01.09.2016 00:44

B. v. Goðanes NK 105 landar afla sínum í bræðslu.

Um miðjan 4 áratuginn voru gerðar tilraunir til að veiða karfa til bræðslu, en þær féllu niður er síldveiði glæddist á ný, og á stríðsárunum voru engar karfaveiðar stundaðar. Alltaf fékkst að vísu einhver karfi sem meðafli á þorskveiðum, en honum var yfirleitt hent jafnharðan í sjóinn aftur.
Þegar karfaveiðar fyrir Þýskalandsmarkað hófust árið 1947, leið brátt að því að miklu meira veiddist en markaðurinn gat tekið við. Veiddu íslenskir togarar meira af karfa en þorski árið 1950. Þá var langmestur hluti karfaaflans landað í "gúanó". Goðanes NK var engin undantekning á því. Á næstu árum var farið að frysta karfann og varð hann þá verðmæt útflutningsvara. Upphaf þess, að karfaveiðar í bræðslu hófust um þetta leyti, var það, að vorið 1950 fann Kolbeinn Sigurðsson skipstjóri á togaranum Agli Skallagrímssyni RE 165, nýjar karfaslóðir vestan Víkuráls. Þangað héldu togararnir hver á fætur öðrum, og urðu Akureyrartogararnir Kaldbakur EA 1 og Svalbakur EA 2 fyrstir til að stunda veiðar á karfa til bræðslu, "gúanóveiðar" eins og þær voru oft kallaðar, mikinn hluta ársins. Afli þeirra var yfirleitt unninn í síldarverksmiðjunni í Krossanesi, og mikið af fiskimjölinu var selt til Hollands og Tékkóslóvakíu, þar sem góðir markaðir voru fyrir það.
Fram yfir 1950 voru karfaveiðar einkum stundaðar á heimamiðum, en í upphafi 6 áratugarins hófst skipulögð leit að karfaslóðum á fjarlægum miðum. Sú leit bar fyrst verulegan árangur árið 1954, er skipverjar á togaranum Jóni Þorlákssyni RE 204 fundu auðug karfamið við Austur Grænland. Þau voru nefnd eftir togaranum, kölluð Jónsmið. Næstu árin sóttu íslensku togararnir mikið á þessar slóðir. Árið 1958 fundu íslenskir togaramenn karfamið við Nýfundnaland og Labrador. Voru þau nefnd Sundáll og Ritubanki, en það er önnur saga sem tekin verður fyrir hér á síðunni síðar.


Togarinn Goðanes NK 105 að landa afla sínum í bræðslu.                      Ljósm: Magnús Hermannsson.
       
        Norðfjarðartogararnir enn á karfaveiðum

Í gær og fyrradag komu báðir togararnir, Egill rauði og Goðanes, með karfa. Goðanes var með 360 tonn og var 110 tonnum af því skipað hér í land, fer það til frystingar bæði hér og á Eskifirði ,en þangað er nokkrum hluta aflans keyrt á bílum. 250 tonnum var skipað í land á Seyðisfirði og fer það mest í bræðslu. Egill var með 280 tonn. Af því var 180 tonnum skipað hér upp og verða 60 tonn af því keyrð til Eskifjarðar. Um 100 tonn verða sett í bræðslu á Seyðisfirði. Báðir togararnir halda áfram á karfaveiðum. Héðan munu 10-12 bátar fara til síldveiða og eru sumir þeirra farnir norður.

Þjóðviljinn. 13 júlí 1951.

Þó að karfanum væri oft "mokað upp" og ekki nema litið magn af aflanum unnið til manneldis, þá gátu nú aðrar ástæður oft orðið til þess að hann færi í bræðslu. Yfirvinnubönn og verkföll verkafólks í landi settu oft strik í reikninginn, sem lesa má í þessari grein í Morgunblaðinu frá árinu 1965,;

           Miklar löndunartafir í Reykjavík

                              Afli togaranna liggur undir skemmdum
Miklir erfiðleikar eru nú á löndun úr togurunum í Reykjavik. Allir togararnir leggja þar upp nú, þar sem ekki er siglt með aflann, en mannekla er mikil hjá Togaraafgreiðslunni og auk þess engin eftirvinna leyfð af hálfu Dagsbrúnar. Hefur aflinn legið undir skemmdum, er löndun fæst, og meiri hluti hans farið í gúanó en ella. Þorskkvótinn á Englandsmarkaði fyrir þennan mánuð var orðinn fullur hinn 10. og ýsukvótinn 22. Siðan hefur enginn íslenzkur togari siglt með afla sinn. Hallgrímur Guðmundsson hjá  togaraafgreiðslunni, skýrði Mbl. svo frá í gær, að hreint öngþveiti ríkti um landanirnar. Á þriðja dag tæki að landa úr hverjum togara, sökum fólksfæðar og stutts vinnudags. Stöðugt væri verið að landa og fjöldi togara biði afgreiðslu miklu lengur en góðu hófi gegndi. Ekki væri hægt að landa úr nema um 3 togurum á viku. Hallgrímur kvað mega búast við löndunartregðu í Reykjavík í allt sumar, a.m.k. fram í ágúst, er togararnir fara væntanlega aftur að landa í Þýzkalandi, en þar er ekki tekið á móti íslenzkum fiski nú. Afli togaranna hefur verið sæmilegur, þar til nú að undanförnu. Hann er nú heldur tregur og mestmegnis karfi. Allir togararnir eru nú á heimamiðum, flestir út af Jökll og Bjargi.  Marteinn Jónasson, hjá Bæjarútgerð Reykjavíkur, kvað B.Ú.R. hafa orðið að gripa til þess ráðs, að senda hluta af afla togaranna til vinnslu annarsstaðar, þar sem ekkí hafi mátt. tæpara standa með fiskinn, er togararnir hafi fengið löndun. Ennþá hefði B.Ú.R. ekki þurft að setja mjög mikinn hluta 'karfans í gúanó. Marteinn sagðist hafa átt tal við skipstjórann á Þormóði goða, sem nú er að veiðum vestur við Víkur. Þyrfti hann að fá löndun í síðasta lagi á fimmtudag, ef aflinn ætti ekki að skemmast. Nú væri verið að byrja að landa úr Jóni Þorlákssyni, sem beðið hefði síðan fyrir helgi, næstur væri Pétur Halldórsson, sem nú biði löndunar, þá kæmi Askur, svo að ekki væri sýnt, að Þormóður goði kæmist að í þessari viku. Aðeins tveir kostir væru fyrir hendi, sagði Marteinn, að fá löndun fyrir togarana úti á landi, eða bíða í Reykjavík og reikna þá með að talsverður hluti aflans fari í gúanó.

Morgunblaðið. 29 júní 1965.

Heimild: Saga sjávarútvegs á Íslandi. lll bindi.

Flettingar í dag: 2257
Gestir í dag: 40
Flettingar í gær: 1155
Gestir í gær: 85
Samtals flettingar: 1196032
Samtals gestir: 83800
Tölur uppfærðar: 2.4.2025 18:44:54