Halldór Friðriksson skipstjóri

Breiðfirðingar hafa löngum þótt dugandi sjómenn, enda er lífsskilyrðum þeirra háttað þannig, þegar í bernsku, að sjóferðir og siglingar móta öðru fremur viðhorf þeirra til verkefna fullorðinsáranna. Ber mannvalið þess vott meðal íslenzkra sjómanna, er þaðan hafa komið, að hin frumstæðu kynni þeirra af erfiðleikum sjólífsins, áhættum þess og öryggisleysis, hafa þroskað og eflt með þeim staðgóða þekkingu á dutlungum Ægis og hinum áleitnu dætrum hans.
 Halldór Friðriksson skipstjóri er einn slíkra manna, fæddur í Bjarneyjum á Breiðafirði, 14. marz 1871. Árið 1895 fór hann á Stýrimannaskólann í Reykjavík og lauk prófi þaðan vorið 1897. Árið 1899 tók Halldór við skipstjórn á þilskipinu "Stjernö" frá Reykjavík, en með það skip var hann til ársins 1901. Kom þegar í Ijós á þessum fyrstu skipstjórnarárum hans, að hann var gæddur þeim hæfileikum í ríkum mæli, sem breiðfirzkum sægörpum hafa helzt verið taldir til gildis og vænlegastir hafa þótt til brautargengis í baráttunni við Ægi. Með alúð sinni og einurð vann hann sér traust þeirra og virðingu, sem undir stjórn hans voru settir, þó að oft þætti kenna í áformum hans meira ofurkapps en forsjár, þegar færi gafst á að reyna fangbrögð við hin tröllauknu máttarvöld lofts og lagar og "láta gamminn geysa". Frá þessum byrjunarárum hans sem skipstjóra má geta eftirfarandi atviks, er gerðist um borð í "Stjernö" árið 1900. Dag nokkurn á vetrarvertíðinni var skipið statt í Eyrarbakkabugt og var þar austan rok með stórhríð og frosthörku. Laust fyrir miðnætti um nóttina rifnaði "lyið" frá stórseglinu, allt frá gaffalhnokka og niður að bómu. "Lyið" er, sem kunnugt er, einskonar jaðarband á seglin, sterkur kaðall, sem saumaður er umhverfis það til styrktar faldinum. Brugðið var við í skyndi, til þess að afstýra frekari skemmdum, seglið fellt og ráðstafanir gerðar til viðgerðar á því þegar í stað.
En viðgerðarstarfinu miðaði hægt, því að ekki var um borð í skipinu nema einn viðgerðarhanzki og varð Halldór því að annast saumaskapinn að mestu leyti einn. Kennir hugkvæmni hans og handlægni ekki sízt í því, hve vel þetta tókst, enda hlaut hann fyrir verkið lofsyrði þeirra og aðdáun, sem fullnaðarviðgerð önnuðust á seglinu, eftir heimkomuna til Reykjavíkur. Til þess að seglið yrði nothæft, varð að falda það til bráðabirgða, með einhverju móti, en auðvitað voru ekki skilyrði til þess, eins og á stóð að þessu sinni, að framkvæma slíka vinnu á venjulegan hátt. Tók Halldór það því til bragðs, að vefja segljaðrinum utan um "lyið", sem rifnað hafði frá segldúknum, eins og fyrr er getið, og sauma síðan hvort tveggja, "lyið" og segljaðarinn, rambyggilega saman. Má nærri geta, hver þrekraun hefir verið að leysa verk þetta af hendi á skjóllausu þilfarinu, í frosti og ágjöf, með ömurlegt skammdegismyrkrið, geigvænlegt og ógnandi umhverfis sig á allar hliðar. Ljóstýran, sem notuð var til að lýsa honum við vinnuna, var skipverjunum, er gættu hennar ósvikið skapraunaefni, því að vegna ofviðrisins og særoksins var alltaf öðru hvoru að slokkna á henni, og var það sízt til að bæta vinnuskilyrðin eða flýta viðgerðinni. Loks var þó þrekraunin unnin og seglinu komið fyrir aftur á venjulegan hátt. Má vafalaust gera ráð fyrir, að Halldór hafi ekki dregið lengi að taka út laun þessarar erfiðisnætur á þann hátt, sem honum var geðþekkastur og gefa höfuðskepnunum kost á að reyna árangur viðgerðarinnar til þrautar í þeirri keppni.

Sjómannablaðið Víkingur. 1 júlí 1940.

                   Seglskipið Grána

      V.b. Árni Þorkelsson hætt kominn

Um kl. hálf sex síðdegis, miðvikudaginn 18. des. 1963, hélt v.b. Árni Þorkelsson KE 46 úr Keflavíkurhöfn, til síldveiða með hringnót. Siglt var í NV af V frá Garðskaga, u.þ.b. tuttugu sjómílur til hafs. Vegna veðurs var látið reka um kvöldið og nóttina. En um kl. sex að morgni fimmtudagsins 19. des., var kastað. Fengust 1500 til 2000 tunnur. Þegar nokkrum sinnum hafði verið háfað úr nótinni, sprakk gúmslanga í kraftblökkinni. Varð af því hálftíma töf vegna lagfæringa. Þar sem búið var að herpa nótina saman, var ekki hægt að hleypa síldinni niður úr nótinni. Festu skipverjar nótina síðan út á stjórnborða og tóku að háfa inn stjórnborðsmegin.
Er inn voru komnar um 400 til 450 tunnur, tók báturinn að hallast mjög. Meðan á viðgerð stóð, drapst mikið af síldinni í nótinni, og lagðist hún nú í nótina af fullum þunga. Dró hún því bátinn með sér. Gaf nú skipstjóri, Sævald Pálsson, fyrirmæli um að skera á síðubönd nótarinnar. Var það gert. Sjálfur reyndi skipstjóri, að skera nótina frá kraftblökkinni. Var einn skipverja honum til aðstoðar. Lagðist skipverjinn fram á blökkina, en féll í sjóinn, vegna hins mikla halla á bátnum. Náðist hann strax. Var hallinn orðinn svo mikill á bátnum, að sjór flaut í lestina. Lúkarnum var þá lokað, svo sjór rynni þar ekki inn. Einnig var öllu lokað aftur. Skipstjóri gerði nú tilraun til að rétta bátinn, með því að bakka honum upp, sem kallað er. Um leið kallaði hann á aðstoð annarra skipa sem ekki voru mjög langt undan. Ekki báru tilraunir skipstjóra árangur. Halli bátsins var þá orðinn 60-70 gráður. Skömmu síðar fór áhöfnin í gúmbát. Dreif nú að báta, sem heyrðu kallið frá Árna Þorkelssyni. Fyrstur kom Mummi II. Fór áhöfn Árna Þorkelssonar yfir í hann. Um svipað leyti bar að Hafstein Jóhannsson, froskmann á Eldingunni.
Var kl. Þá um niu að morgni og enn aldimmt. Með Hafsteini var unglingspiltur um borð í Eldingunni. Lónuðu þeir fyrst umhverfis hinn sökkvandi bát og héldu síðan að Mumma II. Spurði Hafsteinn hvort hann ætti að bjarga bátnum. Að nokkrum tíma liðnum kom jáyrði við því. Hélt Hafsteinn síðan að Árna Þorkelssyni, og var halli bátsins þá orðinn enn meiri, en er Eldinguna bar fyrst að. Var lunningin í kafi og sjór kominn í lúkar. Lestarkarmurinn á kafi og lestin full af sjó. Hafsteinn klæddist nú froskmannabúningi sínum og stakk sér til sunds. Nærstaddir bátar lýstu upp svæðið umhverfis bátinn og vél Árna Þorkelssonar var í gangi. Hóf Hafsteinn að skera nótina frá bátnum með stórri sveðju. Byrjaði hann á að skera nótina frá að innanverðu við kraftblökkina. Varð þó frá að hverfa, þar eð kraftblökkin lagðist í sjó í kvikum, en um leið gat Hafsteinn flækst í nótinni. Skar Hafsteinn síðan nótina í sundur að utanverðu við blökkina. Stðast synti hann fram með bátnum og skar í sundur nótarteininn frá pokabómunni. Um leið losnaði nótin frá bátnum og hann réttist við.
Því næst fór Hafsteinn um borð í Árna Þorkelsson og lokaði hurðinni að hvalbaknum frammi á bátnum. Skömmu síðar renndi Mummi II upp að Árna Þorkelssyni, og Sævald Pálsson, skipstjóri, stökk um borð. Lest bátsins var þá full af síld og sjó. Nokkur sjór var undir gólfi í vélarhúsi. Komst sjórinn í rafmagnstöflu og rafmótor er hallinn varð mestur á bátnum. Aðalvélin var þó alltaf í gangi. Sjórinn hafði runnið úr lest um leiðslur inn í vélarrúm. Sjór komst einnig í káetu og stýrishús. Mummi II, var alveg við hliðina á Árna Þorkelssyni. Var nú línu kastað úr Mumma yfir í Árna og náði Hafsteinn henni. Dró hann síðan stýrimann og vélstjóra í gúmbátnum yfir í Árna Þorkelsson. Tógi var nú komið á milli bátanna og togaði Mummi í það. Við það réttist Árni Þorkelsson. Síðan sleppti Mummi tóginu. Gerðist þetta á ellefta tímanum árdegis. Siðan sigldu þeir skipstjóri, stýrimaður og vélstjóri Árna til Keflavíkur. Þangað var komið um kl. eitt eftir hádegi. Aðrir af áhöfninni fóru úr Mumma yfir í Maríu Júlíu, sem flutti þá til Sandgerðis. Það réði trúlega mestu við björgun Árna Þorkelssonar, að veður var skikkanlegt, að visu SV-kaldi og nokkur sjór. Hins vegar mátti lítið út af bera, svo menn og skip týndust ekki. Enginn annar en Hafsteinn gat bjargað bátnum við þær aðstæður sem þarna voru. Þarna voru þó margir bátar og auk þess varðskip, sem engan kafara hafði innanborðs.
Ef veður hefði versnað meðan á björgun stóð hefði báturinn trúlega sokkið. Síðar kom í Ijós, að vatnsþétt skilrúm á milli lestar og aftur og framskips, björguðu bátnum. Þar sem nokkur síld var í lestinni, hefðu tréskilrúm brostið um leið og sjór fór að renna niður í lestina og síldin komst á hreyfingu við velting bátsins. Síðar krafðist Hafsteinn Jóhannsson, 3,5 milljóna króna í björgunarlaun. En upphæðin var u.þ.b. helmingur af matsverði skips og afla. Hafsteinn byggði kröfu sína á, að hann hefði lagt sig í stórhættu við björgunina, er aðrir gátu ekkert gert. Undirréttur tók undir þessa kröfu, taldi að hér væri um algjöra björgun að ræða. Hafsteinn hefði lagt sig í lífshættu úti á rúmsjó í náttmyrkri, en sýnt mikið snarræði og dugnað. Enda gat báturinn sokkið þá og þegar meðan á björgun stóð. Bátur og afli var mtinn á sjö milljónir króna. Undirréttur dæmdi Hafsteini 800 þúsund krónur í björgunarlaun, en Hæstiréttur lækkaði þau í 500 þúsund auk vaxta. Árni Þorkelsson var stálbátur, 101 lest, smíðaður í Austur-Þýskalandi 1961. Eigandi Helgi Eyjólfsson o.fl. í Keflavik.

Faxi. 1 desember 1987.

       Nýtt og vandað skip til Keflavíkur

               Ingiber Ólafsson GK 35

Þann 8. júlí í sumar kom til Keflavíkur nýtt og glæsilegt fiskiskip, smíðað í skipasmíðastöð Marselíusar Bernharðssonar á Ísafirði og mun það vera 36. skipið, sem hans ágæta og þarfa fyrirtæki sendir frá sér. Þetta nýja skip, sem ber nafnið Ingiber Ólafsson GK 35, er 83 smálestir að stærð, með 500 hestafla Caterpillar dieselvél og gengur 11 mílur. Báturinn er einnig með Caterpillar ljósavél og búinn öllum beztu og fullkomnustu öryggis og fiskileitartækjum, sem völ er á, s.s. radar, dýptarmælum, ljós-miðunarstöð, talstöð, fisksjá, færanlegum stjórntækjum vélar, vökvastýri og fleiri tækjum til þæginda og öryggis. Eigendur bátsins eru þeir bræðurnir Jón og Óskar Ingiberssynir og heitir báturinn eftir föður þeirra, sem um langt skeið var hér í fremstu röð sjósóknara og mikill afla og happamaður. Skipstjóri á þessum nýja farkosti, Óskar, hefir erft dugnaðinn og sjómannshæfileikann frá föður sínum, enda þekktur aflakóngur í Keflavík. M.b. Ingiber Ólafsson er traustbyggt og vandað skip, enda er skipasmíðastöð Marsclíusar löngu landskunn fyrir vandaða vinnu. Báturinn fór strax norður á síldveiðar og þó hann kæmi þangað í seinna lagi, veiddi hann tæp 9 þúsund mál og tunnur og spáir sú byrjun góðu um framtíð skips og útgerðar.

Faxi. 8 tbl. Október 1961.

            Sjöstjarnan VE 92 ferst

               5 björguðust en eins er saknað

Fimm skipverjar björguðust, en eins er saknað, eftir að Sjöstjarnan VE 92 fórst skammt austur af Heimaey um kl. 10 í gærmorgun. Skipverjarnir fimm hröktust í 3 klukkustundir í gúmmíbjörgunarbátnum í aftakaveðri áður en þeim var bjargað um borð í hafnsögubátinn Lóðsinn VE. Hann fann þá fyrir vestan Eyjar um kl. 13 í gær eftir að merkjasendingar höfðu borist um gervihnetti frá björgunarbátnum, en það var Cargoluxflugvél í 18 þúsund feta hæð eftir flugtak frá Keflavíkurflugvelli sem heyrði fyrst neyðarmerkin og lét Flugstjórn í Reykjavík vita. Einnig komu boð frá öryggisstöðvum í Frakklandi og Noregi.
Við vorum þrír niðri í lúkarnum frammí þegar báturinn fékk á sig brotsjó sem lagði hann skyndilega á hliðina," sagði Þráinn Sigurðsson stýrimaður á Sjöstjörnunni í samtali við Morgunblaðið. "Við fórum úr höfn rétt fyrir klukkan 7 í morgun, en ég hafði mig ekki í koju, það var eitthvað sem kom í veg fyrir það. Júgóslavneskur skipverji, Sambo Bach, var einnig á fótum, en matsveinninn, sem er saknað, var í koju. Ég hef lent í því áður að vera á bát sem fór á hliðina undan brotsjó, en pabbi náði að keyra hann upp. Haraldur skipstjóri reyndi það sama um leið og báturinn lagðist, en þegar ég heyrði að hann var að keyra vélina upp, reið annar brotsjór yfir og báturinn lagðist dauður. Þá hrópaði ég, drífum okkur upp, drífum okkur upp. Við óðum að stiganum, sjórinn var farinn að fossa niður, en ég sá matsveininn ekki fara úr kojunni. Við Sambo náðum að krækja saman höndum og leiðast, en áður en við ruddumst upp á móti fossandi sjónum náðum við að draga að okkur loft. Það var einhver ótrúlegur kraftur sem kom í okkur og það var hreinlega eins og við værum dregnir upp. Við vorum svo lánsamir að lúkarsdyrnar voru opnar, því líklega hefði orðið erfitt að opna dyrnar á móti þrýstingnum. Við náðum að krafla okkur í gegn um sjóinn, líklega þriggja metra dýpi, og þegar við komum úr kafinu náðum við taki á lunningunni sem maraði þá í kafi. Þá sá ég að Haraldur Traustason var kominn út úr stýrishúsinu og var byrjaður að losa gúmmíbjörgunarbátinn. Við vorum ekki byrjaðir að draga þegar slysið varð," sagði Þráinn, "en að undanförnu höfum við verið átta á bátnum. Einn var í fríi en var á leið til Eyja með Herjólfi þegar verið var að bjarga okkur og annar, sem hefur verið með Haraldi skipstjóra í þrjú ár, hætti í gærkvöldi og réð sig á togara. Þegar við Sambo vorum komnir úr kafinu náðum við að fikra okkur eftir lunningunni og aftur á þar sem Haraldur skipstjóri var ásamt Haraldi syni sínum og Sverri Guðmundssyni. Haraldur skipstjóri náði að losa björgunarbátinn og opna hann handvirkt, en þar sem við stóðum fimm utan á stýrishúsinu var hvalbakurinn kominn í kaf, en við sáum aldrei til matsveinsins og það var hrikalegt að geta ekkert gert, báturinn að sökkva, brjálað veður og í miklu hasti urðum við að skera uppblásna björgunarbátinn lausan, því afturmastrið var að lenda ofan á honum. Skömmu seinna skaut hinum björgunarbátnum upp, en við náðum honum aldrei til okkar. Þegar frammastrið var alveg komið í sjó sagði Haraldur skipstjóri okkur að drífa okkur um borð í gúmmíbjörgunarbátinn og hann fór síðastur okkar aftur á frá borði. Skömmu eftir að við vorum komnir í björgunarbátinn gangsettum við neyðarsendinn, það tók okkur dálitla stund því við kunnum ekki á hann, en það er stórkostlegt að hafa þessi tæki og að stöðvar víða um heim skuli vera á vaktinni. Við urðum þó að setja rekakkeri út áður til þess að stilla bátinn. Okkur var nokkuð kalt í bátnum og þurftum mikið að ausa en eftir þriggja tíma hrakninga bjargaði Lóðsinn okkur."
Maðurinn sem fórst hét Sigurvin Brynjólfsson og var matsveinn á bátnum.

Morgunblaðið. 21 mars 1990.

      Tveir togarar seldir sem brotajárn

Tveir hinna gömlu togara, sem legið hafa fyrir festum um langt skeið og grotnað niður, hafa verið keyptir með það fyrir augum að selja þá sem brotajárn til útlanda. Þetta eru togarinn Baldur, sem legið hefur inni á Kleppssundi og Haukanes, sem var suður í Hafnarfirði. Guðmundur Kolka o. fl.
hafa keypt skipin og eru þau nú komin hingað inn á Reykjavíkurhöfn, en þangað voru þau dregin
fyrir skemmstu. Það mun vera í ráði að setja í togarana brotajárn eins og þeir geta borið, en síðan mun dráttarbátur koma hingað og sækja þá en Baldur og Haukanes munu fara til uppbræðslu í Belgíu.

Morgunblaðið. 13 febrúar 1952.

         Haukanes sem höggva átti upp í Belgíu
                       sökk út af Grindavík  

Á sunnudaginn kom leki að togaranum Haukanesi, sem þýzkur dráttarbátur var á leið með til Belgíu, þar sem höggva átti togarann upp. Í gærkvöldi sökk togarinn út af Grindavík. Tveim mönnum, sem á honum voru, var bjargað.
Dráttarbáturinn lagði af stað héðan frá Reykjavík á föstudaginn var. Togarinn Haukanes var bundinn aftan í dráttarbátinn sjálfan, en í skut togarans var bundinn togarinn Baldur, sem einnig átti að höggva upp. Á sunnudaginn milli klukkan 4 og 5 urðu þýzku eftirlitsmennirnir tveir, er voru um borð í Haukanesinu, þess varir, að skipið var farið að leka. Þá var dráttarbáturinn kominn skammt suðvestur  fyrir Vestmannaeyjar. Þar mun þá hafa verið slæmt sjóveður. Skipstjórinn á dráttarbátnum snéri þá við. Mun hann hafa gert sér vonir um að ná til Reykjavikur, þar eð lekinn að skipinu virtist ekki vera mikill. í gærkvöldi um klukkan níu, var Haukanesið að því komið að sökkva. Ekki talið forsvaranlegt að mennirnir tveir sem í voru, væru þar öllu lengur. Þá var dráttarbáturinn aðeins um 5 sjómílur út af Grindavík. Björgunarskipið Sæbjörg og mb. Ársæll Sigurðsson fóru út frá Grindavík, mönnunum tveim á Haukanesi til bjargar. Sú björgun tókst giftusamlega. Mun Sæbjörg hafa lagt svo að hinu sökkvandi skipi, að mennirnir tveir stukku yfir í björgunarskipið.
Nokkru fyrir klukkan 11 í gærkvöldi, er blaðið síðast frétti af skipinu, maraði Haukanes í vatnsskorpunni. Ekki höfðu þá borizt fregnir um hvernig togaranum Baldri hafði reitt af, en talið var víst að höggvið mundi verða á vír þann sem úr stefni hans lá yfir í Haukanesið. Tveir eftirlitsmenn voru um borð í Baldri. Þar sem Haukanes maraði í kafi í gærkvöldi, var mjög lítill vindur. 

Morgunblaðið. 4 mars 1952.

        Haukanes var enn á floti í gærkvöldi

                   Óvíst hvort björgun tekst

Togarinn Haukanes, sem talið var að sökkva myndi þá og þegar í fyrrakvöld, vegna leka, var enn á floti í gærkvöldi. Þá lagði dráttarbáturinn frá landi með togarann í eftirdragi, en í Grindavík var þá verið að undirbúa hjálparleiðangur út í hið sökkvandi skip. Við það varð að hætta.
Í fyrrakvöld er Þjóðverjarnir tveir yfirgáfu skipið eftir fyrirskipun frá skipstjóranum á dráttarbátnum, var mikill sjór kominn í lúkarinn. Var hætta talin á, að hið vatnsþétta skilrúm milli lestar og lúkarsins myndi springa undan vatnsþunganum. Í gærmorgun er Grindvíkingar sáu til skipanna, voru þau skammt undan landi og Haukanesið til að sjá álíka sigið að framan og væri það með fullfermi síldar, það er að segja, að sjór rann yfir þilfarið. í gærdag var hér í Reykjavík skipulagður nokkur viðbúnaður til björgunar skipinu. Send var á vegum Kristjáns Gíslasonar kraftmikil dæla, sem talið er víst að dælt hefði öllum sjónum úr lúkarnum á skömmum tíma. Átti að senda bát frá Grindavík með dæluna.
Þá var dráttarbáturinn aðeins um 2 sjómílur frá landi með Haukanesið og Baldur. En í þann mund og báturinn, sem með dæluna ætlaði, var að leggja af stað, sást úr landi að dráttarbáturinn var lagður af stað með togarann austur með landinu. Var þá ákveðið að hætta við björgunaráformin, enda tilgangslaust að elta dráttarbátinn uppi.
Skömmu fyrir myrkur hvarf dráttarbáturinn mönnum í Grindavík sjónum. Gizkað er á að dráttarbátsskipstjórinn muni ætla sér að fara til Vestrnannaeyja. Þrátt fyrir tilraunir til að hafa talstöðvasamband við skipstjórann, en þær hafa ekki tekizt, er mönnum með öllu ókunnugt um, hvað hinn þýzki skipstjóri dráttarbátsins hyggst gera ,en veðurspá er ekki hagstæð. Haukanes, sem er nokkurs konar "Flying Enterprise" án Carlsens, hefur öll sjóhæfnisvottorð í lagi. Hið sama er að segja um togarann Baldur, hann fékk sjóhæfnisvottorð til þessarar hinztu farar yfir hafið.

Morgunblaðið. 5 mars 1952.

        Dráttarbáturinn kom með togarann í nótt

Um miðnætti í nótt er leið, var von á þýzka dráttarbátnum með togarana Haukanes og Baldur til hafnar í Vestmannaeyjum. Þýzki dráttarbáturinn hefur með eigin dælum dælt sjónum úr lúkarnum. Hér mun eiga að fara fram athugun á leka þeim, er að skipinu kom, hvort um bilun sé að ræða, eða hvort sjórinn hafi komizt í skipið gegnum ankerisfestargatið, "klussið", eins og sjómenn kalla það.

Morgunblaðið. 6 mars 1952.

                   Vörður ÞH 4.

Nýr bátur, Vörður ÞH 4, kom til Akureyrar á fimmtudaginn. Skipið er 248 brúttólestir, vel búið og hið myndarlegasta, með 800 hestafla Listervél. Eigandi er Gjögur h.f. á Grenivík. Vörður er smíðaður í Hommelvik í Noregi.

Dagur. 29 apríl 1967.

           Það var það síðasta sem heyrðist frá Hrönn 

"Magnús komdu strax" var neyðarkallið, sem skipverjar á Magnúsi NK 72 heyrðu frá vélbátnum Hrönn frá Eskifirði, sem fórst á Reyðarfirði, skammt innan við Vattarnes, síðastliðið mánudagskvöld, en síðan rofnaði sambandið. Fimm skipverja á Hrönn er saknað, en lík þess sjötta, Stefáns V. Guðmundssonar, fannst um hádegisbil á þriðjudag.
Það var klukkan 22,55 á mánudagskvöld, sem neyðarkallið frá Hrönn SH 149 heyrðist og hafði Guðmundur Stefánsson skipstjóri á Magnúsi þegar samband við Nesradíó og kallaði út aðstoð. Klukkan 23.15 var Magnús kominn á staðinn, þar sem talið er að Hrönn hafi farist, en þar fundust aðeins 3 netabelgir bundnir saman, 2 bjarghringir og knippi af netaflotum. Skipstjórinn á Magnúsi hafði séð til Hrannar í ratsjánni skömmu áður en neyðarkallið var sent út. Er hann leit aftur í ratsjána sá hann ekki til skipsins og telur að 2 til 4 mínútur hafi liðið á mill. Ábúendur á Vattarnesi sáu er Hrönn sigldi fyrir Vattarnesið, en er Nesradíó tilkynnti þeim um skip í nauð klukkan 23.04 sáu þeir ekki til skipsins. Hvasst var og stóð vindurinn út fjörðinn, en bjart yfir og ekki sjórok. Leitarmenn sem komnir voru á staðinn um miðnætti þurftu að leita við erfiðar aðstæður. Leit stendur enn yfir bæði af sjó og landi og hefur mikill fjöldi tekið þátt í leitinni. Stefán V. Guðmundsson, stýrimaður, var fæddur 9. 6. 1927. Hann var til heimilis að Bakkastíg 9a á Eskifirði. Stefán lætur eftir sig aldraða móður.
ÞEIRRA ER SAKNAÐ:
 Jóhannes Steinsson, skipstjóri, fæddur 16. 9. 1935, Túngötu 6, Eskifirði. Kvæntur og á 2 börn. Eiríkur Sævar Bjarnason, véstjóri, fæddur 28. 2. 1942, Bakkastíg 5, Eskifirði. Kvæntur og á 2 börn. Gunnar Hafdal Ingvarsson, fæddur 18. 3.1929. Er frá Dölum í Hjaltastaðaþinghá, en hefur unnið á Eskifirði undanfarin ár. Ókvæntur. Kjartan Grétar Ólafsson, fæddur 5.12.1947, Túngötu 5, Eskifirði, ókvæntur, en býr hjá foreldrum. Sveinn Guðni Eiríksson, fæddur 6. 8. 1942, Fossgötu 3, Eskifirði, Ókvæntur, býr í foreldrahúsum.

Morgunblaðið. 3 maí 1979.

  Hrönn hvarf af ratsjánni á 2-4 mínútum 

  Rætt við Guðmund Stefánsson skipstjóra á Magnúsi NK 72 

Orðin komu mjög slitrótt, það var mikið brak í tækinu og setningarnar voru höggnar í sundur, en við vorum þrír í brúnni og allir sammála um að skipstjórinn á Hrönn hefði sagt; Magnús komdu strax, sagði Guðmundur Stefánsson skipstjóri á Magnúsi NK 72 m.a. í samtali við Morgunblaðið í gær. Magnús NK heyrði neyðarkall frá Eskifjarðarbátnum Hrönn SH 149 klukkan 22.55 á mánudagskvöld. Var þá aðeins um 20 mínútna sigling á milli bátanna en er Magnús kom á staðinn, þar sem talið er að Hrönn hafi verið er neyðarkallið var sent út, fundust aðeins lóðabelgir, bjarghringir og netaflot.
Við vorum að koma af miðunum við Hrollaugseyjar, en Hrönn frá Breiðdalsvík, sagði Guðmundur Stefánsson. Við höfðum samflot þar til komið var í mynni Reyðarfjarðar, en þá skildu leiðir. Það var mjög hvasst, en við fórum grunnt og það var ekki mikill sjór. Þegar við á Magnúsi vorum komnir um 4 mílur norður fyrir Vattarnestangann kíkti ég niður í ratsjána og sá hvar Hrönn var. Mér fannst henni miða eðlilega inn fjörðinn. Skömmu síðar heyrði ég kallað á bylgju 6 á örbylgjutækinu, en þá bylgju nota bátarnir mikið. Eftir að við höfðum heyrt kallað "Magnús komdu strax", slitnaði sambandið. Ég þekkti rödd Jóhannesar skipstjóra og vissi ekki um annað skip þarna nærri okkur, þannig að þetta gat ekki verið annað en Hrönn.
Við snerum um leið við og ég leit aftur í ratsjána. Þá hafa verið liðnar 2-4 mínútur frá því að ég kíkti í hana í fyrra skiptið. Í þetta skiptið sá ég ekkert, þar sem báturinn átti að vera, um 3 mílur innan við Vattarnestangann. Ég ákvað þá strax að kalla út í gegnum Nesradíó. Við fórum eins nálægt tanganum og við þorðum, en vindur var sterkur út Reyðarfjörð. Ég þóttist vita nákvæmlega hvar Hrönn átti að vera, en við höfðum ekki farið nema innan við mílu þegar við komum að fyrsta rekinu úr bátnum, bjarghringjum og lóðabelgjum og síðan fundum við netaflot. Ég er viss um að ef gúmbátur hefði verið ofansjávar þá hefðum við fundið hann, en við keyrðum beint á rekstefnuna út fjörðinn. Ég og Jóhannes skipstjóri á Hrönn höfðum rabbað saman alla leiðina frá Kambanesi. Hann hafði sagt áður en leiðir skildu að það yrði baks hjá sér inn fjörðinn. Ég sagði honum að ég myndi hafa samband við hann þegar hann kæmi inn á fjörðinn til að sjá hvernig honum gengi á móti. Það var það síðasta, sem við töluðum saman. Síðan heyrðum við neyðarkallið. Viðbrögð voru undur fljót hjá bátum á Eskifirði og Reyðarfirði og við skipulögðum þegar leit. Varðskipið Týr, bátar og skip af fjörðunum komu síðar á vettvang. Svæðið var spannað frá Brökum, skerjum úti af Vattarnestanganum, á reklínu suður af Skrúðnum, sagði Guðmundur Stefánsson skipstjóri á Magnúsi NK, en þess má geta að hann er frá Karlsskála, sem er norðanvert við Reyðarfjörðinn.

Morgunblaðið. 3 maí 1979.

            Eskfirðingar harmi slegnir

Á Ellefta tímanum mánudagskvöldið 30. apríl sendi vélbáturinn Hrönn SH 149 frá Eskifirði frá sér neyðarkall og hjálparbeiðni og var þá staddur um 2 sjómílur innan við Vattarnes, sem er yzt í Reyðarfirði að sunnanverðu. Veður var mjög vont, norðanstormur og sex stiga frost. Það var vélskipið Magnús frá Neskaupstað, sem heyrði neyðarkallið, en Magnús og Hrönn höfðu verið samskipa norður með Austfjörðum, en leiðir skildu er Hrönnin hélt inn Reyðarfjörðinn. Skipverjar á Magnúsi héldu þegar á staðinn, sem Hrönn var á, en það var um 15-20 mínútna sigling. Jafnframt var tilkynnt um atburði til Loftskeytastöðvarinnar í Neskaupstað. Er að var komið sáu þeir einungis lausa hluti á floti, netabelgi og ýmislegt netadót. Björgunarsveitir SVFÍ frá Eskifirði, Reyðarfirði og Fáskrúðsfirði héldu þegar út í Vattarnes. Þær voru komnar þangað um miðnætti og hófu þegar leit, en Vattarnesbændur hófu leit um leið og þeim barst tilkynningin um slysið.
Þá héldu öll skip Eskfirðinga, sem heima voru, þegar til leitar ásamt skipum Reyðfirðinga, Gunnari og Snæfugli, varðskipinu Tý, Arnarborg frá Dalvík, Ólafi Magnússyni EA, Gullver frá Seyðisfirði og fleiri skipum auk Magnúsar NK. Munu níu skip hafa leitað um nóttina og allan 1. maí og skipin verið 14 talsins þegar þau voru flest. Þá hóf flugvél landhelgisgæzlunnar, TF SYN, leit strax með birtingu þá um morguninn. Ýmislegt brak rak yzt á Vattarnestangann og inn í krikann norðan við nesið. Leitað hefur verið stanzlaust síðan, bæði úr landi og á sjó og hafa björgunarsveitir Slysavarnafélagsins á Stöðvarfirði og Breiðdalsvík einnig tekið þátt í leitinni. Á Hrönn voru sex menn og var skipið að koma frá Breiðdalsvík, en þar hafði afli verið lagður upp að undanförnu. Sjöundi skipverjinn, sem var úr Reykjavík, fór í land á Breiðdalsvík þar eð hann var með bíl þar og ætlaði að aka suður til Reykjavíkur. Hann heitir Ólafur Halldórsson.
Lík eins skipverjans, Stefáns V. Guðmundssonar, fannst um hádegisbilið á þriðjudag um hálfa mílu suðvestan við Skrúð. Það var skipstjórinn á Votabergi SU 14, Friðrik Rósmundsson, og hans menn sem fundu líkið. Yfirstjórn björgunaraðgerða, hafði Skúli Magnússon, formaður björgunarsveitarinnar á Eskifirði með höndum og var stjórnstöðin í íþróttahúsinu á Eskifirði. Hér eru menn harmi slegnir vegna þess hörmulega atburðar, að skip skuli farast svona inni á firðinum. Verður sjálfsagt erfitt að geta sér til um hvað komið hafi fyrir. Eigendur Hrannar voru þeir Jóhannes Steinsson skipstjóri, Eiríkur Bjarnason vélstjóri og Stefán Guðmundsson stýrimaður. Hrönn var keypt til Eskifjarðar frá Ólafsvík fyrir réttu ári. Baturinn var úr eik, smíðaður á Akureyri 1956, og var 41 tonn að stærð.

Morgunblaðið. 3 maí 1979.

     Held ég hafi einfaldlega ekki verið feigur 

   segir Ólafur Halldórsson, sem fór í land á Breiðdalsvík er                Hrönn lagði af stað áleiðis til heimahafnar  

Mér varð eðlilega mjög hverft við að heyra þessar hörmulegu fréttir, en þegar ég hugsa um það, þá held ég að ég hafi einfaldlega ekki verið feigur, sagði Ólafur Halldórsson, tvítugur Garðbæingur, sem fór af vélbátnum Hrönn frá Eskifirði á Breiðdalsvík, áður en báturinn lagði af stað áleiðis til heimahafnar síðdegis á mánudag. ólafur hafði verið á Hrönn í um þrjá mánuði, fyrst við beitningu er báturinn var á línu, en síðan á netunum. Ég var lengi vel að hugsa um að vera á bátnum í hálfan mánuð í viðbót, var svona á báðum áttum, segir Ólafur. Svo skyndilega ákvað ég að fara af á Breiðdalsvík og aka suður, en ég hafði keypt mér bíl á Breiðdalsvík. Ég þurfti reyndar nauðsynlega að fara til Eskifjarðar og fá ökuskírteini hjá sýslumanninum, en hætti við það og keyrði skírteinislaus suður. Ég stoppaði á Kirkjubæjarklaustri á suðurleiðinni vegna ófærðar á Söndunum og hringdi þá í kærustuna. Hún sagði mér hvað hafði gerzt. Síðan fékk ég nákvæmar fréttir um slysið og ég þarf víst ekki að segja hversu mjög mér brá. Vertíðin hafði gengið ágætlega og á netunum vorum við á útilegu. Það var sama hvar við vorum, við vorum alltaf minnsti bátur og lentum oft í vondum veðrum, en allt gekk mjög vel. Þeir voru að tala um að fara strax á netaveiðar við Langanes á Hrönninni og ég var að hugsa um að fara með þeim, en hætti við á síðustu stundu. Ég veit ekki hvað ég geri á næstunni, en ætli ég fari ekki á sjóinn fljótlega aftur sagði Ólafur Halldórsson að lokum.

Morgunblaðið. 3 maí 1979.

                              mannbjörg varð

Um klukkan hálf fjögur í gær sökk vélbáturinn Björn Jörundsson frá Ólafsvík við Öndverðames. Hafði komið að honum mikill og bráður leki, svo að tvær skipshafnir höfðu ekki undan að ausa, svo að þær yfirgáfu bátinn, og sökk hann skyndilega skammri stundu síðar.
 Á sunnudaginn var lögðu Ólafsvíkurbátarnir Björn Jörundsson og Egill lóðir sínar; suður af Snæfellsnesi. Voru þeir með 32 bjóð hvor. Er þeir ætluðu að fara að draga línuna, voru lóðirnar horfnar, ásamt öllu tilheyrandi, og  mun annaðhvort straumur hafa dregið þær niður í álinn eða togarar dregið þær burt í gærmorgun. Fóru bátarnir að leita að lóðunum, en fundu ekkert.
Um klukkan hálf þrjú í gær voru báðir bátarnir á heimleið, og var Björn Jörundsson þá um eina mílu út af Öndverðarnesi, á hægri ferð. Urðu skipverjar þess þá skyndilega varir, að sjór fossaði inn í bátinn að framan. Var planki sprunginn frá stefni undir sjó. Fyrir snarræði vélamanns tókst að keyra bátinn upp undir nesið í lygnari sjó, en þar stöðvaðist vélin, vegna þess, hve mikill sjór var kominn í bátinn.
Egill var dálítið á eftir Birni Jörundssyni, og tókst skipverjum strax að ná sambandi við hann gegnum talstöð bátsins. Kom Egill á vettvang eftir tíu mínútur, og reyndu nú báðar skipshafnirnar að ausa Björn Jörundsson, en höfðu ekki undan. Vélbáturinn Víkingur frá Ólafsvík kom einnig á vettvang.
Það var þegar ljóst, að ekki var annars kostur en yfirgefa Björn Jörundsson, og fóru skipverjar allir yfir í Egil. Ætluðu þeir að freista þess að draga Björn Jörundsson til hafnar, ef hann kynni að fljóta svo lengi. En eftir örskamma stund sökk hann skyndlega. Þá var klukkan um hálf-fjögur. Var það sérstakt lán, að hér skyldi ekki verða stórslys, því að báturinn hefði farizt með allri áhöfn, ef Egill hefði ekki komið svo skjótt á vettvang sem raun varð, þar sem landtakan framundan var ekki annað en klettar.
Björn Jörundsson var 27 smálestir, smíðaður á Akureyri 1939. Eigandi bátsins var Viglundur Jónsson í Ólafsvík, en skipstjóri á bátnum í fjarveru eigandans, sem ætlaði til Noregs á vegum Fiskifélags íslands á fimmtudaginn kemur, var Guðlaugur Guðmundsson í Ólafsvík. Skipstjóri á Agli, einnig 27 lesta bát, er Guðmundur Jensson í Ólafsvík. Hér hefir orðið stórkostlegt tjón, bæði fyrir eigendur og Ólafsvík í heild, og munu margir menn missa atvinnu af þessum sökum, en framleiðsla dragast saman, þótt allir þakki hamingjunni, að ekki fór ver.

Tíminn. 20 febrúar 1951.

                   Helga Björg HU 7 

Í haust festi Skagstrendingur h/f  kaup á grænlenskum 500 tonna rækjufrystitogara, sem fer á veiðar í næstu viku sem Helga Björg HU 7. Í staðinn tókst félaginu loks að selja gamla Arnar til Samherja hf. á Akureyri, en Arnar þessi hefur verið á söluskrá frá því að nýi Arnar kom til sögunnar. Á meðan ekkert gekk í sölumálunum, var hann m.a. hafður í ýmsum úthafsveiðitilraunum með litlum árangri. Að einhverju leyti kemur Helga Björg til með að sjá rækjuvinnslu Hólaness fyrir hráefni til vinnslu. Auk rússneska frystitogarans og grænlenska rækjufrystitogarans, mun Skagstrendingur eftir sem áður gera út frystitogarann Örvar. Skagstrendingur er með um sex þúsund tonna þorskígildiskvóta og Hólanes er með 450 tonn, sem rækjutogarinn fái að nýta.

Morgunblaðið. 14 janúar 1996.

      Rannsóknarskipið Neptune EA 41

Næg verkefni eru framundan fyrir rannsóknarskip fyrirtækisins Neptune ehf. á Akureyri. Það fyrsta hefur verið í Eystrasalti síðan í haust, breytingar á öðru, togaranum Harðbak, eru að hefjast í Slippnum á Akureyri og framkvæmdastjóri Neptune útilokar ekki að fleiri skip bætist í flota fyrirtækisins. Rannsóknarskipið Neptune EA 41, er komið til heimahafnar eftir fyrstu útiveruna en það hefur síðan í haust unnið að verkefninu Nordstream, fyrir samnefnt fyrirtæki, sem er í meirihlutaeigu rússneska orkurisans Gazprom. Hlé hefur verið gert á því nú vegna þess að Eystrasaltið er ísilagt eins og er en Neptune heldur aftur utan undir vor. Nordstream undirbýr lagningu einhverrar stærstu gasleiðslu sem um getur, frá rússnesku borginni Vyborg, sem er rétt norðan St. Pétursborgar innst í Kirjálabotni, til Greifswald í Þýskalandi.
Langmest af því gasi sem Gazprom selur til landa í vesturhluta Evrópu er flutt um leiðslu í gegnum Úkraínu en ýmis vandkvæði hafa verið á þeim flutningum eins og fram hefur komið í fréttum síðustu mánuði. Skipverjar á Neptune hafa unnið við skoðun sjávarbotnsins; vitað er að þar eru mörg skipsflök og gamlar sprengjur og komast þarf að því hvernig best er að losna við þá aðskotahluti áður en leiðslan verður lögð. Breytingum á Harðbak verður lokið í byrjun maí í vor og fer skipið þá strax frá Akureyri til starfa erlendis. Ágúst Guðmundsson, framkvæmdastjóri Neptune, segist ekki geta greint frá því strax hvar fyrsta verkefnið verður.

Morgunblaðið. 27 febrúar 2009.

                  Gufubáturinn Elín

Miklar hafa oss borizt kvartanir um hana, en þó mest um ólipurleik og rustaskap formanns og bryta, og ráðum vjer vinsamlega útgerðarmanninum það heilræði, að láta þá ekki stæla þá sömu á "Laura", og sízt með þvi að reiða hnefana og viðhafa sjóarahótanir við farþega, hvað lítill meiningar munur sem yrði, því kunna Iandar vorir illa, því hjer hafa þeir land undir fæti, þó ekki sjeu, kaupfjelagsmenn. (Það er kunnugt að "Elín" gerði fyrst ókeypisferð með þá). Vjer höfum ekki verið um borð í "Elínu" síðan í Kaupmannahöfn.

Reykvíkingur. 1 ágúst 1893.

                      Eldeyjarför

Árið 1894 er frá því sagt, að flóabáturinn "Elín", sem hét í höfuðið á landshöfðingja frúnni, hefði farið þrjár ferðir austur í Vík og komið við í Eyjum, Stokkseyri og Eyrarbakka. Seint í maí var "Elín" á vesturleið og kom við í Eyjum. Bræðurnir Stefán og Ágúst í Ási tóku sér far með "Elínu" og Hjalti Jónsson. Höfðu þeir léttbát með í förinni. Þeir fóru af skipinu við Eldey. Hófst þá hin fræga Eldeyjarganga.

Fylkir. Jólablað 1970.

         Gufubáturinn Elín strandaður

Hana sleit upp á Straumfirði laugardagsmorguninn 21. þ. mánaðar í útsunnanveðri, bar þar á stein við Búðarey, kom gat á bumbinn á bakborða skammt fyrir neðan sjávarborð og sprakk töluvert út frá á tvær hendur. Troðið var upp í gatið og losnaði báturinn aptur af steininum með aðfallinu um kveldið, hjelzt við fyrir akkerum nóttina eptir, en á sunnudagsmorguninn í ofsahviðu biluðu þau og misstu hald og varð þá að hleypa bátnum á land innst í Straurnfjarðarvognum, þar sem grjótlaust er, en djúpur leir. Liggur hann þar fastur og mun naumast geta losnað fyr en stórstreymt verður aptur, ef hann losnar nokkurn tíma, enda líklegra, að hann verði að strandi fyrir fullt og allt hvort sem er.
Vafalaust tekið fyrir allar ferðir hans framar í haust, hvernig sem fer. Það er í kolastíunni, sem gatið kom á, og því illt að komast fyrir, hvort meira hefir að orðið, svo sem að máttarbönd sjeu í sundur, fyr en kolunum er rutt frá, en þó hugðu skipverjar það vera á 2 stöðum, og mun ekki verða við það gert hjer, þó gatið hefði mátt bæta.
Skipskrokkurinn er allur af járni, bæði máttarbönd og annað. Báturinn var búinn að athafna sig á Straumfirði á föstudaginn, hafði tekið þar nokkra farþega og var kominn af stað áleiðis inn í Borgarnes, en varð að snúa aptur við skerin út af Straumfirði vegna ósjóar og myrkurs. Lá síðan þar inni á legunni um nóttina við akkeri og 2 landfestar. Bilaði sú, sem áveðurs var, um morguninn eptir, þannig, að jarðfast bjarg, er henni var brugðið um, sprakk og losnaði eða hefir verið áður sprungið, en svigrúm ekkert fyrir bátinn og hann jafnharðan kominn upp í urðina hinum megin; legan er örmjó, lítið meira en skipslengd. Fjöldi farþega beið bátsins í Borgarnesi og eru nú komnir hingað, landveg og sjóveg, á flutningum yfir firðina, og sumt af Akranesi.

Ísafold. 25 september 1895.

                  Þótti óhentugt skip

Gufubáturinn "Elín" þótti jafnan óhentugur til ferða um flóann, fremur slæmur í sjó að leggja, og skýlislaus fyrir farþega, svo að margir voru sáróánægðir með hann, en nú er vonandi, að gufubátur sá, sem kemur í stað "Elínar", fullnægi betur kröfum tímans.

Þjóðviljinn ungi. 12 október 1895.

              Jakob Jakobsson skipstjóri

 "Það sem einkenndi föður minn sem sjómann var fyrst og fremst það að hann leit á sjóinn og bátinn sem sitt vinnusvæði. Hann var aldrei neitt að flýta sér í land eins og ýmsir aðrir starfsbræður hans. Ég held að þetta viðhorf hans hafi mótast þegar hann var á skútunum, en á þeim var alltaf litið svo á að það væri landið sem væri hættulegt. Þeir sem ávallt höfðu verið á veikbyggðum smábátum, höfðu hinsvegar tilhneigingu í þá átt að hugsa um það í hverjum róðri að koma sér í land sem fyrst. í þeirra huga stafaði ógnin frá hafinu. Það er sem sagt staðreynd að faðir minn var ekki eins landbundinn og aðrir sjómenn eystra og hann var alltaf í sínu besta skapi út á sjó."

 Jakob Jakobsson fiskifræðingur um föður sinn Jakob Jakobsson skipstjóra og útgerðarmann í Neskaupstað.

 Sjómannadagsblað Neskaupstaðar