Fyrsti Svíþjóðarbáturinn sem                ríkið lét smíða er kominn

    Hafdís fékk vont veður á leiðinni
 Hafði samflot við dansksmíðaðan bát

Í gær kom til Reykjavíkur fyrsti Svíþjóðarbáturinn, sem smíðaður er á vegum ríkisstjórnarinnar. Er það m.b. "Hafdís". Vísir hefir haft tal af Þorkeli Jónssyni, skipstjóra bátsins, og innt hann eftir hvernig báturinn hafi reynst í ferðinni. Sagðist honum svo frá:
Við lögðum af stað frá Gautaborg föstudaginn 5. apríl. Fengum við slæmt veður á leiðinni til Færeyja, 7-9 vindstig á móti. Frá Færeyjum fengum við hvasst S-A.-veður nær alla leiðina til Reykjavíkur. Reyndist báturinn vera alveg prýðilegt sjóskip og vélin ekki síðri, eða svo, að ég tel að vart verði á betra kosið. Báturinn er byggður í Ringens Bátvarv, Marstrand og er ca. 50 smálestir að stærð og er hinn traustbyggðasti í alla staði. Gangvél bátsins er 170 ha. Atlas Dieselvél. Þess má geta í sambandi við smíði bátsins, að fremur illa gengur með afhendingu og vinnu við niðursetning vélanna, en hjá skipasmíðastöðvunum sjálfum er annars mikill áhugi fyrir að ljúka smíði bátanna hið fyrsta. Ákveðið er að gera bátinn út á togveiðar svo fljótt sem unnt er.
Samflota "Hafdísinni" var bátur, er smíðaður var í Frederikssund Skibsværft í Danmörku. Heitir bátur sá "Fram" og er eign hlutafélagsins "Stefnis" í Hafnarfirði. Reyndist bátur þessi hið traustasla og bezta sjóskip. Er bátur þessi um 60 smálestir að stærð, með Tuxham dieselvél. Var samið um smíði bátsins í ágústmánuði s. l., og er kostnaður við smíðina töluvert minni en þeirra sænsku. Eru nú 15 bátar í smíðum í þeirri skipasmíðastöð, sem smíðaði "Fram". Hafa borist miklu fleiri pantanir, en ekki hefir verið hægt að taka fleiri sökum anna.

Vísir. 15 apríl 1946.


Fyrirkomulagsteikning af 50 tonna bát, smíðuðum í Svíþjóð árið 1946.


Sæbjörg VE 50 í Vestmannaeyjahöfn.                                                         (C) Tryggvi Sigurðsson.

         Sæbjörg VE 50 sökk á                           rúmri klukkustund

Vélbáturinn Sæbjörg áður Sigrún VE 50, 52 tonn að stærð, sökk er hún var að veiðum út af Vík í Mýrdal s.l. sunnudagsmorgun. Á skipinu voru 5 menn og björguðust þeir allir yfir í vélbátinn Gylfa, sem flutti þá til Vestmannaeyja síðari hluta sunnudags. Nánari atvik þessa slyss eru sem hér segir eftir því sem fram kom við sjópróf: 
 Sæbjörg hélt héðan í róður s.l. föstudag, en báturinn stundaði botnvörpuveiðar. Var haldið austur að Alviðruvita og verið þar nokkurn tíma. Síðan er haldið vestur aftur og verið að veiðum út af Vík í Mýrdal um kl. 7 á sunnudagsmorgni. Þegar einu kastinu er lokið fara allir niður í lúkar nema skipstjórinn, Hilmar Rósmundsson, sem var á vakt á toginu. Áður en farið er niður, segir vélstjórinn, Theodór Ólafsson, að hann hafi gengið niður í vélarrúmið til að dæla á hæðarbox og fleira er ditta þurfti að, dæla út sjó o.þ.h. Sá hann þá ekkert athugavert. Þegar klukkan er tekin að ganga níu lítur skipstjórinn niður í vélarrúm og sér þá að mikill sjór er kominn í vélarrúmið. Hann fer strax fram í lúkar og kallar á skipsmenn og segir þeim að koma upp í snarheitum því mikill leki virðist kominn að skipinu. Þá er svo komið að sjór er kominn á lúkargólfið. Vélstjóri fer strax aftur í vélarrúm og er þá kominn svo mikill sjór þar, að hann stóð í mitti við vélina, en aðalvél hélzt þó enn í gangi. Hann tengdi þegar sjódælu við aðalvél og ætlaði síðan að setja aðra sjódælu í gang, sem tengd var við ljósavél, en gat ekki sett ljósavélina í gang sökum þess að hún var þegar hálf í sjó. Meðan þessu fór fram, kallaði skipstjórinn út og bað um hjálp, náði fljótt í Vestmannaeyjaradió, svo og í nærstadda báta og var Gylfi þeirra næstur og kom fljótt að. Samtímis þessu var gúmmbátur skipsins hafður til taks. Skipverjar reyndu einnig að dæla með þilfarsdælu og ausa með fötum, en þrátt fyrir þetta jókst sjórinn stöðugt í skipinu.
Á tíunda tímanum kom Gylfi á vettvang. Tók hann trollið um borð til sín, en það hékk aftan í Sæbjörgu, tekur síðan bátinn í slef og ætlaði að sigla móti hafnsögubátnum, sem var lagður af stað úr Eyjum til að flýta því að samband næðist við Lóðsinn, sem hefir mjög sterkar dælur. Þegar Gylfi er búinn að draga Sæbjörgu í nokkrar mínútur, virðist báturinn síga svo að aftan að þeir leggja alla áherzlu á að ausa og hætta að draga bátinn, en sjá fljótt að þetta er vonlaus barátta. Skipsmenn af Sæbjörgu fara þá í gúmmbátinn og eru þeir tæplega komnir yfir að Gylfa þegar Sæbjörg er sokkin. Veður var allan tímann mjög gott og nær alveg sjólaust. Klukkan var um 10,30 þegar báturinn sökk. Við réttarhöldin kom fram að enginn skipverja gat gefið neina skýringu á því hvernig á þessum leka stóð. Báturinn hafði ekki lent í vondu veðri, eða öðru áfalli og hafði verið við land í viku tíma vegna ógæfta og veikinda áhafnar. Fréttamaður blaðsins átti stutt samtal við Hilmar skipstjóra Rósmundsson í dag og sagði hann svo frá:
Við fórum í róður á föstudaginn, höfðum legið inni í nokkra daga. Kastað var einu sinni við Alviðru en við náðum halinu ekki kláru. Þegar búið var að koma því í lag var komið vont veður og færðum við okkur þá vestur á Vík. Þar toguðum við á laugardag, en hættum um nóttina og lágum, en byrjuðum að kasta um kl. 7 um morguninn. Afli var tregur. Ég var einn á vaktinni, en mennirnir höfðu lagt sig. Þegar ég var búinn að toga í klukkustund sé ég að vélarúmið er orðið hálffullt af sjó, er ég leit þangað niður. Kallaði ég þá mennina út og bað þá vera við öllu búna því mikill leki væri kominn að bátnum. Þegar ég hafði sagt mönnum að hafa til gúmmbátinn kallaði ég út í talstöðina og síðan reyndum við að halda skipinu á floti þar til hafnsögubáturinn Lóðsinn kæmi á vettvang, en það tókst ekki. Þegar Gylfi kom á vettvang var reynt að draga bátinn en þá færðist sjórinn aftur í hann og varð að hætta því. Sökk báturinn um klukkustund eftir að Gylfi kom á vettvang. Ég get ekki gert mér nokkra grein fyrir hvernig á lekanum stendur. Þarna var sjólaust og bezta veður. Á bátnum voru þrír bræður vélstjórinn Theodór Ólafsson og tveir bræður hans, sagði Hilmar.
Sæbjörg hét áður Sigrún og er 52 tonn að stærð byggð í Svíþjóð 1946.

Morgunblaðið. 15 október 1963.