Nýr 75 lesta stálbátur kom til
        Sandgerðis í gærmorgun

Nýr 75 lesta stálbátur kom til Sandgerðis í gærmorgun. Kom hann frá Austur-Þýskalandi og hlaut nafnið Rafnkell GK-510. Eigandi bátsins er Guðmundur Jónsson, útgerðarmaður á Rafnkellsstöðum í Garði en hann á fyrir bátana Víði II. og Mumma. Rafnkell var fimm og hálfan sólarhring á leiðinni frá Austur-Þýzkalandi til Sandgerðis og fór að jafnaði níu sjómílur og fékk vont veður á leiðinni. Í reynsluför sigldi Rafnkell 10 ½  sjómílu. Skipstjóri á bátnum verður Garðar Guðmundsson, sonur eigandans en með honum heim voru þeir Eggert Gíslason skipstjóri, Vilhjálmur Ásmundsson 1. vélstjóri, Kristján Guðmundsson annar vélstjóri og Magnús Berentsson þriðji vélstjóri. Ferðin gekk vel þrátt fyrir vont veður. Báturinn lítur vel út og verður gerður út frá Garði. Hann hefur 280 hestafla vél.

Alþýðublaðið. 23 október 1957.


Fyrirkomulagsteikning af 75 lesta skipi smíðuðu í Furstenberg 1957.    (C) HRB.

               Hörmulegt sjóslys

Sá hörmulegi atburður gerðist í byrjun þessa árs, að vélskipið Rafnkell, G K 510 frá Garði, sem fór í sinn fyrsta vertíðarróður frá Sandgerði aðfaranótt mánudagsins 4. janúar, fórst með allri áhöfn, 6 vöskum og þrautreyndum sjómönnum. Rafnkell mun hafa lagt af stað í róðurinn kl. 2, ásamt 6 bátum öðrum, en þar sem veður var mjög hvasst og illt þessa nótt, sneru 4 bátanna aftur, en hinir 3 héldu áfram út á miðin og byrjuðu að leggja línur sínar. Bátarnir frá Sandgerði, sem á miðin komust auk Rafnkels, voru þeir Mummi og Víðir II. Allir frá sama útgerðarmanni, Guðmundi Jónssyni á Rafnkelsstöðum í Garði. Klukkan 5 á mánudagsmorguninn hafði skipstjórinn á Víði II., Eggert Gíslason, talsamband við Rafnkel. Var þá allt með eðlilegum hætti á skipinu. Skipstjórinn á Mumma , Sigurður Bjarnason, sá einnig til bátsins nokkru síðar, en hann mun hafa verið sá síðasti, sem til bátsins sá. Þegar Rafnkell var ekki kominn að á eðlilegum tíma, var tekið að óttast um bátinn og var strax á mánudagskvöld hafin leit að honum af Sandgerðisbátum. Leitinni var síðan haldið áfram næstu daga. Var leitað á landi, sjó og úr lofti, en öll leit var án árangurs. Hins vegar hefir brak úr bátnum og eitthvað af veiðarfærum fundizt rekið á fjörur. Rafnkell var tveggja ára gamall austurþýzkur stálbátur, 75 tonn að stærð. Mennirnir sem fórust með skipinu voru:
Jón Garðar Guðmundsson skipstjóri, 41 árs að aldri. Hann lætur eftir sig konu, Ásu Eyjólfsdóttur, og 9 börn á aldrinum 4-17 ára. Garðar var dugmikill og vinsæll skipstjóri, sonur hjónanna á Rafnkelsstöðum, Guðmundar og Guðrúnar ]ónsdóttur.
Björn Antonsson stýrimaður, Skipasundi 31 Reykjavík, þrítugur að aldri, ættaður frá Fáskrúðsfirði. Lætur eftir sig konu, Guðrúnu Mikkelsen, og 2 dætur, 5 og 2 ára.
Vilhjálmur Ásmundsson 1. vélstjóri, til heimilis Suðurgötu 6, Sandgerði, 33 ára. Hann lætur eftir sig konu, Gróu Axelsdóttur, og 4 börn.
Magnús Berentsson matsveinn, til heimilis að Krókskoti, Sandgerði, 42 ára, ókvæntur. Bjó hjá öldruðum foreldrum sínum, þeim Kristínu Þorsteinsdóttur og Berent Magnússyni.
Jón Björgvin Sveinsson háseti, til heimilis að Uppsalavegi 4, Sandgerði, 36 ára. Hann lætur eftir sig unnustu, Unni Lárusdóttur og 2 börn, móður átti hann á lífi, Kristínu Guðmundsdóttur, sem var á heimili hans.
Ólafur Guðmundsson háseti, 36 ára, til heimilis að Arnarbæli, Miðneshreppi. Hann var fyrirvinna aldraðra foreldra sinna, Guðrúnar Ólafsdóttur og Guðmundar Eyjólfssonar.
Minningarguðsþjónusta um hina látnu sjómenn fór fram í Útskálakirkju sunnudaginn 17. janúar að viðstöddu fjölmenni. Sóknarpresturinn, sr. Guðmundur Guðmundsson, flutti minningarræðuna. Faxi vottar aðstandendum hinna horfnu sjómanna innilega hluttekningu, vegna hins sviplega fráfalls þeirra. Drottinn blessi minninguna um þá og veiti ástvinum þeirra þrek til að bera sinn þunga harm.

Faxi. 1 tbl. 1 janúar 1960.


Rafnkell GK 510 á leið til löndunar sumarið 1959. Var þá á síldveiðum fyrir norðan land. 

             Neyðarkall ekki sent

Neyðarkall var aldrei sent frá Rafnkeli sem gæti þýtt að bátnum hefði hvolft svo snögglega að enginn tími hefði gefist til að komast í talstöð. Almennt var ekki mikið rætt um hinn hörmulega atburð manna á meðal í Sandgerði. Sumum þótti sennilegt að brotsjór hefði fært hann á kaf á svipstundu en aðrir töldu slysstaðinn vera þar nálægt, sem vitaskipið Hermóður fórst árið áður. Aðrir töldu ýmislegt benda til þess, að hann hafi verið kominn nær Sandgerði, er ólagið sökkti bátnum. Öllum bar hinsvegar saman um, að á Rafnkeli hafi verið úrvalsáhöfn, þaulvanir sjósóknarar, sem þekkt hafi vel til allra aðstæðna á þessum slóðum. Garðar Guðmundsson frá Rafnkelsstöðum, var búinn að vera formaður á bátum föður síns, Guðmundar útgerðarmanns til fjölda ára. Blöðin birtu minningargreinar um hina látnu en ekki var grennslast fyrir um orsakir þessa hörmulega sjóslyss enda ekki hægt um vik þar sem það eina sem fannst af bátnum var lítilsháttar brak á fjörum.
Á árunum 1957 til 1967 var fjöldi stálfiskiskipa smíðaður í Austur Þýskalandi fyrir Íslendinga, allir eftir teikningum Hjálmars R Bárðarsonar, skipaskoðunarstjóra ríkisins og síðar siglingarmálastjóra. Þessir bátar voru gerðir út frá flestum sjávarbyggðum landsins og reyndust misjafnlega en flestir þóttu þó góð sjóskip. Fyrstu fimm bátarnir, 75 tonna stálbátarnir og systurskipin sem smíðaðir voru samkvæmt teikningum Hjálmars árið 1957 í Furstenberg í A-Þýskalandi voru Rafnkell, Hafrún ÁR-28 (fyrst Húni HU-1, síðar Ólafur II. KE-149), Álftanes GK-51, Guðmundur á Sveinseyri BA-35 og Kambaröst SU-220. Á árunum 1960-1977 fórust þrír þessara fyrstu austur-þýsku báta undir svipuðum kringumstæðum og með svo sviplegum hætti að ekki gafst tími til að senda frá þeim neyðarkall. Á annan tuga sjómanna lét lífið í þessum sjóslysum og menn greinir á um það enn í dag hvað það hafi verið í smíði skipanna sem valdið hafi þessum slysum.

Faxi. 3 tbl. 1 desember 2013.