Ný skip

Frá útlöndum eru nýkomin 4 mótorskip, eign hérlendra manna, eru þau öll nýsmíðuð í Danmörku, og heita þau:
»Faxi«, eign kaupmanns Sigurjóns Péturssonar o. fl.
»Skaftfellingur«, eign Skaftfellinga, vöruflutningaskip.
»Bifröst«, eign kaupmanns Jóns Björnssonar í Borgarnesi og
»Björgvin«, eign Einars Sveinbjarnarsonar í Sandgerði o. fl.
»Faxi hefir fengið útbúnað til botnvörpuveiða og hefir stundað þá veiðiaðferð síðan síðustu daga í maí og hepnast vel.

Ægir. 1 júní 1918.

        Faxi RE 219 á togveiðum

Faxi, mótorskip þeirra Sigurjóns Péturssonar o. fl., fer nú til fiskiveiða. Hefir nú verið settur á skipið útbúnaður til þess það geti veitt með botnvörpum, að minsta kosti ef dýpi er ekki mjög mikið, og í bærilegu veðri. Annað mótorskip, Sigurður I., sem nú fer póstferðirnar héðan til Borgarnes, hefir slíkan botnvörpuútbúnað, og hefir reynst sæmilega. Skipstjóri á Faxa verður Gísli Magnús Oddsson frá Ísafirði.

Frón. 20 tbl. 1 júní 1918.

           Vjelbáturinn Faxi VE

Tvo vjelbáta rak upp af höfninni í Vestmannaeyjum í ofviðrinu fyrir helgina, sem áður er sagt. Hefir tekist að ná öðrum þeirra út, þeim minni. En stærri bátnum, Faxa, eign Gísla Magnússonar, hefir ekki tekist að ná út. Bátur þessi var festur utan á skipið Örn, er lá við bryggju, en er Örn losnaði og rak í bátaþvöguna á höfninni, losnaði Faxi frá Erni, og rak síðan upp í hafnargarðinn. Um stórstraumsflóð var reynt að ná Faxa út. Var enskur togari fenginn til þess að reyna að draga hann á flot, en það mistókst. Báturinn er talsvert brotinn. Talið er tilgangslaust að reyna að ná honum út, úr því ekki tókst í síðasta stórstreymi, fyrri en þá um næsta stórstraum, ef báturinn verður þá ekki laskaður, meira en hann er nú, en hætt er við að svo verði ef óveður halda áfram.

Morgunblaðið. 18 janúar 1933.

                Dalaröst NK 25

Í gærkvöldi kom hingað nýr fiskibátur, smíðaður í Nyköbing Mors í Danmörku eftir teikningu Egils Þorfinnssonar í Keflavík. Báturinn er 69 smálestir með 360 hestafla Blackstone Lister vél og búinn öllum nýjustu siglingatækjum m. a. Decca ratsjá. Báturinn er mjög vandaður að öllum frágangj. Hann var aðeins 3 sólarhringa og 20 klukkustundir frá Nyköbing Mors, en það er bær lítið eitt stærri en Akureyri, sem stendur við Limafjörðinn á Jótlandi. Kom báturinn við í Færeyjum á heimleið. Skipstjóri á bátnum er Þorleifur Þorleifsson og sigldi hann honum til landsins. Fyrsti vélstjóri er Rögnvaldur Sigurðsson, en stýrimaður verður Þórður Víglundsson.
Báturinn heitir Dalaröst NK 25. Eigandi er hlutafélagið Glettingur en aðal hluthafar í því eru Eyþór Þórðarson kennari, Þorleifur Þorleifsson skipstjóri og Björgvin Jónsson kaupfélagsstjóri á Seyðisfirði, sem jafnframt er framkvæmdastjóri félagsins. Báturinn fór strax í morgun til Seyðisfjarðar, en fer fljótlega til Keflavíkur, en þangað er hann leigður í vetur.

Austurland. 13 mars 1959.

                         Knörrinn ÞH

Knörrinn var fyrsti báturinn á Íslandi til að fara í áætlunarferðir í hvalaskoðun. Hann var byggður á Akureyri árið 1963 og hefur allt tíð síðan reynst hið mesta happafley. Knörrinn hefur marga hildi háð og stóð meðal annars af sér hið fræga "apríl veður" 1963 þegar hann var mánaðargamall á veiðum norður af landinu. Í þessu sama veðri fórust bátar og skip og með þeim 16 sjómenn. 1968 var honum siglt á ísjaka á fullri ferð en það, sem og annað, stóð hann af sér og er það spurning hvort að það sé gullpeningi sem settur var undir formastrið við smíði bátsins að þakka eður ei.
Knörrinn kom til Húsavíkur árið 1994 og var endurnýjaður um veturinn. Síðan 1995 hefur Knörrinn siglt óslitið í hvalaskoðun um Skjálfandaflóa.

Af heimasíðu Norðursiglingar á Húsavík.

  Skipasmíðar á Norðfirði 1906 - 1940

Upphaf vélbátasmíða á Norðfirði má rekja aftur til ársins 1906, en það var árið eftir að slíkir bátar komu í eigu Norðfirðinga. Hrólfur Sturlaugsson eða Göngu-Hrólfur eins og hann var venjulega nefndur var einn 4 báta sem Norðfirðingar eignuðust 1905. Líklega hafa menn verið bjartsýnir á útgerð vélbátanna strax í upphafi. Svo mikið er víst að einn eigenda Göngu-Hrólfs, Magnús Hávarðarson á Tröllanesi, hrinti fram skektu og réri ásamt félögum sínum til Viðfjarðar. Erindið var að biðja Svein Bjarnason bónda þar að smíða fyrir sig bát, svipaðan Göngu-Hrólfi. Sveinn bóndi var annálaður smiður og hagleiksmaður og leist strax vel á hugmyndina. Og á vordögum var báturinn, Hrólfur Sturlaugsson SU 352, 6.4 tn. að stærð, tilbúin til veiða. Sá bátur gekk vel, en 1930 ónýttist í honum vélin og hann úreltist upp úr því. Síðan smíðaði Sveinn bóndi í Viðfirði annan bát svipaðan. En eftir það liggja bátasmíðar niðri til ársins 1922 þá smíðaði Sigurður Þorleifsson bát fyrir Steina á Ekru (Þorstein Einarsson). Báturinn var 3 tn. að stærð og nefndist Leifur.
Sigurður Þorleifsson varð síðan helsti skipasmiður Norðfirðinga um langt árabil. Finnur S. Jónsson á Sandbrekku smíðaði lengi báta en oftast smáa. Árið 1930 beitti Sigfús Sveinsson sér fyrir að hingað kæmi færeyskur maður, Pétur Wigelund sem var þekktur skipasmiður. Hann byggði á næstu árum margan góðan bátinn og var ásamt Sigurði Þorleifssyni helsti skipasmiður Norðfirðinga um árabil. Þessir bátar voru, þrátt fyrir að verkfærabúnaður væri einfaldur og fábrotinn, vel gerðir og sterkbyggðir og dugðu þeirra tíðar mönnum vel til sjósóknar. Á þessum árum voru t.d. eftirtaldir bátar smíðaðir:
Fylkir NK 46 - (1930) 20 tn. Yfirsmiður Pétur Wigelund.
Gyllir NK 49 - (1931) 25 tn. Yfirsmiður Pétur Wigelund.
Auðbjörg NK 66 - (1935) 15.2 tn. Yfirsmiður Sigurður Þorleifsson.
Íslendingur NK 58 - (1936) 27.9 tn. Yfirsmiður Sigurður Þorleifsson.

Neskaupstaður.
Úr grein Magna Kristjánssonar.

  Björgunarskútan Sæbjörg

Sunnudaginn 20. febrúar safnaðist mikill fjöldi manns saman á hafnargarðinum, til þess að taka á móti björgunarskútunni "Sæbjörgu". Skipin, sem lágu í höfninni, voru skreytt hátíðafánum og þegar "Sæbjörg" sigldi inn höfnina, var blásið í eimpípur allra skipanna, til þess að bjóða björgunarskútuna velkomna. Áður en "Sæbjörg" kom í innri höfnina, fóru stjórn Slysavarnafélagsins, kvennadeildarinnar, hafnarstjóri og ýmsir aðrir gestir um borð í hana. Um kl. 2 lagðist björgunarskútan við Grófarbryggjuna, og voru þá mættir þar ræðismenn erlendra ríkja, vígslubiskup, fulltrúar frá ríkis- og bæjarstjórn og ennfremur konur úr Kvennadeild Slysavarnafélagsins. Forseti Slysavarnafélags Íslands, Þorsteinn Þorsteinsson skipstjóri, hélt stutta ræðu, eftir að skipið var lagst við festar. Sagði hann sögu björgunarskútumálsins í stórum dráttum. Skýrði hann frá tilorðningu björgunarskútusjóðsins og hversu hann hefði aukizt fyrir velvilja og fórnfýsi fjölda manna. Minntist forsetinn sérstaklega á þann mikla skerf, sem konurnar hafa lagt til björgunarskútumálsins. Því næst talaði formaður Kvennadeildar Slysavarnafélagsins í Reykjavík, frú Guðrún Jónasson, og tilkynnti hún í lok ræðu sinnar, að kvennadeildin hefði ákveðið að gefa 25 þús. kr. til starfrækslu björgunarskútunnar og væri það fé handbært nú þegar. Fyrir hönd ríkisstjórnarinnar hélt ræðu Vigfús Einarsson, fulltrúi, en að því loknu sté vígslubiskup sr. Bjarni Jónsson um borð í "Sæbjörgu". Hélt hann vígsluræðu, og var athöfn sú öll hin hátíðlegasta. Síðar um daginn bauð stjórn Slysavarnafélagsins 150 manns til tedrykkju að Hótel Borg.
Björgunarskútan "Sæbjörg" er smíðuð í Frederikssund og er rúmlega 60 smálestir að stærð. Teikningar og skipslýsingu gerði íslenzkur maður, Þorsteinn Daníelsson, skipasmiður. Skipið er smíðað úr eik og beyki og er talið mjög sterkbyggt. Í skipinu er 180 ha. Bolinder vél; seglútbúnaður er ágætur og er gert ráð fyrir, að þau verði mikið notuð. Auk aðalvélarinnar er 20 ha. Diesel vél, sem framleiðir rafmagn, og önnur minni vél til vara, og er hún 2 ha. Skipið er útbúið margskonar tækjum af nýjustu og beztu gerð, svo sem: mælingaráhöldum, útvarpi, talstöð, miðunarstöð o. fl. Öll þess tæki eru í klefa aftan við stýrishúsið. Undir skipinu er 5 smálesta stálkjölur, sem kjölfesta. Fjögur vatnsþétt skilrúm eru í skipinu, og á það ekki að geta sokkið, þó að eitt eða tvö rúm fyllist. Skipið verður útbúið með línubyssu og öllum nútíma björgunartækjum. Skipið kostaði alls 130 þús. kr., en auk véla 74 þús. kr. og var það lægsta tilboð, sem barst í bygginguna. Verkið var boðið út í Noregi, Svíþjóð, Danmörku, Þýzkalandi, og auk þess komu 5 tilboð héðan. Vélar skipsins eru allar borgaðar og ennfremur 40 % af verði skipsins sjálfs, en 60 % eiga að borgast á 4 árum. "Sæbjörg" á eingöngu að stunda björgun í Faxaflóa, en leyfilegl er að lána hana til mælinga eða rannsókna, ef þörf krefur. Á skipinu er sjö manna áhöfn og er Kristján Kristjánsson skipstjóri, sá er var skipstjóri á "Gottu" í Grænlandsleiðangrinum. "Ægir" óskar sjómannastéttinni og Slysavarnafélaginu til hamingju með björgunarskútuna, og í nafni sjómannanna vill blaðið færa kvenþjóðinni hugheilar þakkir fyrir þær stórgjafir, er hún hefir fært Slysavarnafélaginu til reksturs björgunarskútunnar. Frá kvennadeildinni í Reykjavik hafa borizt 25 þús. kr., kvennadeildinni í Hafnarfirði 10 þús. kr., kvennadeildinni í Keflavík 5 þús. kr., og kvennadeildinni í Garði 1 þús. kr. eða alls 41 þús. kr.

Ægir. 2 tbl. febrúar 1938.

Í morgun var vélbáturinn Farsæll KE 27 á sjó og sem aðrir línubátar frá Keflavík. var hann langt komin að leggja línu sína, þegar leki kom að bátnum. Fyrst í stað höfðu dælur við, en lekinn ágerðist mjög svo að í óefni var komið og náði Farsæll þá sambandi við vélbátinn Vilborgu, sem var þar skammt frá og kom hún upp að Farsæl og var þá lekinn orðinn óviðráðanlegur svo báturinn var yfirgefinn og sökk hann skömmu síðar. Mennirnir komust heilu og höldnu yfir í Vilborgu sem hvarf að því að draga línu sína, en hún hafði lokið lagningu nokkru áður en slysið bar að. Því næst dró Vilborg línu þeirra á Farsæl, en þeir höfðu lagt um ¾  línu sinnar eða 30 bjóð áður en báturinn sökk. Af þessum sökum kemur Vilborg ekki til hafnar fyrr en undir miðnætti. Veður var gott, sléttur sjór og logn og kom því ekki til neinna vandræða.
Vélskipið Farsæll er byggt úr eik í Hobro í Danmörku 1930, en hefir verið endurbætt síðan. Það hét áður Fiskaklettur. Það er 52 brúttólestir að stærð, eign Páls H. Pálssonar í Keflavík, sem jafnframt er skipstjóri.

Morgunblaðið. 20 febrúar 1964.

        Sigldi á fullri ferð á miðin

Um kl. 23:30 í kvöld kom vélskipið Vilborg með skipbrotsmennina af Farsæl, sem sökk í morgun á línumiðum Suðurnesjabáta NV af Garðskaga, fjögurra tíma siglingu. Fréttaritari blaðsins hitti skipstjórann af Farsæl, Pál H. Pálsson, og sagðist hann ekki geta gefið neinar frekari upplýsingar að svo komnu máli, nema að leki kom að bátnum, sem ágerðist mjög svo að ekki varð við neitt ráðið og voru þá nærstaddir þar vélbátarnir Vilborg og Sigurbjörg, báðir frá Keflavik, og komu þeir upp að bátnum og var það örðuleikalaust, því veður var mjög gott. Við urðum að horfa á bátinn síga í hafið svo við fengum við ekkert ráðið, sagði Páll skipstjóri. Og erum nú hingað komnir á Vilborgu, þótt sárt sé að skilja við bátinn sinn svona. Frekari rannsókn mun svo fara fram á aðdraganda þessa óhapps svo sem venja er, en meira hef ég ekki um þetta að segja, sagði skipstjórinn. Farsæll var áður Fiskaklettur, gerður út frá Hafnarfirði, en síðan endurbyggður og búinn nýrri vél, sem gengur 9-10 mílur og sigldi ég honum á miðin á fullri ferð, svo sem venja er, en á þessu stigi get ég ekki sagt um hvers vegna þessi bráði leki kom að bátnum, sagði Páll skipstjóri að lokum. Sem fyrr segir var blíðuveður á miðum bátanna. Er björgun fór fram gengu menn úr Farsæli yfir í Vilborgu þurrum fótum, brugðu sér jafnvel um borð í Farsæl aftur eftir að þeir höfðu yfirgefið hann til að sækja það sem þeir áttu þar eftir.

Morgunblaðið. 20 febrúar 1964.

                  Helgi VE 333

 Stærsta skip, sem smíðað hefir verið hér á landi

Stærsta skip, sem smíðað hefir verið hér á landi, hljóp af stokkunum í Vestmannaeyjum í gær. Að vísu "hljóp" það ekki á sjóinn, því unnið hefir verið að því í fjóra sólarhringa að koma skipinu á flot, en svo langan tíma tók þetta sakir ótrúlegrar meinbægni Gunnars Ólafssonar kaupmanns, félaga Jóhanns Jósefssonar alþingismanns Vestmannaeyja. En skip þetta hefir verið smíðað í kjördæmi Jóhanns og er 130 smálestir að stærð. Meinbægni Gunnars var í því fólgin að hann neitaði um tæki sem Slippur þeirra Eyjaskeggja réði yfir, og orkað hefði því að skipið hefði komizt á sjó þegar á þriðjudagskvöld, en straumur fór minnkandi og þykir það þrekvirki mikið að hafast skyldi að koma þetta stóru skipi á flot með þeim útbúnaði, sem tiltækur var. Hafðist það loks í gærkvöldi, en áður hafði meðal annars verið grafið undan skipinu þar sem það lá þá í sjávarmáli, en dráttartaugum og dráttarblokkum hafði verið hagrætt sem bezt mátti, en síðan hafðir tveir vélbátar til aðstoðar við útdráttinn. Hefði tilraunin misheppnast aftur í gærkvöldi, mundi skipið hafa orðið að bíða næsta stórstraums til þess að komast á flot og á síldveiðar. Þegar skipið komst á flot, laust mannfjöldinn, sem viðstaddur var, upp fagnaðarópi og klappaði lof í lófa, og kannske enn meiri hluttekningu en félaga þingmannsins mun hafa látið vel í eyra.
Er það Helgi Benediktsson útgerðarmaður í Vestmannaeyjum, sem látið hefir smíða skipið, en hann hefir áður látið smíða þrjá stóra vélbáta í Eyjum á undanförnum árum. Yfirsmiðurinn var Gunnar Karel Jónsson, rómaður skipasmiður. Kvað skipið á allan hátt hið vandaðasta.

Tíminn. 24 júní 1939.

      Vjelbáturinn "Helgi" fórst við                     Vestmannaeyjar í gær

Rak upp á Faxasker -Tveir menn komust á skerið

Vjelbáturinn "HELGI" fórst í gær við Faxasxer í Vestmannaeyjum. Bátinn rak upp í skerið, brotnaði þar og sökk á nær svipstundu. Á honum var sjö manna áhöfn og vitað er með nokkurri vissu, að tveir af henni komust með einhverju móti upp á skerið. En þegar þetta er ritað, var enn ekkert vitað um afdrif þessara manna og fjelaga þeirra, enda þótt tveir Vestmannaeyjabátar hjeldu sig eftir mætti við slysstaðinn og beindu að honum kastljósum sínuum. Reynt var að ná mönnunum tveimur af skerinu, þegar er frjettist um slysið, en allar aðstæður voru geisierfiðar og raunar nær vonlausar, enda mikill sjór, veðurhæð um tólf vindstig og Faxasker sjálft lágt og stórgrýtt og baðað í brimlöðri. En á tólfta tímanum í gærkvöldi var skollin á slydduhríð og veðurofsinn síst minni en um daginn. Þá spáði Veðurstofan áframhaldandi fárviðri Sunnanlands, en suðaustlægri átt í dag, með heldur hægara veðri.
Það var fólk á Oddsstöðum í Vestmannaeyjum og nálægum bæjum, austarlega í kaupstaðnum, sem sá er "Helgi" rak upp í Faxasker. Báturinn var þá að koma frá Reykjavík, hafði lagt af Stað þaðan klukkan hálf sjö í fyrrakvöld og hreppt hvassviðri á leiðinni. Hann mun hafa átt eftir um tíu mínútna siglingu inn á Vestmannaeyjahöfn, þegar sjónarvottar sáu til hans austur í flóa, þar sem líklegt var að hann mundi fara að beygja og taka stefnu inn á höfnina.
Skyndilega stöðvast báturinn, en byrjar svo að hrekja og hrekur hratt í áttina að Faxaskeri. Skiptir nú engum togum, að hann stefnir á skerið, en sjónarvottar fullyrða, að svo hafi verið að sjá, sem vjel hans hafi tvívegis komist í gang, en þó aðeins örskamma stund í hvort skipti. Í síðara skiptið tekst bátsverjum á "Helga" að koma vjelinni af stað þegar hann er að heita má alveg kominn að Faxaskeri, en hún stöðvast aftur og rjett í því tekur sjór bátinn og fleygir honum að skerinu. Þá virðist "Helgi" brotna í tvennt, en sekkur síðan svo til samstundis. Þegar er þess varð vart, að eitthvað mundi vera að hjá "Helga", gerði fólk á Oddstöðum Ársæli Sveinssyni, formanni Björgunarfjelags Vestmannaeyja aðvart. Var brugið við skjótt, en um líkt leyti vildi svo til, að vjelbáturinn "Sjöfn", sem er um 59 tonn, var að leggja af stað með lóðs út í "Herðubreið". Hafði áhöfnin á "Sjöfn" enga hugmynd um slysið og einskis varð hún vör við Faxasker, enda átti þess ekki von. Hinsvegar heyrðist það í þessu í talstöð bátsins, að "Herðubreið" tilkynnti, að "Helgi" mundi strandður við skerið. Fóru Sjafnarmenn þá þegar aftur að skeririnu og töldu sig sjá þar einn mann á lífi, en það var staðfest frá "Herðubreið". "Sjöfn" sneri nú þegar í land eftir linubyssu og öðrum björgunartækjum. Hjelt hún síðan enn út að Faxaskeri, en vjelbáturinn "Gotta" kom nokkru síðar.
Nú sáust tveir menn í skerinu. Var reynt að skjóta til þeirra línu, en veðurofsinn svo mikill, að björgunarmennirnir fengu línuna aftur í fangið á sjer. Þó virtist þeim ein taug ná út í skerið, en ekki urðu þeir þess varir, að mennirnir þar treystu sjer til að ná í hana. Eftir það var þó enn reynt og ljóskastarar notaðir er dimma tók, en særokið var svo mikið, að litið sást. "Sjöfn" kom að bryggju nokkru fyrir klukkan sjö að kvöldi og þá var ekki annað vitað, en mennirnir tveir væru ennþá í Faxaskeri. En um níuleytið mældist 13 stiga vindhraði á Stórhöfða í Vestmannaeyjum og litlar horfur voru á því, að í nótt yrði hægt að aðhafast nokkuð til hjálpar sjómönnunum. En ráðgert var að hafa tvo vjelbáta á verði við Faxasker í nótt, og á Eiðinu var mannaður björgunarbátur, ef ske kynni að veðrið lægði svo, að hægt yrði að fara norður og austur fyrir Heimaklett og komast á þann hátt að slvsstaðnum.
Eins og áður er getið var sjö manna áhöfn á Helga. Hjer í Reykjavík gengu sögur um það í gærkveldi, að fjöldi farþega mundi hafa verið með bátnum, en það mun vera rangt samkvæmt upplýsingum fengnum hjer í Reykjavík var með honum annaðhvort einn eða enginn farþegi. "Helgi", sem var í eigu Helga Benediktssonar, útgerðarmanns í Vestmannaeyjum, og var 115 tonn og byggður 1939, fór frá Reykjavík áleiðis til Vestmannaeyja skömmu á undan , Herðubreið", og eitthvað mun vera af far- þegum með henni. Seint í gærkvöldi lá "Herðubreið" undir Eiðinu með vjelbátinn "Nönnu" sem ætlað hafði inn á eftir "Helga". en þá bilaði stýrið.
Faxasker, sem þetta hörmulega slys varð við, er lágt, stendur varla meir en tvo til þrjá metra úr sjó undir venjulegum kringumstæðum. Það er norður af Mið og Ystakletti, snarbröttum og háum klettarana austur úr Heimakletti. Milli Faxaskers og klettanna er venjuleg siglingaleið inn á Vestmannaeyjahöfn, þegar komið er úr vesturátt. Sundið er tiltölulega mjótt en mjög djúpt, en þegar veður er vont, er venjulega siglt langt austan við skerið, jafnvel austur undir Bjarnarey, og þá leið fór "Helgi" að þessu sinni. Faxasker má sjá austarlega af Heimaey.

Morgunblaðið. 8 janúar 1950.


Faxasker.                                                                                                          (C) Karl Marteinsson.

 Tíu menn fórust í sjóslysinu við Eyjar

Tíu menn ljetu lífið, er vjelbáturinn Helgi sökk við Faxasker í Vestmannaeyjum á þriðja tímanum síðastliðinn laugardag. Mönnunum tveimur, sem komust á skerið, varð ekki bjargað, þrátt fyrir margar og háskalegar tilraunir. En lík þeirra náðust snemma í gærmorgun, er nokkuð dró úr veðurofsanum og vjelbáturinn Sjöfn gat dregið björgunarbát út að skerinu, en fjórir menn úr honum komust upp í það. Þar fundu þeir Gísla Jónasson stýrimann og Óskar Magnússon háseta, báða örenda, og voru lík þeirra flutt á land á Eiðinu við geymsluskýli björgunarbátsins. Á þeim sáust nokkrir áverkar og er talið ólíklegt, að Gísli og Óskar hafi lifað lengi eftir að þeir voru komnir á Faxasker. En um það leyti er Helgi fórst við skerið, skall á í Vestmannaeyjum eitt versta veður, sem menn muna þar um slóðir og þegar veðurhæðin var mest, mældust þar 15 vindstig á Stórhöfða.
Á Helga, sem var í eigu Helga Benediktssonar útgerðarmanns í Vestmannaeyjum, var sjö manna áhöfn. Að þessu sinni voru þrír farþegar með bátnum frá Reykjavík. Hjer fara á eftir nöfn þeirra, sem fórust:
Áhöfn: Hallgrímur Júlíusson skipstjóri. Hann var 43 ára, fæddur 3. júlí 1906. Giftur og lætur eftir sig tvö börn, 5 og 7 ára, og þrjú stjúpbörn, öll komin yfir fermingu. Hann var dugnaðar sjómaður og var búinn að vera skipstjóri á Helga í 10 ár. Öll stríðsárin sigldi hann skipi sínu í fiskflutningum til Bretlands og nú nýverið var hann heiðraður af borgarstjóranum í Fleetwood, en þá hafði hann siglt skipi sínu 120 sinnum yfir Atlantshafið.
Gísli Jónasson, stýrimaður, frá Siglufirði. Hann var 32 ára, fæddur 27. september 1917. Ógiftur.
Jón Valdemarsson 1. vjelstjóri. Hann var fæddur 25. september 1915, og var því 34 ára. Hann var giftur og lætur eftir sig eitt barn, eins árs.
Gústaf Adolf Runólfsson, 2. vjelstjóri. Hann var 27 ára, fæddur 26. maí 1922. Giftur og lætur eftir sig fjögur ung börn, það elsta sjö ára.
Hálfdán Brynjólfsson matsveinn. Tuttugu og þriggja ára, fæddur 25. desember 1926. Hálfdán var nýgiftur, gifti sig á gamlársdag.
Sigurður Ágúst Gíslason háseti. Hann var 26 ára, fæddur 1. september 1923. Ógiftur en fyrirvinna aldraðrar móður sinnar.
Óskar Magnússon háseti. Var 22ja ára, fæddur 15. ágúst 1927. Hann var ógiftur.
Farþegar:
Arnþór Jóhannsson skipstjóri frá Siglufirði. Hann var þjóðkunnur aflamaður. Var nú síðast skipstjóri á Helga Helgasyni, en með það skip hafði hann verið frá því það byrjaði veiðar. Lengi var Arnþór með m.s. Dagný frá Siglufirði og fór þá af honum mikið frægðarorð sem aflamanni og skipstjóra. Hann lætur eftir sig konu og þrjú börn.
Þórður Bernhardson, unglingspiltur frá Ólafsfirði, Var að fara á vertíð til Vestmannaeyja.
Sjera Halldór Einar Johnson. Hann var 64 ára, fæddur 12. september 1885. Fluttist til Vestmannaeyja í júlí síðastliðnum, eftir að hafa dvalið í Vesturheimi í 40 ár. Hann var orðinn kennari við Gagnfræðaskólann í Vestmannaeyjum.

Morgunblaðið. 10 janúar 1950.

                  Enok NK 17

Síðasta dag janúarmánaðar hljóp af stokkunum í skipasmíðastöð Dráttarbrautarinnar hf., nýr 25 lesta fiskibátur. Hlaut hann nafnið Enok og einkennisstafina NK 17. Eigendur bátsins eru bræðurnir Flosi og Hörður Bjarnasynir. Bátinn teiknaði yfirsmiður Dráttarbrautarinnar, Sverrir Gunnarsson. Í bátnum er 160 ha. GM vél. Hann er ágætlega búinn siglingar og öryggistækjum, þar á meðal asdictæki. Austurland óskar eigendum til hamingju með þessa fríðu fleytu.
Enok er sjöundi báturinn, sem skipasmíðastöð Dráttarbrautarinnar smíðar. Áttundi báturinn um 70 lesta stór, er í smíðum.

Austurland. 7 febrúar 1958.


Enok NK 17 í bóli sínu á Norðfirði.                                                              (C) Gunnar Þorsteinsson.

      Fimm björguðust en einn maður                  drukknaði er 25 lesta bátur                            frá Ólafsfirði fórst

Vélbáturinn Guðmundur Ólafsson ÓF 40 frá Ólafsfirði fórst í gær um klukkan 13.45 og með honum einn maður. Á bátnum voru sex menn, og komust fimm af. Ekki er unnt að skýra frá nafni mannsins sem drukknaði að svo stöddu. Báturinn sem fórst var 25 lestir að stærð, smíðaður í Neskaupstað árið 1958. Báturinn var staddur rétt úti af Héðinsfirði og voru skipverjar að leggja síðustu netin. Báturinn sökk er skipverjar urðu að stansa vegna þess að netin festust í rennunni, og fékk hann á sig brotsjó er hann tók af stað á ný. Aðalbjörgunarbáturinn náðist ekki, og urðu skipverjar að notast við varabjörgunarbát sem var ætlaður fyrir fjóra. Komust mennirnir þar á, en voru þó meira og minna í kafi allan tímann, og sumir þeirra hangandi utan á bátnum. Mennirnir höfðu verið að velkjast um í sjónum í um það bil klukkustund er bát bar að, var það Arnar ÓF 3, en skipstjóri á Arnari er Hrafn Ragnarsson. Tókst skipverjum á Arnari að ná skipbrotsmönnunum um borð, og einnig fundu þeir lík þess skipverja er drukknaði. Var siglt með skipbrotsmennina inn til Ólafsfjarðar þar sem þeir fengu bestu aðhlynningu, og var líðan þeirra eftir atvikum góð í gærkvöldi er Morgunblaðið fór í prentun.

Morgunblaðið. 20 febrúar 1979.


Guðmundur Ólafsson ÓF 40 við bryggju á Ólafsfirði.                                  Ljósmyndari óþekktur.
 

 Sigldum fram á gúmbátinn af tilviljun

segir Hrafn Ragnarsson skipstjóri á Arnari       ÓF 3 sem bjargaði mönnunum fimm af                    Guðmundi Ólafssyni 

Það var skipstjórinn á Arnari ÓF 3, Hrafn Ragnarsson, ásamt áhöfn sinni, sem kom að mönnunum á Guðmundi Ólafssyni og bjargaði þeim, en fréttaritari Morgunblaðsins á Akureyri hitti hann að máli í gærkvöldi. Hrafn sagði:
"Við vorum staddir 3 til 4 mílur norðaustur af Héðinsfirði á heimleið úr róðri er við rákumst af tilviljun á gúmbátinn með mönnunum fimm. Veður var suðaustan sjö vindstig og þá er kvikan oft kröpp á þessum slóðum þegar vindur stendur út Eyjafjörðinn. Þegar við fundum bátinn var klukkan um 15.15. Við vissum ekkert um bátstapann fyrr en við fundum gúmbátinn en við höfðum þó fundið nokkra netabelgi merkta Guðmundi Ólafssyni og þótti okkur það grunsamlegt. Það gekk ágætlega að ná mönnunum um borð til okkar en þeir voru mjög þrekaðir sumir. Þeir gátu ekki komist um borð til okkar hjálparlaust, voru rennandi blautir og höfðu setið í sjó í gúmbátnum sem er mjög lítill, aðeins fjögurra manna. Við seildumst í þá og kipptum þeim inn fyrir borðstokkinn. Þeir giskuðu á að þeir hefðu verið í sjó og um borð í gúmbátnum í um það bil klukkustund. Ég ákvað að halda strax heim til Ólafsfjarðar á fullri ferð vegna þess hve mennirnir voru þrekaðir. Eftir tíu til fimmtán mínútna ferð fundum við lík sjötta skipverjans á reki í sjónum og gátum við náð því um borð. Við klæddum mennina úr blautum fötunum, rauðkyntum eldavélina og gáfum þeim heitt kaffi að drekka og hlynntum að þeim eftir bestu föngum.
Slysavarnadeild kvenna á Ólafsfirði gaf fyrir nokkrum árum prjónanærföt úr íslenskri ull handa öllum sjómönnum á bátum frá Ólafsfirði til notkunar í neyðartilvikum. Nú komu þessi nærföt að góðu gagni og sönnuðu gildi sitt. Mönnunum fór brátt að líða betur en annars var mikill skjálfti í þeim, líka eftir að komið var að bryggju en það var um klukkan 16.30. Við höfðum beðið Siglufjarðarradíó fyrir skilaboð til lögreglumanna og læknis á Ólafsfirði, um það hvernig komið var. Biðu þeir á bryggjunni þegar við komum, tóku við skipbrotsmönnunum og veittu þeim alla hugsanlega aðhlynningu á læknisstofunni í læknisbústaðnum.

Morgunblaðið. 20 febrúar 1979.
 

          "Sátum í sjó upp í mitti"

Fréttaritarar Morgunblaðsins hittu einn þeirra er komst lífs af er Guðmundur Ólafsson fórst, Ágúst Sigurlaugsson vélstjóra:
"Við vorum að leggja síðasta netið í síðustu trossunni um klukkan 13.45, þá kom dálítil kvika svo að netateinarnir fóru inn fyrir rennuna og við urðum að stoppa á meðan", sagði Ágúst. Um leið og báturinn tók af stað kom kvika þvert á hann og lagði hann flatan á stjórnborðshliðina. Ég var aftur í ganginum en hinir á framdekki, nema skipstjórinn sem var í stýrishúsinu og bjargaði hann sér naumlega út um glugga af því að báturinn lagðist á þá hlið sem dyrnar voru á. Ég kallaði strax í þá sem voru frammí og bað þá að losa bátinn sem þar var og það tókst þeim. Þetta var 4ra manna lausabátur sem hafður var á framdekkinu, en aðalbáturinn var á síðunni. Skipstjórinn náði að taka lokið af trékistunni sem sá bátur var í en báturinn flaut aldrei upp. Þá stukkum við allir í sjóinn og þurftum að synda að björgunarbátnum. Það tókst okkur öllum nema einum, sem hvarf sjónum okkar. Fjórir komust strax í gúmbátinn en ég komst þangað ekki, enda var báturinn yfirhlaðinn, maraði í kafi og var fullur af sjó. Ég vildi því ekki þyngja hann frekar með því að fara upp í hann. Eftir á að giska hálftíma tókst mér að komast upp í með hjálp hinna, og þá leið mér enn ekkert mjög illa nema hvað kuldi sótti á hendurnar. Ég hafði fljótlega náð bjarghring og það hjálpaði mér að halda mér á floti. Nú kom ólag, bátnum hvolfdi og við fórum allir í sjóinn. Við vorum nokkuð lengi að snúa honum við aftur vegna ills sjólags og að brot gengu yfir bátinn. Þrír okkar fóru fyrst upp í aftur en tveir nokkru síðar. Þrengsli voru mikil og sátum við nærri því hver ofan á öðrum.
Nú fórum við fyrst að dasast af kulda og vosbúð.
Eftir alllanga stund gátum við þó dregið skýlið yfir okkur og þá fór okkur að hlýna svolítið aftur þó að við værum hálf tilfinningalausir í fótunum af því að við sátum í sjá upp í mitti. Ef bátnum hefði hvolft aftur held ég að við hefðum ekki haft þrek til að snúa honum við hvað þá að komast upp í hann. Ég hugsaði um það allan tímann að vera nógu rólegur og að eyða ekki orkunni til ónýtis. Ég var alltaf vongóður um björgun; bæði var ég búinn á sjá tvo ágæta sjónvarpsþætti, annan um notkun gúmbjörgunarbáta og hinn um áhrif kulda á mannslíkamann og það gaf mér kjark. Einnig vissum við af öðrum bátum í grennd við okkur og að þeir áttu eftir að sigla í Iand og hlytu að koma auga á gúmbátinn okkar. Nú komu Múli og Arnar siglandi. Múli náði okkur ekki í fyrstu atrennu en Arnari tókst að ná okkur um borð. Það er einkennilegt að geta ekki staðið í fæturna, þeir voru svo dofnir af kulda, maður bara lak niður. Viðtökurnar um borð voru skínandi góðar. Þeir á Arnari nudduðu þá okkar sem með þurftu, hituðu ofan í okkur kaffi og klæddu okkur í prjónafötin góðu sem Slysavarnadeild kvenna gaf í alla báta á Ólafsfirði. Eftir að í land kom vorum við fluttir til læknisins, Hilmis Jóhannssonar, og nutum við þar hinnar bestu læknishjálpar og aðhlynningar. Kona hans, Guðrún Erlendsdóttir, gaf okkur kaffi og stjanaði við okkur því að sumir okkar voru orðnir afar þjakaðir. Mig langar að senda innilegt þakklæti mitt til allra sem unnu að björgun okkar og veittu okkur aðhlynningu í þessu volki. Einnig vil ég senda félögum mínum bestu þakkir fyrir drengileg samskipti og vandamönnum hins látna sendi ég innilegar samúðarkveðjur."

Morgunblaðið. 20 febrúar 1979.

"Smyglskipið" Siegfried frá Cuxhaven

Fálkinn. 2 maí 1966.


Línuveiðarinn Bjarki RE 4 á síldveiðum.                                                         Ljósmyndari óþekktur.

             Gufuskipið Bjarki

Hefir nú Samvinnufjelag sjómanna hjer ákveðið að kaupa gufuskipið Bjarka. Kaupverðið er 40 þúsund krónur og ábyrgist Siglufjarðarkaupstaður 30 þúsund af kaupverði og kr. 8 þús. vegna veiðarfæra og nótabáta. Skipstjóri og framkvæmdastjóri er ráðinn Eyþór Hallsson, og fór hann suður með Goðafossi ásamt skipverjum þeim sem verða með honum í sumar. Bæjarstjórnin hefir eftirlit með rekstri fjelagsins og jafnframt neitunarvald á þeim ákvörðunum félagsins sem hún heldur að muni geta skaðað afkomu þess. Skipverjar fá engin laun fyrir starf sitt fyrr en dreginn hefir verið frá afla skipsins allur kostnaður við rekstur þess. Það sýnist þvi í fljótu bragði ekki geta verið mikil áhætta fyrir bæinn, þessi ábyrgð, þar sem afborganir og vextir eru mjög aðgengilegir. Annars verður nánar skýrt frá þessum kaupum og tildrögum þeirra í næsta blaði.

Siglfirðingur. 16 júlí 1932.

 Samvinnuútgerð sjómanna á Siglufirði

Nú mun fullráðið að Samvinnuútgerðin kaupi s.s. Bjarka. Framkvæmdarstjóri og skipstjóri, Eyþór Hallsson, mun nú, með aðstoð Guðmundar Ólafssonar hæstar.m.fl.m. í Rvík, hafa undirskrifað samninga við rikisstjórnina. Skipið hefir verið prýðilega standsett og mun sú aðgerð hafa kostað ríkið um 15-24 þúsund kr. Sömuleiðis hefir framkv.stj. náð kaupum á mjög vandaðri nót og bátum fyrir lágt verð. Skipið mun því ef allt gengur að óskum koma hingað eftir helgina. Torfi Timoteusson fór suður með s.s. Dr. Alexandrine, og mun verða skipstjóri í sumar á Bjarka, þar sem Eyþór vantar nokkuð upp á siglingatíma sinn. Skipið hefir samning um sölu bræðslusíldar hjá Ríkisverksmiðjunni og mun eínnig hafa þegar selt eitthvað til söltunar. Eins og getið var um í síðasta blaði þá er afborgunin af kaupverði skipsins sem svarar 1000 málum af bræðslusíld og 3 prc. af brúttó afla skipsins. Það má því fullyrða að aldrei hefir skip í jafn góðu standi verið selt með heppilegri kjörum.

Siglfirðingur. 23 júlí 1932.


Línuveiðarinn Bjarki SI 33 lengdur í gamla slippnum sunnan Torfunefsbryggju á Akureyri veturinn 1943-44.          Ljósmyndari óþekktur.

  Línuveiðarinn Bjarki frá Siglufirði

Nýlega var vikið að því í frétt í Þjóðviljanum, að Hoffellið frá Fáskrúðsfirði væri fyrsti stálbáturinn hér á landi, sem væri lengdur í íslenzkri skipasmíðastöð, en nú er unnið að því að Iengja þennan bát í skipasmíðastöð á Seyðisfirði þessa daga. Nú höfum við fengið þær upplýsingar, að línuveiðarinn Bjarki frá Siglufirði hafi gengið í gegnum svona breytingar í gömlu slippbrautinni á Akureyri veturinn 1943 og 1944, var línuveiðarinn skorinn sundur í miðju og lengdur um sjö metra og stækkaði, hann úr 120 lestum upp í 180 lestir. Var þetta á sínum tíma afrek í íslenzkri skipasmíði með þeirri tækni, sem þá var í skipasmíði. Verkið tók líka furðu stuttan tíma, hófst í öndverðum nóvember um veturinn og var Iokið í byrjun apríl. Yfirsmiður var Guðmundur Valgrímsson, vélsmíðameistari er átti þá hlutdeild að Vélsmiðjunni Odda á Akureyri.
Línuveiðarinn Bjarki frá Siglufirði sigldi öll stríðsárin að frádregnum breytingatímanum og reyndist ákaflega happasælt sjóskip. Eigandi skipsins var þá Steindór Hjaltalín og síðar var línuveiðarinn í flutningum til Siglufjarðar, þegar Hvalfarðarsíldin veiddist hér mest um árið. Viktor hjá B.P. var þá skipstjóri og hældi skipinu ævinlega sem góðu sjóskipi, svo að breytingin hefur verið happasæl á skipinu á sínum tíma. Annars var þessi línuveiðari gerður áður út frá Akranesi og átti þá skipið Bjarni Ólafsson, skipstjóri, sá hörkuduglegi sjómaður og reyndist skipið vel á síldveiðum. Endalok skipsins urðu þau, að það var selt í brotajárn árið 1950.  Hér er mynd af Bjarka frá Siglufirði, þegar unnið var að stækkun skipsins í gömlu slippstöðinni á Akureyri veturinn 1943 og 1944.

Þjóðviljinn. 21 nóvember 1965.

          Botnvörpungar stranda

Aðfaranótt miðvikudags strönduðu 3 brezkir botnvörpungar á Önundarfirði, Geir kvaddur til hjálpar. Í fyrrinótt strandaði þýzkur botnvörpungur á útsigling frá Ísafirði. Búist við, að nást mundi út.

Ísafold. 9 nóvember 1912.

       Togaraströnd við Vestfirði

Fyrstu daga nóvembermánaðar árið 1912 var ríkjandi norðan og norðaustan hvassviðri við Vestfirði. Leituðu þá margir erlendir togarar í var inn á firðina þar. 6 nóvember gerði ofsaveður á þessum slóðum, sem stóð aðreins í nokkrar klukkustundir. Slitnuðu þá sex erlendir togarar upp og rak þá í srtand. Þrír þessara togara strönduðu við Önundarfjörð. Náði einn þeirra sér strax á flot aftur og sigldi þá til hafs. Annar komst á flot á næsta flóði, en nokkrar skemmdir höfðu orðið á honum svo hann var ósjálfbjarga. Þriðji togarinn sat fastur á strandstað sínum, en skipshöfnin komst í land á björgunarbátnum. Tveir breskir togarar strönduðu við Patreksfjörð.
Áhafnir þeirra komust hjálparlaust í land þegar óveðrinu tók að slota. Sjötti togarinn strandaði svo við Ísafjörð. Var sá þýskur. Dvaldi áhöfn hans um borð næsta sólarhring, en fór þá í land, þar sem útlit var á að veður versnaði aftur. Björgunarskipið Geir var sent frá Reykjavík til þess að aðstoða togaranna. Kom það vestur 9 nóvember. Dró Geir fyrst út togaranna sem strandað höfðu við Patreksfjörð, síðan togarann sem enn var fastur í Önundarfirði og loks togarann sem strandað við Ísafjörð.

Þrautgóðir á raunastund. X bindi.
Steinar J Lúðvíksson 1978. 

                  Frekjan BA 271

Um lágnættið Þann 12. ágúst árið 1940, þegar styrjöld Þjóðverja og breta var í algleymingi, renndi lítil, nær hálfrar aldar gömul skúta upp að gamla hafnarbakkanum hér í Reykjavík. Var hér á ferð  Frekjan undir stjórn Lárusar Blöndal skipstjóra að koma til  Íslands eftir 22 sólarhringa útivist frá Danmörku með sjö manna áhöfn, en Þeir voru :
Lárus Blöndal, skipstjóri, Gunnar Guðjónsson (skipamiðlari) stýrimaður, Gísli Jónsson (alþm.) 1. Vélstjóri,  Björgvin Frederiksen (frkvstj.) 2. vélstjóri, Úlfar Þórðarson (augnlæknir) matsveinn, Konráð Jónsson (verzlm.) háseti og Theodór Skúlason (læknir) háseti. Höfðu menn þessir lokazt inni í Danmörku af ófriðarástæðum, en fengið leyfi þýzkra hernaðarayfirvalda til skipakaupanna og Íslandsferðar. Gísli Jónsson keypti 32 lesta bát með 70 hestafla Gamma vél fyrir 8.500 danskar kr. Seljandi var hálfáttræður skipstjóri í Frederikshavn, Knudsen að nafni. Hét skútan eftir tengdaföður hans, Anders Morse. Mikla blessun kvað hann hafa fylgt skútunni þau 48 ár sem hann hefði stýrt henni á Ægisslóð, en það var ekki sízt að þakka tréklossa negldum í stýrishúsi, hvar hann var búinn að vera í 40 ár eftir að Knudsen hefði þegið hann í lífgjöf frá skipsbrotsmanni, sem hann hafði bjargað af rekaldi í Norðursjónum. Þrivegis hafði Knudsen unnið til verðlauna fyrir hraðsiglingu í Englandsferðum á Anders Morse.
Nokkuð var skútan illa útlítandi enda komin til ára sinna, smíðuð í Troense 1888 eða 52 ára gömul. Eftir að hafa dyttað að bátnum eftir föngum og gefið honum nafnið Frekjan, var haldið úr höfn með blessunaróskir Knudsens og Maríu konu hans. Lagt var upp frá Frederikshavn laugardaginn 20. júlí. Lá leiðin fyrst um tundurduflasvæði til Kristiansand í Noregi, þar sem legið var í 5 daga. Síðar var haldið innan skerja norður með ströndinni. Stanzað var á nokkrum stöðum, svo sem Lyngdalen, Langelandsvik, Stavanger, Haugasundi, Bergen og við Holmengraat var norska ströndin yfirgefin þann 4. ágúst og stefnan tekin á Færeyjar. Eftir rúmlega tveggja sólarhringa siglingu var komið til Þórshafnar. Frá Færeyjum var svo haldið þann 8. ágúst og snemma morguns sunnudaginn 11. ágúst renndi Frekjan fram hjá Heimakletti inn á Vestmannaeyjahöfn eftir 61 klukkustundar ferð frá Færeyjum. Hingað til Reykjavíkur kom svo skipið sem fyrr greinir 12, 13. ágúst eftir giftusama ferð um hættusvæði. Hér hlaut báturinn síðar nafnið Þerney RE 271 og var á skipaskrá fram til ársins 1950 og mun hafa dagað uppi inn við Elliðaárvog.
Aðalmál bátsins voru: Lengd: 17.05 m. Breidd: 4.90 m. Dýpt: 1.79 m.

Skip. Guðmundur Sæmundson.
Æskan. 1 apríl 1973.


Frekjan við bryggju í Reykjavík.                                                           Ljósmyndari óþekktur.

     Þeir komust heim með "Frekju"

  Fyrsta skipsferðin frá Danmörku var söguleg

            Gísli Jónsson vjelstjóri segir frá

Á sunnudagskvöld um miðnætti renndi fyrsta skipið hjer inn á höfnina, sem komið hefir frá Danmörku síðan Þjóðverjar hernámu landið. Það var 32 tonna fiskiskúta, er Gísli Jónsson vjelstjóri hafði keypt til heimferðarinnar, og er ekki verulega álitleg til úthafsferða, en heitir Frekja. Fyrir alllöngu hafði það frjest hingað heim, að von væri á þeim Gísla og Gunnari Guðjónssyni skipamiðlara frá Danmörku á einhvrejum farkosti, er þeir fengju þar. En margir lögðu ekki meira en svo trúnað á, að sú ferð myndi takast, leyfi fást, sem til þess þyrfti og allur útbúnaður til fararinnar. En þetta tókst allt vonum framar, eins og Gísli Jónsson skýrði blaðinu frá í gær, og voru erfiðleikarnir þó hvað mestir að komast af stað. Ferðin tók þrjár vikur, og gekk að heita mátti greiðlega.
Skipshöfnin var þessi:
Lárus Blöndal, skipstjóri.
Gísli Jónsson, 1. vjelstjóri.
Gunnar Guðjónsson skipamiðlari, 1. stýrimaður.
Björgvin Fredriksen, 2. vjelstjóri.
Úlfar Þórðarson, læknir. matsveinn.
Theódór Skúlason læknir, háseti.
Konráð Jónsson, verslunarmaður, háseti.
Tíðindamaður blaðsins hitti Gísla Jónsson að máli í gær á heimili hans, Bárugötu 2. Um ferðalag hans og þeirra fjelaga og undirbúning undir heimferðina komst hann að orði á þessa leið:
Jeg fór með Gullfossi út í marslok og ætlaði fljótlega heim aftur. Svo utanlandsferð mín varð æðimikið lengri en ráð var fyrir gert. Er Gullfoss teptist og skipagöngur yfirleitt frá Danmörku, ætlaði jeg að komast heim með Eddu yfir Genua og hafði fengið vegabrjef til þess. En þegar til kom hafði jeg ekki lokið erindrekstri mínum ytra, og hætti við þá ferð, enda var þá von á að Esja fengi að sækja fólk til Petsamo er vildi komast heim. En þegar það brást, tók jeg til að svipast eftir farkosti til að komast heim. En til þess að það mætti takast, varð skipið að vera alveg sjerstökum kostum búið. Í fyrsta lagi þurfti það að vera þannig, að Dönum væri ekki eftirsjá í því. Í öðru lagi þurfti það að vera þannig, að Þjóðverjar gætu ekki notað það til sinna þarfa. En þrátt fyrir þessa ófrávíkjanlegu "kosti" þurfti fleyt- áh í þriðja lagi að vera þannig, að farandi væri á henni yfir hafið. Og loks mátti hún ekki vera alltof dýr, því ekki kom til mála að hún fengist vátrygð í ferð þessa. Svo hepnir vorum við Gunnar Guðjónsson, en hann var með í ráðum öllum, að við hittum á 52 ára gamla Fredrikshavnsskútu, sem uppfyllti öll þessi skilyrði. Hún er úr eik, með nýlegum 70 hesta mótor. Og hún reyndist okkur alveg ágætlega, gekk sínar 7-8 mílur lengst af, þó veður væri ekki sem hagstæðast.
Er hjer var komið sögu sóttum við um leyfi til Þjóðverja að mega sigla til Íslands 5-7 manns á skipi þessu. Umsókn um þetta sendum við þann 13. júní og fengum svar þann 29. sama mánaðar, að við mættum sigla okkar sjó á skútunni. En í leyfisbrjefinu var okkur jafnframt bent á, að það væri óráð legt fyrir okkur að leggja á hafið á slíku skipi.


Gunnar Guðjónsson skipamiðlari og stýrimaður um borð í Frekjunni.   Ljósmyndari óþekktur.

Nú komu erfiðleikarnir gagnvart Dönum; fá að kaupa bátinn og útflutningsleyfi á honum  og olíu og annað, sem þurfti til fararinnar. Það tók 3 vikur. Og það var víst einhverntíma á því tímabili, sem Gunnari Guðjónssyni datt í hug að gefa bátnupm nafnið "Frekja" . Þegar þýska leyfið var fengið, þótti hart aðgöngu að gefast upp við ferðalagið. Með "Frekju" , komumst við líka klakklaust alla leið. Við fengum 3 1/2 tonn af olíu, og áttum nokkuð eftir, er hingað kom. Vistir höfðum við til fimm vikna, og svo föt og ferðafarangur eins og gengur. Annað var ekki í skipinu. Póst tókum við engan, nema stjórnarpóst, nokkra böggla,en hann var tekinn af okkur í Færeyjum og sendur til London til skoðunar.
Þ. 21. júlí kl. 3 að nóttu lögðum við af stað frá Frederikshavn, áleiðis til Christianssand í Noregi. Ferðaleyfi okkar frá þýsku stjórninni gilti í raun og veru ekki lengra en til Noregs. Þar skyldu þýsku hernaðaryfirvöldin "framlengja" það. Með leyfinu fylgdi lýsing á því, hvernig siglingaleiðin skyldi vera, til þess að við kæmumst hjá duflum. Ferðin gekk vel yfir Skagerak til Christianssand. Við fengum að vísu rysjuveður, svo öll var skipshöfnin sjóveik, að undanteknum skipstjóranum. Og undir Noreg vorum við komnir fyrir kvöldið, lágum utan við Christianssand um nóttina, og sigldum þar inn næsta morgun. Allmörg rekdufl sáum við á leiðinni yfir Skagerak.
Í Chritsianssand urðum við að bíða í 6 daga, og komumst þaðan 27. júlí. Þýsku hernaðaryfirvöldin tóku okkur vel þar, og ljek aldrei vafi á, að við gætum fengið að halda áfram, úr því að fararleyfi var fengið í Danmörku. En það leyndi sjer ekki, að ýmsum datt í hug, er þangað var komið, að hjer væri ekki allt með feldu. Við kynnum að vera í þjónustu Þjóðverja á einhvern hátt. Annars hefðum við ekki fengið fararleyfi, ekki fengið skipið og ekki olíuna. Svo miklir erfiðleikar töldu menn á að fá þetta allt saman fyrir óbreytta ferðalanga eins og okkur. Í Christianssand voru okkur fengin í hendur fyrirmæli um það, hvaða leið við skyldum fara meðfram norsku ströndinni, innanskerja, þar sem það var hægt, en annars sem allra næst landi. Við komum við í Stavangri, Haugasundi og Bergen, og var allstaðar vel tekið og greitt fyrir ferð okkar á alla lund. En í Bergen urðum við að bíða eftir því í 2 daga, að fá að leggja frá landi. Þar var okkur sagt, að það væri annmörkum bundið að fá slíkt ferðaleyfi. Því það þyrfti að tilkynna 150 varðstöðvum að för okkar skyldi ekki heft og við skyldum ekki reknir til lands, ef þýsk flugvjel, skip eða strandverðir yrðu okkar varir. Að þetta þurfti að gera mun koma til af því, að norskir menn hafa víst, alloft gert tilraun til þess að, flýja land í litlum fiskiskipum og þau verið stöðvuð og gerð afturræk, er til þeirra náðist.


Gísli Jónsson var enginn eftirbátur bróður síns, Guðmundar Kambans, þegar segja þarf sögu á skemmtilegan hátt, enda gerði hann það vel í þessari bók sem kom út árið 1941.

Þann 2. ágúst lögðum við af stað frá Bergen og þann 3. ágúst lögðum við frá landi á haf út og komun þann 5. ágúst til Færeyja. Þar mættum við í fyrstu sömu tortrygni og við áður höfðum fundið um það, að við kynnum að eiga annað erindi til Íslands, en upp var gefið. Fengum við Iítið samband að hafa við fólk þar. En þetta kom ekki að sök og á fimmtudaginn fengum við fararleyfi frá hernaðaryfirvöldunum þar. Eftir 60 klst. siglingu komum við til Vestmannaeyja á sunnudagsmorgun, og á sunnudagskvöld vorum við hjer.
Þjer sögðuð að Gunnar Guðjónsson hafi verið 1. stýrimaður. Kunni hann á kompás? Hann lærði það á leiðinni. Og honum gekk afbragðs vel að stýra, er hann hafði fengið nokkra æfingu. Yfirleitt var ferðin öll hin ánægjulegasta. Skútan fór vel í sjó, mátti ganga þurrfóta á sokkaleistunum um þilfarið mest af tímanum. En hún valt stundum talsvert. Ekkert óhapp kom fyrir okkur alla leiðina. Við fórum ekki úr fötum og vorum skeggjaðir og ótilhafðir eins og ferðalaginu sæmdi. Og þegar til Vestmannaeyja kom, þá voru "landkrabbarnir orðnir svo sjóaðir og sjómannslegir, að hafnarvörðurinn, sem við höfðum tal af, spurði þá að því, hvar þeir hefðu róið síðast.

Morgunblaðið. 13 ágúst 1940.