Færslur: 2018 Desember
31.12.2018 11:26
Togarar við bryggju í Örfirisey.
Óska ykkur öllum gleðilegs
nýs árs og takk fyrir samfylgdina hér á síðunni á árinu sem er að líða.Megi
árið 2019 færa okkur öllum gæfu. Hafið það ávallt sem allra best.Kærar kveðjur
til ykkar allra.
Togarar H.B.Granda hf við bryggju í Örfirisey.
(C) Þórhallur S Gjöveraa. 23 desember 2018.
31.12.2018 08:28
Landhelgisbrjótur færður til hafnar í Neskaupstað.
Réttarhöld standa yfir í Neskaupstað
Varðskipið Þór kom að brezkum togara, Aldershot GY 612 1.6
sjómílur innan fiskveiðitakmarkanna út af Digranesi um kl. 8 s.l.
þriðjudagsmorgun. Eftir u.þ. b. sólarhrings eltingarleik við togarann var hann
tekinn að meintum ólöglegum veiðum og færður til hafnar. Komu skipin til
Neskaupstaðar um. kl. 16 á miðvikudag. Réttarhöld í máli skipstjórans á
Aldershot, Leslei Alfred Cumby, hófust hjá bæjarfógetanum í Neskaupstað, Ófeigi
Eiríkssyni í gær kl. 17. Stóðu þau til kl. tæplega 12 á miðnætti sl. nótt að frádregnu
kvöldmatarhléi. Tíðindamaður Austurlands var viðstaddur réttarhöldin og hafði
einnig tal af varðskipsmönnum svo og dómurum. Fyrstur kom fyrir réttinn
Guðmundur Kærnested, skipherra á varðskipinu Þór. Verða hér aðeins rakin helztu
atriði úr skýrslu skipherra. Varðskipið var á suðurleið á þriðjudagsmorgun og
varð vart við marga togara að veiðum út af Bakkaflóa. Aldershot var
næst landi af þessum skipum, 1.6 sjómílu innan fiskveiðitakmarkanna, en annar
togari var þar rétt hjá einnig að veiðum. Hins vegar sáu varðskipsmenn aldrei,
að Aldershot hefði veiðarfæri í sjó, en hann sigldi hæga ferð eða 3 sjómílur,
semi er toghraði. Jók hann síðan ferðina. Þór gaf honum stöðvunarmerki, en
togarinn sinnti því engu og hægði ekki ferðina til hafs fyrr en skotið hafði
verið að honum mörgum aðvörunarskotum, púðurskotum og skörpum skotum. Var þá
kl. 12.30. Höskuldur Skarphéðinsson 1. stýrimaður fór nú við fjórða mann yfir í
togarann. Skipstjóri togarans neitaði öllum ákærum um það að hafa verið að
veiðum, en kvaðst hafa misst vörpuna og vera nú á leið til Grimsby til að ná
laugardagsmarkaðinum fyrir afla sinn. Skipstjórinn ræddi við skipherrann á Þór,
og fóru þær viðræður hógværlega fram, og féllst sá enski á að reyna að slæða
upp vörpuna. Var því snúið við. En skyndilega snýr skipstjóri togaranum aftur
til hafs og óx nú spennan um borð í togaranum. Varðskipsmenn voru ofurliði
bornir af hinni 17 manna áhöfn togarans, enda allir óvopnaðir nema 1.
stýrimaður. Þeir ensku vopnuðust hins vegar öllum tiltækum tólum og röðuðu sér
á brúarvængi, en varðskipsmenn króaðir inni í brúnni. Stóð þessi spenna og
eltingaleikur skipanna til kl. 4 aðfaranótt miðvikudags, en þá gaf skipherra
skipun um valdbeitingu við að ná togaranum á vald þeirra varðskipsmanna. Var
Þór þá kominn fast að togaranum. Skipstjóri togarans gafst nú skilyrðislaust
upp og jafnframt barst 7 manna liðstyrkur frá varðskipinu, en áhöfn þess er 24
menn. Engin varpa sást á þilfari togarans, en vírar stjórnborðsmegin greinilega
höggnir sundur og spil og blakkir höfðu verið í notkun nýlega, og einnig var
nýr fiskur (steinbítur) á þilfari. Skipin héldu síðan til Neskaupstaðar og komu
að bryggju sem fyrr segir um kl. 16 á miðvikudag. Voru varðskipsmennirnir þá um
borð í togaranum vopnum búnir.
Togaraskipstjórinn, L. A. Cumby kom fyrir rétt um kl. 18 í gær og var fyrir
rétt allan tímann eftir það, meðan réttur stóð. Sagðist hann hafa verið að
veiðum á þriðjudagsmorgun frá kl. 5-7 aust-suðaustur af Langanesi, en haldið
svo suður og verið á leið til Grimsby. Kvaðst hann hafa misst vörpuna, en áhöfn
sín neitað að hefja veiðar að nýju, þótt veiðarfæri væru til í skipinu, þeir
hefðu hins vegar höggvið af slitnu vírunum til að geta "splæst". Ekki
sagðist hann hafa reynt að slæða upp töpuðu vörpuna. Um viðskipti sín við
varðskipsmenn sagðist skipstjóranum frá á allt annan veg en skipherra, og ber
þar margt á milli, sem ekki er rúm til að rekja hér. Meðan á eltingaleiknum
stóð voru stöðugar skeytasendingar milli skipanna. Skipherra talaði mjög um fyrir
enska skipstjóranum með að hlýða þeim skipunum að fylgja Þór til lands. Sömu
fyrirmæli fékk hann frá Landhelgisgæzlunni og útgerðarfyrirtæki togarans,
Consolidated Fisheries í Grimsby, en hann þverskallaðist við samt sem áður.
Þessi sami skipstjóri var tekinn í landhelgi á sama togara á sl. hausti af
varðskipinu Ægi fyrir vestan land. Höskuldur Skarphéðinsson var þá 1.
stýrimaður á Ægi og tekur því Cumby skipstjóra nú í annað sinn. Sl. sunnudag
kom togarinn Aldershot til Neskaupstaðar með 2 slasaða menn. Réttarhöld hófust
aftur í morgun kl. 10.30 og munu væntanlega standa alllengi. Viðstaddir
réttarhöldin eru: fulltrúi saksóknara, Bragi Steinarsson, lögfræðingur
Landhelgisgæzlunnar, Gísli Einarsson og lögfræðingur brezka skipstjórans, Gísli
Ísleifsson. Dómtúlkur er Hilmar Foss. Ófeigur Eiríksson, bæjarfógeti er
dómsforseti, en meðdómendur þeir skipstjórarnir: Sigurjón Ingvarsson og
Sveinbjörn Sveinsson. Ekki mun hafa verið fjallað um landhelgisbrot sem þetta
hér í Neskaupstað í u. þ. b. áratug.
Austurland. 14 maí 1965.
Birgir Stefánsson.
Cumby skipstjóri í brú Aldershot við komuna til Neskaupstaðar. (C) Morgunblaðið.
4 mánaða
fangelsi
Dómur í máli brezka togarans, sem frá var sagt í síðasta
blaði, féll ekki fyrr en á þriðjudag, eftir löng og ströng réttarhöld. Var
skipstjórinn sýknaður af ákæru um landhelgiabrot, en dæmdur í fjögurra mánaða
fangelsi fyrir framkomu sína. Báðir aðilar áfrýjuðu dómnum og varð skipstjóri
að setja 1.1 millj. kr. tryggingu áður en honum var leyft að fara. Fór togarinn
héðan seint um kvöldið áleiðis til Englands.
Forseti dómsins var Ófeigur Eiríksson, bæjarfógeti, en meðdómendur Sigurjón
Ingvarsson og Sveinbjörn Sveinsson.
Austurland. 21 maí 1965.
26.12.2018 09:38
B. v. Earl Hereford RE 157. LCDT.
Botnvörpungurinn
Earl Hereford
Halldór Þorsteinsson skipstjóri kom hingað í gær á
botnvörpuskipinu, sem hann keypti í Bretlandi. Er það Earl Hereford, sem lengi
hefir verið við veiðar hér við land.
Morgunblaðið. 10 febrúar 1915.
B.v. Earl Hereford RE 157 fánum príddur á Reykjavíkurhöfn við komu Lagarfoss hinn 19 maí árið 1917. Eimskipafélagið hafði leigt togarann til að ferja stjórn félagsins og aðra góðborgara til móts við hið nýja skip. Ljósmyndari óþekktur.
"Earl
Hereford" kemur
Viðtal við skipstjórann
Vér áttum í gær viðtal við Guðmund Jónsson, skipstjóra á
botnvörpungnum "Earl Hereford". Kom skipið hingað í gærmorgun beina leið frá
Grimsby. Spurðum vér Guðmund frétta frá stríðinu. - Vér komum til Hull þ. 14. þ.m. Á
Humberfljótinu kom til okkar brezkur tundurbátur, sem spurði oss hvaðan vér
kæmum og hvað vér hefðum meðferðis. Var yfirmanni bátsins sérstaklega ant um að
vita hvort nokkrir væru þýzkir eða austurrískir sjómenn á skipinu. Tjáði hann
oss að vér eigi mættum halda áfram upp fljótið fyr en dagaði og þá eigi lengra
en að tilteknu vitaskipi á fljótinu. Þegar þangað kom var oss enn sagt, af öðru
brezku herskipi, að hafa uppi svo tiltekin merki og halda ekki lengur fram
ferðinni en að tveim beitiskipum, sem lágu ofar á fljótinu, og var oss gefinn
vari um að halda ekki á hlið við þau.
Straumur var í fljótinu og bar skip vort
upp fljótið, þegar að beitiskipunum kom, nær þeirri línu, sem bannað var að
fara yfir. Fremra beitiskipið var þá farið að skjóta og skullu kúlurnar skamt
fyrir framan skip vort. Vér snerum þá við, en síðar var mér tjáð, að hefði oss
eigi tekist að stöðva skipið, þrátt fyrir strauminn, þá hefði beitiskipið
skotið á »Earl Hereford«. Þegar til Grimsby kom láu þar nær allir botnvörpungar
frá þeim bæ. En þann dag, var nokkrum leyft að fara út á fiskiveiðar til
Íslands og Færeyja. Í Norðursjónum fá þeir eigi að fiska. Sagt var í Grimsby að
um 60 botnvörpungar væru að draga á fyrir þýzkum sprengiduflum í Norðursjónum.
Black útgerðarmaður í Hull, hafði meðal annars leigt brezku stjórninni öll sín
skip til þessa. Aðdrættinum haga þeir þannig, að tvö skip fara saman og hafa
vírstreng á milli sín svo neðarlega í sjónum, að hann lendir undir duflinu á
taug, sem liggur ofan í stjórann.
Guðmundur kvað ágætis markað fyrir fisk í Bretlandi og siglingu þangað
hættulausa með öllu.
Morgunblaðið. 23 ágúst 1914.
25.12.2018 13:26
844. Sævaldur ÓF 2. TFOJ.
Vélbáturinn Sævaldur ÓF 2. Líkan. Ljósmyndari óþekktur.
"Mikið tap
að missa bátinn"
"Ég veit ekki út frá hverju kviknaði í, en eldurinn kom upp
aftur í vélarrúmi", sagði Eyþór Björgvinsson, skipstjóri á Ögurnesi HU 4,
sem brann og sökk aðfararnótt sunnudagsins, en þrennt var á bátnum - auk
Eyþórs, Brynhildur Björnsson vélstjóri, sem er kona hans, og Jónas Jónsson,
stýrimaður. Þau komust í gúmbát og vélbáturinn Hamar frá Rifi bjargaði þeim, er
þau höfðu verið tvær klukkustundir í bátnum. Eyþór sagði í viðtali við Mbl. í
gær, að hann hefði verið uppi við, en Brynhildur og Jónas hafi verið frammi í.
Þau voru á rækjutrolli skammt utan við Öndverðarnes og biðu birtingar til þess
að geta kastað. Eyþór sagðist hafa gengið fram í bátinn til hinna, en þá hafi
hann séð reyk leggja upp af bátnum aftan til. Hann kallaði í Brynhildi og
Jónas, en ekki réðst við eldinn. "Ég fór þá að talstöðinni og gat kveikt á
henni. Hins vegar gat ég ekki kallað í hana vegna hita nema brjóta glugga og
teygja mig eftir henni inn um hann. Kallaði ég upp Reykjavík og bað
loftskeytamanninn um að hlusta eftir okkur á neyðarbylgjunni. Þegar þetta kom
fyrir, vorum við um 8,5 sjómílur undan landi, vest-norðvestur af Öndverðarnesi.
Okkur gekk vel að komast í gúmbátinn og vorum í honum um það bil 2 klukkustundir,
en þegar Hamar kom og tók okkur upp, vorum við um 11 til 12 mílur dýpra og
hafði þá rekið þetta. Veður var gott, hægur andvari, en dálítil kvika. Eldurinn
kom upp um klukkan 4 um nóttina og klukkan 10.10 sökk báturinn." "Við
vorum á rækjutrolli og ætluðum að veiða í svokölluðum Kolluál. Vorum við
nýkomin út frá Ólafsvík, er eldsins varð vart. Það var mikið tap að missa
bátinn, en hann er í eigu Sæmundar Arelíussonar og Jónas Kr. Jónssonar á
Ísafirði. Höfðum við bundið miklar vonir við rækjuveiði á Húnaflóa. "Er ekki
óvanalegt, að hjón rói saman á bát eins og þið Brynhildur gerið?" "Ég
held, að það sé einsdæmi", sagði Eyþór. "Við höfum þó ekki alltaf verið á
sama bát.
Ég var á Ögurnesinu í vetur, en hún var á stærri bát, segist hafa
verið á skipi." "Og hvað er nú framundan?" "Ja, okkur langar í annan
bát. Draumur okkar hjónanna er að eignast lítinn bát, sem við getum róið á tvö
ein eftir rækju í Djúpinu. Við búum á bæ við Djupið, sem heitir Þernuvík og er
í Ögurhrepp. Þar langar okkur til þess að búa og róa svo eftir rækju, stunda
jafnframt búskap, og gerast eins konar útvegsbændur eins og svo mjög tíðkaðist
í Djúpinu í gamla daga". Þegar við spurðum Eyþór að lokum hvort þeim hafi
orðið meint af þessu óhappi, kvað hann þau ekki hafa svo mikið sem blotnað.
Eyþór minntist einnig á það að fyrir þremur árum hafi bát hvolft undan þeim
hjónum út af Þorlákshöfn. Fóru þau þá bæði í sjóinn og þurftu að synda um í
sjónum, unz þeim var bjargað. Þess má að lokum geta að kona Eyþórs og
vélstjórinn hans Brynhildur Björnsson er sonardóttir Sveins heitins Björnssonar
fyrsta forseta Íslands.
Morgunblaðið. 3 september 1974.
24.12.2018 10:35
Togarar H.B. Granda hf. í höfn um jólin.
23.12.2018 07:18
Landað úr togaranum Gerpi NK 106 í Neskaupstað.
Gerpir á leið
heim með fullfermi
Neskaupstað í gær.
Togarinn Gerpir er á leið heim með fullfermi af karfa frá Nýfundnalandsmiðum.
Mun hann vera með í kringum 350 tonn.
Landar hann bæði á Seyðisfirði og í Neskaupstað samkvæmt samkomulagi, er gert
hefur verið um löndun beggja togaranna, Gerpis og Brimness á Seyðisfirði og í
Neskaupstað. Bátakjarasamningar hafa verið samþykktir hér. Á fiskverðssamninga
var ekki minnzt, en það þýðir, að verkalýðs- og sjómannafélagið hér sættir sig
við fiskverðssamkomulag það er samninganefndir náðu.
22.12.2018 19:55
Reykjavíkurhöfn um vetrarsólstöður.
15.12.2018 20:13
Síldarbræðslustöð hf. Kveldúlfs á Stekkeyri í Hesteyrarfirði.
Sumarið 1912 var "Skallagrímur" gerður út á síld til
Norðurlands og hefst síldarútgerð hf Kveldúlfs með því. Lagði hann upp afla sinn á Akureyri,
ýmist til söltunar eða bræðslu. En sumarið eftir leigði Kveldúlfur síldarstöð á
Hjalteyri, tvímælalaust bestu, sem þar var að fá, og gerði á henni miklar
umbætur, meðal annars voru byggðar þar fimm hafskipabryggjur á næstu árum. En
árið 1924 keypti fjelagið alla Hjalteyrina. Jafnframt síldveiðinni rak fjelagið
þar fiskverkun og rekur enn, því að það kaupir jafnan mikið af fiski við
Eyjafjörð og á Siglufirði. Á Siglufirði byrjaði fjelagið að leggja upp síld
1916, og var leigt þar pláss, gerðar þrjár hafskipabryggjur og síldarplan, byggð
hús handa starfsfólki og því um líkt. Það voru togararnir, sem einkum tóku þátt
í síldveiðunum, auk mótorbáta fjelagsins. Í árslok 1926 keypti Kveldúlfur einhverja fullkomnustu
síldarbræðslustöð á Íslandi, verksmiðjuna "Heklu" við Hesteyrarfjörð.
Hefir fjelagið síðan stundað síldveiði þaðan með togaraflota sínum og einnig
keypt síld af 3-4 öðrum togurum. Á fyrsta starfsári verksmiðjunnar, 1927 vann
hún alls úr 65.500 síldarmálum og úr 75.000 málum árið eftir og loks
síðastliðið ár úr 84.000 málum.
Síldarstöð Kveldúlfs á Stekkeyri. Kveldúlfstogari og 2 aðrir togarar að landa. (C) Guðbjartur Ásgeirsson.
Landað úr togara á Stekkeyri á 3 áratugnum. (C) Benedikt R Steindórsson.
Hráefnisþrær verksmiðjurnar fullar. Togarinn Skutull ÍS 449 (vinstra megin) að landa afla sínum. Maðurinn sem stendur á pallinum við miðja mynd er Kjartan Thors forstjóri Kveldúlfs, að ég held örugglega. Úti á firði er kolaskip og 2 Kveldúlfstogarar sitt hvoru megin við skipið að taka kol.
Stekkeyri í
Jökulfjörðum
Meðal afskekktustu staða á Íslandi er Hesteyri í
Jökulfjörðum. Upphaf þéttbýlis þar var að Norðmenn settu á stofn hvalstöð á
Stekkeyri, skammt innan Hesteyrar, fyrir næstsíðustu aldamót. Árið 1912 var
hvalstöðinni breytt í síldarverksmiðju. Þar reis þorp með um hátt í hundrað
íbúum að vetrinum en nær 200 manns að sumrinu, þegar síldarverksmiðja Kveldúlfs
hf. var í fullum gangi. Verksmiðjunni var lokað skömmu eftir 1940 sem leiddi af
sér fólksflótta þar sem öðrum atvinnutækifærum var ekki til að dreifa.
Nokkrir íbúanna þraukuðu áfram í þeirri von að aftur yrði þar atvinnu að hafa
en sú von brást. Þar sem fólk þurfti að fara frá öllu sínu gripu sumir til þess
ráðs að flytja íbúðarhús sín með. Þau vora tekin í sundur og komið fyrir á
nýjum granni á Ísafirði eða í öðram byggðarlögum við Djúp. Eftir stóðu sár í
þorpinu þar sem stóriðja hafði verið rekin í 50 ár, allt frá þvi Norðmenn settu
upp hvalstöð á Stekkeyri, skammt innan Hesteyrar. Skömmu eftir 1950 fluttu
síðustu íbúarnir frá Hesteyri þegar símstöðvarstjórinn og hans fólk pökkuðu
saman. Siðan hefur þögnin ein ríkt að vetrinum á Hesteyri. Þrátt fyrir að
heilsársbúsetu sé ekki lengur til að dreifa á Hesteyri þá er húsum þar haldið
við og á hverju sumri koma þeir sem rætur eiga á staðnum og dvelja um lengri eða
skemmri tíma. Fjöldi fyrrverandi íbúa Hesteyrar og afkomenda þeirra heldur
tröllatryggð við staðinn og kemur árlega til að dvelja í faðmi vestfirskra
fjalla, þar sem náttúra og gamlar minjar mynda skemmtilegan og afar sérstæðan
heildarsvip.
Dagblaðið Vísir. 19 júní 2002.
14.12.2018 20:03
B. v. Surprise GK 4 á síldveiðum.
Botnvörpungurinn Surprise GK 4 var smíðaður hjá Cochrane & Sons Ltd í Selby á Englandi árið 1920 fyrir breska sjóherinn, hét Samuel Martin í þeirra eigu. Seldur sama ár Hellyers Brothers Ltd í Hull, hét Field Marshal Plumer H 174. 313 brl. 600 ha. 3 þennslu gufuvél. Smíðanúmer 898. Togarinn var svonefnt stjórnarskip, þ.e. eitt af þeim skipum sem breska stjórnin lét smíða til stríðsnota, en þessi togari sem og fleiri, mun þó ekki hafa verið hleypt af stokkunum fyrr en eftir stríð. Seldur Einari Þorgilssyni & Co í Hafnarfirði í nóvember 1924 og fær nafnið Surprise GK 4, eftir skútu sem Einar hafði átt og reynst happaskip. Kom togarinn til heimahafnar, Hafnarfjarðar, hinn 11 desember 1924. Seldur Sæfelli h/f í Vestmannaeyjum árið 1945, fær nafnið Helgafell VE 32. Seldur Oddi Helgasyni í Reykjavík í júní árið 1952. Hann selur togarann í brotajárn og er hann rifinn í Bo'ness í Skotlandi sama ár.
Surprise var fyrst skráður í eigu þeirra feðga, Einars Þorgilssonar, Ólafs Tryggva Einarssonar og Þorgils G Einarssonar í Hafnarfirði, en frá 4 nóvember 1939 er Einar Þorgilsson & Co í Hafnarfirði eigandi togarans.
B.v. Surprise GK 4 á síldveiðum á stríðsárunum. (C) Kjartan Traustason.
Síldarafli
togaranna
Allir togarar eru nú hættir síldveiðum og herpinótaveiði
virðist vera að hverfa, en reknetaveiði að glæðast. Þessir togarar eru hættir
síldveiðum og hafa þeir aflað alls í sumar mál og tunnur, sem hér segir:
Garðar 19.259,
Surprise 17.886,
Tryggva gamli 16.400,
Kári 13.360,
Arinbjörn hersir 11.040,
Egill Skallagrímsson 13.182, og
Skallagrímur 12.812.
Garðar, Surprise, Egill Skallagrímsson og Arinbjörn hersir fara heimleiðis.
Kári og Tryggvi gamli byrja karfaveiðar og leggja aflann á land í Djúpuvík.
Skallagrímur er byrjaður karfaveiðar.
Nýja dagblaðið. 25 ágúst 1936.
12.12.2018 17:45
M. b. Gylfi ÍS 510.
Gylfi ÍS 510 á siglingu á Reykjarfirði á Ströndum (Djúpavík). (C) Guðbjartur Ásgeirsson.
09.12.2018 09:57
B. v. Júní GK 345 og breska orrustuskipið Hood.
B.v. Júní GK 345 og HMS Hood. (C) Þórhallur S Gjöveraa. 16 ágúst 2018.
B.v. Júní GK 345. Hood í baksýn. (C) Þórhallur S Gjöveraa. 16 ágúst 2018.
Vélbáturinn Aðalbjörg RE 5. (C) Snorri Snorrason. Úr safni Atla Michelsen.
09.12.2018 08:26
Allt að 500 ára gamalt bátsflak fannst í Þingvallavatni.
Bátsflakið á 4 til 5 metra dýpi í Þingvallavatni. Skjáskot af ruv.is
500 ára bátsflak finnst á
botni Þingvallavatns
Elsta bátsflak sem þekkt er hér á landi
Bátur sem fannst á botni Þingvallavatns í haust hefur
verið aldursgreindur og er talið að hann sé frá 16. öld eða tæplega 500 ára
gamall. Erlendur Bogason, kafari og ljósmyndari, fann bátinn á 4-5 metra
dýpi í Vatnsvikinu þegar hann var að mynda fyrir Náttúruminjasafn
Íslands.
"Samkvæmt aldursgreiningu er um að ræða elsta bátsflak sem þekkt er hér á
landi," segir Hilmar J. Malmquist, forstöðumaður Náttúruminjasafnsins.
Miðað við 95% líkur er báturinn frá tímabilinu 1482-1646 samkvæmt kolefnisgreiningu.
Bjarni F. Einarsson fornleifafræðingur hefur haft umsjón með frumathugun
á bátnum, en fleiri sérfræðingar og þjóðgarðsvörður á Þingvöllum hafa
komið að málinu. Tilskilinna leyfa var aflað og báturinn myndaður í bak og
fyrir. Hann verður falinn Þjóðminjasafni Íslands til vörslu og umsjónar
lögum samkvæmt.
Í umfjöllun um skipsfund þennan í Morgunblaðinu í dag segist Hilmar
vona að unnt verði að leggja í kostnað sem því fylgir að ná bátnum upp af
botni vatnsins og forverja hann.
"Báturinn er mjög heillegur, um fimm metra langur og hefur varðveist ótrúlega
vel í vatninu," segir Hilmar. "Hann er að hluta hulinn mó og við vitum að
land hefur sigið þarna, en báturinn fannst á dýpi sem stemmir við 4-5 metra
sig frá landnámi. Fleiri hafa rekist á bátinn af hendingu og á þessum
slóðum eru kafarar oft á ferð. Það er því brýnt að ná bátnum upp og koma honum
í rannsókn og í vörslu áður en tjón verður. Það hvarflaði að okkur að þarna
væri kuml, en svo er ekki. Þetta er eigi að síður mjög forvitnilegur fundur."
Mbl.is 8 desember 2018.
07.12.2018 18:29
992. Benedikt Sæmundsson GK 28. TFCK.
Vélbáturinn Benedikt Sæmundsson GK 28 í prufusiglingu. Ljósmyndari óþekktur.
Bátnum hleypt af stokkunum hjá Bátalóni í Hafnarfirði. (C) Alþýðublaðið.
Jón forseti RE 300 við Verbúðarbryggjuna. (C) Þórhallur S Gjöveraa. 1 september 2015.
"forsetinn við Verbúðarbryggjuna. (C) Þórhallur S Gjöveraa. 1 september 2015.
Nýjum báti
var hleypt af stokkunum í gær
Í gær var hleypt af stokkunum nýjum báti hjá
skipasmíðastöðinni Bátalón í Hafnarfirði. Báturinn, sem hlaut nafnið Benedikt
Sæmundsson, er 35 lestir að stærð og er stærsti báturinn, sem Bátalón hefur
smíðað. Þorbergur Ólafsson framkvæmdastjóri Bátalóns skýrði blaðinu svo frá í
gær, að tvö ár væru liðin síðan smíði bátsins hófst, en verkið hefur að nokkru
leyti verið ígripavinna þegar önnur verkefni hafa ekki legið fyrir, og auk þess
hefur rekstrarfjárskortur tafið smíðina nokkuð. Þetta er stærsti báturinn sem
Bátalón hefur smíðað, en hann er sem fyrr segir rúmlega 35 lestir að stærð.
Smíðanúmer bátsins er 345, og er þá talið frá einum.
Benedikt Sæmundsson GK 28 er eign hlutafélagsins BEN h.f. í Garðinum, og
skipstjóri á honum verður Sveinn R. Björnsson. Í bátnum er 205 hestafla Scania
Vabis vél, radar af gerðinni Kelvin Hughes, Simrad dýptarmælir og miðunarstöð
af gerðinni Autozonia. Njáll Benediktsson, einn af eigendum bátsins gaf honum
nafn, en allmargt manna var viðstatt er báturinn hljóp af stokkunum. Báturinn
er smíðaður samkvæmt teikningu Egils Þorfinnssonar skipasmíðameistara.
Alþýðublaðið. 27 október 1965.
06.12.2018 11:07
B. v. Keflvíkingur GK 197 á málverki.
B.v. Keflvíkingur GK 197. (C) George Wisemann ? Mynd úr safni mínu.
B.v. Keflvíkingur KE 19 í Reykjavíkurhöfn. Ljósmyndari óþekktur.
Togaraútgerð
í Keflavík
Það er að sjálfsögðu hvorki löng saga né viðburðarík, sem
enn verður sögð af togaraútgerð í Keflavík, því að svo má telja, að útgerð
togara hefjist fyrst í Keflavík með komu b/v Keflvíkings á árinu 1948. Að vísu
var togarinn Hafsteinn skráður frá Keflavík árið 1944, og eigandi hans var
Keflvíkingur, en togarinn kom örsjaldan til Keflavíkur og hafði þar enga bækistöð.
Í Reykjavík hafði hann skrifstofu og alla afgreiðslu. B/v Hafsteinn var seldur
árið 1945 og þá skráður frá Reykjavík. B/v Keflvíkingur er einn af hinum
svonefndu "nýsköpunartogurum". Hann var smíðaður í skipasmíðastöð
Alexander Hall í Aberdeen í Skotlandi. Hann er 175 fet að lengd, 30 fet að
breidd og dýptin 15 fet, og er talinn um 657 rúmlestir brúttó. Ganghraði
skipsins var í reynsluför 14.06 sjómílur á klst. Þó segja megi, að Keflvíkingur
sé hið vandaðasta skip, komu fram ýmsir gallar, sem höfðu í för með sér
óþægindi og fjárhagslegt tjón. Leki kom fram á þilfari, einkum á hvalbak. Gekk
illa að komast fyrir hann og varð viðgerðin mjög kostnaðarsöm.
Þá reyndist
togvindan of veik, og bilaði hún illa í 4. veiðiför. Tafði þetta skipið um eina
veiðiför og orsakaði þannig óbeint tjón, auk þess, sem viðgerðin kostaði tugir
þúsunda króna. Keflvíkingur er búinn hinum fullkomnustu öryggistækjum, svo sem
sjálfritandi dýptarmælum og Radar. Hann hefur reynzt mjög gott sjóskip.
Keflvíkingur lagðist í fyrsta sinni að bryggju í Keflavík 31. marz 1948. Hann
fór í fyrstu veiðiförina 9. apríl og fiskaði í ís. Hann sigldi til Grímsby með
aflann og landaði þar 4450 kit, sem seldust fyrir £ 14.595. Alls fór
Keflvíkingur 10 veiðiferðir árið 1948 og aflaði fyrir kr. 3 343 706.84. Árir
1949 fór hann 13 veiðiferðir og aflaði fyrir um kr. 3.4 millj. Útgerð
Keflvíkings hefur gengið ágætlega hvað aflabrögð snertir, og sala aflans hefur
einnig verið í góðu meðallagi þessi 2 ár, miðað við aðra togara flotans. Fyrstu
tvö árin fiskaði Keflvíkingur í ís og sigldi með afla sinn til Bretlands og
Þýzkalands, en það sem af er þessu ári, hefur hann farið eina söluferð til
Englands, en síðan hefur hann fiskað í salt, og var aflinn 9. maí s. l. um 450
tonn af fullstöðnum saltfiski, og um 200 tonn af fiski upp úr sjó.
Er ætlunin
að verka og þurrka saltfiskinn í þurrkhúsunum í Keflavík og Garði. Þeir, sem
ókunnugir koma til Keflavikur og sjá hafnarmannvirkin við Vatnsnes, mundu lítið
öryggi telja í því að eiga að afgreiða togara við þau skilyrði, sem þar eru, en
þetta hefur verið framkvæmt og tekizt eftir öllum vonum vel. Aðeins einu sinni
hefur Keflvíkingur ekki getað komið hér að til afgreiðslu vegna veðurs, síðan
útgerð hans hófst. Má segja, að hér hafi heppni ráðið, því að oft koma þau veður
hér á vetrarvertíð, að eigi er fært hér að með togara eða stærri skip. Er þá
framtíð fyrir togaraútgerð í Keflavík? Hvers vegna ekki? Að vísu þarf höfnin að
batna, hafnargarðurinn þarf að lengjast um nokkra tugi metra, til þess að
afgreiðsla togara og stærri skipa geti örugglega farið þar fram, og til þess
þarf mjög lítið fé, miðað við þau útflutningsverðmæti, sem þar eru lögð upp og
afgreidd úr landi. Er vonandi, að þeir, sem þessum málum ráða, komi auga á
þessar staðreyndir og hraði framkvæmdum.
B/v Keflvíkingur er eign
Keflavíkurbæjar, sem gerir hann út. Útgerð hans er sérstakt fyrirtæki og heitir
"Togaraútgerð Keflavíkur". Stjórn þess annast þriggja manna nefnd ásamt
skipstjóra. Bókhald útgerðarinnar er í skrifstofu bæjarins, og verkstjóri bæjarins
sér um alla afgreiðslu skipsins og það sem því við kemur í landi. Sérstök
netjastofa á vegum bæjarins sér um alla netjagerð fyrir togarann, og hefur svo
verið frá byrjun. Með því að nú er séð, að í náinni framtíð verða
saltfiskveiðar stundaðar nokkurn eða ef til vill mestan hluta ársins, er
nauðsynlegt að komið verði upp þurrkhúsi til þess að þurrka saltfiskinn. Eru
þær framkvæmdir nú í undirbúningi.
Þegar Keflvíkingur var keyptur, voru við hann tengdar miklar vonir,
menningarlegar og fjárhagslegar. Þó að þessar vonir hafi enn þá eigi að fullu
ræzt, þá eru Keflvíkingar bjartsýnir á framtíðina og hafa sótt um einn af þeim
tíu togurum, sem ríkisstjórnin hefur fest kaup á í Bretlandi.
Ægir. 6 tbl. 1 júní 1950.
Ragnar Guðleifsson.
05.12.2018 11:13
840. Særún SI 50. TFRL.
Vélbáturinn Særún SI 50 með síldarfarm á Siglufirði. Ljósmyndari óþekktur.
Særún SI 50. (C) Snorri Snorrason.
Særún SI 50 að landa síld í Rauðku á Siglufirði. Ljósmyndari óþekktur.
Landað úr Særúnu á Siglufirði. Ljósmyndari óþekktur.
840. Særún SI 50. Líkan. (C) Haukur Sigtryggur Valdimarsson.
V.b. Særún
SI 50
Nýlega var lokið smíði á vélbát á Siglufirði. Er það v.b.
Særún SI 50. Eigendur Snorri Stefánsson verksmiðjustjóri og Vilhjálmur
Hjartarson skrifstofustjóri, báðir á Siglufirði. Dráttarbraut Siglufjarðar
framkvæmdi smíðina, en yfirsmiður var Gunnar Jósefsson. Eiginlega er báturinn
byggður upp úr ca. 27 smálesta vélbát, að nafni "Mary", en hann hefur
verið stækkaður og gjörbreytt svo mjög, að frekar er um nýsmíði en
endurbyggingu að ræða. Við breytinguna var báturinn lengdur, bolur allur
endurbættur og allt undir þilfari endurnýjað. Ennfremur var byggður á bátinn
hvalbakur og stýrishús, og sett í hann ný vél, togvinda, legufæri o. fl. Að
breytingunni lokinni reyndust aðalmál bátsins: Lengd 19.75 m., breidd 5.15 m.,
dýpt 2.26 m., stærð brúttó 50.75 smálestir, stærð nettó 21.10 smálestir. "
Aðalvél bátsins er 165 hestafla Grey Marine díesel. Snúningshraði 2000, en
"niðurgíruð" 1:4.4. Með 1600 snúningum eyðir vélin ca. 600 lítrum af olíu
á sólarhring og er þá gangur bátsins ca. 9 sjómílur á vöku. Olíugeymar taka 5 1
/2 smálest. Í aftari hluta bátsins er þilfarið hækkað (hálfdekk) og er þar
allstórt sporöskjulagað þilfarshús. Fremst í því er stýrishús og aftur úr því
stjórnborðsmegin lítill leiðarreikningsklefi, en bakborðsmegin niðurgangur í
vél og íbúð (káetu). Þar fyrir aftan er snoturt eldhús. Reykháfur vélarinnar
liggur upp í gegn um stýrishúsið, en aftursiglan er hol og notuð sem reykháfur
eldavélar. Undir bakka (hvalsbak) er salerni og nokkrir geymsluskápar, en auk
þess er þar geymd varaskrúfa og legufæri, en af þeim hefir báturinn eitt
"Patent-akkeri og tvö "stokk"-akkeri. Vistarverur skipshafnar eru undir
þilfari að framan og aftan. Fremst er íbúð háseta og gengið þangað niður undir
bakka. Eru þar lokrekkjur fyrir 8 manns, auk fataskápa, en hæglega má þó bæta
við tveimur rekkjum ef þörf krefur. Að aftan er íbúð yfirmanna með 4 rekkjum.
Er þaðan innangengt í vélarúm og upp í stýrishús eða eldhús. Báturinn er allur
raflýstur. Báturinn er allur byggður úr eik og fyrirkomulag allt og frágangur
sérstaklega snyrtilegt, enda ber allur báturinn þess greinilega merki, að allir
aðilar hafa viljað gera hann sem bezt úr garði, og ekkert til hans sparað.
Sjómannablaðið Víkingur. 3 tbl. 1 mars 1943.
- 1
- 2