Konur voru í meirihluta þeirra gesta, sem borgarstjóri bauð að taka á móti þriðja togara bæjarútgerðarinnar og 29. nýsköpunartogaranum, sem til landsins kemur. Er þetta jafnframt fyrsti dieseltogari, sem smíðaður er fyrir íslendinga og ber nafn fyrstu íslensku húsfreyjunnar, Hallveigar Fróðadóttur. Er þetta hið fríðasta skip, búið öllum bestu siglingartækjum, en um leið nýung í togaragerð, sem menn vænta sjer mikils af. Vegna þess hve vjelar skipsins taka lítið rúm og eldsneytisbirgðir eru minni en hjá gufuknúnu togurunum, ber "Hallveig Fróðadóttir" jafnmikið af fiski og stærstu nýsköpunartogararnir, þó skipið sje 5 fetum styttra en nýju togararnir af minni gerðinni. B.v. Hallveig Fróðadóttir lagðist við bryggju um 8 leytið í gærkvöldi. Gunnar Thoroddsen borgarstjóri bauð skipið, skipstjóra og skipshöfn velkomið í höfn. Borgarstjóri rakti í fáum orðum togarakaup Reykjavíkurborgar og gat þess, að með þessu skipi væri gerð tilraun, sem menn vonuðust til að gæfist vel. Tveimur fyrri togurum bæjarins hefði verið valin nöfn þeirra manna sem hæst bæru í sögu höfuðstaðarins, Ingólfs Arnarsonar og Skúla Magnússonar og færi vel á því, að þetta nýja skip bæri nafn fyrstu landnámskonunnar.


B.v. Hallveig Fróðadóttir RE í reynslusiglingu.                                 (C) Goole S.B. & Repg. Co Ltd.

Frú Arnheiður Jónsdóttir. varaformaður fjáröflunarnefndar Hallveigarstaða tók næst til máls og fagnaði skipinu og skipshöfninni, þakkaði bæjarstjórn fyrir nafnið og færði skipstjóra blómakörfu. Gísli Jónsson alþingismaður lýsti skipinu, og þeim góðu tækjum, sem það er búið. Frú Guðrún Jónasson, formaður Slysvarnadeildar kvenna í Reykjavík, tók næst til máls og afhenti skipstjóra silfurskjöld frá deildinni. Á skjöldinn er letrað fagnaðarorð og skipi og skipshöfn óskað gæfu og gengis. Bað frúin skipstjóra aft setja skjöld þennan í skipið, þar sem hann kysi. Jón Axel Pjetursson, framkvæmdarstjóri útgerðarinnar ræddi um þá merkilegu tilraun, sem gerð  væri með smíði þessa skips og sagði að vel færi á, að höfuðstaður Íslands rjeðist í að gera þá tilraun. Þakkaði hann sjerstaklega þann stuðning sem Gísli Jónsson alþingismaður og Erlingur Þorkelsson, vjelfræðingur hefðu átt í smíði skipsins og mætti kalla Gísla höfund skipsins, ef svo væri hægt að komast að orði. Skipstjórinn, Sigurður Guðjónsson, þakkaði heimsókn gestanna og heillaóskirnar í garð skips og skipshafnar, en að lokum mælti frú Steinunn Bjarnason nokkur orð, en hún er formaður framkvæmdanefndar Hallveigarstaða og hefur staðið framarlega í þeim fjelagsskap frá byrjun. Að ræðuhöldum loknum þáðu gestir veitingar í matsölum skipsins, sem eru rúmgóðir og hinir vistlegustu, eins og skipið allt. Skipverjar ljetu vel yfir hve skipið hefði reynst vel á heimleiðinni. Fjekk það að vísu gott veður og reyndi ekki á það í slæmu veðri, en hinir þaulvönu sjómenn, sem þar eru í hverju rúmi finna fljótt, hvernig skip fer í sjó. Á leiðinni heim var "kastað" til að reyna veiðarfæri og þó einkum spilið og reyndist það vel í alla staði.


B.v. Hallveig Fróðadóttir RE 203 á leið í veiðiferð.                                             (C) Ragnar Franzson.

Í lýsingu Gísla Jónssonar alþingismanns á skipinu kom það fram, að "Hallveig Fróðadóttir' er merkileg nýung í togarasmíði og þótt dieseltogarar hafi verið reyndir með öðrum þjóðum eru svo margar nýungar í þessu skipi, að um fullkomna nýung er að ræða. Vjel skipsins, sem framleiðir 1.200 hestöfl, knýr bæði skrúfu skipsins og togvindu. Togvindan er þannig gerð, að verði þunginn of mikill, vegna festu, eða af öðrum ástæðum, stöðvast hún sjálfkrafa og veitir það aukið öryggi og ætti að koma í veg fyrir að veiðarfæri rifni. Skipið er byggt samkvæmt ströngustu kröfum Lloyds. Það er 170 feta langt, 29,5 fet á breidd og 15,5 fet á dýpt. Það er 621 lest brúttó og 202 smálestir nettó. Skipinu er skipt í fjölda vatnsþjett hólf, en plötur í byrðing eru allar rafsoðnar. Nokkrar af lestum skipsins eru klæddar aluminium, sem er nýung og kælivjelar halda æskilegu kuldastigi í fiskilestum.
Hallveig ber 360 smálestir af fiski eða 60 smálestum meira en nýsköpunartogararnir af minni gerðinni, en jafnmikið og togarar okkar af stærri gerð. Í skipinu eru tveir dýptarmælar og ratsjártæki, rafmagnshraðamælir og önnur siglingartæki af nýjustu gerð. Ganghraði er 13 mílur og í reynsluför gekk skipið 13,3 sjómílur.

Morgunblaðið. 1 mars 1949.


B.v. Hallveig Fróðadóttir RE 203 í Reykjavíkurhöfn.                   (C) Úr safni Tryggva Sigurðssonar.

         Hallveig Fróðadóttir RE 203

      Fyrsti dieseltogari Íslendinga

Hinn 28. febrúar síðastliðinn lagðist hér að bryggju fyrsti dieseltogarinn, sem íslendingar eignast. Er það þriðji togari bæjarútgerðar Reykjavíkur, en tuttugasti og níundi nýsköpunartogarinn, sem til landsins kemur. Skipinu var fagnað með mikilli viðhöfn, eins og vonlegt var, þar eð hér var um merkilegan atburð að ræða í íslenzkri útgerðarsögu. Einkum sýndu konur þessum nýja "landnámstogara", er heitir eftir fyrstu húsfreyju Reykjavíkur, mikinn og margvíslegan sóma. Gunnar Thoroddsen borgarstjóri bauð skip og skipshöfn velkomna með ræðu og árnaði þeim allra heilla. Þá talaði Arnheiður Jónsdóttir, varaformaður fjáröflunarnefndar Hallveigarstaða. Næstur talaði Gísli Jónsson, alþingismaður, en hann hefur, ásamt Erlingi Þorsteinssyni vélfræðingi, haft umsjón með smíði skipsins. Lýsti hann ýtarlega gerð skipsins og kostum þess. Frú Guðrún Jónasson færði skipinu að gjöf silfurskjöld með áletruðum heillaóskum frá Kvennadeild Slysavarnafélagsins og árnaði því heilla og blessunar. Jón Axel Pétursson, framkvæmdastjóri, talaði næstur og þá frú Steinunn Bjarnason, formaður framkvæmdanefndar Hallveigarstaða. Vitnaði hún í orð Þorkels mána og fól skipið þeim er sólina hefur skapað. Að lokum talaði skipstjórinn, Sigurður Guðjónsson, og þakkaði f. h. skipverja árnaðaróskir.


B.v. Hallveig Fróðadóttir RE 203. Glæsilegt þetta líkan af skipinu.             (C) Þórhallur S Gjöveraa.
  
Hallveig Fróðadóttir er smíðuð í Goollskipasmíðastöðinni í Hull. Lengd skipsins er 170 fet, breidd 29,5, dýpt 15,5. Brúttó rúmlestir 621, en undir þilfari 479. Það er 202 nettólestir. Rúmtak fisklesta er 18 þús. teningsfet. Eldsneytisgeymar rúma 150 tonn, vatnsgeymar 52 tonn, lýsisgeymar 33 tonn. Aðalvél er fimm cylindra og hefur 1.200 hestöfl. Hún er útbúin vökvatengi ásamt niðurfærslu og skiptigírum, mesti snúningshraði er 435 á mín. Aðalvélin drífur einnig 220 kw. rafal er gefur togvindunni afl. Togvindan hefur 270 hestöfl og er útbúin tveim hraðrofum svo hægt er að stöðva hana fyrirvaralaust. Í vélarrúmi er auk aðalvélar 20 kw. vélasamstæða og ein 15 kw. Þá eru einnig sjódælur, austursdælur, brennsluolíudælur, neyzluvatnsdælur, smurolíudælur, skilvindur og olíuhreinsari. Þá er olíukynntur eimketill fyrir lifrarbræðslu, en bræðslutækin eru smíðuð í Héðni hér heima. Afturlest skipsins er klædd innan með aluminíum, er það gert til reynslu. Báðar lestir eru útbúnar kælitækjum. íbúðir skipverja eru mjög með svipuðu sniði og í öðrum nýsköpunartogurum, með setustofu, baði, skápum og geymsluklefa. Í stafni eru íbúðir fyrir 24 menn, en alls eru í skipinu vistarverur fyrir 38 manns.


Fyrirkomulagsteikning af Hallveigu Fróðadóttur RE 203.                                    Mynd úr safni mínu.

Í matsal geta 15 matazt í einu. Þá er einnig sjúkraklefi í skipinu. Tveir dýptarmælar eru í því, ennfremur radartæki. Skipið fór á flot 4. september og var afhent 11. Febrúar. Það gekk rúmar 13 sjómílur í reynsluför. Skipstjóri er Sigurður Guðjónsson, 1. stýrimaður Jón Júlíusson og 1. vélstjóri Óskar Valdimarsson. Hallveig Fróðadóttir mun vera fullkomnasti dieseltogari, sem smíðaður hefur verið, enda hefur skipið vakið mikla athygli erlendis. Sjómanna- og fiskimannamálgögn í Bretlandi og víðar hafa birt um það greinar og allnákvæmar lýsingar. Verður fróðlegt og lærdómsríkt að fylgjast með því, hvernig þetta nýja skip reynist. Allar góðar óskir fylgja því, hvar sem það fer um höfin.

Sjómannablaðið Víkingur. 1 apríl 1949.


Landað úr Hallveigu í Reykjavík.                                                                     Ljósmyndari óþekktur.

         Sex fórust, átta á sjúkrahúsi
           Talið að sprenging hafi orðið við                  vistarverur frammi í Hallveigu Fróðadóttur

"Við trúum þessu ekki ennþá," var það eina, sem Guðbjörn Jensson, skipstjóri, gat sagt við fréttamann Morgunblaðsins, þegar Hallveig Fróðadóttir lagðist að í Keflavík í gær með lík sex skipverja um borð. Skipverjarnir sex köfnuðu, þegar eldur og reykur komust í vistarverur þeirra frammi í skipinu um fjögurleytið í fyrrinótt en þá var togarinn staddur 9-10 sjómílur SV af Malarrifi á siglingu til veiða. Þeir, sem fórust, voru hásetarnir:
Pétur Jónsson, Njálsgötu 20, 41 árs, sem lætur eftir sig konu og 7 börn á aldrinum 12-19 ára.
Eggert Kristjánsson, Höfðaborg 3, 38 ára, sem lætur eftir sig unnustu og föður.
Dórland Jósepsson, Flókagötu 64, 32 ára Vestur-íslendingur, sem lætur eftir sig föður búsettan í Winnepeg.
Kjartan Sölvi Agústsson, Ljósheimum 10, fertugur að aldri og einhleypur.
Sigurður Ingimundarsson, Nönnustíg 10, Hafnarfirði, 38 ára og lætur eftir sig móður.
Óskar Sigurbjarni Ketilsson, Gestshúsum Álftanesi, 48 ára, einhleypur en lætur eftir sig móður.


Lík skipverjanna 6 borin á land í Keflavík.                                     Ljósmyndari óþekktur.

Níu skipverjar af Hallveigu Fróðadóttur voru fluttir í Slysavarðstofuna í Reykjavík, þar sem þeir höfðu allir orðið fyrir kolsýringseitrun. Einn þeirra fékk að fara heim af Slysavarðstofunni en átta voru lagðir inn í lyflækningadeild Borgarsjúkrahússins. Í gærkvöldi var líðan þeirra eftir atvikum góð og þeir á batavegi. Þessir átta skipverjar voru allir frammi í, þegar eldurinn kom upp.
Hallveig Fróðadóttir RE-203 lét úr Reykjavíkurhöfn um miðnætti í fyrrinótt á veiðar. Um kl. 4 þegar skipið var statt 9-10 sjómílur suðvestur af Malarrifi, virðist skyndilega hafa orðið sprenging frammi í skipinu, og mikinn reyk lagði upp um lúkarsdyrnar stjórnborðsmegin. Njáll Gíslason, háseti, var á stýrisvakt, þegar þetta gerðist, og sagði hann Morgunblaðinu svo frá: "Ég heyrði enga sprengingu, en skyndilega sá ég reykjarsúlu rísa upp frammi á skipinu, og svo bjarmaði fyrir eldi." Talið er, að sprenging hafi orðið við lúkar frammi í. Þar sem rannsókn á upptökum eldsins er enn ólokið er ekki ljóst, hvort sprengingin stafaði af kynditæki, sem er í eldtraustum klefa aftan við neðri lúkarinn, eða einhverju öðru.


Eldurinn kom upp í íbúðum skipverja undir hvalbak skipsins.                  (C) Þórhallur S Gjöveraa.

Fjórtán menn voru í íbúð skipverja frammi í þegar þetta gerðist, sex í efri lúkar og 8 í þeim neðri. Nokkrir þeirra voru í fasta svefni, en aðrir vakandi og vöktu þeir félaga sína. Sex mönnum tókst ekki að komast út, því reykkófið var svo mikið og hættulegt, sagði bandaríski sjúkraliðinn, sem fór um borð í togarann, þriggja til fjögurra mínútna dvöl í slíku reykkófi banvæna. Skipverjar hófu þegar slökkvistarf og dældu sjó á eldinn. Skömmu seinna kom Höfrungur II AK, á vettvang og síðar björgunarskipið Elding og Skírnir AK og aðstoðuðu þau við slökkvistarfið. Skipverjar á Skírni settu slöngur um borð í Hallveigu, og skipverjar á Eldingunni fóru um borð í froskmannsbúningum, og tókst með þeim hætti að vaða reykinn og komast betur að eldinum. Þá hafði slökkviliðið í Reykjavík samband við togarann og leiðbeinti um slökkvistarfið, sem var mjög hættulegt, þar sem um olíueld var að ræða. Hafsteinn Jóhannsson á Eldingu tjáði Mbl. að hann hefði komið að Hallveigu laust eftir kl  5. "Mjög mikill reykur var þá frammi í sikipinu, en lítiíl eldur að því er virtist og var hann einkum í efri lúkarnum". Klukkan 8.45 kom varðskipið Þór á vettvang. Logaði þá aðeins í einangrun undir hvalbaknum. Tveir varðskipsmenn fóru um borð í Hallveigu með slökkvidælu og skömmu síðar tókst að ráða niðurlögum eldsins. Slysavarnarfélagi Íslands barst tilkynning um eldinn í togaranum um sex leytið í gærmorgun. Að sögm Hannesar Hafstein, fulltrúa hjá SVFÍ, var þá þegar haft samband við slökkviliðið og varnarliðið á Keflavíkurflugvelli til að kanna, hvort ekki væri hægt að koma slökkviliðsmönnum og sjúkraliða með einhverjum hætti um borð í Hallveigu Fróðadóttur. Varnarliðið ljáði fúslega herþyrlu til þessarar ferðar, og voru tveir íslenzkir slökkviliðsmenn og sjúkraliði frá Varnarliðinu fenignir til að fara með þyrlunni.


B.v. Hallveig Fróðadóttir RE 203 á siglingu.                        (C) Ringi. (Róbert Ingi Guðmundsson).

"Við fórum með þyrlunni um átta leytið frá Keflavíkurflugvelli og vorum komnir yfir varðskipið, sem statt var hjá togaranum um níu leytið", tjáði Ástvaldur Eiríksson, annar slökkviliðsmannanna, Mbl. í gær. "Frá varðskipinu vorum við fluttir yfir í togarann í gúmbát. Við höfðum meðferðis reykköfunarbúninga og okkur tókst að komast niður í lúkarinn og ná mönnunum sex. Bandaríski sjúkraliðinn tók á móti þessum mönnum um leið og við komum með þá upp, og gerði hann þegar á þeim lífgunartilraunir, en án árangurs". Þessu næst fóru íslenzku slökkviliðsmennirnir aftur um borð í Þór, en bandaríski sjúkraliðinn varð eftir um borð í Hallveigu Fróðadóttur. Varðskipsmaður var einnig eftir í togaranum með slökkvidælu. Um kl. 11 héldu Þór og Hallveig Fróðadóttir áleiðis til Keflavíkur, og komu þangað um þrjú leytið. Setti varðskipið slökkviliðsmennina þar í land, og hélt að því búnu til Reykjavíkur. Hallveig Fróðadóttir lagðist að bryggju skömmu eftir að varðskipið fór. Þar fóru í land skipverjarnir níu, sem fluttir voru í Slysavarðstofuna í Reykjavík og tekin voru í land lík skipverjanna sex, sem fórust í eldinum. Að því loknu hélt togarinn einnig til Reykjavíkur. Tjónið um borð í Hallveigu Fróðadóttur varð talsvert, en þó minna en álitið var í fyrstu.
Hallveig Fróðadóttir RE-203 er systurskip Jóns Þorlákssonar RE, og eru þau fyrstu nýsköpunartogararnir, sem búnir voru dísilvélum. Á mánudag kom Hallveig Fróðadóttir úr söluferð til Þýzkalands, þar sem hún seldi fyrir tæplega 150 þúsund mörk. Sjópróf vegna slyssins eru haldin í Reykjavík í dag.

Morgunblaðið. 7 mars 1969.