Togarinn Jörundur EA 335 var smíðaður hjá Brooke Marine Ltd í Outlon Broad í Lowestoft í Englandi árið 1949 fyrir Guðmund Jörundsson útgerðarmann á Akureyri. 491 brl. 950 ha. Mirrlees díesel vél. 46,63 x 8,58 x 3,81 m. Smíðanúmer 175. Skipið var selt 21 janúar 1958, Þórólfi mostraskeggi h/f í Stykkishólmi, hét Þorsteinn þorskabítur SH 200. Ný vél, 950 ha. Deutz díesel vél var sett í skipið árið 1963. 29 maí 1963 var skráður eigandi Ríkissjóður Íslands, skipið hét Sigurey EA 8. Var um þetta leyti í eigu Sigurðar Finnssonar á Siglufirði. Skipið var selt í ágúst árið 1966, Grími h/f á Eskifirði, hét Jón Kjartansson SU 111. Skipið sökk út af Vattarnesi í minni Reyðarfjarðar, 28 janúar 1973. Áhöfnin, 12 menn, bjargaðist í gúmmíbjörgunarbát og þaðan um borð í Dagfara ÞH 70 frá Húsavík.


B.v. Jörundur EA 335 á siglingu á Eyjafirði.                                                   Ljósmyndari óþekktur.

   Jörundi vel fagnað við komuna                        til Akureyrar

      Eitt nýtízkulegasta fiskiskip, sem                  byggt hefur verið fyrir Íslendinga

Hinn nýi glæsilegi togari Guðmundar Jörundssonar útgerðarmanns Iagðist hér að hafnarbryggjunni sl. fimmtudagsmorgun. Kom skipið beina leið frá Lowestoft á Bretlandi, en þar var það smíðað í skipasmíðastöð Brooke Marine Ltd. MikiII mannfjöldi safnaðist saman á bryggjunni til þess að fagna skipinu. Hafði Útgerðarmannafélag Akureyrar efnt til móttökuathafnar. Jón Sólnes bæjarfulltrúi mælti fyrir minni skipsins og Guðmundar Jörundssonar útgerðarmanns, lofaði framtak hans og árnaði skipinu heilla. Lúðrasveit Akureyrar lék undir stjórn Jakobs Tryggvasonar. Guðmundur Jörundsson þakkaðí móttökurnar og lýsti skipinu, en að því búnu var bæjarmönnum boðið að skoða skipið.
"Jörundur" er 491 smálestir brúttó að burðarmagni, enskt mál, 152 fet á lengd, 28 fet á breidd og 15 fet á dýpt.Gert hafði verið ráð fyrir því að setja Westinghouse radartæki í skipið, en af því gat ekki orðið, því að íslenzk gjaldeyrisyfirvöld neituðu um leyfi til kaupa á tækjunum. Skipstjórinn á "Jörundi" er Ragnar Guðmundsson úr Reykjavík, 1. stýrimaður Páll Daníelsson, 1. vélstjóri Hámundur Eldjárn og 2. vélstjóri Jörundur Jónsson.

Dagur. 4 ágúst 1949.


Fyrirkomulagsteikning af togaranum Jörundi EA 335.                                   Úr safni mínu.

          B.v. Jörundur EA 335

Dieseltogarinn Jörundur, sem í byggingu er í Skipasmíðastöð Brook Marine, Ltd. í Lowestoft, er athyglisverður fyrir margra hluta sakir. Aluminiumblanda (Noral 515 og Noral 655) er notuð í klæðningu og skiljur í fiskilestum, sem einnig eru kældar. Í skipinu er lýsisbræðsla, sem á að geta afkastað ca. 20 smálestum af lýsi í túr. Einnig er í skipinu stærsta togvinda, sem enn hefur verið sett í skip. Jörundur er stærsta skip, sem byggt hefur verið í Lowestoft. Eigandi er Guðmundur Jörundsson. Aðalmál skipsins eru:
Mesta lengd 167 fet, kjöllengd 150 fet, breidd 28 fet, stærð 470 tons (gross reg.). Stærð lestar 12.000 rúmfet, vélaafl 950 b.h.p., ganghraði 12 sjómílur. Mirrlees dieselvél 950 b.h.p. er í skipinu, drífur hún skrúfuna gegnum 2-11 niðurfærslu- "gear". Meðal snúningshraði skrúfu í fullri keyrslu er 147 snúningar á mínútu Hjálparmótorar eru þrír: 225 b.h.p. mótor, tengdur við Vickers V. S. G. vökvadælu fyrir togvinduna. Þessi mótor drífur einnig 50 kw. 110 volta rafal. 88 b.h.p. mótor, sem drífur 50 kw. rafal. 44 b.h.p. hjálparmótor, tengdur við loftþjöppu, dælu og 5 kw. rafal. Togvindan er af Robertson Artic gerð, með tveimur vindukeflum, sem hvort tekur 1200 faðma af 3" vír. Í lýsisbræðslunni er skilvinda og rafmagnsdæla, til losunar á á lýsi í höfn. Vélar hafa verið settar í skipið til framleiðslu á fiskimjöli. Afköst þeirra eru um 10 smál. af mjöli á 24 klukkutímum. Síður, endar og loft lestarinnar er klætt með aluminium plötum og er hægt að losa hverja einstaka þeirra er með þarf. Einnig er aiuminium notað í byggingu utan um reykrör vélanna og stjórnpall. "Hall"-kælikerfi er notað til að kæla lestar skipsins. Rafsuða er notuð við smíði skilrúma, botntanka og vélasæta. Akkerisvinda er rafdrifin og stýrisvélin er rafmagns-vökvadrifin (electrohydaulic). Í skipinu er eimketill, sem kyntur er hvort heldur vill með afgasi vélanna eða hráolíu. Framleiðir hann 1600 lbs. af gufu með 75 lbs. þrýstingi á ferþumlung með olíukyndingu, en 600 Ibs. þegar aðeins er notað afgas vélanna. Íbúðir eru í skipinu fyrir 39 menn.
Talsverður hluti af togaraflota þeim, sem nú er í smíðum í Bretlandi fyrir brezka og íslenzka útgerðarmenn eru knúnir með dieselvélum. Hr. Guðmundur Jörundsson skýrði frá, eftir að "Jörundi" hafði verið hleypt af stokkunum, hver sparnaður þess togara væri umfram gufutogara (nýsköpunartogara). Myndin, sem Guðmundur Jörundsson dregur upp, er miðuð við íslenzk skip og íslenzkar aðstæður: "Gufutogarinn brennir olíu fyrir £ 50 daglega, en dieseltogarinn brennir olíu fyrir £ 33 á sama tíma. Sé reiknað með 300 dögum í hafi af hverjum 365, verður sparnaðurinn ca. £ 5000 á ári. Í þessum togara er létt aluminiumblanda notuð í innréttingu lestar og í yfirbyggingu og mun það enn spara olíu og auka burðarmagn skipsins. Hið nýja fyrirkomulag lýsisbræðslunnar mun gefa af sér £ 3000 árlega, umfram eldra fyrirkomulag. Fiskimjólsvélarnar ættu að gefa af sér £ 4000-5000 árlega. Guðmundur Jörundsson telur því, að togari af þessari gerð ætti að gefa af sér £ 15.000 meira en venjulegur nýr gufutogari gerir árlega.

Sjómannablaðið Víkingur. 11 árgangur 1949.


Togarinn Jörundur EA 335 við bryggju í Krossanesi.                                  Minjasafnið á Akureyri.

       B.v. Jörundar loflega getið

B.v. Jörundar EA 335 hefir vakið mikla athygli víða um heim, sakir þess hve frábrugðinn hann er öðrum togurum að mörgu leyti. Visi hefir nýlega borizt tímaritið Aluminium News, sem gefið er út í Montreal í Kanada af álumimnumframleiðendum þar í landi. Timarit þetta er aðeins 8 blaðsíður að stærð, en fjórðungi þess eða tveim síðum í opnu þess er varið til að gefa lýsingu á Jörundi og birta myndir af skipinu. Timaritið getur skipsins vitanlega fyrst og fremst vegna þess, að aluminium var notað í mjög ríkum mæli við smíði skipsins, m. a. í lestum, en annars segir það, að Jörundur sé stærsta og vandaðasta skip, sem byggt hafi verið í skipasmíðastöð í Austur-Anglíu. Eitt atriði, sem tímaritið getur, mun vera heldur orðum aukið, en það er að Guðmundur Jörundsson sé að láta smíða alls 28 samskonar skip fyrir sig í Bretlandi.

Vísir. 3 desember 1949.


B.v. Þorsteinn þorskabítur SH 200.                                                    (C) Hafsteinn Jóhannsson.

    Togarinn Þorsteinn þorskabítur
     kom til Stykkishólms í fyrrinótt

       Var vel fagnað af heimamönnum
              fer á veiðar þegar í dag 

Um klukkan 2 síðastliðna nótt kom togarinn Þorsteinn þorskabítur, áður Jörundur frá Akureyri, hingað til Stykkishólms og lagðist að bryggju. Þrátt fyrir kalsaveður, vakti margt fólk eftir togaranum og beið hans á bryggjunni. Kristinn B. Gíslason, oddviti, bauð skip og skipshöfn velkomin til Stykkishólms með stuttu ávarpi og árnaði þeim allra heilla. Í dag sat skipshöfn og fleiri gestir hádegisverðarboð hreppsnefndar Stykkishólms og fluttu þar ræður Ólafur Guðmundsson sveitarstjóri, Kristinn B Gíslason oddviti, Jóhann Rafnsson formaður útgerðarfélagsins, Pétur Pétursson alþingismaður, Sigurður Ágústsson alþingismaður, Kristinn Hallsson kaupfélagsstjóri og loks Einar Sigurjónsson skipstjóri. Þorsteinn þorskabítur fer á veiðar þegar á morgun og veiðir í ís. Skipverjar eru 8-9 frá Stykkishólmi, 9 Færeyingar, en aðrir komu að norðan með skipinu.
Aðilar að útgerðarfélaginu, sem kallast Þórólfur Mostrarskegg, eru Stykkishólmshreppur, Kaupfélag Stykkishólms, Sigurður Ágústsson, Beinamjölsverksmiðjan Hamar og Hafnarsjóður Stykkishólms.  Stjórn félagsins skipa Jóhann Rafnsson, Sigurður Ágústsson, Lárus Guðmundsson og Sigurður Skúlason.

Tíminn. 24 janúar 1958.


Þorsteinn þorskabítur SH 200 í síldarflutningum á Siglufirði árið 1965.       Ljósmyndari óþekktur.

            Þorsteinn þorskabítur í                                síldarflutningum

Togarinn Þorsteinn þorskabítur hefur verið útbúinn til að flytja söltunarsíld af miðunum eystra til söltunarstöðva á Norðurlandi. Enn liggur togarinn við bryggju í Reykjavík, en kemst væntanlega, af stað næstu daga. Beðið hefur verið eftir hlut í vél skipsins, en hann var væntanlegur með flugvél frá Þýzkalandi í gærkvöld.

Þjóðviljinn 30 júlí 1965.


Jón Kjartansson SU 111 á leið inn Eskifjörð.                                             (C) Vilberg Guðnason.

       Jón Kjartansson sökk út af                            Vattarnesi

    Skipið nýkomið úr viðgerð í Noregi

Eitt mesta aflaskip flotans, Jón Kjartansson SU-111 frá Eskifirði, sökk eina og hálfa sjómilu Úti af Vattarnesi í fyrrakvöld. Snemma á sunnudagsmorgun fékk skipið slagsíðu á bakborða er það var að leggja af stað til lands með fullfermi af loðnu, stuttu síðar lagðist skipið yfir í sjórnborða og yfirgáfu þá allir skipverjar, nema þrír, skipið. Þegar þetta kom fyrir var skipið statt við Hvalbak. Fór skipið í fylgd tveggja báta til Eskifjarðar, en sökk á móts við Vattarnes og átti skipið þá eftir einn þriðja hluta leiðarinnar til Eskifjarðar. Hannes Hafstein, fulltrúi Slysavarnarfélags Íslands sagði í gær, að það hefði verið á ellefta tímanum á sunnudagsmorgun, sem Slysavarnarfélagið hefði fengið að vita gegnum Nesradió, að Dagfari ÞH 70, ásamt tveimur öðrum bátum, væru í fylgd með Jóni Kjartanssyni, sem þá skömmu áður hafði fengið skyndilegan og mikinn halla á bakborða. Jón Kjartansson var þá á leið frá loðnumiðunum við Hvalbak til Austfjarðahafna.
Á þessum slóðum var þá kaldi og dálitill sjór. Klukkutíma seinna lagðist Jón Kjartansson yfir í stjórnborða, og þá fóru allir nema þrir menn frá borði, og fóru þeir um borð í Dagfara. Um klukkan hálf fimm voru skipin stutt frá Skrúð og ástandið var þá orðið mjög alvarlegt, þar sem hallinn hafði aukizt, en ferðin gekk stórslysalaust . Rétt fyrir klukkan sjö áttu skipin eftir tvær sjómílur í Vattarnes og ástandið var þá orðið mjög alvarlegt, en menn vonuðu það bezta, þar sem skipin voru að komast inn á Reyðarfjörð í kyrran sjó, en þá var einnig bátur frá Eskifirði lagður af stað með dælur, til að dæla sjó úr skipinu. Ástandið hélt áfram að versna og klukkan 19:45 þurftu mennirnir að yfirgefa skipið, og fóru allir yfir í Dagfara. Jón Kjartansson hélt áfram að síga er hér var komið og klukkan 20.30 hvarf skipið sjónum manna.
Jón Kjartansson var smíðaður í Englandi árið 1949, og hét fyrst Jörundur. Núverandi eigendur voru Hraðfrystihús Eskifjarðar og hinn kunni aflamaður Þorsteinn Gíslason skipstjóri. Jón Kjartansson var 491 lest að stærð. Sjópróf í málinu áttu að fara fram á Eskifirði í gær, en af þeim gat þó ekki orðið fyrr en í dag. Jón Kjartansson var nýkominn úr viðgerð og yfirferð frá Noregi, þegar þetta óhapp kom fyrir. Í fyrra til dæmis fékk skipið einnig mikla slagsíðu og fór það þá inn á Stöðvarfjörð, þar sem það var létt, áður en það fór til Eskifjarðar. Ekki er enn vitað hvað það var, sem var þess valdandi, að skipið fékk slagsíðuna en allar lúgur skipsins voru vel skálkaðar.

Tíminn. 30 janúar 1973.