B.v. Elliðaey VE 10

8. september. Um kl. 6 að morgni hafði skipið lagst fyrir akkeri á Víkinni. Þykkt loft en hægur andvari og yndislegt veður. Þegar á morguninn líður er þjóðfáninn dreginn á stengur víða um bæinn og það birtir og kemur glaðasólskin. Laust fyrir kl. 10 sést fjöldi af prúðbúnu fólki á götunum og allir stefna í sömu átt, niður til hafnarinnar. Svo er Básaskersbryggjan orðin þéttskipuð fólki og þegar bryggjan þrýtur er farið um borð í skip og báta. Skipið á að leggjast austan að bryggjunni og þar hefur verið strengd girðing. Ljósmyndarar taka sér stöðu þar sem bezt sér yfir, reiðubúnir til að láta ekkert fara fram hjá auga myndavélarinnar. Hér glampar á hvítar húfur Karlakórsins og Lúðrasveitarinnar. Og þarna úti á Víkinni er skipið, og nú fer það að hreyfast, tekur hring og stefnir síðan inn á höfnina. Enn fjölgar á bryggjunni, fleiri bílar og fólk tildrar upp á þá. Allir vilja sjá. Búðum og skrifstofum hefur verið lokað og verkamenn, iðnaðarmenn, sjómenn og húsfreyjur hafa tekið sér frí frá störfum til að vera viðstödd þegar þetta skip leggst að bryggju. Og gleymum þá ekki börnunum. Skipið líður inn höfnina, hægt og hægt. Ljósmyndararnir miða og hleypa af. Lúðrasveitin leikur. Nær færist skipið. Maður sér einkennisstafna VE 10. og V í reykháf. Þegar skipið á nokkra faðma að bryggju sést fyrsti stýrimaður Árni Finnbogason frammi í stafni með línu í hendi, sem hann sveiflar upp á bryggjuna. Lúðrasveitin leikur Íslands hrafnystumenn. Og eftir fáein augnablik eru landfestar bundnar. Fyrsti togari Vestmannaeyjabæjar er í höfn.


Fyrirkomulagsteikning af B.v. Elliðaey VE 10.                                                              Úr safni mínu.

Atvinnu og sjávarútvegsmálaráðherra Jóhann Þ. Jósepsson stígur um borð og eftir litla stund sér maður þá á brúarvængnum, ráðherrann, skipstjórann Ásmund Friðriksson, forseta bæjarstjórnar Árna Guðmundsson og Ólaf Kristjánsson bæjarstjóra. Ráðherrann flytur ræðu, afhendir skipið til eignar og yfirráða Bæjarútgerðar Vestmannaeyja og árnar því fiskisældar og fararheilla. Árni Guðmundsson flytur þakkir skipverjum svo og öllum þeim er stuðlað hafa að hingaðkomu skipsins og færir því árnaðaróskir. Síðan þakkar skipstjóri árnaðaróskirnar sér og skipverjum til handa. Þá er tilkynnt að skipið verði til sýnis síðari hluta dags öllum þeim er vilja. Nú stígur Karlakórinn á skipsfjöl, syngur nokkur lög og endar á þjóðsöngnum. Þegar þessu er lokið dreifist mannfjöldinn og margir ganga brott. en æskulýðurinn hirðir hvorki um boð sé bann, heldur stormar skipið og fyrr en varir er það krökt af forvitnum sálum.
Elliðaey er smíðuð í skipasmíðastöð Alexanders Hall í Aberdeen, og er stærst þeirra nýbyggingartogara, sem enn hafa komið hingað til lands og hefur mestan ganghraða. Stærð 649 smálestir og 177 fet á lengd, eða tveimur fetum lengra en ráð var fyrir gert. Í reynzluför var hraðinn 14,13 sjómílur en vélin mældist 1.560 hestöfl og er það einnig meira en ráð var fyrir gert. Vistarverur allar eru með myndarbrag, skip og tæki öll af því vandaðasta sem þekkist.


Útlitsteikning af B.v. Elliðaey VE 10.                                                               Mynd úr safni mínu.  

Klukkan tvö um daginn hafði útgerðarstjórn boð inni fyrir skipverja ásamt fleiri gestum. Páll Þorbjarnarson útgerðarstjóri lýsti þar skipinu og kvað svo á, að Elliðaey væri sennilega glæsilegasta fiskiskip, sem hlaupið hefði af stokkunum. Þá talaði Jóhann Þ. Jósepsson, en varð síðan að yfirgefa samsætið því hann var á förum til Reykjavíkur. Árni Guðmundsson , sagði frá því að árla þennan morgunn, hefði hann mætt Ársæli Sveinssyni og hefði hann þá látið svo um mælt að þetta væri fegursti morgunn ársins og tók Árni undir það, og bætti við að Ársæll hefði sennilega sagt hið sama þótt rok og rigning hefði verið. Guðjón Scheving talaði um störf þeirra manna, sem hér höfðu rutt brautina með því að hefja mótorbátaútveg og taldi okkur menn að meiri, ef við fetuðum í fótspor þeirra að dugnaði og ráðdeild, er við nú hæfum þennan nýja áfanga. Reis þá Ársæll á fætur og árétti það sem Árni hafði eftir honum haft og kvað þó þann morgunn myndi fegurri verða er næsti togari Vestmannaeyja sigldi í höfn. Allir ræðumenn létu árnaðaróskir dynja á skipi og skipverjum, en Sigurður Stefánsson þakkaði fyrir þeirra hönd, en hann er einn hásetanna. Þegar klukkan nálgaðist fjórða tímann fóru skipsmenn að tygja sig því nú átti almenningur að fá að skoða skipið.


B.v. Elliðaey VE 10 á leið inn í Vestmannaeyjahöfn.                                    Ljósmyndari óþekktur.

Bæjarbúar létu ekki á sér standa að grandskoða eign sína. Fólkið streymdi um borð, inn í hvern krók og kima. Hvað er hér, hvernig er þar. Skipsmenn voru hinir liprustu og opnuðu allar gáttir og hleyptu fólkinu inn. Þeir sem komu í það allra helgasta, klefa skipstjóra fengu staup af víni ef vildu og var ekki örgrannt að sumir kæmu góðglaðir upp úr skipinu, en meiri var vissulega sú gleðin að yfirlíta sitt eigið skip, sem er þá svona glæsilegt. Gaman hefði verið að vita hvað margir hafa stigið um borð þennan tíma frá 4-7 en það hefur áreiðanlega verið meirihluti bæjarbúa. Um kvöldið var efnt til skemmtunar í Samkomuhúsi Vestmannaeyja, var þar flutt stutt lýsing á skipinu og Lúðrasveitin og Karlakórinn skemmtu. Síðan var stiginn dans til kl. 3 um nóttina. Fjöldi fólks sótti þessar skemmtanir enda voru þær ókeypis. Bæjarbúar sýndu við þetta tækifæri mikinn áhuga fyrir þessu fyrsta skipi sem er þeirra sameign. Var að finna sem fólkið treysti því, að hin sameiginlega eign og rekstur væri hið rétta fyrirkomulag slíks atvinnutækis. Ekki er að efa að við þetta skip eru bundnar þær fögru vonir, að það megi verða lyftistöng undir bættan efnahag bæjarbúa og þá um leið aukna menningu. Daginn eftir hingaðkomu skipsins hélt það til Reykjavíkur og verða bræðslutæki sett í skipið þar, en síðan mun það halda á haf út til veiða. Elliðaey, fylgi þér gæfa og gengi.

Eyjablaðið. 8 árg. 14 tbl. 19 september 1947.