12.12.2017 04:38
S. t. Dhoon FD 54 strandar við Látrabjarg.
Dhoon FD 54 var smíðaður hjá Cochrane & Sons Ltd í Selby
á Englandi árið 1915 sem Armageddon H 319 fyrir Cargill Steam Trawling Co Ltd í
Hull. 323 brl. 500 ha 3 þennslu gufuvél. Smíðanúmer 636. Seldur 30 september
1921, Wyre Steam Trawling Co Ltd í Fleetwood. Fær nafnið Dhoon FD 348. Árið
1927-28 var togarinn gerður út af Hudson Bros Ltd í Hull, hét Dhoon H 396. Árið
1929 er togarinn aftur kominn í eigu Wyre Steam Trawling Co Ltd í Fleetwood,
hét Dhoon FD 54. 18 október 1935 verður togarinn fyrir miklu áfalli vestur af
St. Kilda í Skotlandi þegar brotsjór hreif með sér stjórnpall skipsins og olli
miklu tjóni á honum. Dhoon var þá á heimleið af Íslandsmiðum. Ekkert manntjón
varð. Togarinn strandaði við Látrabjarg 12 desember árið 1947. Í hönd fór eitt
mesta björgunarafrek sem unnið hefur verið í Íslandssögunni fyrr og síðar.
Breski togarinn Dhoon FD 54 á siglingu. Mynd úr safni mínu.
Dhoon eftir áfallið sem hann fékk við St. Kilda í október 1935. Mynd úr safni mínu.
Breskur
togari strandar undir 200 m. háum hamravegg við Látrabjarg Ekki
tókst að bjarga skipbrotsmönnum í gær
Tólf eða fjórtán breskir sjómenn börðust í allan gærdag og í
nótt er leið, harðri baráttu fyrir lífi sínu, undir 200 metra háum hamravegg,
Keflavíkurbjargs við Látrabjarg. Skip þeirra Dhoon frá Fleetwood, rúml. 170
smál. strandaði undir bjarginu í gærmorgun í myrkri og hríð. Gerðar voru
tilraunir úr skipum til þess að bjarga skipbrotsmönnum, en þeim varð ekki við
komið. Björgun úr landi var ekki möguleg í gær. Sögðu menn í gærkvöldi, litlar
líkur til þess að þeim yrði bjargað, en björgunarsveit fer á vettvang í
birtingu í dag.
Fyrstu frjettir er Slysavarnarfjelaginu bárust um strandið komu um kl. 10. Var
það skeyti frá breskum togara, er sá hvar Dhoon var strandað undir bjarginu.
Staðarákvörðun var mjög villandi.
Varðbáturinn Finnbjörn var staddur um það bil 3 klukkustunda siglingu
frá strandstað og brá hann þegar við. Var varðbáturinn kominn á vettvang og
búinn að finna skipið um kl. 2 í gær. Slysavarnarfjelagið hafði og gert aðvart
að Hvallátrum. Fóru menn þaðan að leita hins strandaða skips. Var klukkan orðin
um 3 er Hvallátramenn fundu skipið. Staður sá, er hinn breski togari hafði
strandað á, heitir Geldingaskorardalur í Keflavíkurbjargi og er á milli
Látrabjargs og Bæjarbjargs. Þar er fjöruborðið mjög Iítið, en af hamrabrúninni
og þangað niður eru um 200 metrar. Er Hvallátramenn komu var að flæða að, og
myrkur að skella á. Var því ekkert hægt að hafast að um björgun
skipsbrotsmanna. Togarinn stóð kjölrjettur um 30 metra frá landi og töldu menn
hann vera skorðaðan í stórgrýtisurð, sem þarna er. Tvo skipsmenn sáu þeir á
hvalbak. Þegar varðbáturinn Finnbjörn kom, voru þar fyrir tveir breskir
togarar. Skipsverjum á Finnbirni var það þegar ljóst, að útilokað var fyrir þá,
að geta bjargað mönnunum af hinu strandaða skipi. Mikill sjógangur var og allt í
kringum skipið braut himinháar öldur á grunnbrotum og sjálft lá skipið undir
stöðugum áföllum. Var nú Finnbirni siglt eins nálægt og forsvaranlegt þótti, ef
vera kynni, að takast mætti að skjóta af línubyssu að hinu strandaða skipi. En
því miður var það ekki hægt. Skipverjar á Finnbirni tóku eftir því, er þeir
komu á vettvang, að engan lífbát var að sjá á skipinu. Hefur hann sennilega
tekið út skömmu eftir strandið.
Eins og skýrt hefur verið frá hjer að framan, var að flæða að. Um klukkan sex í
gærkvöld var komið háflæði og var þá nokkuð af yfirbyggingu þess í kafi, einkum
að aftan. Skipverjar voru þá ýmist frammi á hvalbak eða uppi í stjórnpalli. Því
nær látlaust gengu sjóar yfir mennina á hvalbaknum, en þeir sem voru í
stjórnpalli munu hafa haft þar eitthvert afdrep. Með einhverjum hætti tókst
skipbrotsmönnum að kveikja bál á hvalbaknum. Sáu skipverjar á Finnbirni hina
bresku sjómenn bera við að eldinum, eftir því sem þeir gátu. Í allan gærdag
reyndu skipin þrjú, sem voru fyrir utan strandstaðinn, að hafa samband við
skipið. Fyrst í stað voru talstöðvar skipanna notaðar en án árangurs. Þá var
sent til þeirra á morse, en ekki var því heldur svarað. Sennilegt er að
loftnetið hafi bilað skömmu eftir strandið. Í gærkvöldi náðu skipverjar á
breska togaranum Brithis frá Grimsby, sem er annar hinna bresku togara, sem
voru þarna, sambandi við skipbrotsmenn. Var það gert með ljósmerkjum.
Skipbrotsmenn sögðu þá að einu staðirnir í skipinu, sem menn gætu haldið sig,
væri frammi á hvalbak og í stjórnpalli. Ekki gátu þeir þess að neinn þeirra
hefði farist í strandinu. Menn þeir er fóru á strandstaðinn í gær, sögðu að
lítil von væri um að takast mætti að bjarga mönnunum, þó veður myndi ekki
versna til muna. En þegar þetta er
skrifað fór veður versnandi þar um slóðir og versnaði í sjóinn. Menn voru
einnig hræddir um að skipið myndi ekki þola hin látlausu og þungu áföll.
Allt björgunarstarf úr landi hefur verið skipulagt og að Hvallátrum voru í
gærkvöldi komnir 15 menn er voru að undirbúa björgun skipbrotsmanna. Mun
björgunarsveitin fara á vettvang í bíti í dag. Aðstæður allar til
björgunarstarfsins eru erfiðar. Fyrst verður björgunarsveitin að klyfa 50 metra
háa svellbungu, en er yfir hana er komið þurfa þeir að koma fyrir
bjargsigsköðlum, til þess að komast niður í fjöruborðið, en bjargið sem síga
þarf er um 150 metra hátt.
Á þessum sama stað strandaði breski togarinn Jeria árið 1936. Fórst togarinn
með allri áhöfn og aðeins eitt líkanna rak á land. Þetta er einn allra versti
strandstaður við strendur landsins.
Morgunblaðið. 13 desember 1947.
Strandstaður togarans Dhoon undir Látrabjargi. Mynd úr þrautgóðum á raunastund lll bindi.
Síðustu
fréttir
Um klukkan 11 í gærkvöldi átti Morgunblaðið tal við Harald
Björnsson skipherra á varðbátnum "Finnbirni", sem heldur sig í námunda við
strandstaðinn. Skipherrann sagði, að sjer væri ekki kunnugt um, að neinn
skipbrotsmanna hefði farist. Sagði hann þá vera á stjórnpalli og nokkra undir
hvalbak skipsins, en þar logaði enn eldur í báli því, sem þeir höfðu kveikt.
Sjóar voru miklir og gengu enn nokkuð yfir skipið, en fjara var. Sagði
skipherra skipið standa kjölrjett. Strekkingur var af SA og hafði hann aukist
nokkuð með kvöldinu. Hann sagði það álit sitt, að björgun úr landi myndi
reynast mjög erfið. Ekki vildi hann spá neinu um örlög skips eða skipshafnar.
Morgunblaðið. 13 desember 1947.