Kaldbakur EA 301

19. desember s.l. kom skuttogarinn Kaldbakur EA 301 til heimahafnar sinnar, Akureyrar, í fyrsta sinn. Kaldbakur EA er 4. skuttogarinn sem Útgerðarfélag Akureyringa h. f. eignast og fljótlega mun sá 5. bætast við, Harðbakur EA. Kaldbakur EA er smíðaður hjá spönsku skipasmíðastöðinni Astilleros Luzuriaga S. A., Pasajes de San Juan og er smíðanúmer 313. Áður hafði stöðin smíðað fjóra skuttogara fyrir Íslendinga eftir sömu teikningu. Fyrsti skuttogarinn af þessari gerð var Bjarni Benediktsson RE 210 (sjá 2. tbl. '73), en hinir þrír eru Júní GK, Snorri Sturluson RE og Ingólfur Arnarson RE. Ýmsar breytingar hafa verið gerðar á Kaldbak frá fjórum fyrstu og má þar helzt nefna véla og vindubúnað, sem er af annarri gerð.
Skuttogarinn er byggður skv. reglum Lloyd's Register of Shipping og flokkað +100 Al, Stern Trawler, Ice Class 3, + LMC. í 11. tbl. Ægis 1973 er fyrirkomulagsteikning af þessari skuttogaragerð, sem er með tvö heil þilför stafna á milli, lokaðan hvalbak fremst á efra þilfari og yfirbyggingu á tveimur hæðum aftast á hvalbaksþilfari, íbúðarhæð og brú. Undir neðra þilfari eru fremst hágeymar fyrir sjó kjölfestu og brennsluolíu; fiskilest með botngeymum undir lest fyrir brennsluolíu; vélarúm og aftast geymar fyrir brennsluolíu og ferskvatn. Á neðra þilfari eru íbúðir, vinnuþilfar, fiskmóttaka, stýrisvélarrúm, veiðarfærageymslur o. fl. Í hvalbak er geymsla, íbúðir og klefi fyrir togvindumótor. Aftarlega á togþilfari eru þilfarshús út í síðum, en þar eru geymslur o. fl. Samtals eru íbúðir fyrir 31 mann, sem samanstanda af 11 eins manns klefum, 7 tveggja manna og einum 6 manna klefa. Að auki er svo sjúkraklefi með tveimur hvílum.
Skipið er búið tveimur aðalvélum frá MAK, gerð 6M 452 AK, og skilar hvor um sig 1420 hö við 410 sn/mín. Niðurfærslugír er frá Renk, gerð ASL2xl00 S með niðurfærslu 2:1. Skiptiskrúfubúnaður er frá Kamewa, skrúfa 4ra blaða, þvermál 3100 mm. Inn á gírinn tengjast tveir 550 KVA, 3x380 V, 50 Hz riðstraumsrafalar frá Indar, hvor rafall. Riðstraumsmótor, 550 hö að stærð, knýr 355 KW, 440 V jafnstraumsrafal, sem sér rafmótor togvindu fyrir orku. Omformer þessi er frá AEG. Hjálparvélar eru tvær frá MWM, gerð TD-232-V12, 256 hö við 1500 sn/mín. Við hvora vél er Indar riðstraumsrafall, 200 KVA, 3x380 V, 50 Hz. Af öðrum vélabúnaði má nefna ferskvatnsframleiðslutæki frá Atlas, gerð AFGU 3, afköst 10 tonn á sólarhring og austurskilvindu frá Akers sem afkastar 10 tonn á sólarhring. Stýrisvél er frá Brusselle, gerð HSCE. 185R, snúningsvægi 14,2 tm við 35° útslag.

Ægir. 1 janúar 1975.

                       Nýr bátur

Í fyrradag bættist norðfirzka flotanum nýr fiskibátur. Nefnist hann "Byr" og eru einkennisstafir hans N. K. 77. Eigandi bátsins er Haraldur Hjálmarsson, útgerðarmaður. "Byr" var smíðaður í skipasmíðastöð Marselliusar Bernhardssonar á Ísafirði og er 24. báturinn, sem stöðin smíðar. Kaupverð bátsins hefur ekki verið gert upp endanlega, en mun vera um 400 þús. kr. Stærð bátsins mældist 16.82 lestir. Í honum er June-Munktell diesel vél fjögurra strokka 64-72 ha. Í bátnum er svokallað þingeyrarspil, vökvadrifið og flestir hlutir úr járni s. s. dæla og stýrisútbúnaður, var smíðað á Þingeyri. Byr fór í fyrsta róðurinn í gærkvöld, með færi, en mun síðar róa með línu. Austurland óskar Haraldi Hjálmarssyni til hamingju með bátinn.

Austurland. 17 júní 1955.

16. þ. m. voru togararnir Arinbjörn hersir og Snorri goði staddir í Írlandshafi og sáu þá flugvél sökkva stóru skipi með sprengju skammt frá togurunum. Kom upp mikill eldur í skipinu eftir árás flugvélarinnar. Strax og flugvélin hafði yfirgefið hið brennandi og sökkvandi skip, lögðu togararnir að því. Hafði nokkur hluti skipshafnarinnar þá þegar komist í björgunarbátana, og tók Arinbjörn hersir fólkið úr þeim, en Snorri goði lagði að skipshliðinni og bjargaði þar fjölda manns, sem héngu í köðlum og stigum utan á skipinu. Björguðu togararnir alls um 400 manns af áhöfn skipsins, en alls er sagt að um 600 manns hafi verið á skipinu.
Þegar togararnir voru að Ijúka við björgunarstarfið kom brezkur tundurspillir á vettvang til björgunar. Brá hann kastljósi að skipinu til þess að fullvist væri að enginn lifandi maður væri ofan þilja. Sást þá hópur blökkumanna á afturþiljum skipsins, og var þeim bjargað þegar í stað. Skip þetta var franskt og hét Aska. Björgun þeirra Arinbjarnar hersis og Snorra goða þykir mjög frækileg. Að visu var veður gott, en mikil hætta var að nálgast skipið, þar sem búast mátti við sprengingu á hverri stundu. Það er ánægjulegt, hvað íslenzkum togurum hefir tekist að bjarga mörgum mönnum nú í ár. Munu það alls vera yfir 900 manns, sem íslenzkir togarar hafa þegar bjargað.

Vesturland. 21 september 1940.

             Loftárás á Arinbjörn hersi

Samkvæmt símskeyti, sem ríkisstjórnin fékk í gærkvöldi frá Pjetri Benediktssyni sendifulltrúa í London, hefir einn Kveldúlfstogaranna "Arinbjörn Hersir " orðið fyrir árás þýskrar sprengiflugvjelar, er hann var á leið hingað frá Englandi. Mennirnir, 13 talsins, björguðust í bátana , og eru komnir til skoskrar hafnar. Síðari fregn hermir og að dráttarbátur hafi dregið togarann til hafnar. Nánari fregnir af þessum atburði eru ókomnar. Þess er getið í skeyti Pjeturs Benediktssonar, að 4 af skipsmönnum "Arinbjarnar" hafi verið eitthvað meiddir, en enginn þó hættulega.
Þess er ekki getið, hverjir hafi meiðst, en ríkisstjórnin hefir símað út og spurst fyrir um þetta og einnig, hver meiðslin sjeu. Þessi árás á Arinbjörn Hersir átti sjer stað kl. 6 á sunnudagsmorgun. Togarinn fór frá Fleetwood á laugardagskvöld, áleiðis hingað heim. Hefir því árásin átt sjer stað í sundinu milli Írlands og Skotlands. Þar sem svo segir í síðari fregn, að dráttarbátur hafi dregið Arinbjörn til hafnar, bendir það til þess, að sprengja hafi ekki hitt togarann, enda myndi togarinn þá hafa sokkið. Eru því líkurnar þær, að sprengja hafi komið niður nálægt togaranum, en við það gat skipið hafa kastast til og e. t. v. laskast, en það gat aftur verið orsök þess, að mennirnir hafi meiðst. Í skeyti Pjeturs Benedíktssonar segir ekki, að mennirnir sjeu særðir, heldur lítilsháttar meiddir. Bendir þetta til þess, að þeir hafi ekki meiðst af sprengjubrotum. Skipstjórinn á Arinbirni Hersi þessa ferð var Steindór Árnason, sem verið hefir stýrimaður á togaranum.

Morgunblaðið. 24 desember 1940.

           Grimsbytogarinn Jeria talinn af

Menn ætla að enski botnvörpungurinn Jeria frá Grimsby hafi farist með allri, áhöfn undir Látrabjargi í aftaka vestan veðri síðdegis í gær. Fréttaritari útvarpsins á Patreksfirði símaði í dag á þessa leið: Aftaka veður af vestri með hríðaréljum gerði vestanlands í gær, og lágu margir togarar á Patreksfirði. Um kl. 16 í gærdag fóru 3 þessara togara, Lord Plewder, Reef Flower og Stoke, allir enskir, til þess að aðstoða enska togarann Jeria frá Grimsby, sem rak þá að landi sunnan við Látrabjarg. Hafði hann misst reykháfinn. Vél skipsins var hætt að ganga og ljósin sloknuð, og rak skipið stjómlaust undan stormi og straum. Í gærkveldi fóru 10 menn frá Hvallátrum undir forustu Daníels Eggertssonar út á Bjarg og höfðu með sér eldsneyti, til þess að geta kynt bál, ef vera kynni að þeir sæi eitthvað til skipsins.
Átti bálið að vísa þeim þrem togurum, er voru að Ieita úti fyrir ströndinni, hvar Jeria væri, ef hans yrði vart. Mennirnir komu heim kl. 21 í gærkveldi og sögðu að verið hefði slíkt aftakaveður, að tæplega hafði verið stætt, og stórbrim undir Látrabjargi, en til togarans sáu þeir ekkert. KI. 18,20 í gærkveldi kallaði skipstjórinn á Jeria í 4 mínútur til allra skipa, skeyti það sem hér fer á eftir: "Höfum misst reykháfinn. Rekum að landi milli háfjalls og Látrabjargs. Móttakarinn er bilaður." Samband slitnaði snögglega og heyrðist ekkert til Jeria eftir það. Togarinn Lord Plewder fór mjög nærri Látrabjargi tvívegis í nótt. Skyggni var fremur gott, en ekkert sást til Jeria. Í morgun fóru 6 menn frá Látrum til þess að leita frá Bjargtöngum og inn með Bjargi, og er búist við að þeir komi aftur um kl.18 í kveld. Einnig er búist við að leitað verði frá Rauðasandi. Ensku togararnir héldu áfram 'leitinni í dag.
Síðar í dag símaði fréttaritari útvarpsins á Patreksfirði á þessa leið: Talið er alveg víst að togarinn Jeria hafi strandað og áhöfnin farist, Fregn kom um það frá Rauðasandi klukkan 14 í dag, gegnum simstöðina á Hvalskeri, að nokkrir menn þaðan hefðu farið af stað kl. 21 í gærkveldi og voru þeir á ferðinni alla nóttina að leita skipsins. Þegar þeir komu út eftir sandinum að bænum Brekku, sem er ysti bærinn á Rauðasandi, nú eyðibýli, fóru þeir að finna ýmiskonar dót rekið, svo sem fiskkassabrot, dót úr björgunarbátum, tvo hluta úr bjarghringunum með fullu nafni skipsins, og eftir því sem sunnar dró fundu þeir því meiri reka, og er álitið að skipið hafi strandað og eyðilagst samstundis út undir Lambahlíð, sem er mjög nálægt bænum Keflavík, sem einnig er eyðibýli. Er talið vonlaust öllum skipum, er stranda í vondu veðri á leiðinni frá Bjargtöngum að Rauðasandi. Mennirnir er leituðu fóru allir út á Keflavíkurbjarg svonefnt, en í morgun er þeir sendu mann til Hvalskers, að síma hingað fréttirnar, höfðu enn engin lík fundist.
Slysavarnafélagi íslands barst skeyti um það í gærkveldi, að 6 menn frá Hvallátrum hefði lagt aftur af stað, til þess að hyggja að skipinu. Gengu þeir nú eftir Látrabjargi og fundu engan reka utan Keflavíkurbjargs, en í Keflavík og þar í grend fundust 2 hveitipokar, ómerktir, og var annar furðu lítið blautur, tvennar nýjar buxur, peysa og sokkar, töluvert af litlum Hessianpokum, hlutar úr þilfari, mahognibútar, snerlar af stýrispallshurð, dálítið af þorski og karfa og nokkuð af braki.
Jeria var nýlegt skip, smíðað 1930, 144 smálestir netto, með um 700 ha. vél. Eigi er kunnugt um hve margir menn voru á skipinu, en sennilegt er, að þeir hafi verið 15 eða 16.

Vísir. 24 janúar 1935.

   Menja GK 2 sekkur í blíðskaparveðri  

Alþýðublaðið. 11 júní 1928.

Sunnudaginn 16. sept. s. l. kom B. v. Stálvík SI 1, fyrsti skuttogarinn, sem smíðaður er á Íslandi, til Siglufjarðar. Mikill mannfjöldi var á Hafnarbryggjunni til að fagna skipinu, en það er eign Þormóðs ramma h. f. á Siglufirði. Er skipið hafði lagst að bryggju flutti Ragnar Jóhannesson stjórnarformaður Þormóðs ramma h. f. stutta ræðu. Bauð hann skipshöfn og skip velkomið til heimahafnar og hvaðst vonast til að þessi glæsilegi farkostur ætti eftir að færa Siglfirðingum mikla björg í bú. Þá þakkaði Ragnar öllum þeim er stuðlað höfðu á einhvern hátt að smíði togarans, svo sem ríkisstjórn, þingmönnum kjördæmisins, peningastofnunum og mörgum öðrum.
Eininig töluðu við þetta tækifæri, þ. Ragnar Jónasson, settur bæjarstjóri og Þórður Vigfússon framkvæmdastjóri Þormóðs ramma h. f. Síðan var fólki boðið að ganga um borð og skoða skipið. Þá var og öllum Siglfirðingum boðið til kaffidrykkju að Hótel Höfn í tilefni af komu skipsins, Síðar um daginn var svo starfsfólki Þormóðs ramma h. f. og fleirum boðið í stutta siglingu með hinu nýja skipi. Stálvík SI 1, er hið glæsiegasta skip, um 450 brúttólesta skuttogari, smíðaður hjá skipasmíðistöðinni Stálvík h. f. í Garðahreppi, en forstjóri hennar er Jón Sveinsson. Að allra dómi virðist hér vera um mjög vandað skip að ræða og allur frágangur smekklegur. Öll siglinga og fiskileitartæki eru af fullkomnustu gerð og þeim vel fyrir komið. Verð skipsins frá skipasmíðastöðinni er um kr. 149 milljónir en heildarverð, sem næst 160 milljónum.
Fiskilest er búin fiskikössum að 2/3 og hægt að koma fyrir kössum í henni allri. Skipstjóri á b. v. Stálvík er Hjalti Björnsson og 1. vélstjóri Agnar Þór Haraldsson.
Félagið á í smíðum annan skuttogara á Spáni, er hlotið hefur nafnið Sigluvík SI 2, en sá togari er svipaður að stærð og Stálvík, og er væntanlegur hingað um mánaðarmótin febr-mars n. k. Einnig á Þormóður rammi h. f. 100 lesta stálskip m. s. Selvík SI 4, sem nú er á línuveiðum og hefur aflað mjög sæmilega að undanförnu. Eins og kunnugt er, er hér nú hafin bygging á stóru fiskiðjuveri fyrir Þormóð ramma h. f. Er þegar búið að steypa grunn og verið að ganga frá gólfplötu að fyrsta áfanga byggingarinnar, en það er 1000 m2 frystigeymsla, sem áætlað er að komist undir þak um n. k, áramót. Í vetur er svo meiningin að einangra klefann og ganga frá honum að öðru leyti. Frystihúsið verður byggt þannig að stækkunarmöguleikar séu auðveldir, þegar þörf krefur, en það sem byggt er nú og næsta ár, er 4.100 m2 frystihús með öllum nauðsynlegum búnaði á einni hæð og síðan á 2. hæð 650 m2 skrifstofuhúsnæði, með matsal fyrir starfsfólk frystihússins, eldhúsi og fl. Gert er ráð fyrir að hægt sé að vinna í þessu húsi um 60 tonn af hráefni á dag, án yfirvinnu, með 120- 140 starfsmönnum að jafnaði. En með fyrirhugaðri stækkun síðar verður starfsfólkið allt að 200 manns.

Einherji. 22 október 1973.

                  Þingeyrarflotinn

 "HAFFRÚIN" með heill og prýði höppum sækir að. Kristján ræður röskum lýði rostungs fram um hlað. Fagurt skip og guma góða geta menn þar séð, þó að herði hræsvelg óðan heppnin þeim er með"
Vísa þessi mun vera ort eftir Sighvat Grímsson Borgfirðing á tímabilinu 1890-95, sem lengi átti heima í Dýrafirði.
 "HAFFRÚIN" átti ekki heima á Þingeyri. Hún var keypt frá Danmörku. Lárus Snorrason á Ísafirði, Jón snikkari og "Hnífsdalfólkið" keypti hana. Hún var gerð út frá verzlun Lárusar Snorrasonar. Skipstjórinn var Dýrfirðingur, Kristján Andrésson frá Meðaldal. Verður hans að nokkru getið síðar. Með "HAFFRÚNA" kom danskur skipstjóri hingað til lands. Í Danmörku hafði skipið verið lystiskip. Það var skonnorta, afar fallegt og vandað skip og ágætur siglari, "fartaði vel", en "tók ekki hátt"  gekk ekki vel, ef stýrt var nærri vindi, varð að fá seglin full af vindinum, "hálsarnir máttu ekki kitla". Hálsarnir = framrönd seglsins, kitla = blakta). "RÓSAMUNDA" sigldi betur, "tók hærra." "HAFFRÚIN" var með "hálfdekki" fram fyrir aftursiglu = þilfarið lá hærra þar en annarsstaðar, um 20 þumlungum hærra en framar á skipinu. Á sumum skipum voru töppur til uppgöngu á "hálfdekkið", ef það var miklu hærra en hinn hluti þilfarsins. Danski skipstjórinn var svo "fínn með sig", að ekki mátti renna færi upp á "hálfdekkinu". Þangað mátti ekki koma fiskblóð né slor.En þetta bann var ekki haldið lengi. En nú skulum við víkja nokkru nánar að skipstjóranum á "HAFFRÚNNI", Kristjáni Andréssyni. Þar er aðalheimildarmaður minn Sigurður. Fr. Einarsson, en hann hafði mestan fróðleik sinn um hann frá Ólafi Guðbjarti Jónssymi í Haukadal, sem gerþekkti Kristján, eins og fram mun koma hér síðar.
Hann var skipstjóri á þessu skipi mörg ár og aflaði ágætlega. Hann var dugnaðarmaður með afbrigðum, sem gat "valið úr fólki", eins og þá var sagt um þá, sem menn sóttust eftir að komast í skipsrúm hjá. Hann var í hvívetna framfaramaður og stundaði sjómennskuna  bæði á þilskipum og bátum að haustinu. Hann hafði brennandi áhuga fyrir öllu því, sem að sjósókn og aflabrögðum laut. Kristján Andrésson varð fyrstur manna til að halda sjómannaskóla á heimili sínu á vetrum. Margir ungir og efnilegir menn nutu þar fræðsu hans og hvatningar svo vel, að þeir voru honum þakklátir alla ævi sína, dáðu hann og virtu.
Látum Sigurð Fr Einarsson segja frá: "Sá, sem bezt sagði már frá Kristrjáni, Skóla hans og heimili, var Ólafur Guðbjartur Jónsson í Haukadal, hinn mikli dugnaðar og sómamaður. Ég var háseti hjá Ólafi. Einu sinni spurði ég hann í einfeldni minni, hvort þeir, (sem hefðu Iært siglingafræðina bara hjá Kristjáni í Meðaldal, gætu siglt til annara Ianda. Þá segir Ólafur, "Það væri ekki Kristjáni að kenna, þó að við, strákarnir hans, gætum ekki siglt kringum heiminn". Í þessum látlausu orðum Ólafs Guðbjarts, fannst mér Iiggja svo mikil hlýja, viðurkenning og þakklæti, sem bezt er hægt að borga fyrir sig með". Ekki vita menn til þess, að Kristján hafi verið styrktur hið minnsta, hvorki til skólahalds né annars. Hann keypti fyrsta vélbátinn, sem til Dýrafjarðar kom. Þetta var lítill opinn bátur, með Alpha-vél. Á þessum báti sótti Kristján jafnvel alla leið norður í Djúpsál til sílld og þorskveða. Kristján Halldórsson frá Vöðlum, er heimildarmaður að eftirfiarandi upplýsingum um "HAFFRÚNA", hún var keypt af "Hnífsdalsfólki" o. fl., eins og getið hefur Verið um hér framar. Þegar Bjarni Halldórsson í Hnífsdal og Páll bróðir hans féllu frá, komst skipið í eigu Árna Sveinssonar kaupmanni á Ísafirði. Þegar hann fluttist tii Reykjavíkur, keypti Bergur Rósinkransson kaupmaður á Flateyri "HAFFRÚNA".
Árið 1910 var skipstjóri á henni Jón Bjarnason frá Patreksfirði. Bergur Rósinkransson átti skipið Már. Þaðan fór það til Geirseyrar í Patreksfirði. Stóð það þar uppi alllengi og var keypt og rifið af Gísla Jóhannessyni skipasmið á Bíldudal. Hann smíðaði bát úr sumu af efninu, og nefndi hann "HAFFRÚ". Þennan bát seldi hann til Súgandafjarðar. Þar keypti hann Helgi Sigurðsson Skipstjóri."HAFFRÚIN" var gullfallegt, sterkt skip og vandað. Það var venja á Þingeyri að setja skipin á land að haustinu, þegar veiðitíminn var úti. Áttu þeir Brekku menn, Steindór og Guðmundur Jensson, oft ferð til Þingeyrar, til þess að líta eftir skútunni og sjá um, að allt væri eins og það átti að vera. Sigurður Fr. Einarsson segir svo orðrétt: "Sé ég þá stundum Steindór sál. bókstflega klappa skipinu og heyrði hann segja: "Og blessuð skútan." Honum þótti svo vænt um skipið, eins og það væri lifandi vera, gædd tilfinningum, og ég held eða mér sýndist að hann áliti það heilaga skyldu sína að vera góður við hana.
Þetta litla atvik, að ég $á hann klappa skipinu, lýsti, (að því er mér fannst) Steindóri sáluga eða hans innri  manni. Seinna komst ég að því, að ég hafði rétt fyrir mér í þessu. Hann var hin ágætasta sál, vandaður eins og gull, hreint gull, - áreiðanlegur, tryggur og vinafastur, og heimilisfaðir sem bezt verður á kosið. Allt hið sama get ég sagt um Guðmund sál. Jensson, sem var stýrimaður hjá Steindóri. Kjarkur þessara manna var ódrepandi, atorkan röm og viljinn óbiandi og gæfan rík. Þeim hlekktist aldrei á og sóttu þó sjóinn stíft. Ég er ekki viss um, hvar þeir lærðu siglingafræði, en líklega hjá Kristjáni í Meðaldal."

Tíminn Sunnudagsblað. 18 maí 1969.
Jón Kr Ísfeld tók saman.

               Slippfélagið í Reykjavík

Um aldamótin síðustu voru stundaðar þorskveiðar við Faxafloa á sjötíu þilskipum, sem keypt höfðu verið notuð fyrir tiltölulega lágt verð, einkum frá Englandi og Skotlandi. Skipin gengu fljótt úr sér og var snemma brýn nauðsyn á því, að hægt væri að gera við þau hér á landi. Þetta sáu og skildu ýmsir framsýnir menn, er nærri útveginum stóðu, og varð það til þess, að þeir hófust handa á þann hátt, sem skýrt er frá hér á eftir. 28. des; 1901 kom til umræðu á fundi útgerðarmanna að eignast slipp til að geta dregið skip á land. Formaður Útgerðarmannafélagsins, Tryggvi Gunnarsson, bar upp tillögu um að félag skyldi nú stofnað til að koma upp dráttarbraut og var það samþykkt og var þá þegar lofað nokkrum fjárframlögum til stofnunar félagsins. 15. marz 1902 var haldinn undirbúningsfundur að stofnun slíks félags. Ákveðið var að fá menn frá Noregi til að annast uppsetningu á slipp. 21. október 1902 var haldinn stofnfundur Slippfélagsins. Ákveðið var að félagið skyldi vera hlutafélag með kr. 15 þús. í hlutáfé og skyldi félagið heita: "Slippfélagið í Reykjavík". Lög félagsins voru samþykkt og fyrsta stjórn kosin og hlutu kosningu: Tryggvi Gunnarsson, bankastjóri, Jes Zimsen, kaupmaður, Ásgeir Sigurðsson kaupmaður.

1274. Páll Pálsson ÍS 102.

Tryggvi Gunnarsson var formaður félagsstjórnarinnar frá byrjun til 1917, er hann dó. Jes Zimsen og Ásgeir Sigurðsson sátu í stjórninni til 1930. Árið 1902 var hafin bygging á dráttarbraut á Hlíðarhúsasandi eftir fyrirsögn hins norska manns, er stjórnin hafði ráðið. Maðurinn reyndist illa og allt varð dýrara en ráð var fyrir gert. Lenti félagið þegar í byrjun í fjárþröng. Fékk það þá 4000 kr. styrk úr "Varasjóði sparisjóðs Reykjavíkur" til að fullgera dráttarbraut. Árið 1903 var ráðinn annar norskur maður, O. Ellingsen, til Slippfélagsins og taldi hann Slippinn þurfa endurbóta við, enda mun hann hafa verið mjög ófullkominn. Sama ár sendi félagið bænaskrá til Alþingis um 10 þús. kr. styrk til að koma upp "Patent slipp". Var féð veitt. 1904 var hlutafé félagsins aukið í þeim tilgangi að kaupa nýjan slipp frá Englandi.


1345. Freri RE 73.

Sama ár var slippur keyptur í Englandi. Var slippurinn síðan byggður og skip tekin upp á hann það ár. Var hann stærsta þess háttar mannvirki hér á landi um 28 ára bil eða til 1932, er Slippfélagið byggði dráttarbraut fyrir togara. Þessi slippur gat tekið skip allt að 200 smálestir að þyngd. Um það bil sem slippurinn var byggður, munu hafa verið hér um 60-70 íslenzkir kútterar. Var því mjög mikil þörf fyrir þetta fyrirtæki, enda fékk það þegar nóg að starfa við viðhald og viðgerðir á skipum. Rekstur fyrirtækisins gekk vel allt til ársins 1920, því að auk upptöku skipa og viðgerða á þeim rak félagið mikla verzlun með timbur og ýmsan útbúnað til skipa o. fl. Þó að Slippfélagið væri stærsta iðnfyrirtæki landsins í sinni grein um árabil, byggði það á þessu tímabili ekki skip að nýju. Á árunum 1912-18 fækkaði kútterunum jafnt og þétt og í lok stríðsins voru þeir horfnir úr íslenzkri eign. Í stað þeirra komu togarar, en þeir voru of stórir fyrir dráttarbraut félagsins. Á fundi Slippfélagsins 1914 minntist Tryggvi Gunnarsson á þörfina fyrir að koma upp dráttarbraut, er tekið gæti á land togara. Nærri því árlega var um þetta mál rætt á fundum félagsins, en aldrei varð úr framkvæmdum.


1279. Brettingur KE 50.

Um eitt skeið var um það rætt, að erlent félag keypti eignir Slippfélagsins og reisti hér skipasmíðastöð. En úr því varð ekki. Afkoma félagsins versnaði því fljótt eftir stríðið og 1931 var félagið komið í f járþröng, svo að ekki leit út fyrir annað en gjaldþrot. Var þá hafizt handa af nokkrum framtakssömum mönnum, er um það leyti höfðu keypt hluti í félaginu, um að byggja dráttarbrautir, er gætu tekið upp stærstu togara og koma upp skipaviðgerðar og skipasmíðastöð, er fullnægði þörfum landsins. Árið 1932 fékk félagið lán hjá Hafnarsjóði Reykjavíkur og Skipaútgerð ríkisins í því skyni að byggja slipp fyrir togara. Þá var hlutaféð aukið mjög og gamla hlutaféð fært niður. Keyptir voru 2 dráttarvagnar með vindum fyrir 400 og 800 smálesta skip. Minni dráttarbrautin var svo byggð um haustið og fyrsti togarinn tekinn á Iand 15. des. 1932. 1933 byggði félagið aðra dráttarbraut fyrir 800 smálesta skip og fékk til þess lán hjá erlendu félagi. Var þá svo komið, að hægt var að taka hér á land allan togaraflotann, strandferðaskipin, varðskipin og minnstu millilandaskipin. Í beinu sambandi við byggingu þessarar dráttarbrautar var 1934 stálsmiðjan stofnuð, sem annaðist plötuviðgerðir skipa. Var þá svo komið, að hægt var að gera hér við og flokka öll skip allt að 800 smálestir að stærð.


2184. Vigri RE 71.

Þau 9 ár, sem liðin eru síðan þessar dráttarbrautir voru gerðar, hafa yfir 1200 skip af togara stærð og stærri verið tekin á land og framkvæmdar á þeim stærri og minni viðgerðir. Auk þess hefir verið gert við mörg minni skip. Það má fullyrða, að það hefir verið útgerð landsmanna ómetahlegur hagnaður, að dráttarbrautir þessar voru byggðar, ekki sízt nú síðan stríðið hófst og skipin fá ekki framkvæmdar neinar teljandi viðgerðir í Englandi. Líklegt er, að meiri hluti togaraflotans væri nú ósjófær, ef dráttarbrautir Slippfélagsins væru ekki til. Oft á ári hefir það komið fyrir, að skip fullfermd af ísfiski hafa bilað, brotið skrúfu eða orðið lek og verið tekin í slipp og gert við þau á nokkrum klukkustundum. Áður varð í þessum tilfellum að losa skipin og auk þess kostnaðar og tafar, er það tók, ónýttist fiskurinn oft að mestu eða varð verðlítill. Undanfarin 3-4 ár hefir Slippfélagið ásamt Stálsmiðjunni unnið að undirbúningi að því að koma upp skipabyggingastöð, er byggt getur togara og jafnvel stærri skip.


2182. Baldvin Njálsson GK 400.

Með samningum við Reykjavíkurbæ og Skipulagsnefnd hefir félögum þessum verið tryggt nægilegt athafnasvæði við höfnina. Á þessu svæði hafa félögin gert áætlun um skipabygginga og skipaviðgerðastöð, er ætla má að fullnægi íslenzkum þörfum næstu áratugi. Auk þeirra mannvirkja, er þegar eru gerð, er ætlunin að bæta við 2 dráttarbrautum, þurkví, er tekur allt að 4-5000 tonna skip, og tveim byggingabrautum fyrir togara. Ennfremur verkstæði, efnisgeymslur, skrifstofur o. fl. Tillögur þessar hafa verið sendar bæjarstjórn Reykjavíkur og ríkisstjórninni. Bæjarstjórn Reykjavíkur hefir þegar fallist á tillögurnar með því að breyta skipulaginu á þessu svæði, er þær ná til, í samræmi við þær. Ennfremur hafa félögin fyrir alllöngu leitað aðstoðar ríkisstjórnarinnar til að hefja framkvæmdir. En stríðið hefir aukið mjög erfiðleikana á að fá vélar og nauðsynlegt efni. Daníel Þorsteinsson skipasmíðameistari tók við framkvæmdastjórn af O. Ellingsen 1915 og hafði þann starfa á hendi þar til Sigurður Jónsson tók við. Stjórn Slippfélagsins skipa nú: Hjalti Jónsson, formaður, Kristján Siggeirsson kaupmaður, Þórarinn Kristjánsson hafnarstjóri og  Geir Zoega vegamálastjóri.

Vikan 12 nóvember 1942.

                   Nýr Svíþjóðarbátur

Haraldur Guðmundsson, skipstjóri, kom hingað til bæjarins með nýjan vélbát frá Svíþjóð þann 15. þessa mánaðar. Heiti bátsins er Ásúlfur ÍS 202 en eigandi hans er Skutull h.f. Ísafirði. Jón Björnsson skipstjóri í Reykjavík sigldi bátnum til landsins frá Svíþjóð. Haraldur Guðmundsson hefur dvalið í Svíþjóð undanfarna mánuði eða frá því í nóvember á síðastliðnu ári, til þess að fylgjast með smiði bátsins. Báturinn er 103 smálestir að stærð og útbúin nýtízku tækjum, svo sem dýptarmæli, sendi og móttökutækj um, ásamt miðunarstöð. Í bátnum er aðalvélin Atlas-Pólar diesel 260 ha. og tvær bolinder ljósavélar. Bátur þessi lítur príðilega út að öllum frágangi og eru vistarverur allar rúmgóðar og þægilegar í alla staði. Hann er byggður eftir teikningu Daníels Þorsteinssonar skipasmiðs í Reykjavík, en smíði hans framkvæmdi skipasmiðastöðin A/S Sverre í Gautaborg. Ganghraði bátsins reyndist á heimleiðinni vera 9 sjómílur til jafnaðar. Veður var gott mestalla leiðina og reyndist báturinn vel á sjó, að því er frekast varð séð. Vegna þess hvað áliðið er vors verður báturinn ekki gerður út á veiðar fyrr en á síldarvertíð í sumar.

Vesturland. 22 maí 1947.

              Vélskipið Grótta ÍS 580

Síðastliðið sumar fór fram gagngerð breyting og stækkun á m. s. Grótta, sem er eign h. f. Björgvins á ísafirði. Skipasmiðastöð Bárðar G. Tómassonar á Ísafirði framkvæmdi breytinguna, nema hvað bakki skipsins var smiðaður í skipasmíðastöð Marzelíusar Barnharðssonar á Ísafirði. Grótta var upphaflega byggð sem þrímöstruð skonnorta, og smíðuð var hún í Frakklandi 1920. Hingað til lands var hún keypt frá Færeyjum 1940 af Ásgeiri Péturssyni, en hann seldi hana h. f. Björgvin 1942. Með breytingunni var siglunum fækkað úr þremur í tvær, sett í það ný og stærri vél, byggður opinn bakki, stýrishús og vélarúm, ásamt nýjum vistarverum. Skipið stækkaði við breytinguna um 74 rúml., og er nú 310,23 rúml. brúttó. Í skipinu er 320 hestafla Blackstone R. A. Lister, Dieselvél. Með 450- 500 snúningum gengur skipið um 8 1/2 sjómílu á klst. Olíugeymar skipsins rúma 18.000 litra. Skipstjóri á Gróttu er Lárus Blöndal.

Ægir. 1 maí 1943.