsynlegar lagfæringar verða nú framkvæmdar á togurunum og fara þeir í slipp, en að því loknu fara þeir báðir á veiðar, en þó sennilega ekki fyrr en um mánaðamót.

     Atvinnutæki nýsköpunaráranna
   undirstaða góðrar afkomu fólksins

Þar skildum við síðast við Neskaupstað að hátíðisdögum 25 ára afmælisins var lokið og framundan önn virkra daga. Sú fregn hafði borizt að Egill rauði væri væntanlegur næstu daga með 300 lestir af fiski. Og ekki þarf að dveljast lengi á Norðfirði til að finna hvernig nýsköpunartogararnir tveir, Egill rauði og Goðanes, móta atvinnulíf bæjarins og veita beint og óbeint hundruðum bæjarbúa lífsuppeldi. Í hátiðaræðu Bjarna Þórðarsonar bæjarstjóra var vikið að atvinnumálum og horfum í Neskaupstað. Ég bað hann að segja lesendum Nýja tímans nokkru nánar frá bæjarmálunum, og koma hér spurningar mínar og svör hans. :
Hver er þáttur bæjarins í atvinnulífinu? Hvað snertir þátttöku í framleiðslunni, má heita, að rekstur togaranna og fiskverkun við þann rekstur sé eina beina þátttaka bæjarins í framleiðslustörfunum. Bærinn á og rekur tvo togara, Egil rauða og Goðanes. Þessi rekstur er það umfangsmikill, að bærinn er stærsti atvinnurekandinn á staðnum. Hvert er gildi togaranna fyrir atvinnulíf bæjarbúa? Með sanni má segja, að á síðustu árum hafi afkoma bæjarbúa að langmestu leyti byggzt á togaraútgerðinni. Vegna margra ára aflabrests á fiskimiðum Austfirðinga hefur bátaflotans gætt miklu minna í atvinnulífinu en eðlilegt getur talizt. Til að viðhalda atvinnu í bænum hefur verið lögð á það áherzla, að togararnir legðu hér upp afla sinn, en vegna fjarlægðar staðarins frá helztu fiskimiðum togaranna hefur heimalöndun í þetta stórum stíl oft verið útgerðinni fremur óhagstæð. Á togurunum hafa margir sjómenn atvinnu sína og á vegum togaranna beinlínis starfar fjöldi verkafólks, sem hefur þaðan meginhluta tekna sinna. Sú vinna er fyrst og fremst við afgreiðslu skipanna, skreiðarverkun, saltfiskverkun, pökkun á saltíiski og skreið o. s. frv. Skreiðarverkun togaranna er allmikil og fylgir henni mikil vinna. Sama er að segja um saltfiskverkunina. Á síðasta ári höfðu mörg heimili góðar tekjur af að taka saltfisk til verkunar (sólþurrkunar) í ákvæðisvinnu. Auk þess er svo geysimikil vinna, sem ekki er beinlínis á vegum togaranna, en er þó að þakka rekstri þeirra. Er þar einkum átt við hráefnisöflun þeirra fyrir frystihúsin, en að undanförnu hafa þau einkum unnið úr togarafiski. Einnig hafa þurrkhúsin fyrst og fremst haft togarafisk til verkunar. Erfitt er að sjá, hvernig menn hefðu getað lifað hér á síðustu árum, ef togaranna hefði ekki notið við.
Hvernig eru atvinnuhorfur og afkomuhorfur manna yfirleitt? Þeirri spurningu er erfitt að svara svo að á verði byggt. Bær, sem byggir alla afkomu sína á fiskveiðum eins og Neskaupstaður gerir, býr alltaf við mikið öryggisleysi í þessum efnum. En þess má geta, að nú um mörg ár hafa heildartekjur bæjarbúa vaxið jafnt og þétt ár frá ári og hafa án efa aldrei verið eins háar og, síðasta ár, þó að tölur þar að lútandi liggi ekki fyrir enn. Það sem af er þessu ári má telja, að atvinna hafi verið góð, þótt eyður séu þar í, og tekjur verkafólks góðar. Um framtíðarhorfur vil ég sem mlnnst segja vegna óvissunnar sem alltaf fylgir fiskveiðunum. En þó má geta þess, að ef unnt verður að reka togarana, má fullyrða, að bæjarbúar muni fyllilega halda í horfinu hvað afkomu snertir. En neyðist bærinn til að stöðva  rekstur togaranna um lengri tíma, má telja víst, að afkoma manna versni stórum, nema að svo vel vildi til, að afli glæddist aftur á Austfjarðamiðum.
Hvað vantar helzt til framhaldandi vaxtar bæjarins? Það er sitt af hverju, sem okkur vantar. Af atvinnutækjum held ég að við höfum mesta þörf fyrir hæfilega stóra síldarbræðslu, svo okkur megi takast að notfæra okkur síldveiðarnar við Austurland. Bærinn hefur gert talsverðar uppfyllingar, en við getum ekki orðið samkeppnisfærir fyrr en bræðslan er fengin. Í vor verður haldið áfram að gera uppfyllingu og við það batnar enn aðstaðan til söltunar. Ég tel rétt, að hlutafélag framleiðenda reisi bræðsluna, gjarnan með þátttöku hafnarsjóðs og bæjarsjóðs. En ef á allt er lítið, verður að telja, að Norðfirðingar séu vel settir með framleiðslutæki. Þau eru að vísu einhæf, eingöngu, eða svo til, miðuð við fiskveiðar og hagnýtingu sjávarafla, en þau eru góð og afkastamikil.

Nýi Tíminn. 17 júní 1954.

        Úranusi hleypt af stokkunum

Í gær var hleypt af stokkunum í skipasmíðastöð Alexander Hall í Aberdeen, nýsköpunartogaranum Úranus RE 343. "Úranus" er af minstu gerð nýsköpunartogaranna, 175 fet á lengd. Eigandi hans er h.f. Júpíter hjer í Reykjavík, en framkvæmdastjóri fjelagsins er Tryggvi Ófeigsson. Var hann viðstaddur athöfnina, ásamt dóttur sinni, Herdísi, er Skýrði skipið.

Morgunblaðið. 6 október 1948.


B.v. Úranus RE 343 í smíðum hjá Alexander Hall í Aberdeen veturinn 1949.
Mynd úr safni Hafliða Óskarssonar.


B.v. Úranus RE 343 nýsmíðaður hjá Alexander Hall í Aberdeen.                   Ljósmyndari óþekktur.

               Úranus kemur í dag

Í dag kemur nýsköpunartogarinn Úranus hingað til lands. Er þetta næst síðasti togarinn, sem samið var um smíði á. Úranus er eign h.f. Júpíters hér í Reykjavík. Skipstjóri er hinn kunni aflamaður Bjarni Ingimarsson. Einn togari, utan tveggja dieseltogara, er enn í smíðum í Englandi og er það Svalbakur, sem bojarútgerð Akureyrar á.

Vísir. 5 apríl 1949.


B.v. Úranus RE 343 að landa afla sínum í Hull.                                               (C) Hull Daily Mail.

      Úranus seldi í gær í fyrsta sinn

Nýjasti eimtogari Íslendinga, Úranus, seldi afla sinn í fyrsta sinn í Englandi gær. Afli togarans var 4.715 kit eftir 15 daga veiðiför hér við Iand og seldist fyrir 15.241 sterlingspund. Skipstjóri á Úranusi er Bjarni Ingimarsson, einn fengsælasti skipstjóri togaraflotans. Markaður í Englandi er lélegur um þessar mundir á karfa og ufsa, en góður á öðrum fisktegundum. Í þvi sambandi má geta þess, að í byrjun desember á s.l. ári féll fiskverðið í Englandi og Þýzkalandi um 2/6 sh. Þýðir það nálægt 600 punda lægri sölu á sama magni og Úranus seldi að þessu sinni. Lætur nærri, að ef togararnir ganga allt árið, þýði þessi lækkun um 200 þúsund króna lægri sölur.

Vísir. 30 apríl 1949.


Landað úr togaranum Úranusi RE á sjötta áratugnum. Hluti aflans er verið að spyrða á bryggjunni.


B.v. Úranus RE 343 með trollið á síðunni. Á myndinni sést hvað pokabóman var staðsett hátt í mastrinu. (C) Sigurgeir B Jónasson.

   Óttast er um "Úranus" á Nýfundnalandsmiðum
        Síðast heyrðist til hans á sunnudagskvöld
         Ofsaveður hamlar leit skipa og flugvéla

Tekið  er að óttast um Reykjavíkurtogarann Úranus, sem að undanförnu hefur verið að veiðum á Nýfundnalandsmiðum, en þangað fór hann 28. desember. Á Úranusi er 28 manna áhöfn, skipstjóri er Helgi Kjartansson , en eigandi togarans er Júpiter h.f. Ekki hefur heyrzt til togarans síðan á sunnudagskvöld . Hafði togarinn Þormóður goði samband við Úranus síðast klukkan 10. Engir aðrir íslenzkir togarar voru þá á Nýfundnalandsmiðum, en togararnir Pétur Halldórsson og Þorsteinn Ingólfsson sigldu fyrir nokkru áleiðis þangað vestur, en sneru við er þeir áttu 200 mílur ófarnar á miðin vegna slæmrar veðurspár og frosta. Þeir Úranus og Þormóður goði héldu heimleiðis af miðunum á laugardagskvöld. Þormóður var í gær rúmlega hálfnaður heim, því kl. 2 í gær barst Bæjarútgerð Reykjavíkur skeyti frá honum þar sem sagði, að skipið væri þá komið 664 mílur áleiðis, en því miðaði hægt vegna veðurs.
Kanadiski flugherinn var beðinn aðstoðar og er hann þess albúinn að hefja leit að Úranusi. Bandaríska strandgæzlan hefur líka sent skip á vettvang. Þá hefur Upplýsingaþjónusta Bandaríkjanna hér greint frá, að allar herflugvélar Bandaríkjamanna á leið milli Keflavíkur og Bandaríkjanna muni hlusta vel í loftskeytatæki sín og þær, sem verði yfir leitarsvæðinu í björtu muni svipast um eftir togaranum. Í gærkveldi símaði fréttaritari Mbl. í St. Johns á Nýfundnalandi, eftirfarandi: Bandaríska strandgæzluskipið "Half Moon" er að nálgast aðalleitarsvæðið, um 70 mílur undan norðausturströnd Nýfundnalands, eða 100 mílur fyrir norðan Gander. Aðeins eitt annað skip er á þessum slóðum, eftirlitsskipið "Charlie", einnig frá strandgæzlunni. Enn er beðið veðurs svo að leit geti hafizt úr lofti, því veðrið á leitarsvæðinu er enn slæmt. Vindhraðinn í dag var þar 65 mílur á klst. og sagður stórsjór. Í dag voru öll skip á nálægum slóðum látin vita af leitinni og flugvélar úr björgunardeild kanadíska flughersins stóðu til taks í herstöðvunum Argentia og Torbay á Nýfundnalandi og Goose Bay á Labrador.
Talið er að síðast hafi heyrst frá Úranusi sunnudaginn 10. janúar kl. 4,50, (Nýfundnalandstími), en þá sagði hann að veðrið væri mjög slæmt.

Morgunblaðið. 13 janúar 1960.


B.v. Úranus RE 343 á toginu.                                                              (C) Sigurgeir B Jónasson.

 Úranus fundinn og skipshöfn hans heil á húfi
            Senditæki togarans voru biluð

Úranus er fundinn. Ég var að hlusta á samtal björgunarflugvélarinnar við Þormóð goða núna á stundinni. Það er allt í lagi hjá þeim á Úranusi nema talstöðin. Þeir eru á leiðinni heim. Þannig frétti Mbl. hin miklu gleðitíðindi kl. rúmlega 5 í gær. Togari, sem ekkert hafði heyrzt til síðan á sunnudagskvöld var kominn fram og var á heimleið með skipshöfn sína heila á húfi. Það var Karl Sigurðsson, aðstoðarbryti á Gullfossi, sem hringdi fréttina til blaðsins. Hann hafði setið við útvarpstæki sitt og reynt að fylgjast með fréttum af leitinni af Úranusi.
Rétt á eftir bárust blaðinu fregnir af samtölum milli skipverja á Þormóði goða og vandamanna heima í Reykjavík. Þormóður goði: Þeir eru búnir að finna hann. Kona í Reykjavík: Eru þeir búnir að finna hann, guði sé Iof. Þormóður goði: Já, hann er tæpum 200 mílum á eftir okkur. Konan: Ó, hvað það er dásamlegt. Þormóður goði: Það voru eitthvað biluð hjá honum senditækin og hann getur ekki látið til sín heyra, en það virðist allt vera í lagi hjá honum. Konan: Almáttugur guð, hvað maður er búinn að vera hræddur.
Slík voru fyrstu viðbrögð fólksins í landi við gleðitíðindunum. Heit fagnaðarbylgja fór um alla Reykjavík, þegar fregnin barst út um bæinn. Í hinum gamla sjómannabæ ríkti síðara hluta dags í gær djúp og þakklát gleði meðal almennings. Á heimilum sjómannanna á Úranusi snérist nagandi kvíði og óvissa upp í einlægan fögnuð og tilhlökkun til heimkomu ástvina, frænda og vina. Það var flugvél frá varnarliðinu, sem fann skipið kl. 16.45 í gær, en með henni voru tveir menn frá Landhelgisgæzlunni, Guðmundur Kærnested og-Guðjón Jónsson. Var skipið þá um 195 mílum á eftir Þormóði goða, statt á 57,58 gr. norður breiddar og 33,45 gr. vestur lengdar. Voru loftskeytatæki skipsins í ólagi, en skipverjar gáfu merki um að allt væri í lagi, og óskuðu ekki aðstoðar. Úranus var síðdegis í gær, er hann fannst, í norðurjaðri storm svæðisins á þessum slóðum, en þaðan og heim var hæg austanátt. Mun skipið hafa verið ca. 490 mílur frá Reykjanesi og kemur væntanlega heim á föstudag eða laugardag. Er skipið fannst, hafði ekki náðst samband við það í hátt á þriðja sólarhring. Kl. 22.30 á sunnudagskvöld hafði Þormóður goði samband við Úranus, en þá voru bæði skipin komin á heimleið af Nýfundnalandsmiðum. Veður fór þá vaxandi, komin 10 -11 vindstig.
Er Þormóður goði náði ekki sambandi við Úranus á mánudag, var loftskeytastöðinni tilkynnt um það og bandaríska strandgæzlan og kanadíski flugherinn beðinn um aðstoð. Hófu strandgæzluskip og síðan flugvélar leitina, en leitarskyggni fyrir flugvélar var slæmt. Var leitað miklu vestar en togarinn reyndist vera, þar eð fyrst og fremst var svipazt um eftir honum þar sem síðast hafði til hans heyrzt. Hafði Úranus lagt að baki meira en helming leiðarinnar heim síðdegis í gær. Flugvélar á leið yfir hafið höfðu einnig hlustað í loftskeytatæki sín, og Hekla, flugvél Loftleiða var búin að búa sig undir að leggja lykkju á leið sína og svipast um eftir Úranusi í gær. Skipshöfnin á Úranusi í þessari veiðiferð voru:
Helgi Kjartansson, skipstjóri, Holtsgötu 22.
Jóhannes Sigurbjörnsson, 1. stýrimaður, Víðimel 23.
Ægir Egilsson, 2. stýrimaður, Stangarholti 16.
Viggó E. Gíslason, 1. vélstjóri, Mávahlíð 24.
Sveinbjörn Helgason, 2. vélstj., Mánagötu 19.
Hlöðver Magnússon, 3. vélstj., Knoxbúðum E-22.
Þórður Jónasson, loftskeytamaður, Nökkvavogi 3.
Hálfdán Ólafsson, 1. matsv., Bergstaðastræti 45.
Ægir Gíslason, 2. matsveinn, Skúlagötu 64.
Einar Sigurðsson, kyndari, Múlabúðum 20.
Þorbjörn Friðriksson, kyndari, Vesturgötu 26.
Kristinn Guðmundsson, bátsmaður, Ásgarði 53.
Birgir Egilsson, netamaður, Stangarholti 16, bróðir Ægis, 2. stýrimanns.
Haraldur Ragnarsson, netamaður, Snorrabraut 40.
Joachim Kaehler, þýzkur maður til heimilis í Þjóðminjasafnsbyggingunni.
Hreiðar Einarsson, háseti, Barmahlíð 37.
Ólafur Jónsson, háseti, Stykkishólmi.
Pétur Hraunfjörð, háseti, Heimahvammi, Blesugróf.
Sigurður Jóhannsson, háseti, Bakkag. 2.
Halldór Magnússon, háseti, Mel, Breiðholtsvegi.
Hörður ívarsson, háseti, Vesturgötu 26A.
Ágúst Guðjónsson, háseti, Akurgerði 3.
Bræðurnir Guðmundur og Ívar Steindórssynir, Teigi, Seltjarnarnesi.
Jurgen Scheffer, háseti, Laugavegi 68.
Uwe Eggert, háseti, Selás 6.
Konrad Braun, til heimilis í Aachcen, V-Þýzkalandi.

Morgunblaðið. 14 janúar 1960.


B.v. Úranus RE 343 heldur til hafs úr Reykjavíkurhöfn.                                Ljósmyndari óþekktur.

B.v. Úranus RE 343 við bæjarbryggjuna í Neskaupstað sennilega árið 1973. Lengst til vinstri sést í skorstein 1137. Barða NK 120. Utan á bryggjunni er 1278. Bjartur NK 121 sem nýlega er kominn heim eftir 49 sólarhringa siglingu frá Niigata í Japan.       Ljósmyndari óþekktur.


B.v. Úranus RE 343 eftir brotið sem hann fékk á sig suðaustur af Færeyjabanka í febrúar árið 1962. Mynd úr safni Hafliða Óskarssonar.

           Íslenskir togarar í óveðri
Brotsjór tók bátana og laskaði Úranus

Norðaustan stormur og óveður hefur geisað suðaustur af Færeyjabanka, eins og skýrt hefur verið frá í blaðinu og skip lent þar í miklum erfiðleikum. Nokkrir íslenzkir togarar hafa verið á ferðinni á þessum slóðum og þremur þeirra hlekkzt á. Úranus missti bátana í brotsjó og fleira brotnaði ofanþilja, stýrið á Júní skemmdist er það var á leið norsku skipi til hjálpar og smávægileg bilun varð hjá Skúla Magnússyni. Ekki er getið um í skeytum að neitt hafi orðið að mönnum og öll eru skipin á heimleið. Ekkert mun hafa orðið að öðrum togurum á þessum slóðum. Veðrið var í gær að ganga niður.Kl. 6 á föstudagsmorgun fékk Úranus á sig brotsjó, er skipið var statt 250 sjómílur suðaustur af Færeyjum á heimleið. Í skeyti til útgerðarfélagsins, sem var 12 tíma að komast til viðtakanda, var sagt að Úranus hefði misst báða björgunarbátana, og tvo gúmmíbáta, allar bátauglur séu stórskemmdar og ónýtar, loftventill yfir kyndistöð gjörónýtur, reykháfur mikið doldaður, ein plata á vélarrist dælduð, en aðrar sýnilegar skemmdir ekki stórvægilegar. Útgerðarfélagið Júpiter h.f. sendi Úranusi fyrirspurn um það hvernig veður væri. Kom svar í fyrrinótt, þar sem sagði að veður færi batnandi og Úranus væri kominn á Færeyjabanka og virtist allt í lagi með ferð skipsins. Jafnframt lét Júpiter skipaskoðun ríkisins vita um atburðinn svo og skoðunarstjóra Lloyds. Þess má geta að Úranus mun enn hafa tvo 12 manna gúmmíbáta um borð.

Morgunblaðið. 18 febrúar 1962.

               Björgvin EA 311

Nýr skuttogari, m/s Björgvin EA 311, bættist við fiskiskipastólinn 26. Júlí s. I. en þann dag kom skipið í fyrsta sinn til heimahafnar sinnar, Dalvíkur. Björgvin EA er smíðaður hjá Flekkefjord Slipp & Maskinfabrikk A/S, Flekkefjord í Noregi, smíðanúmer 142 hjá stöðinni, en er hannaður hjá Skipatækni hf. í Reykjavík. Björgvin EA er fimmtándi skuttogarinn, sem umrædd stöð smíðar fyrir Íslendinga, en auk þess hefur stöðin séð um smíði á einum skuttogaraskrokk (Björgúlf EA) fyrir Slippstöðina. Skrokkar allra þessara togara eru smíðaðir hjá Kvina Verft í Flekkefjord, sem annast hefur þann þátt smíðinnar fyrir Flekkefjord Slipp & Maskinfabrikk. Hinn nýi Björgvin kemur í stað samnefnds skuttogara, sem einnig var smíðaður hjá Flekkefjord Slipp & Maskinfabrikk (afhentur í janúar 1974) fyrir sömu útgerð. Gamli Björgvin hefur nú verið seldur til Noregs. Björgvin EA er með búnaði til heilfrystingar á karfa og gráluðu, auk búnaðar til ísfisk meðhöndlunar.
Björgvin EA er í eigu Útgerðarfélags Dalvíkinga hf., Dalvík. Skipstjóri á skipinu er Vigfús R. Jóhannesson og yfirvélstjóri Hafsteinn Kristinsson. Framkvæmdastjóri útgerðar er Valdimar Bragason.
Mesta lengd 50.53 m.
Lengd milli lóðlína (VL=4.80 m) ... 48.15 m.
Lengd milli lóðlína (perukverk) 44.78 m.
Breidd (mótuð) 12.00 m.
Dýpt að efra þilfari 7.30 m.
Dýpt að neðra þilfari 4.80 m.
Djúprista (hönnunar) 4.80 m.
Eigin þyngd 1.138 tonn.
Særými (djúprista 4.80 m) 1.564 tonn.
Burðargeta (djúprista 4.80 m) 426 tonn.
Lestarými 480 m3
Meltugeymar 78.5 m3
Brennsluolíugeymar (forðageymar) ... 121.3 m3
Set- og daggeymar 12.7 m3
Ferskvatnsgeymar 77.8 m3
Sjókjölfestugeymir 24.1 m3
Ganghraði (reynslusigling) 14.2 sjómílur.
Rúmlestatala 499 brl.
Skipaskrárnúmer 1937.

Ægir. 8 tbl. 1 ágúst 1988.

       Svíþjóðarbátur til Búðareyrar

Í gær kom hingað til Búðareyrar einn Svíþjóðarbátur. Hann er rúmlega 80 smálestir, hefur 215 ha. Atlas-dieselvél. Ganghraði um 9 mílur. Hann fer væntanlega á síldveiðar í dag. Bátur þessi heitir Snæfugl, eign samnefnds útgerðarfélags. Skipstjóri á leiðinni upp var Júlíus Kemp, en skipstjóri í sumar verður Bóas Jónsson frá Eyri. Báturinn reyndist vel á leiðinni hingað. Var komu bátsins mjög fagnað og fánar dregnir að hún. Bátur þessi er smíðaður í Landskrona í Svíþjóð, en á leiðinni hingað kom hann við í Álaborg og tók þar sementsfarm.

Þjóðviljinn 17 júlí 1946.


Snæfugl SU 20 í höfn á Reyðarfirði með fullfermi síldar.                           (C) Geir Gunnlaugsson.

   Eitt af systurskipum Borgeyjar sent
       til Austurlands án rannsóknar

       Forseti Slysavarnafélagsins var á móti því,
      að báturinn færi áður en rannsókninni lýkur 

Snæfugl frá Reyðarfirði, eitt af systurskipum "Borgeyjar", fór í gær héðan frá Reykjavík með vörur til Austfiarðahafna; Voru um það skiptar skoðanir, hvort skipið skyldi leggja úr höfn áður en rannsókninni á sjóhæfni þessara báta er lokið. Var forseti slysavarnafélagsins eindregið á móti því, að báturinri fengi að fara úr höfn, en skipaskoðunarstjóri taldi ekki ástæðu til að stöðva bátinn.
Blaðið átti í gær tal við slysavarnafélagið um þetta mál og taldi það vítavert, að skipinu skyldi leyft að hlaða hér vörur og flytja þær til Austfjarða, áður en rannsókn á sjóhæfni skipsins hefur farið fram. Taldi það skyldu skipaskoðunarstjóra að stöðva skipið og sjá svo um, að systraskip "Borgeyjar'' væru ekki í förum fyrr en rannsókn á þeim hefði farið fram, en eins og kunnugt er hefur samgöngumálaráðherra skipað nýja rannsóknarnefnd í tilefni Borgeyjarslyssins, og á hún sem fyrst að ljúka rannsókn á sjóhæfni allra Svíþjóðarbátanna, sem eru af sömu gerð og Borgey var. Blaðið sneri sér síðan til Ólafs Sveinssonar skipaskoðunarstjóra og spurðizt fyrir um álit hans á þessu máli. Kvaðst skipaskoðunarstjóri ekki sjá ástæðu til að stöðva "Snæfugl" enda hefði hann farið um borð í skipið og fullvissað sig um hleðslu þess. Sagðist hann hafa bannað, að hafa dekklest á skipinu, og væri hleðslan ekki meiri en svo, að fríborðið væru tveir plankar. Sagðist skipaskoðunarstjóri að sjálfsögðu hafa leyfi til að stöðva skip, ef um ofhleðslu væri að ræða, eða ef hleðsla þeirra væri kærð; en um slíkt væri ekki að ræða í þessu sambandi.

Alþýðublaðið. 22 nóvember 1946.


Snæfugl SU 20. Líkan Gríms Karlssonar.                                                  (C) Þórhallur S Gjöveraa.


Snæfugl SU 20 í kröppum sjó.                                                     (C) Ljósmyndasafn Eskifjarðar.


Snæfugl SU 20. Síðasta kastið. Það var skipverji á Skagaröst KE sem tók þessa ljósmynd.


Snæfugl SU 20. Stutt í endalokin.                                                           Ljósmyndari óþekktur.


Vélskipið Guðmundur Péturs ÍS 1 bjargaði áhöfninni af  Snæfugli. Guðmundur Péturs var einn af hinum svokölluðu Tappatogurum, smíðaður í Stralsund í Austur Þýskalandi árið 1958 eftir teikningu Hjálmars R Bárðarsonar.   (C) Snorri Snorrason.  Úr safni Atla Michelsen.

          Vélskipið Snæfugl SU 20

                      Sökk á 5 mínútum
         Talað við skipstjóra björgunarskipsins

Vélbáturinn Snæfugl, SU 20, fórst klukkan 22 í kvöld um 4 mílur suðsuðaustur af Seley. Skipið var á leið inn með afla, er veður versnaði, og bar slysið mjög brátt að. Skipstjórinn gat rétt kallað út, að skipið væri að sökkva og gafst enginn tími til þess að gefa upp staðarákvörðun, en bað 250 tonna stálskip, sem væri ný farið fram hjá sér, að koma strax til hjálpar. Síðan heyrðist ekkert til Snæfuglsins, en skipstjórinn á 250 lesta stálskipinu hafði tekið vel eftir, er hann sigldi fram hjá Snæfuglinum og sneri þegar í stað við. Það var Trausti Gestsson á Guðmundi Péturs frá Bolungarvík og örskömmu síðar fann hann gúmbát Snæfugls á sjónum. Til allrar hamingju voru allir skipverjar Snæfugls heilir á húfi í bátnum og voru þeir teknir um borð í Guðmund Péturs. Guðmundur Péturs kallaði á Gunnar, SU 139, sem einnig er 250 lesta stálskip og leituðu bæði skipin nokkra stund á staðnum, sem Snæfugl sökk á, ef ske kynni, að nótin kæmi upp, en er Guðmundur Péturs lagði af stað til lands, hafði sú leit ekki borið árangur. Guðmundur Péturs var væntanlegur með skipbrotsmenn inn til Reyðarfjarðar um eitt leytið í nótt.
Snæfugl SU 20 var 79 tonna eikarbátur, byggður í Landskrona í Svíþjóð árið 1946, en systurskip hans hafa mjög týnt tölunni. Skipstjóri á Snæfugli var Bóas Jónsson frá Reyðarfirði, en eigandi Snæfugl h.f., Reyðarfirði. Við náðum tali af Trausta Gestssyni skipstjóra á Guðmundi Péturs, er hann átti eftir um klukkustundar siglingu til Reyðarfjarðar í nótt.  Ja, þetta fór vel úr því sem komið var, sagði Trausti. Það er orðið slæmt veður hérna, Snæfuglinn var á leið inn með um 700 tunnur en við vorum með svo gott sem tómt skip, aðeins 80 tunnur. Við vorum nýbúnir að fara fram hjá Snæfuglinum, þegar hann kallaði út, að hann væri að sökkva og snerum náttúrlega strax við. Við vorum svo nýfarnir framhjá honum, að við fundum mennina strax, þótt þeir hefðu engan tíma haft til að gefa upp staðarákvörðun. Þeir voru 10 á og komust allir í gúmbátinn heilu og höldnu, aðeins einn blotnaði í fæturna.
Það voru aðeins liðnar um tíu mínútur frá því að hann kallaði og þar til við fundum gúmbátinn og þá var Snæfugl steinsokkinn. Þetta hefur borið brátt að, en þó ekki meira en svo, að þeir hafa náð að komast upp og hafa þó sjálfsagt flestir verið niðri og a. m. k. sumir í kojunum. Annars vil ég ekki segja mikið um þetta, þeir segja frá því í sjóprófunum, hvað komið hefur fyrir. Við leituðum dálítið að nótinni, þar sem Snæfugl sökk, ásamt Gunnari SU, en hún var ekki komin upp, er við snerum inn til Reyðarfjarðar með mennina.

Tíminn. 31 júlí 1963.

Nýr togari, Svalbakur EA-2, bættist í togaraflota Akureyringa sl. föstudag. Töluverður mannfjöldi hafði safnast saman þegar skipið lagði að. Við komu skipsins sagði stjórnarformaður Útgerðarfélags Akureyringa hf., Halldór Jónsson bæjarstjóri, m.a.:
"Við stöndum nú á tímamótum. Þau skip sem Útgerðarfélagið hefur keypt á undanförnum árum hafa öll tengst kaupum á veiðiheimildum til að styrkja okkar stöðu og viðhalda möguleikum okkar til að nýta okkar vinnslugetu. En nú er þessu öðru vísi farið. Það er orðið tímabært að hefja markvissa endurnýjun á okkar fiskiskipum sem mörg eru orðin nokkuð gömul. Fyrsta skrefið hefur verið stigið með kaupum á þessu skipi og með því opnast möguleikar á að takast á við ný verkefni.
Svalbakur er smíðaður í Danmörku árið 1989 og er sérstaklega styrktur til siglingar í ís, auk þess að vera vel búinn tækjum og búnaði. Svalbakur er eitt stærsta og fullkomnasta fiskiskip Íslendinga. Þróunin í veiðum er sú að sífellt er sótt lengra og lengra og því nauðsynlegt að aðlaga veiðitækin að þeirri þróun. Með þessu skipi opnast möguleikar til veiða á úthafinu og á rækju. Það er ósk okkar að Svalbakur eigi eftir að færa mikla björg í bú".

Dagur. 26 apríl 1994.


Newfound Pioneer heitir skipið í dag.                                     (C) Haukur Sigtryggur Valdimarsson.


2220. Svalbakur EA 2. Fyrirkomulagsteikning.                                (C) Ægir. 1 júní 1994.

                  Svalbakur EA 2

Nýr skuttogari bottist við flota Akureyringa 22. apríl sl., en þann dag kom Svalbakur EA 2 í fyrsta sinn til heimahafnar. Skuttogari þessi, sem áður hét Cape Adair, er smíðadur árið 1989 fyrir Kanadamenn hjá Qrskov Christensens Staalskibsvorft A/S í Frederikshavn í Danmörku, smíðanúmer 171 hjá stöðinni. Hönnun skipsins var í höndum Nordvestconsult A/S í Álesund í Noregi. Svalbakur EA er frystitogari með heilfrystilínu og rokjuvinnslulínu. Skipið er storsta skip íslenska fiskiskipaflotans, ívið skrokkstærra en Arnar HU, sem kemur fram í meiri dýpt að þilförum, og þá er aðalvélin sú aflmesta í fiskiskipaflotanum. Skipið var smíðað undir eftirliti Germanischer Lloyd, en fært yfir í Lloyd's Register, og er smíðað í mjög háum ísklassa, og er einnig með flokkun á vaktfrítt vélarúm. Eftir að skipið kom til landsins voru gerðar ákveðnar breytingar á búnaði á vinnsluþilfari. Hinn nýi Svalbakur EA kemur í stað Svalbaks EA 302 (sk.skr.nr. 1352), 781 rúmlesta skuttogara, smíðaður árið 1969, en keyptur til landsins árið 1973. Þess má geta að umræddur togari var flakavinnslutogari, þegar hann var keyptur til landsins, en sá búnaður tekinn úr honum. Jafnframt hverfur úr rekstri frystitogarinn Guðmunda Torfadóttir VE (2191), sem keyptur var til landsins á sl. ári, og lítill trébátur. Svalbakur EA er í eigu Útgerðarfélags Akureyringa hf. Skipstjóri á skipinu er Kristján Halldórsson og yfirvélstjóri Bergur Bergsson. Framkvomdastjóri útgerðar er Gunnar Ragnars.
Mesta lengd 67.00 m
Lengd milli lóðlína 59.30 m
Breidd (mótuð) 14.00 m
Dýpt að efra þilfari 9.00 m
Dýpt að neðra þilfari 6.20 m
Eigin þyngd 2.067 tonn.
Særými (djúprisra 6.20 m)
3.308 tonna burðargeta (djúprista 6.20 m)
1.241 tonna Lestarrými (undirlest) 1.175 m3
Lestarrými (milliþilfarslest) 145 m3
Brennsluolíugeymar 657.4 m3
Ferskvatnsgeymar 48.0 m3 Stafnhylki (sjókjölfesta) 64.6 m3
Andveltigeymir (brennsluolía) 94.0 m3
Brúttótonnatala 2.291 BT Rúmlestatala 1.419 Brl.
Skipaskrárnúmer 2220.

Ægir. 6 tbl. 1 júní 1994.

Heimild: Haukur Sigtryggur Valdimarsson.