12.12.2021 12:15
S.k. Hans SH 40. NVQG / LBKH.
Skonnortan Hans var smíðuð hjá Skibsbygmester Jörgen Ring
Andersens Træskibsværft í Svendborg í Danmörku árið 1885 fyrir Carl Peter
Christensen skipstjóra í Svendborg. Eik. 39,41 brl, 30 nettó. Smíðanúmer 41.
21,44 x 5,09 x 2,23 m. Dýpt miðskips 7,3 ft. (dönsk). Seld 1889, Frederick
Krull Hansen í Marstal í Danmörku. Seld 1899, R.P. Hansen í (Mullerup), Korsör
í Danmörku. Seld um aldamótin 1900 (1902-03 ?) Leonhard Tang & Sön í
Kaupmannahöfn og á Ísafirði. Hans var að mestu
notaður til flutninga fyrir verslun hans hér við land. Leonhard Tang
reisti verslunarhús í Stykkishólmi árið 1890 og mun skipið trúlega hafa verið
mest notað við verslunina í Stykkishólmi, enda fékk Hans skráningarnúmerið SH
40 snemma á öldinni. Árið 1905 var sett 8 ha. hjálparvél í Hans og eftir það
var hann oftast nefndur "mótor" Hans. Árið 1918 varð Árni Riis, (fæddur á
Ísafirði), sameignarmaður Tangs að versluninni og hét hún eftir það Tang &
Riis en varð gjaldþrota í kreppunni upp úr 1930. Ný vél (1920) 22 ha. Alpha
vél. Sigurður Ágústsson þingmaður og síðar útgerðarmaður í Stykkishólmi kaupir
verslun Tang & Riis hinn 18 febrúar 1933 og eignast þar með skonnortuna
Hans. Mun þetta vera stofndagur útgerðar og fiskvinnslu Sigurðar Ágústssonar hf
í Stykkishólmi. Skonnortan Hans var talin ónýt og rifin árið 1935.
Skonnortan Hans við legufæri í höfninni í Stykkishólmi snemma á síðustu öld. Stykkið sem Stykkishólmur er kenndur við er hægramegin á myndinni og Súgandisey í baksýn. Erlent kaupskip austan við eyna. Lituð ljósmynd á gömlu póstkorti.
Skonnortan Hans í höfninni í Stykkishólmi. Stykkið nær og Súgandisey í baksýn. Gamalt póstkort.
Verslunarveldi
Leonhard Tang og gosdrykkjaframleiðsla
Merkilegur fundur varð á Ísafirði í byrjun síðustu viku er
gamlar flöskur og lóðir fundust í gömlu húsi. Lóðirnar eru talin vera frá því
um miðja síðustu öld en flöskurnar teljast enn eldri og merkilegri. Önnur
þeirra er merkt sem hindberja límonaði frá Tangsverslun á Ísafirði en hin er
gömul bjórflaska frá Carlsberg og er hakakrossinn á miðjum miða. "Leonhard Tang
var með verslun á Ísafirði á seinni hluta 19. aldar og henni tilheyrði
gosdrykkjaverksmiðja. Svo fundum við einnig bjórflösku sem er athyglisverð
fyrir það að á miðjum miðanum er stór hakakross. Við héldum fyrst að hún væri
frá seinni heimstyrjöldinni en við ræddum við sögufróðari menn sem telja að hún
sé enn eldri, en hakakrossinn var notaður mikið af Dönum áður fyrr, enda merkilegt
tákn hjá Ásatrúarmönnum", segir Úlfar Ágústsson einn fundarmannanna. Auk þess
fundust nokkrir lóðarstokkar bæði fyrir minni og stærri báta. Einn stokkurinn
er merktur Andvara sem var skip smíðað af Marzellíusi Bernharðssyni fyrir
Suðureyri.
Húsið sem munirnir fundust í er að Aðalstræti 37 og var nýlega keypt af
Hamraborg. Það var byggt um 1835 og stækkað árið 1880. Bæjarins besta hafði
samband við Jón Pál Halldórsson fyrrum formann Sögufélags Ísfirðinga vegna
flöskufundarins. Jón Páll segir það engum vafa undirorpið að flöskufundurinn sé
stórmerkilegur. Við ræddum síðan aðeins verslunarveldið sem Leonhard Tang rak
hér í Hæstakaupstað. "Þetta var gríðarlega stórt verslunarfyrirbæri með mikil
umsvif en þar var til að mynda fiskverkun, verslun, vélsmiðja og fjölþætt
starfsemi", segir Jón Páll. Við vildum að sjálfsögðu fara aðeins betur ofan í
saumana á því hverslags framleiðsla hafi átt sér þar stað þar sem að
flöskufundurinn vekur marga til umhugsunar um það og einnig vita aðeins meira
um starfsemina. "Það er talið líklegast að verksmiðjan hafi tekið til starfa
1901 eftir að vatnsveita var lögð niður á eyrina og Ísfirðingar áttu kost á
heilnæmu og góðu vatni. "Þess má til gamans geta að límonaðið sem hér var
framleitt var talið það besta sem finna mátti hér við land og voru gæðin rakin
til vatnsins úr þessari fyrstu vatnsveitu landsins sem þótti með eindæmum gott.
Flaskan sem fannst innhélt forðum Hindberjalímonaði og hlýtur það að teljast
til drykkja sem voru af hinni vanalegu framleiðslu því Jón Páll gat frætt okkur
um það að hann vissi til þess að á tímabili var Leonhard Tang að bæta við
framleiðslu sína og bættust þá við eftirfarandi tegundir: Kampavínslímonaði,
Keisaralímonaði og Búalímonaði.
Ekki var bara framleitt límonaði í ýmsum útfærslum í Hæstakaupstað en þar var
einnig framleiddur brjóstsykur og hétu tegundirnar Bismark og Kongen af
Danmark. Á sama tíma og Tang rak veldi sitt hér á Ísafirði var hann með rekstur
í Stykkishólmi í samstarfi með J.M Riis, keyptu þeir þangað bæði gos og bolsíur
frá Ísafirði í beinum siglingum. Meðal þeirra sem störfuðu þarna við
framleiðslu á gosi og sælgæti var fyrstu tvo áratugi síðustu aldar var Guðjóna
Ágústa Magnúsdóttir fósturmóðir Ingvars Jónssonar sem var faðir Sigurðar Th.
Ingvarsson og Stellu Ingvarsdóttur sem eru Ísfirðingum vel kunn. Það er ljóst
að flaskan sem áður innihélt Hindberjalímonaði og var framleidd í Hæstakaupstað
á Ísafirði er mikill fengur fyrir bæjarbúa að hafa hér áþreifanlega hluti úr
sögu staðarins sem auðveldar það til muna að halda henni lifandi.
Bæjarins besta. 28 september 2006.