20.05.2017 10:32
735. Karmöy ÍS 526.
Upphaf
rækjuveiða og rækjuvinnslu
Veiðin gekk vel, en ekki reyndist nokkur leið að selja rækjuna, svo að félagarnir snéru sér að öðrum verkefnum. Fjórum árum seinna gerði Sveinn Sveinsson frá Felli tilraun til rækjuveiða, en hún bar lítinn árangur. Árið 1934 gerðu þeir Símon Olsen og Syre svo aðra tilraun sína. Sláturfélag Suðurlands tók þá af þeim ópillaða rækju og hafði til sölu í matardeild félagsins í Hafnarstræti í Reykjavík. En áhugi kaupenda á Íslandi reyndist ennþá takmarkaður. Árið eftir fóru þeir svo að reyna fyrir sér með útflutning í huga, eins og áður sagði. Þeir félagar áttu báðir eftir að koma mikið við sögu þessarar nýju atvinnugreinar á Ísafirði.
Heimild: Frá línuveiðum til togveiða. Jón Páll Halldórsson 1999.
Rækjuverksmiðjan
á Ísafirði
Sumarið 1935 byrjuðu tveir Norðmenn á Ísafirði að veiða
rækjur og öfluðu þeir ágætlega. Þá um sumarið var selt lítilsháttar af ísuðum
rækjum til Englands, en þær líkuðu ekki og var því ekki um frekari sölu að
ræða. Síðan hefir, að minnsta kosti þrívegis, verið reynt til að koma ísuðum
rækjum á markað í Englandi, en farið á sömu lund og áður. Talið er að þær
rækjur, sem til þessa hafa veiðzt vestra, séu of litlar, til þess að senda þær
ferskar á Lundúnamarkaðinn. Síðari hlula sumars 1935, þótti það þegar sýnt, að
svo mikið væri um rækjur í Ísafjarðardjúpi, að þeirra hluta vegna væri
tiltækilegt að reisa niðursuðuverksmiðju, er gerði þær að markaðshæfri og
seljanlegri vöru. Snemma vetrar, þetta sama ár, var svo hafinn undirbúningur að
því að verksmiðjan yrði reist. Um miðjan júni 1936 var verksmiðjan komin upp og
tók þá þegar til starfa. Ísafjarðarkaupstaður reisti verksmiðjuna með tilstyrk
Fiskimálanefndar.
Ekkert op var á pokanum til losunar, heldur var rækjan háfuð úr pokanum með handháf. Feðgarnir Kristján og Símon Ólsen að háfa rækju úr nótinni. Ljósmyndari óþekktur.
Þorvaldur Guðmundsson var ráðinn til þess að veita verksmiðjunni forstöðu.
Snemma á árinu 1935 sigldi Þorvaldur til Danmerkur og Þýzkalands, til þess að
kynna sér ýmiskonar niðursuðu. Dvaldi hann aðallega í niðursuðuverksmiðjum og
rannsóknarstofum, er snertu þessa grein framleiðslunnar. Í þessari sömu ferð
fór hann og einnig til Noregs og athugaði þar margar verksmiðjur. Í fyrstu
eftir að rækjuverksmiðjan tók til starfa stundaði aðeins einn bátur
rækjuveiðar, Karmöy, en þeim fjölgaði brátt upp í 7 og voru þeir allir við
veiðar fram á haust, en þá fækkaði þeim aftur og hafa ekki verið nema þrír og
fjórir í vetur. Veiðin hefir yfirleitt gengið ágætlega og mikla betur en menn
bjuggust við í upphafi. Mestur afli, sem komið hefir á einn bát á dag er um
1400 kg. Til samanburðar má geta þess, að í Danmörku er það talin góð veiði, ef
bátur fær 100 -200 kg á dag.
Ægir. 30 árg. 1 mars 1937.
Toggálginn á Karmöy. Ljósmyndari óþekktur.
Báts er
saknað í Ísafjarðardjúpi
Feðgar eru á
bátnum
Rækjuveiðabátsins Karmöy frá Ísafirði er saknað frá því í
gær. Haldið hefur verið uppi leit að bátnum á sjó og landi í dag, en án
árangurs. Á bátnum eru tveir menn , feðgar, Símon Olsen og Kristján sonur hans.
Karmöy, sem er 8 tonn að stærð fór frá Ísafjarðardjúpi
í gærmorgun og veiddi í Mjóafirði. Veður var allhvasst af NA. Er báturinn kom
ekki að landi á tilskildum tíma í gær, var reynt að hafa talsamband við hann,
en það tókst ekki. Var þá hafin leit að bátnum. Snemma í morgun fór vélbáturinn
Hrönn frá Ísafirði út að leita hans. Sigldi Hrönn um allt Ísafjarðardjúp og inn
í alla firði, en skipverjar urðu einskis varir. Símasaband var haft við alla
bæi í djúpinu, sem símasamband er við, og fólk beðið um að skyggnast eftir
Karmöy. Fyrir hádegi í dag fór flokkur manna frá Ísafirði inn í Djúp, til að
ganga á fjörur, þar sem engin byggð er nærri, en þegar síðast fréttist höfðu
þeir ekki heldur orðið varir við nokkuð, sem bent gæti til afdrifa bátsins og
mannanna tveggja. Veður er mjög slæmt til leitar. NA stormur og dimmviðri.
Síðustu fréttir Seint í gærkvöldi fregnaði mbl að fundizt hefðu snemma í
gærmorgun rækjukassar í Þernuvík, sem ugglaust væri talið að væru af Karmöy.
Morgunblaðið. 27 september 1961.
Feðgarnir á
"Karmöy" taldir af
Fullvíst er nú talið, að rækjuveiðabáturinn Karmöy frá
Ísafirði hafi farizt og með honum tveir menn, feðgarnir Simon og Kristján
Ragnar Olsen. Eins og skýrt var frá í blaðinu í gær, fór báturinn til veiða á
mánudagsmorgun í og út af Mjóafirði. Veður var vont, og þegar báturinn kom ekki
fram um kvöldið, var hafin leit og leitað alla nóttina. Á þriðjudagskvöld
fundust svo hlutir í Þernuvík, utarlega í Mjóafirði, og grennd, sem eru
ugglaust úr Karmöy. Þar á meðal má nefna rækjukassa, hluta af lúkarkappa,
lestarhlera og reimuð stígvél.
Í gær var lítt sem ekkert hægt að leita á fjörum
vegna veðurs, en ekki er talið, að mennirnir séu lengur á lífi. Simon Olsen var
63 ára að aldri, ættaður frá eynni Körmt (Karmöy) í Noregi. Hann ásamt öðrum
Norðmanni var upphafsmaður rækjuveiða hér við land og því höfundur merkilegs
kafla í atvinnusögu Íslands. Hann lætur eftir sig konu og 2 uppkomin börn.
Kristján Ragnar, sonur hans, var 23 ára gamall. Hann lætur eftir sig konu og
barn á fyrsta ári.
Morgunblaðið. 28 september 1961.