06.12.2020 09:20
Hulltogarinn Japan H 580 strandar á Brunasandi í Vestur Skaftafellssýslu.
Það var aðfaranótt hins 4 nóvember árið 1908 að breski
togarinn Japan H 580 frá Hull strandaði á Fossfjöru á Brunasandi í Vestur
Skaftafellssýslu. Áhöfn togarans, 12 skipverjar, komust í land og héldu út á
sandauðnina í leit að mannabyggð. Mörg hafa skipin strandað við hafnlausa suðurströnd
Íslands og í mörgum tilfellum hefur enginn orðið til frásagnar um hrakninga
skipbrotsmanna sem komist hafa á land en orðið úti á söndunum, látist úr vosbúð
og kulda eða frosið í hel. Þeir voru heppnir skipverjarnir á Japan, því nokkrum
árum áður hafði Thomsen konsúll í Reykjavík látið setja niður stikur sem
leiðbeindu hröktum sjófarendum til byggða. Það voru einmitt þessar stikur sem
björguðu 10 skipverjum af togaranum og leiddu þá til byggða, að Orrustustöðum
og bænum Sléttabóli, báðir á Brunasandi. 2 skipverjar örmögnuðust og urðu úti á
sandinum.
Togarinn Japan H 580 var smíðaður hjá Cook Welton & Gemmell Ltd í Beverley
á Englandi árið 1904. 249 brl. 76 n.h.p. (450 ha. ?) 3 þennslu gufuvél. Smíðanúmer
57. 38,6 m. á lengd og 6,7 m. á breidd. Togarinn var í eigu Pickering &
Haldane´s Steam Trawling Co í Hull.
S.t. Japan H 580. Ljósmyndari óþekktur.
S.t. Japan H 580. Ljósmyndari óþekktur.
Flak togarans komið nánast á kaf í sandinn. Ljósmyndari óþekktur.
Strand á
Brunasandi
Skrifað er austan af Síðu 6. þ. m.: " Aðfaranótt 4. þ. m.
strandaði botnvörpungurinn ,,.Japan" frá Hull, skipstjóri Charles Cook, á
Fossfjöru. Það var þá slyddubylur og afskaplegt rok. Skipið strandaði kl. 3 um
nóttina, en kl. 8 um morguninn yfirgáfu mennirnir skipið og fóru að leita
byggða. Þá var sama veður, nema rigning. Þeir urðu að vaða langar leirur, sem
liggja ofan við fjöruna, og sukku sumstaðar í mitti, en þar fyrir ofan taka við
sandhólar með vatnsleirum á milli með sandbleytum. Þá urðu þeir ósáttir um
stefnuna, er þeir komu þangað, því ekkert sá fyrir sandbyl, og skyldu, fór
skipstjóri við sjötta mann austur, en stýrimaður við sjötta mann vestur. Eftir
að hafa gengið nokkuð lengi, rakst skipstjóri á eina af stikum þeim, er settar
eru niður að tilhlutun Thomsens konsúls í Reykjavík, og gátu þeir svo fylgt
þeim alla leið heim að Orustustöðum; þangað komu þeir nálægt kl. 2.30. um
daginn. hungraðir, votir og komnir að niðurfalli, og var þeim hjúkrað þar eftir
föngum, en þeir fluttir daginn eftir að Fossi, til hreppstjórans. Þar talaði ég
við skipstjóra og sagði hann, að þeir ættu stikunum lífið að þakka, því án
þeirra hefðu þeir ekki náð til byggða, og einn hásetinn, sem var sænskur, sagði
mér, að hann hefði ekki getað gengið lengur en sem svaraði 10 mínútum; hann
hefði verið farinn að detta hvað eftir annað af þreytu.
Ég sagði þeim af sæluhúsinu á Skeiðarársandi og að Thomsen konsúll hefði í
huga, að koma einnig upp sæluhúsi á þessum fjörum, og virðist það nú tímabært,
því þessi flokkur týndi einum manninum í sandhólunum. Hann drógst aftur úr
sökum þreytu og var hans leytað af 10 mönnum allan næsta dag og fannst hann eigi,
en aftur fannst stýrimaðurinn, foringi hins flokksins, dauður; voru vitin full
af sandi og lá hann upp í loft, en hina mennina úr flokki hans fann bóndinn á
Sljettabóli (sem er sunnar og vestar á Brunasandi en Orustustaðir) og menn hans
til og frá á stangli; voru þeir að leita að þeim fram í myrkur og höfðu þá
fundið alla, eins og áður segir, daginn eftir. Í dag eru 5 menn að leita þess,
sem vantar. Aðfaranótt 5. þ. m. var gott veðar og ekkert frost, og þó dó þessi
maður, sem fundinn er, af hungri, þreytu og kulda, mittisvotur eða meira. Það
er seigpínandi dauðdagi. Síra Magnús á Prestsbakka var ný búinn að láta rétta
við stikur Thomsens konsúls frá Orustustöðum og suður að Hvalsýki og var ein
þeirra brotin, en á henni var mynd af bæ og áttavísunarmerki, og lét síra
Magnús negla hana saman og reisa upp. En það var hún, sem glæddi mest von
þeirra um að þeir væru á réttri leið til bæja, og hvatti þá til að gjöra sitt
ítrasta til að ná þangað".
Reykjavík. 53 tbl. 24 nóvember 1908.