31.01.2021 07:24

B.v. Hafstein RE 156 bjargar 62 skipverjum af þýska flutningaskipinu Bahia Blanca.

Þriðjudagskvöldið 9 janúar árið 1940, heyrði loftskeytamaður á Loftskeytastöðinni í Reykjavík neyðarkall frá Bahia Blanca, 8.500 tonna þýsku flutningaskipi, sem rakst á ísjaka um 60 sjómílur út af Látrabjargi og sagði skipstjóri þess, Antonio Sohst að skipið væri að sökkva og skjótrar hjálpar væri þörf. Í áhöfn skipsins voru 62 menn og væru þeir í bráðri hættu. Þetta kvöld voru nokkrir íslenskir togarar að veiðum út af Vestfjörðum og heyrðu 4 þeirra neyðarkallið, þar á meðal togarinn Hafstein RE 156 úr Hafnarfirði. Hafstein var kominn með fullfermi og var um það bil að leggja af stað til Hafnarfjarðar er loftskeytamaður togarans, Halldór Jónsson heyrði neyðarkallið frá Bahia Blanca. Ólafur Ófeigsson skipstjóri á Hafstein og einnig einn eigenda hans var hér í sinni fyrstu veiðiferð eftir eftir að hann ásamt Tryggva Ófeigssyni, bróður hans, Vilhjálmi Árnasyni, Þórarni Olgeirssyni og Lofti Bjarnasyni, keyptu togarann seint á árinu 1939. Ólafur skipstjóri lét þegar setja á fulla ferð að hinu sökkvandi skipi, en togarinn var þá staddur út af Dýrafirði og var næstur af þeim togurum sem voru að veiðum við Vestfirði, eða í um 50 sjómílna fjarðlægð frá Bahia Blanca. Það var komið undir morgun 10 janúar að Hafstein kom að hinu sökkvandi skipi og björgun skipverjanna af Bahia Blanca var þegar  hafin. Áhöfn hins sökkvandi skips komst í nokkra björgunarbáta og var þeim jafnóðum bjargað um borð í togarann þó að aðstæður væru allt annað en góðar, haugasjór og náttmyrkur. En björgunin tókst mjög vel. 62 skipverjum og 2 litlum kettlingum, hafði verið bjargað giftusamlega. Þetta var mesta björgun um borð í íslenskt fiskiskip fram til þessa tíma, en það var svo í júnímánuði þegar togarinn Skallagrímur RE 145 bjargaði 353 mönnum af breska beitiskipinu Andia sem skotið var í kaf suður af landinu.

Bahia Blanca var smíðað hjá Short Brothers Ltd, Pallion Shipyard í Sunderland í Englandi árið 1918 fyrir Prince Line Ltd. í London, hét fyrst Celtic Prince og var í þeirra eigu til 1926. 8.558 brl. 3.250 ha. 3 þennslu gufuvél. Smíðanúmer 396. Frá 1926 til 1938, er skipið í eigu Deutsche Dampfschifffahrts Gesellschaft Hansa í Bremen. Frá 1938 var eigandi þess Hamburg-Sudamerikanische Dampfschifffahrts Gesellschaft í Hamborg.

Botnvörpungurinn Hafstein ÍS 449 var smíðaður hjá Cochrane & Sons Ltd í Selby á Englandi árið 1919. Hét fyrst Michael Mcdonald og var í eigu breska flotans. 313 brl. 600 ha. 3 þennslu gufuvél. Seldur sama ár Hudson Brothers Ltd í Hull, fær nafnið Kanuck H 123. Togarinn var seldur h/f Græði á Flateyri árið 1925 og fær nafnið Hafstein ÍS 449. Kom til landsins 19 febrúar það ár. Árið 1935 er skráður eigandi Gnótt h/f á Flateyri. Seldur árið 1938 Gnótt h/f á Grundarfirði. Seldur 1939, h/f Mars í Hafnarfirði, fær nafnið Hafstein RE 156. Seldur í júlí 1944, Einari Einarssyni í Grindavík, hét Hafstein GK 363. Í október sama ár er Ólafur E Einarsson h/f í Keflavík eigandi skipsins. Selt h/f Vestra í Reykjavík árið 1945. Selt 1947, Díeselskipi h/f í Reykjavík. Selt 29 maí 1947, Selvik p/f í Saurvogi í Færeyjum, hét Havstein VA 16. Togarinn var seldur í brotajárn til Danmerkur 21 september árið 1955 og rifinn í Odense sama ár.


B.v. Hafstein RE 156 öslar út Hafnarfjörðinn á leið til Englands að selja afla sinn eftir að hafa skilað af sér áhöfninni af Bahia Blanca.            (C) Guðbjartur Ásgeirsson.


B.v. Hafstein RE 156 að bjarga áhöfn þýska skipsins. Málari óþekktur.


Flutningaskipið Bahia Blanca.                                Ljósmyndari óþekktur.

            Frækilegt björgunarafrek

 Togarinn Hafstein bjargrar 62 þjóðverjum
                    úr sjávarháska

Í fyrrinótt sigldi þýskt flutningaskip, Bahia Blanca, 8558 smálestir, á hafísjaka, er það var statt um 60 sjómílur norðvestur af Látrabjargi og sökk. Sendi skipið út neyðarmerki, sem Loftskeytastöðin hér heyrði og kom áleiðis til skipa. Náði hún sambandi við bv. Hafstein og Egil Skallagrímsson, en Hafstein var nær slysstaðnum og fór því til bjargar. Tókst að bjarga öllum hinum þýsku skipverjum og hélt Hafstein þá til Hafnarfjarðar og kom þangað í nótt.
Hafstein var í fyrstu veiðiför sinni síðan eigendaskifti urðu á honum. Hinir nýju eigendur eru þeir bræður Ólafur og Tryggvi Ófeigssynir, Loftur Bjarnason, Þórarinn Olgeirsson og Vilhjálmur Árnason. Er Ólafur Ófeigsson jafnframt skipstjóri. Þær upplýsingar, sem hér fara á eftir hefir Vísir fengið hjá Tryggva Ófeigssyni og Halldóri Jónssyni, loftskeytamanni." Klukkan 10.30 á þriðjudagskvöld fékk b.v. Hafstein skeyti frá Loftskeytastöðinni hér um að þýskt skip hefði sent frá sér neyðarmerki. Væri það statt 67 mílur NNV af Látrabjargi og hefði rekist á hafisjaka. Óskaði þýska skipið eftir því, að því yrði sent dæluskip og dráttarbátur til hjálpar. Setti Hafstein sig þegar í beint samband við skipið og tók það því vel, að hann kæmi á vettvang til öryggis meðan beðið væri eftir dráttar- og dæluskipinu. Kom Hafstein að skipinu um kl. 3. 30 eftir miðnætti. Vindstig voru SV 4, úrhellisrigning og afar mikil alda. Skipið var þá laust við ísinn og hafði getað siglt með 3ja sjómílna hraða um stund, en þegar botnvörpungurinn var kominn á vettvang bauð hann fyrst að draga þýska skipið. En þá var það orðið svo þungt af sjó, að þýski skipstjórinn taldi það ekki mundu geta tekist. Var því strax hafist handa um að bjarga skipshöfninni.
Síðasta skeytið, sem kom frá Bahia Blanca var á þá leið, að skipið væri að sökkva, hægt en stöðugt. Þegar síðasti báturinn var kominn frá borði var lúkarinn orðinn fullur af sjó, svo og framlestin og í miðlestina var kominn 6 m. djúpur sjór. Þjóðverjarnir rendu nú einum skipsbátanna í sjóinn, en skipverjar voru augsýnilega óvanir að meðhöndla árarnar, því að þeim gekk erfiðlega að koma bátnum frá skipshliðinni. Varð því Hafstein að sigla mjög nærri bátnum og skipinu og þótt það væri mjög hættulegt, tókst það alveg slysalaust að "elta" bátinn uppi. Hafði verið ætlunin, að einhverjir íslendinganna færi síðan í þýska bátinn og réri yfir að skipinu, en vegna þess hve björgun fyrsta bátsins tókst giftusamlega, var horfið að því ráði, að nota sömu aðferð við alla bátana.
En einn bátanna hvarf út í myrkrið og rigninguna og varð togarinn að fara að leita hans. Hann fannst þó von bráðar. Sjálf björgunin tók ekki nema um klukkustund og kl. 6.30 gat Hafstein lagt af stað heimleiðis. Þýska skipið dældi olíu í sjóinn, þegar bátarnir voru settir á flot, en þegar þeir komu að togaranum, var lýsi notað til að lægja sjóana. Í síðasta bátnum frá skipinu kom skipstjórinn. Allir mennirnir komust ómeiddir um borð og lítið sem ekkert hraktir. Sá, sem var verst staddur, þegar hann kom um borð í togarann, var 14 ára drengur. Var hvergi á honum þurr þráður vegna rigningarinnar. Tók Ólafur skipstjóri hann niður í klefa sinn, lét hann fá þurr föt og hrestist hann þá fljótlega. En það var ekki fyrr en komið var um borð í Hafstein, að "hrakningar" Þjóðverjanna byrjuðu. Voru þeir alveg óvanir hreyfingum togarans, í samanburði við hreyfingar hins stóra skips, sem þeir höfðu verið á, og urðu sumir sjóveikir. Annars voru þeir allir hinir hressustu og klöppuðu óspart á axlir íslendinganna, þegar þeir komu um borð í Hafstein. Voru þeir því mjög fegnir því, hversu björgunin tókst greiðlega og slysalaust, en það má þakka snarræði og dugnaði skipstjórans, Ólafs Ófeigssonar, sem stjórnaði björguninni, og hinum vösku mönnum hans. Gekk ferðin til Hafnarfjarðar greiðlega, enda þótt nokkur strekkingur væri í fangið. Kom Hafstein þangað í nótt með skipverja.
Bahia Blanca er 8558 smálestir eftir Lloyd's Register og var smíðað í Englandi 1919. Það var eign Hapag. Skipið kom frá Rio de Janeiro og hafði ekki verið í landsýn í 34 daga. Farmur þess var 40 þús. sekkir af kaffi og þar að auki járnsvarf. Við Ísland hefir aldrei verið bjargað jafnmörgum mönnum af einu skipi. Mesta björgunarafrek, sem áður hafði verið unnið við Ísland, var fyrir tæpum 24 árum, þegar Guðbjartur Ólafsson, skipstjóri, sem nú er hafnsögumaður hér í Reykjavík, bjargaði 38 mönnum af skipi í Grindavíkursjó. Gerðist þetta 24. mars 1916.

Vísir. 11 janúar 1940.

Flettingar í dag: 1257
Gestir í dag: 115
Flettingar í gær: 421
Gestir í gær: 22
Samtals flettingar: 1191659
Samtals gestir: 83671
Tölur uppfærðar: 31.3.2025 22:18:30