Færslur: 2016 Febrúar
14.02.2016 09:24
Bátalíkön lll.
13.02.2016 08:22
1579. Guðbjörg ÍS 46. TFAO.
12.02.2016 10:52
Íslenzkar eimskipamyndir.
Árið 1931 efndi
Tóbaksverslun ríkisins til markaðsátaks og auglýsti að þeir sem keyptu pakka af
bresku sígarettunum Commander fengju í kaupbæti mynd af íslensku skipi í boði
Eimskipafélags Íslands. Alls voru 50 myndir gefnar út af þessu tilefni. Aftan á hverri
mynd eru prentaðar upplýsingar um viðkomandi skip, útgerð þess og
útgerðarstað. Myndirnar eru að sjálfsögðu sögulegur fjársjóður.
Gullfoss l. LCDM / TFGA. Smíðaður hjá Kjöbenhavns Flydedok & Skibsværft í Kaupmannahöfn árið 1915. Smíðanr: 124. 1.414 brl. 1.200 ha. 3 þjöppu gufuvél. Skipið var hertekið af Þjóðverjum, 9 apríl 1940. Gullfoss fannst svo í Kiel í maí 1945, þá mjög ílla farið. Selt til Færeyja árið 1946, hét þar Tjaldur og svo seinna Gamla Tjaldur. Rifinn í brotajárn í Hamborg árið 1953.
Goðafoss ll. LDCQ / TFMA. Smíðaður hjá Svendborg Skibsværft A/S Svendborg / Kjöbenhavns Flydedok & Skibsværft í Kaupmannahöfn árið 1921. Smíðanr: 28 / 254. 1.542 brl. 1.100 ha. 3 þjöppu gufuvél. Skrokkur skipsins var smíðaður í Svendborg en skipið var klárað hjá Kjöbenhavns Flydedok & Skibsværft í Kaupmannahöfn. Þess vegna eru tvö smíðanúmer á skipinu. Goðafossi var sökkt út af Garðskaga, 10 nóvember 1944 af þýska kafbátnum U-300. 43 fórust en 19 var bjargað við erfiðar aðstæður.
Lagarfoss l. LBHC / TFLA. Smíðaður hjá Nylands Verksted Kristjaníu í Noregi árið 1904. Smíðanr: 146. 1.211 brl. 700 ha. 3 þjöppu gufuvél. Skipið var smíðað fyrir Hans Kier & Co í Drammen í Noregi og hét fyrst Profit. Kemst í eigu Eimskips í febrúar 1917 og fær nafnið Lagarfoss. Skipið var selt til Danmerkur árið 1949 og hafði þá verið í eigu Eimskipafélagsins í 32 ár, lengst allra skipa þess.
Það var hægt að fá möppur undir myndirnar í þessum bleika lit og einnig í bláum. Hvort það hafi verið fleiri litir veit ég ekki, en betra er að hafa þær í svona möppu upp á varðveðslu þeirra að gera. Ég vil geta þess að þegar ég byrjaði að safna þessum myndum, þá tók það mig innan við eitt ár að ná þeim öllum saman. Ennþá virðist mikið vera til af þessum ágætu myndum, eða mætti segja frekar fjársjóði.
(C) Myndir: Úr myndasafni mínu.
11.02.2016 10:43
255. Sjöstjarnan KE 8 ferst í hafi á leið til Íslands frá Færeyjum 11 febrúar 1973.
10.02.2016 18:13
Hópsigling á sjómannadag í Neskaupstað árið 1978.
Sjómannadagurinn er löngu orðinn einn af helstu hátíðisdögum
ársins í sjávarþorpunum. Þjóðin hefur fyrir löngu lært að meta störf
sjómannanna og hið mikla gildi þeirra fyrir þjóðarbúið. Og henni skilst það
stöðugt betur og betur, að svo þarf að búa að sjómönnunum, að ungir menn fáist
til að vinna á sjónum. Í sjómannastéttinni þarf endurnýjunin að vera ör.
Störfin eru erfið og ending manna við þau að jafnaði minni en við störf í
landi.
Hópsigling á Norðfirði á sjómannadaginn 1978. Næst okkur er 1278. Bjartur NK 121, 1495. Birtingur NK 119, Varðskipið Óðinn og loks 1137. Barði NK 120. Ljósm: Karl Hjelm.
09.02.2016 14:00
Kútter Sigga.
08.02.2016 10:58
539. Haki. Dráttarbátur.
07.02.2016 08:49
70. Gullfoss ll. TFGA.
M.s. Gullfoss á siglingu suðvestur af Heimaey við
upphaf Surtseyjargossins, 17 nóvember 1963. Gullfoss var smíði nr: 702 hjá
Burmeister & Wain í Kaupmannahöfn. 3.858 brl. 4.025 ha. B & W díesel
vél. 2.960 kw. Gullfossi var hleypt af stokkunum, 8 desember 1949 og síðan
afhentur eiganda sínum, Eimskipafélagi Íslands, 27 apríl 1950. Skipið var selt,
Fouad A. Khayat & Co í Beirút, Líbanon árið 1973, hét Leban. Selt nokkrum
dögum síðar, Orri Navigation Lines í Saudi-Arabíu, var skráð á Kýpur og hét
Mecca. Árið 1975 var það skráð í Saudi-Arabíu. 18 desember 1976 kom upp eldur í
skipinu þar sem það var í pílagrímasiglingu á Rauðahafi um 17 sjómílur undan
Jeddah í Saudi-Arabíu. Skipið eyðilagðist og rak á land daginn eftir skammt
sunnan við borgina, lagðist það á hliðina og sökk þar. Var skipið á leið frá
Jeddah til Port Sudan með 1.100 pílagríma, mannbjörg varð. Gullfoss var
eitt glæsilegasta skip Íslendinga og eiga margir góðar minningar af ferðum með
honum.
Gullfoss á siglingu 17 nóvember 1963. Gosmökkur Surtseyjargossins gnæfir yfir skipinu.
Lituð ljósmynd á gömlu póstkorti.
Gullfoss í Larsens Plads sem nú heitir Amalienhavn í Kaupmannahöfn. (C) Mynd: Holger Petersen.
06.02.2016 10:45
Vélskipið Hugrún ÍS 7 hætt komið í hildarleiknum við Djúp í febrúar 1968.
Hefði ekki viljað vera úti á Hala
"Þegar ég loksins kemst niður að Brjót, þá er báturinn að slitna frá og ég sæti lagi og komst frá. Það gekk svoleiðis yfir bátinn og inni á víkinni var stórsjór. Ég hefði ekki viljað vera úti á Hala í þessu veðri! Ég hafði alltaf haldið að maður gæti ekki lent í neinum vanda með komast inn á Ísafjörð á 200 tonna bát.
Báturinn var íslaus þegar hann lá í höfninni en við að hjakkast fram víkina hlóðst ísinn á bátinn undir eins, það bara hrúgaðist á hann og radarinn var strax dottinn út og dýptarmælirinn sýndi mér ekki neitt. Ég veit ekki af hverju dýptarmælirinn virkaði ekki en það er örugglega samspil þess að við vorum alltaf á hliðinni og svo hefur hafrótið truflað hann. Ég vissi ekki dýpið og vissi ekki hvar ég var."
"Ég gerði mér mjög fljótt grein fyrir því að ef ég ekki hitti inn á Skutulsfjörðinn, þá værum við í verulegum vandræðum. Og án radars og dýptarmælis var það enginn hægðarleikur. Ég sendi strákinn upp á brú að skafa af radarnum og hann fór nokkrum sinnum upp að skafa og það tókst nógu vel í annað skiptið, þannig að ég sá glitta í Hnífsdal í radarnum og það hjálpaði mér mjög mikið.
Báturinn var farinn að velta langt og orðinn þungur á bárunni enda var kominn rosalegur klaki á hann. Ég hefði ekki trúað því að svo mikil ísing gæti hlaðist á bátinn á ekki lengri tíma. Við hefðum ekkert haft í það að halda sjó og reyna að berja ís einungis tveir á bátnum. Þeir gátu það ekki á Heiðrúnu og voru þeir sex um borð, eða á togaranum sem fórst við Arnarnes. Eina ástæðan fyrir því að við lifðum þetta af var að ég var svo heppinn að hitta inn á Skutulsfjörðinn og sjaldan hef ég orðið fegnari en þegar ég sá glitta í húsin á Norðurtanganum."
Frásögn Bjarna Benediktssonar af ferðinni til Ísafjarðar birtist í Brimbrjótnum, blaði Bolvíkingafélagsins. Þar segir hann frá því að til að bæta gráu ofan á svart hafði láðst að gera við kælivatnshosu á vélinni og einungis klemmur á henni sem þeir settu á til að bjarga sér á landleið úr síðasta róðri. Ef klemman færi væru þeir dauðans matur.
Hávarður sagði mér að hann ætlaði að keyra nær Bjarnarnúpnum til að ná betra sjólagi. Á meðan við vorum að dóla þessa leið var ég orðinn talsvert strekktur yfir vélinni, var alltaf með augun á mælunum, en ég treysti þeim svo sem ekki og var mjög áhyggjufullur. Því var ég á stanslausum hlaupum niður í vélarrúm til að fylgjast með ástandinu þar.
Rokið var svo mikið að mér fannst skipið hreint og beint leggjast á hliðina. Það var hálfleiðinleg tilfinning að standa þarna úti í horni bakborðsmegin í brúnni og með aðra löppina í radarnum til að styðja sig. Ég held að við höfum ekki gert okkur grein fyrir hallanum á skipinu, en ég fann það að Hugrúnin var orðin dálítið svög á bárunni.
Sjórinn sem var undir grindum í brúnni var farinn að angra mig því þegar skipið valt kom hann upp eftir veggjum. Það var orðið þrútið loftið í brúnni svo ég fór að reyna að spjalla við Hávarð. Þá sá ég að hann var orðinn rennsveittur enda var hann búinn að standa við stýrið allan þennan tíma án þess að hreyfa sig. Ég sagði við hann að mér fyndist hún vera orðin dálítið svög á bárunni.
"Já", svaraði hann, "hún er orðin meira en það", og bætti síðan við: "Það þýðir ekkert hjá okkur að
Ég man eftir því að ég fékk hálfgerðan hroll. "Vona að við lendum á réttum stað?" hugsaði ég með mér. Vissi að vélardruslan fengi að fara í botn ef við lentum upp í fjöru. Ég var farinn að hugsa um margt óþægilegt. Ég gerði mér grein fyrir því að við gerðum ekki mikið tveir hér um borð, það varð að reyna að ná í höfn sem fyrst hvað sem það kostaði. Ég skildi ekki hvernig skipið reisti sig aftur og aftur.
Horft inn Ísafjarðardjúp. Bjarnarnúpur til vinstri og fjallið Hestur á milli Seyðisfjarðar og Hestfjarðar hægra megin við miðja mynd. (C) Mynd: Þórhallur S Gjöveraa.
Ég man eftir að þegar við komum að innstu bauju tók ég hana bakborðsmegin, sem er vitlaust. Þá sagði Hávarður rólegur: "Jæja vinur, þá sitjum við fastir, en það verður ekkert að okkur hér."
Það var svo skrítið að vera um borð í skipinu þegar við lónuðum um Pollinn á Ísafirði, það var eins og það væri engin kjölfesta í skipinu því það tók svo langar veltur. Þá áttaði ég mig á því hvað ísingin var orðin hættulega mikil. Ég held að það hafi orðið svo mikið spennufall á okkur þegar við náðum í höfn að við gerðum okkur ekki grein fyrir því. Ég man bara eftir því hvað ég var orðinn máttlaus í fótum út af kulda, stressi og álagi. Fötin mín voru miklu blautari en ég gerði mér grein fyrir. Lopapeysan sem ég var í var alveg gegnblaut, þung og ísköld.
Það var ólýsanlegur léttir þegar Hávarður setti stefnið í síðuna á Guðmundi Péturs ÍS-1 til að ná í mannskap um borð til að brjóta ísinn af skipinu svo hægt væri að binda það við bryggju. Ég stóð í bakborðsglugganum og starði á mennina ráðast á ísinn. Hann virtist vera mjög harður og þetta tók góðan tíma áður en hægt væri að binda skipið.
Gagnasafn Morgunblaðsins.
Bæjarins besta-Ísafirði.
05.02.2016 00:26
Mannskaðaveðrið í Ísafjarðardjúpi 4 febrúar 1968.
Þegar leið fram á nóttina og sunnudagsmorguninn fór ástandið að versna. Gríðarleg ísing safnaðist á skipin og þau urðu þung á sjónum. Ísingin lagðist líka á radara skipanna og þeir urðu meira og minna óvirkir. Radarlaus áttu skipin á hættu að stranda og einnig að lenda í árekstri við önnur skip þar sem þau voru svo mörg á litlu svæði. Að því kom að skipstjórar ræstu út áhafnirnar til að fara út og höggva ís. Í fæstum skipanna voru til áhöld til slíks og þurftu menn að grípa til alls sem að gagni gat komið. Kjötaxir voru sóttar í eldhúsin og í flestum skipanna voru til nokkrar axir. Menn gerðu sér grein fyrir alvöru málsins og reyndu jafnvel að rífa klakann af með berum höndum.
Um miðjan dag urðu skipstjórar Ross Cleveland, Kingston Andalusite, Prince Philip, Kingston Garnet og Kingston Emerald sammála um að ekki væri lengur hægt að liggja undir Grænuhlíð. Sama hvað menn reyndu, ekkert yrði ráðið við ísinguna. Þeir héldu því innar í Djúpið og undir kvöld voru skipin milli Hnífsdals og Snæfjallastrandar. Veðrið var þá að ná hámarki. Skipverjum fannst að fyrir hvert kíló af ís sem náðist að kasta útbyrðis bættust tvö við. Rétt fyrir miðnætti var radar Ross Cleveland orðinn óvirkur vegna ísingar og skipstjórinn bað hin skipin að fylgjast með sér. Kingston Andalusite sigldi eins nálægt Ross Cleveland og hægt var. Skyggni var nær ekkert en þó rofaði til á milli og sáust þá ljósin á Ross Cleveland.
. Þegar skipin voru þrjár mílur út af Arnarnesi sammæltust skipstjórarnir um að fara nær landi og setti skipstjórinn á Ross Cleveland stýrið hart í stjór og vélina á hálfa ferð. Skipið var orðið þungt af ísingu og ekkert gerðist. Var þá sett á fulla ferð og byrjaði þá skipið að snúast og lagðist á hliðina og rétti sig ekki. Í talstöðinni heyrðist í skipstjóra Ross Cleveland senda frá sér sín hinstu skilaboð: We are going over. I am going. Give my love and the crews love to the wives and the families.
Ástandið um borð í Notts County var orðið ískyggilegt, skipið var orðið yfirísað, báðir radararnir óvirkir vegna ísingar og dýptarmælirinn virkaði ekki vegna hafróts. Tímaspursmál var hvenær loftnet miðunarstöðvarinnar slitnaði niður, svo mikill ís hafði hlaðist utan á það. Tíðindin um Ross Cleveland bárust milli skipverjanna á Notts County og eflaust hafa þeir hugsað hvort þeir færu niður næst.
Skyndilega var eins og skipið tæki stökk og í fyrstu vissu menn ekki hvað var að gerast. Ærandi brimgnýr kæfði flest annað en í gegn heyrðust lætin þegar skipið nuddaðist við grýttan sjávarbotninn. Notts County var strandaður. Sjórinn fossaði inn í vélarrúmið. Skipstjórinn skipaði áhöfninni að koma aftur í brú. Mennirnir voru í mikilli hættu þegar þeir hlupu yfir þilfarið því að svo mjög gaf yfir skipið að það færðist að mestu í kaf.
Bátar flýja Bolungarvík
Varðskipið Óðinn kom á Vestfjarðamið laugardaginn 3. febrúar til að sinna hefðbundinni gæslu. Skipið lá inni á Önundarfirði þegar hjálparbeiðni barst frá togaranum Northern Prince, sem staddur var suðvestur af Rit, en leki var kominn að skipinu. Þegar varðskipið var komið inn á Ísafjarðardjúp var ljóst að togarinn kæmist hjálparlaust til hafnar á Ísafirði. Óðinn lagðist þá í var undir Grænuhlíð. Þá voru þar 22 togarar. Aðfaranótt sunnudagsins versnaði veðrið til muna. Ekki var treystandi á radar Óðins vegna ísingar og til að forðast árekstrahættu hélt varðskipið inn í Jökulfirði.
Sömu nótt voru Bolvíkingar farnir að óttast um báta sína við Brjótinn. Hafnarmannvirki í Bolungarvík voru mjög bágborin miðað við það sem er í dag og gengu skipin til eins og þau væru úti á rúmsjó. Þegar svo mikið ólag var í höfninni flúðu menn með skip sín til Ísafjarðar. Snemma um morguninn lögðu vélbátarnir Sólrún ÍS og Hugrún ÍS úr höfn í Bolungarvík. Aftakaveður var á leiðinni en bátarnir komust heilu og höldnu til Ísafjarðar og mátti ekki tæpara standa eins og Hávarður Olgeirsson og Bjarni Benediktsson greina frá síðar í umfjölluninni.
Þessa helgi voru margir Bolvíkingar á þorrablóti á Ísafirði og í Hnífsdal. Meðal þeirra voru Jón Eggert Sigurgeirsson skipstjóri á Heiðrúnu II og Anders Guðmundsson 1. vélstjóri. Heiðrúnin lá við Brjótinn í Bolungarvík og var farin að slíta landfestar. Rögnvaldur Sigurjónsson 2. vélstjóri var um borð ásamt tveimur sonum sínum, Ragnari og Sigurjóni, og einnig voru um borð Páll Ísleifur Vilhjálmsson, Kjartan Halldór Halldórsson og Sigurður Sigurðsson. Ekki var hægt að láta Heiðrúnina liggja öllu lengur við Brjótinn þegar landfestar voru að slitna. Þrátt fyrir að Rögnvaldur væri með stýrimannspróf var gamalreyndur skipstjóri í Bolungarvík, Leifur Jónsson, fenginn til að stýra bátnum til Ísafjarðar.
Þegar Leifur kom niður á höfn hafði síðasti spottinn slitnað og ekkert annað fyrir Rögnvald að gera en að bjarga bátnum og halda til Ísafjarðar. Veðurhæðin var þá orðin gífurleg og sást vart út úr augum fyrir hríðinni. Þegar Heiðrúnin var út af Hnífsdal bilaði radarinn og þótti ekki hættandi á að sigla inn Skutulsfjörðinn blint. Ákvað Rögnvaldur að fara undir Snæfjallaströnd í var. Jón Eggert skipstjóri var um borð í Guðmundi Péturs ÍS í Ísafjarðarhöfn og í stöðugu talstöðvarsambandi en fljótlega varð sambandið slitrótt.
Óðinn lagði þá af stað úr Jökulfjörðum en þegar skipið kom fyrir Bjarnarnúp var þar fárviðri og haugasjór. Mikil ísing settist á skipið á augabragði. Í radarnum sáu varðskipsmenn 4-5 skip sem ljóst var að voru erlendir togarar. Varðskipið hélt áfram og stundarfjórðungi fyrir ellefu sást bátur í radarnum um 1,2 mílur sunnan við Bjarnarnúp og gat ekki verið nema um Heiðrúnu að ræða. Sigurður skipherra reyndi að komast að bátnum kulmegin en það reyndist erfitt þar sem annar radarinn virkaði illa og hinn var alveg óvirkur vegna ísingar.
Rétt áður en Óðinn kom að Heiðrúnu bárust þau skilaboð frá Ísafjarðarradíói, að Ross Cleveland hefði horfið af ratsjám og ekkert talstöðvarsamband næðist. Óðinn gaf Heiðrúnu upp staðsetningu og hélt upp undir Grænuhlíð þar sem reyna átti að berja ís af radarloftnetunum. Það var enginn hægðarleikur að vera undir Grænuhlíð við þessar aðstæður, radarlaus innan um fjölda skipa sem flest voru líka án
Ekkert hægt að gera á strandstað
Þegar varðskipið var komið á strandstað Notts County var þar svartahríð og fárviðri og ekki hægt að bjarga skipverjum að svo stöddu. Klukkan tvö um nóttina ákvað Sigurður skipherra að yfirgefa strandstaðinn, þar sem ekkert var hægt að gera, og halda vestur fyrir Bjarnarnúp og svipast um eftir Heiðrúnu. Þeir urðu bátsins ekki varir og héldu undir Grænuhlíð þar sem veður var orðið mun betra. Þá tókst loks að hreinsa radarloftnetin almennilega og voru báðir virkir.
Með tvo radara í góðu lagi hélt Óðinn aftur af stað frá Grænuhlíð og hélt áfram leit að Heiðrúnu fram undir morgun en án árangurs. Björgunarsveitarmenn frá Slysavarnafélaginu á Ísafirði og Hjálparsveit skáta gengu út með Eyrarhlíð og menn frá Hnífsdal á móti þeim. Leit þeirra bar engan árangur um nóttina.
Giftusamleg björgun
Veður fór að ganga niður um morguninn en var þó enn mjög slæmt. Óðinn var kominn aftur á strandstað Notts County klukkan átta um morguninn. Þrátt fyrir skárra veður en geisað hafði daginn áður og um nóttina var haugasjór og skyggni lítið. Varðskipsmenn sendu fyrirmæli um borð að skipbrotsmenn ættu að halda kyrru fyrir og ekki reyna að yfirgefa skipið. Undir hádegi fór veður að lægja og sigldi varðskipið upp að strandstaðnum. Vegna ísingar var ekki hægt að koma stórum vélknúnum báti sem var á varðskipinu fyrir borð. Var því ekkert annað í stöðunni en að notast við gúmmíbát með utanborðsmótor til að komast um borð í
Tveir varðskipsmenn héldu út í sortann og var þetta mikil hættuför. Erfiðlega gekk að hemja bátinn og munaði minnstu að honum hvolfdi. Þó að um stuttan spöl væri að ræða tók ferðin að togaranum allmargar mínútur. Skipbrotsmenn hjálpuðu þeim að binda bátinn og var þegar hafist handa við að blása upp tvo gúmmíbáta sem voru með í för. Skipbrotsmennirnir renndu sér síðan einn af öðrum á kaðli niður í bátana. Lík mannsins sem lést var skilið eftir um borð.
Þegar allir voru komnir um borð í gúmmíbátana var haldið af stað og dró varðskipsbáturinn hina bátana á eftir sér. Bátarnir létu illa í ölduganginum og vindhviðunum og mátti ekki miklu muna að einum þeirra hvolfdi. Kl. 13:35 á mánudag tilkynntu varðskipsmenn Ísafjarðarradíói að búið væri að bjarga öllum mönnunum sem lifandi voru um borð í Notts County. Fjölmenni beið á bryggjunni á Ísafirði þegar Óðinn kom klukkan þrjú um daginn. Farið var með þá sem verst voru haldnir rakleiðis á sjúkrahúsið. Tveim dögum síðar var aftur farið á strandstaðinn og líkið sótt.
Heiðrún talin af
Strax í birtingu á mánudag hófst leit að Heiðrúnu og skipbrotsmönnum af Ross Cleveland. Guðmundur Guðmundsson formaður slysavarnadeildarinnar á Ísafirði stjórnaði henni úr landi en Hálfdán Einarsson skipstjóri á Sólrúnu stjórnaði leit á sjó. Gengnar voru fjörur frá Óshlíð og fyrir Kambsnes inn í Seyðisfjörð. Fljótlega fundust á Kirkjubólshlíð belgir merktir Heiðrúnu og skammt fyrir utan Súðavík fannst sjórekið lík sem strax var talið fullvíst að væri af skipverja á Ross Cleveland. Leitað var fram í myrkur á nítján bátum og sigldu þeir um Ísafjarðardjúp og Jökulfirði en ekkert fannst.
Maðurinn sem reis upp frá dauðum
Harry Eddom var 1. stýrimaður á Ross Cleveland í ferðinni örlagaríku á Íslandsmið. Á sunnudagskvöldið þegar skipstjóri Ross Cleveland ætlaði að komast í betra var sendi hann Harry upp á brúarþak til að hreinsa ís af radarloftnetinu. Frostið var nístandi og Harry vel klæddur. Stuttu eftir að hann kom aftur inn í brú byrjaði skipið að halla.
Þegar skipstjórinn sendi út sín frægu skilaboð klifraði Harry út um dyrnar stjórnborðsmegin. Skipið var þá byrjað að sökkva. Hann sá að tveimur félögum hans, Barry Rodgers og Wally Hewitt, hafði tekist að koma gúmmíbát í sjóinn og voru komnir í hann og Harry stökk á eftir þeim. Hann missti meðvitund í sjónum og björguðu félagar hans honum um borð í bátinn. Harry var vel klæddur eins og áður sagði en félagar hans voru léttklæddir, Wally í skyrtu og buxum en Barry einungis á nærfötum. Yfirbreiðsla bátsins hafði rifnað og þegar öldurnar buldu á bátnum gekk sjór inn í hann. Þeir urðu að láta sér nægja stígvél og könnu til að ausa bátinn en þegar þeir héldu að þeir væru loksins búnir að ausa hann kom önnur alda og fyllti hann á ný.
Mennirnir urðu sífellt máttfarnari. Eftir nokkrar klukkustundir lést Barry og skömmu síðar fór Wally sömu leið. Harry Eddom var nú einsamall í bátnum með lík félaga sinna hjá sér, félaganna sem björguðu lífi hans þegar þeir drógu hann upp í bátinn. Hálfum sólarhring eftir að Ross Cleveland sökk fann Harry að báturinn tók niðri. Hann sá að bátinn hafði rekið upp í fjöru en vissi ekki hvar hann var. Hann vissi að firðirnir í Ísafjarðardjúpi væru strjálbýlir og líkur á björgun ekki miklar. Hann gekk frá bátnum þannig að hann ræki ekki út með lík félaga hans.
Bátinn hafði rekið inn í Seyðisfjörð og strandað við svonefnda Læki, um fjóra kílómetra frá Kleifum, sem eru næsti bær. Í svartamyrkri klöngraðist Harry inn með firðinum, ískaldur eftir þrekraunir síðasta sólarhrings. Fyrr um daginn hafði hann séð móta fyrir húsi í botni fjarðarins en þegar hann kom þangað uppgötvaði hann sér til skelfingar að húsið var yfirgefið og harðlæst. Hlerar voru fyrir gluggum og hafði hann enga krafta til að brjóta hurðina upp. Harry kom sér fyrir undir húsveggnum og vissi að það eina sem hann gæti gert til að komast lífs af væri að halda sér vakandi. Ef hann sofnaði væri úti um hann.
Einn og hálfur sólarhringur var liðinn frá því að Ross Cleveland sökk og Harry Eddom var enn á lífi. Hann var svo máttfarinn að hann gat ekki hreyft fæturna og gerði enga tilraun til að komast eitt eða neitt.
Harry lýsti því svo að tilfinningin þegar hann sá hunda koma hlaupandi hafi verið ólýsanleg. Því næst sá hann ungan dreng og kallaði til hans og hann sneri við og hélt til hans. Var þar kominn Guðmann Guðmundsson, 14 ára gamall bóndasonur á Kleifum í Seyðisfirði, en þennan mánudag hafði hann farið út með fé. Fólkið á Kleifum hafði fylgst með fréttum og vissi af atburðunum í Ísafjarðardjúpi og Guðmann áttaði sig á því um leið að þetta væri einn skipbrotsmannanna. Guðmann tók utan um Harry og kom honum heim að Kleifum. Ekki er um langan veg að fara en Harry hefði aldrei komist þetta hjálparlaust. Honum var komið í hlý föt og fékk heitt að drekka og sofnaði um leið og hann lagðist út af.
Eftir óveðrið var símasambandslaust við Kleifar og engin leið að láta vita af björgun Harrys. Björgunarmenn sem gengu fjörur í Seyðisfirði sáu gúmmíbátinn með líkum sjómannanna, sem og fótspor sem lágu inn með firðinum. Þeir áttuðu sig á að maðurinn hefði reynt að komast að Kleifum. Vélbáturinn Svanur var með björgunarmönnunum í för og fóru þeir á honum inn að Kleifum og komust að því að breskur sjómaður væri inni. Þeir mátu það svo að Harry þyrfti að komast sem fyrst undir læknishendur og var hann fluttur á Svaninum til Ísafjarðar.
Sagan um björgunina kvisaðist út. Ekki hafði nokkurn mann órað fyrir að neinn á Ross Cleveland kæmist lífs af og fjölskyldu Harrys hafði daginn áður verið sagt að skip hans hefði farist.
Fjölmiðlafár
Skipskaðarnir við Íslandsstrendur voru efst á baugi í breskum fjölmiðlum. Þegar fréttist af björgun Harrys fóru breskir blaðamenn hamförum og á forsíðum dagblaðanna var talað um Harry sem manninn sem reis upp frá dauðum. Ritstjórn The Sun gerðu Ritu, konu Harrys, tilboð um að greiða fyrir hana far til Íslands gegn einkaviðtali við hjónin og ljósmyndum af hjónunum á sjúkrahúsinu á Ísafirði. Fjárráð þeirra voru ekki mikil og gekk hún að tilboðinu eftir miklar fortölur.
Tugir breskra blaðamanna komu til Ísafjarðar til að fjalla um björgun Harrys Eddom og Úlfur Gunnarsson yfirlæknir þurfti að hafa sig allan við að stugga blaðamönnum frá sjúkrahúsinu, svo mikil var ásókn þeirra í að fylgjast með endurfundum hjónanna. Eftir átta daga dvöl á sjúkrahúsinu á Ísafirði sneri Harry aftur til Bretlands ásamt Ritu konu sinni.
Heimildir:
Þrautgóðir á raunastund - Steinar J. Lúðvíksson.
Útkall í Djúpinu - Óttar Sveinsson.
Gagnasafn Morgunblaðsins.
Bæjarins besta-Ísafirði.
04.02.2016 09:18
Síldarbræðsluskipið Hæringur. TFMB.
Síldargangan í Hvalfirði i fyrravetur varð til þess, að bæjarstjórn Reykjavíkur gekkst fyrir ráðstöfunum til betri hagnýtingar á vetrarsíldinni. Eftir ýmsar athuganir í málinu var félagið Hæringur h/f. stofnað með 5 milljón kr. hlutafé. Hluthafar eru fjórir, Reykjavíkurbær, Sildarverksmiðjur ríkisins, sam tök útgerðarmanna og Óskar Halldórsson. Hlutafélagið festi kaup á skipi i Bandaríkjunum, og ætlunin var að breyta því í nokkurskonar fljótandi sildarverksmiðju. Um s.l. helgi kom skipið til landsins, og hefir þvi verið breytt mjög mikið frá þvi, er áður var, með tilliti til síldarvinnslu og síldargeymslu um borð. Síldarvinnsluvélar þær, er Óskar Halldórson lagði fram, eru þó ósettar í, þannig að skipið Er ekki fullbúið ennþá. Við komu skipsins til Reykjavíkur voru margar ræður fluttar, m. a.lýsti Jóhann Hafstein, formaður stjórnar Hærings, kaupum skipsinsog tilhögun allri um borð.Síldarbræðsluskipið hefir hlotið nafnið Hæringur. Það er byggt 1901 í Buffalo, og var flutningaskip á vötnunum við landamæri Bandaríkjanna og Kanada. Árið 1943 tók herinn skipið í þjónustu sína, og er kaup voru fest á þvi af hlutafélaginu Hæringi, þá var það austur á Kyrrahafsströnd. Allar breytingar, sem gerðar voru á skipinu vestur í Ameríku, annaðist Jón Gunnarsson verkfræðingur. Aðalsildarvinnslusalurinn er 15x40 metrar að stærð, síldarþróin tekur 10.000 mál, sildarmjölsgeymslan 1600 tonn og afköst verksmiðjunnar eru 6-10 þús. mál á sólarhring. Stærð skipsins er 6900 brúttólestir, lengd þess 390,5 fét og breidd 50 fet. Ganghraði er 10 milur. Góð íbúð er um borð fyrir 80 manns. Fylgja henni margskonar þægindi. Skipstjóri á Hæring er Ingvar Einarsson, fyrsti stýrimaður Steinarr Kristjánsson og fyrsti vélstjóri Jónas Ólafsson.
Heimild: Fálkinn 21. Árg. 1948. 41. Tbl.
Geysileg veiði Hvalfjarðarsíldarinnar veturinn 1946 - 1947
varð til þess að keypt var frá Ameríku hið fullkomnasta bræðsluskip, Hæringur -
tæpar 7.000 smálestir að stærð. Afkastagetan nam 10.000 málum síldar á
sólarhring. Reynslan af þessum rekstri varð ein hrakfara- og skuldasaga. Áður
en Hæringur var seldur til Noregs, árið 1954, höfðu einungis 13.850 mál
síldar verið brædd í skipinu á fjórum árum og skuldir fjórfaldast.
Heimild: 100 ára Síldarsaga.
03.02.2016 10:00
198. Bjarnarey NS 7. TFZX.
Hin nýju skip frá Austur-Þýzkalandi Eins og skýrt var frá í 13. tbl. Ægis 1957 var samið um smíði 12 250 rúmlesta
skipa við austur-þýzk yfirvöld. Skipin voru byggð hjá Volkswerft, Stralsund, er
eingöngu fæst við smíði fiskiskipa, en teikningar gerði skipaskoðunarstjóri
ríkisins. Fyrsta skipið kom til landsins fyrir skömmu og verður gert út frá
Bolungarvík af hlutafélaginu Baldri, en framkvæmdastjóri þess er Guðfinnur
Einarsson. - Formaður félagsins er Einar Guðfinnsson. Þetta skip hlaut nafnið
Guðmundur Péturs og einkennisstafina IS 1. Á forsíðu er mynd af skipinu.
Eftirlitsmenn af hálfu skipaskoðunar ríkisins og jafnframt kaupenda eru þeir
Kári S. Kristjánsson og Jóhann Þorláksson. Auk þess hefur Leifur Jónsson
skipstjóri fyrsta skips haft sérstakt eftirlit með fiskveiðiútbúnaði skipanna.
Af nýjungum í skipum þessum má nefna, að fiskilestar eru einangraðar ólífrænu
efni og allar klæddar aluminíum. Stoðir, hillur og borð í lest eru og úr
aluminíum. Skipið er búið frystivélum til kælingar á lest. Sérstök frystilest
er fyrir beitugeymslu. Lifrarbræðsla er af nýrri gerð, rafmagnshituð, og er því
engin gufa notuð. I togskipunum er ný gerð af togblökk, sem nú ryður sér mjög
til rúms ytra. Er togblökk þessi einföld í notkun og talin mun hættuminni fyrir
þann mann, er við hana vinnur. Skipið er allt hitað með rafmagni og eldavél og
steikarapanna er einnig rafmagnshitað. Kæli- og frystigeymsla er fyrir matvæli.
Vistarverur eru fyrir 21 mann, allar hinar vistlegustu, og er innangengt um
allt afturskipið. Á þilfari er rafknúin togvinda, hydrau! isk losunarvinda,
línuvinda og akkerisvinda. Aðalvél skipsins er 800 hestafla Mannheim dieselvél.
Við aðalvél er tengdur 35 KW rafall. Auk þess knýr 120 hestafla austur-þýzk
hjálparvél 64 KW rafal og GM-hjálparvél, 220 hestöfl knýr 150 KW rafal, er
framleiðir straum fyrir togvindu, en auk þess 12 KW til almennrar notkunar í
skipinu. Að öðru leyti vísast til 13. tbl. Ægis 1957. Fyrsta skipið var afhent
af skipasmíðastöðinni 19. nóv. s.l.. Gert er ráð fyrir að hin 11 skipin verði
afhent í þessum mánuði og fyrri hluta næsta árs, og verða gerð út frá
eftirtöldum stöðum: Dalvík, Akureyri, Siglufirði, Norðfirði, Eskifirði,
Reyðarfirði, Bíldudal, Raufarhöfn, Vopnafirði, Þingeyri, Hólmavík. Það er álit
sérfróðra manna, að skipin séu vel og sterklega byggð, og búnaður allur hinn
vandaðasti. Á heimleið lenti fyrsta skip í aftaka stórviðri, og að dómi
skipstjóra og áhafnar reyndist skipið hið bezta sjóskip. Verð skipanna er tæpar
sex og hálf milljón, yfirfærslugjald þar með innifalið. Til kaupa á þessum
skipum hefur ríkisstjórnin samið um lán í Sovétríkjunum, 50.000.000,00 ísl.
krónur til 12 ára með 2,5 % vöxtum.
Ægir. 51. Árg. 1958. 22 tbl.
02.02.2016 13:24
1327. Arnarborg ÍS 260. TFOH.
30. ágúst s.1. kom skuttogarinn Framnes I ÍS 708 til
heimahafnar sinnar, Þingeyrar. Skipið er númer fjögur af sex skuttogurum, sem
Flekkefjord Slipp og Maskinfabrikk Noregi smiðar fyrir Íslendinga. Eigandi
Framnes I er Fáfnir h.f. Þingeyri.
Í 8. tbl. Ægis birtist lýsing af skuttogaranum Guðbjarti ÍS
16, sem er systurskip Framness I, og á sú lýsing að mestu leyti við þetta skip.
Sú villa komst þó í þá lýsingu, að gangar sinn hvorum megin við þilfarshús á
aðalþilfari eru sagðir opnir, en þessir gangar eru lokaðir á báðum þessum
skipum.
Breytingar hafa verið gerðar á grandaraspilum, þ. e. tromlur
stækkaðar í þessu skipi, auk þess sem stærri losunarkrani (3y2 t) hefur verið
settur í skipið. Ísklefi á neðra þilfari hefur verið stækkaður nokkuð. Tæki í
brú, sem frábrugðin eru þeim sem lýst er í Guðbjarti ÍS eru:
Dýptarmælar: Simrad EK 38 og Simrad EK 50. Fisksjá: Simrad
CI, sem unnt er að tengja inn á hvorn dýptarmælinn sem er. Asdik: Simrad SK 3.
Netsjá: Simrad FB2 (kapaltæki kapaltæki) með Simrad EX sjálfrita. Loran: Furuno
LC-1.
Skipstjóri á Framnes I ÍS er Auðunn Auðunsson og 1.
Vélstjóri Einar Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri útgerðarinnar er Páll Andréasson.
01.02.2016 09:33
220. Víkingur AK 100. TFJL.
Margt hefur á daga skipsins drifið síðan og mikinn afla hefur það flutt að landi. Margs konar veiðar hefur það stundað og breytingar hafa verið gerðar á skipinu í tímans rás en þó óverulegar á útliti og mun minni breytingar en á mörgum öðrum íslenskum fiskiskipum.
Smíðin og heimkoman.
Víkingur var smíðaður í Bremerhaven fyrir Síldar- og fiskimjölsverksmiðju Akraness, sem var fyrsta almenningshlutafélagið á Akranesi og eitt af fyrstu almenningshlutafélögum landsins. Hlutaféð var 75.000 krónur og hluthafarnir 180 talsins. Skipinu var hleypt af stokkunum 5. maí þetta ár og Rannveig Böðvarsson, eiginkona Sturlaugs H. Böðvarssonar, gaf þá skipinu nafnið Víkingur en Sturlaugur var framkvæmdastjóri SFA þar til Valdimar Indriðason tók við.
Víkingi gefið nafn og honum síðan hleypt af stokkunum 5 maí 1960. Ljósm: óþekktur.
Sjómannablaðið Víkingur sagði svona frá komu togarans Víkings til Akraness árið 1960: "Togarinn Víkingur kom til Akraness þann 21. október s.l. Á hafnargarðinum hafði safnazt saman fjöldi manns, til þess að fagna komu skipsins. Akraborg var stödd við hafnargarðinn og blés ákaft.
Jón Árnason flutti ræðu af brúarvæng og á eftir honum
bæjarstjóri Akraness, Hálfdán Sveinsson. Síðast talaði sóknarpresturinn, sr.
Jón M. Guðjónsson, og blessaði áhöfnina og hið nýja skip. Á eftir var fólkinu
boðið að skoða skipið og var svo margt um manninn að þröngt var um borð.
Víkingur var smíðaður hjá AG Weber Werk. Hann er tæpar 1000
brúttólestir með þriggja hæða yfirbyggingu. Lestin er klædd aluminium, búin
kælitækjum og rúmar 500 lestir af ísfiski. Geymar eru fyrir lifur og slor.
Siglingar- og fiskileitartæki eru af fullkomnustu gerð. Vistarverur prýðilega
gerð, 2-3 manna káetur, auk þeirra, sem yfirmönnum eru ætlaðar.
Víkingur gekk á heimleiðinni til jafnaðar 14,5 sjómílur og
var 85½ klukkutíma frá Bremerhaven eða rúmlega 3½ sólarhring.
Víkingur AK kemur úr fyrstu veiðiferð sinni í nóv 1960. Ljósm: óþekktur.
Systurskipin fjögur.
Skipasmíðastöðin í Bremerhaven, sem smíðaði Víking, hafði áður smíðað fimm togara fyrir Íslendinga og þrír þeirra voru systurskip Víkings en það voru Sigurður, sem kom til landsins mánuði á undan Víkingi, Freyr og Maí. Sigurður var upphaflega skráður á Ísafirði, síðan í Reykjavík og síðustu árin í Vestmannaeyjum. Það skip hefur verið með svipaðan feril og Víkingur alla tíð, fyrst á togveiðum en síðan á nót. Hin skipin voru seld úr landi fljótlega og annað þeirra, Freyr, kom talsvert við sögu í þorskastríðunum hér við land undir nafninu Ross Revence.
Í nánari lýsingu á þessum skipum í sjómannablaðinu
Víkingi árið 1960 kom m.a. þetta fram:
"Aðalvélin er Werspoor-Dieselvél, 2300 hestöfl við 280 snúninga. Vélin er með skiptiskrúfu af "Escher Wyss" - gerð, er tengingin svokölluð "Wulkan Kupplung": Skiptiskrúfunni er hægt að stjórna frá stýrishúsi og einnig þaðan er hægt að taka skrúfuna úr sambandi við aðalvélina. Við hana er tengdur stór rafall og þarf ekki að nota hjálparvélar til rafmagnsframleiðslu, hvorki fyrir togvindu né fyrir ljósnet, þegar verið er á siglingu eða að veiðum. Hjálparvélar eru tvær 200 ha. Deutz með 120 Kw rafal og ein 70 ha. með 30Kw. rafal. Kælivélar eru tvær af Atlas-gerð. Stýrisvél er af Atlas-gerð. Rafmagnsvökvadrifin með tvöföldu kerfi. Togvindan er af Achgehles-gerð, rafmagnsdrifin, 280 ha., útbúin með lofthemlum og tvöföldu vírastýri.Íbúðir eru allar mjög vandaðar, mest fjögurra manna herbergi, en mörg eins og tveggja manna herbergi, einnig er sjúkraherbergi miðskips. Alls eru íbúðir fyrir 48 menn.
Víkingur AK 100 við bryggju á Reyðarfirði um 1980. (C) Mynd: Magnús Þór Hafsteinsson.
Björgunarbátur er fyrir 48 menn. Stendur hann undir vinduglu og getur einn maður hæglega komið honum fyrir borð. Sex gúmmíbjörgunarbátar eru fyrir 72 menn.
Skipið er útbúið með toggálgum beggja megin, eins og
venjulega er á íslenzkum togurum, en komið hefur fyrir á sérstökum túllum til
að auðvelda að taka inn bobbingana. Frammastrið er með rörstöngum en ekki
venjulegum vöntum. Afturmastrið er lítið og létt og komið fyrir ofan á
stýrishúsinu. Yfirbyggingin er þrjár hæðir. Ofan á stýrishúsinu beggja megin
eru smágálgar. Stefni skipsins er framhallandi perlulagað. Allur er frágangur
hinn vandaðasti og mjög fullkominn."
75 þúsund urðu 75 milljónir.
Samkvæmt heimildum kostaði Víkingur nýsmíðaður 41 milljón
króna. Þegar Sturlaugur H. Böðvarsson og fulltrúar útgerða Maí, Freys og
Sigurðar komu til Þýskalands að ganga frá smíðasamningi var Sturlaugur spurður
að því hve mikið hlutafé Síldar- og fiskimjölsverksmiðjunnar væri. Sturlaugur
svaraði samviskusamlega að það væri 75.000 krónur enda hafði það ekkert verið
aukið eða uppfært í áratugi. Eitthvað misskildu Þjóðverjarnir þetta og töldu
það vera 75 milljónir. Um þetta var ekki rætt meira og ekki datt Akurnesingunum
í hug að leiðrétta þetta hjá þeim þýsku.
Víkingur við bryggju á Akranesi stuttu áður en hann var seldur í brotajárn. (C) Mynd: Skessuhorn.
Grænn, rauður og blár.
Víkingur AK 100 var lengi framan af grænn á lit eða á meðan
hann var í eigu Síldar- og fiskimjölsverksmiðju Akraness hf. SFA sem átti
Heimaskaga hf. að mestu frá 1971 var sameinað í Harald Böðvarsson hf. 1991. Þá
fékk Víkingur AK um tíma dökkbláan lit eftir að sá litur var innleiddur á skip
HB. Síðan urðu HB skipin rauð. Haustið 2002 gekk HB inn í sjávarútvegsstoð Hf.
Eimskipafélags Íslands sem varð sjálfstætt félag sem hlaut nafnið Brim hf. Þar
voru tvö önnur rótgróin og öflug sjávarútvegsfyrirtæki, Útgerðarfélag
Akureyringa og Skagstrendingur á Skagaströnd. Það varð síðan, við uppstokkun
Eimskips, að HB sameinaðist Granda hf. í janúar 2004. Nafni Granda hf. var þá
breytt í HB Granda hf.og síðustu árin hefur blár litur þess fyrirtækis prýtt
Víking AK 100.
Víkingur AK í Greena í Danmörku, en þangað var hann seldur í brotajárn í júlí 2014. Þetta er sennilega með síðustu myndum sem teknar voru af þessu mikla skipi með langa og farsæla sögu að baki. Ljósm: óþekktur.
HB Grandi hefur selt Víking AK-100 til
Danmerkur fyrir 2,1 milljónir danskra króna eða rúmar 43 milljónir íslenskra
króna. Víkingur AK er mikið og þekkt aflaskip sem hefur reynst eigendum þess
vel alla tíð. Skipið var smíðað í Þýskalandi árið 1960 og er því 54 ára.
Víkingur AK landaði síðast loðnu á vertíðinni 2013 en er í prýðilegu
ásigkomulagi miðað við aldur og fyrri störf. HB Grandi er nú að láta smíða
tvö ný uppsjávarveiðiskip og hyggst auk þess láta smíða þrjá ísfisktogara í
Tyrklandi. Því var við þessari ákvörðun búist, en engu að síður verða margir
sem munu sakna Víkings AK frá Akranesi enda skipið samofið útgerðarsögu
bæjarins í meira en hálfa öld.
Skessuhorn, 2 júlí 2014.
Heimild: Skessuhorn, 42 tbl. 2010.
Haraldur Bjarnason.
- 1
- 2