Í dag eru liðin 60 ár frá því að flutningaskip Jökla hf, Drangajökull, sökk á Pentlandsfirði í ágætis veðri. Orsakir slyssins eru enn á huldu, en skipið fékk skyndilega á sig mikla slagsíðu. 19 skipverjar voru um borð. Flutningaskipið Drangajökull var smíðaður hjá Kalmarvarf í Kalmar í Svíþjóð árið 1947. 621 brl. 720 ha. Nohab vél. Hét fyrst Foldin og var smíðuð fyrir Skipafélagið Fold hf í Reykjavík. Selt 16 ágúst 1952, Jöklum hf í Reykjavík, fékk nafnið Drangajökull. Skipið sökk í Pentlandsfirði á milli Orkneyja og Skotlands 28 júní árið 1960. Áhöfnin, 19 manns, bjargaðist í gúmmíbjörgunarbát og stuttu síðar var þeim bjargað um borð í skoska togarann Mount Eden A 152 frá Aberdeen í Skotlandi sem hélt með skipbrotsmenn inn til Aberdeen.


E.s. Drangajökull.                                                            (C) Ólafur Ragnarsson.

              Kæliskipið Foldin

Þann 17. nóvember síðastliðinn kom hingað til lands nýtt kæliskip, sem heitir Foldin. Skip þetta er smíðað í Kalmarvárv í Svíþjóð. Samningar um smíði þess voru gerðir í ársbyrjun 1945. Það er 625 rúmlestir brúttó og tekur til flutnings 500-550 smálestir af flökum. Aðalvélin er 720 hestafla Noabvél. Lestað gengur skipið 11,5 mílu. Í reynsluför fór það 12,5 mílu. Hjálparvélar eru þrjár, tvær 16 hestafla og ein 130 ha. Þegar skipið er á siglingu, eru Ijós og frystivélar drifnar af 20 k\v rafal, sem aðalvélin rekur. Pressur eru af Stalgerð. Í lestunum er hægt að halda 18° frosti við 25° utanborðshita. Skip þetta virðist að öllu hið vandaðasta og sérstaklega eru mannaíbúðir allar og allt fyrirkomulag viðvíkjandi áhöfninni með ágætum. Yfirmenn á Foldinni eru: Ingólfur Möller, skipstjóri, Steinar Kristjánsson 1. stýrimaður og Guðmundur Hjaltason 2. stýrimaður. Fyrsti vélstjóri er Jón Örn Ingvarsson. Foldin er eign Skipafélagsins Foldin, en stjórn þess skipa: Baldvin Einarsson, Óskar Normann og Geir Zoéga.

Ægir. 11 og 12 tbl. 1 nóvember 1947.


E.s. Foldin í slippnum í Reykjavík.                                                                    (C) Pétur Thomsen.

  Drangajökull sökk í Pentlandsfirði

  Skozkur togari bjargaði áhöfninni

Morgunblaðinu barst í gærkvöldi svohljóðandi einkaskeyti frá fréttaritara sínum í Færeyjum: DRANGAJÖKULL, sem var staddur í Pentlandsfirði sendi út neyðarskeyti kl. 19,39 svohljóðandi: Turning over portside (Er að hvolfa á bakborða). Svo heyrðist ekki meira til hans. En kl. 20 kallaði skoski togarinn Mount Eden frá Aberdeen til Wickradíó, og skýrði loftskeytamaður hans svo frá að togarinn hefði bjargað öllum sem á Drangajökli voru, samtals 19 manns. Hann er nú á leið til Aberdeen. Togarinn kom að Drangajökli þegar hann var að velta á hliðina. Fór hann alveg yfir um og stóð botninn upp nokkra stund, en svo sökk skipið stuttu síðar.
Samkvæmt þeim fréttum, er Morgunblaðið gat aflað sér í gærkvöldi, var DrangjökuII á heimleið frá Ósló, Amsterdam og fleiri Evrópuhöfnum, fullhlaðinn kartöflum og öðrum varningi, og með dráttarvélar á dekki.
Skipstjóri var Haukur Guðmundsson, Nökkvavogi 31 í Reykjavík, og voru kona hans og barn með í ferðinni. Haukur er reyndur sjómaður og hefur um langt skeið verið fyrsti stýrimaður á skipinu, en þetta var hans fyrsta ferð sem skipstjóri. Aðrir skipverjar voru:
Georg Franklínsson, I. stýrimaður, Hverfisgötu 102. Finnbogi Kjeld, II. stýrimaður, Ytri-Njarðvík. Helgi Þorkelsson, 1. vélstjóri, Kleifarvegi 5. Sveinbjörn Erlingsson, II. vélstjóri, Efstasundi 63. Tryggvi Oddsson, III. vélstjóri, Skúlagötu 56. Bjarni Sigurðsson, loftskeytamaður, Njarðargötu 31. Árni Jónsson, bryti, Víðihvammi í Kópavogi. Haraldur Helgason, matsveinn, Ásgarði 123. Þórður Geirsson, bátsmaður, Bólstaðahlíð 33. Gunnar Bjarnason, háseti, Neskaupstað. Guðjón Erlendsson, háseti, Ásgarði 39. Ævar Þorgeirsson, háseti, Birkimel 8B. Gylfi Pálsson, háseti, Innri-Njarðvík. Þorlákur Skaptason, háseti, Tómasarhaga 44. Karl Jónsson, smyrjari, Tómasarhaga 57. Vilhjálmur Vilhjálmsson, messadrengur, Mávahlíð 42.
Drangjökull var 621 smálest að Stærð, byggður í Svíþjóð 1948 og talinn gott sjóskip. Yfirbygging var í skutrúmi, og þar voru íbúðir skipverja, eldhús, stjórnklefi, loftskeytaklefi og vélarúm.

Morgunblaðið. 29 júní 1960.


Drangajökull við bryggju í Reykjavík.                                        (C) Ólafur Ragnarsson.


Skorski togarinn Mount Eden A 152 frá Aberdeen sen bjargaði áhöfninni af flutningaskipinu Drangajökli á Pentlandsfirði hinn 28 júní árið 1960.    Mynd úr safni mínu.

      Drangajökull sökk á 20 mín

     Fólkið fór allt í gúmmíbátana

Ekki er vitað neitt frekar af hvaða orsökum skipið Drangajökull fórst svo skyndilega í Pentlandsfirði, milli Skotlands og Orkneyja, í fyrradag. Skipbrotsmennirnir komu til Aberdeen í gær, en svo virðist að þeir vilji ekkert segja um orsakirnar fyrr en við sjópróf. Þeir eru væntanlegir heim með flugvél Flugfélagsins á föstudag. Sjópróf fara fram í Reykjavík en ekki er enn afráðið hvort þau geta hafist þegar á laugardaginn. Það er lauslega áætlað að tjónið í skiptapa þessum, bæði skip og farmur, nemi a.m.k. 20 milljónum króna. Mbl. bárust í gær nokkru nánari fregnir af þessu sviplega atviki frá fréttamanni í Aberdeen. Það var skozki togarinn Mount Eden, 293 tonn sem bjargaði skipshöfninni á Drangajökli og kom hann með skipbrotsmenn til Aberdeen árdegis í gær, miðvikudag, Mount Eden var að koma úr tólf daga veiðiför á Færeyjamiðum og var að sigla með aflann til Aberdeen. John Snelling skipstjóri á skozka togaranum segir, að hann hafi verið um 5 mílur frá Drangajökli, þegar hann varð þess vísari að þetta íslenzka skip var í nauðum statt. Þetta gerðist þar sem Pentlandsfjörður er mjóstur undan vitanum á Stromaeyju og er þar 40 faðma dýpi. Sjö vindstig voru á norðan.
Þegar Mount Eden kom að Drangajökli var hann enn á floti, en hafði hvolft. Skipsmenn höfðu allir komizt í gúmmíbjörgunarbátana. Allir voru ómeiddir og glaðir yfir björguninni, sem barst þeim svo fljótt. Flestir voru þurrir, nema fjórir eða fimm þeir síðustu sem yfirgefið höfðu skipið, þeir höfðu stokkið í sjóinn en komizt upp í gúmmíbátana. Yngsti skipbrotsmaðurinn var Gunnar fjögurra ára sonur skipstjóra. Utan um hann hafði verið vafið til hita, hollenzkum fána, en fáni þessi hafði verið þrifinn í fáti upp úr fánakistu skipsins, þegar fólkið varð svo skyndilega að yfirgefa það. Drangajökull sökk niður að aftan og hvarf í hafið skömmu eftir að fólkið var komið um borð í Mount Eden. Einn skipverjanna á skozka togaranum, hásetinn John Warman sagði við fréttamanninn: "Þessi björgun var Guðs mildi". Hann bætti því við að Pentlandsfjörður væri alræmdur fyrir hringiður, straum og úfinn sjó. Skipbrotsmennirnir búa nú á sjómannaheimilinu í Aberdeen. Þegar fréttamaðurinn kom þangað var Gunnar litli sá fyrsti sem kom á móti honum. Hann var á hlaupum fram og aftur á rósrauðum inniskóm og hafði verið að borða morgunmat, cornflakes og mjólkurglas. Loftskeytamaðurinn á Drangajökli, Bjarni Sigurðsson sem er 31 árs upplýsti, að skipið hefði sokkið á 20 mínútum. Hann kvaðst hafa verið mjög glaður yfir því að togarinn kom svo skjótt til hjálpar eftir að neyðarkall hafði verið sent út.
Drangajökull var að koma frá Vestur Evrópulöndum með ýmsan varning. Hafði hann tekið varning í Noregi, Hollandi, Belgíu og Englandi. Síðasta viðkomuhöfn hafði verið London. Farmurinn var m. a. kartöflur, þurrkaðir ávextir, margskonar stykkjavara og dráttarvélar á dekki. Skipið var vátryggt hjá Tryggingamiðstöðinni en varningurinn hjá ýmsum félögum. Í upptalningunni yfir skipsmenn í blaðinu í gær vantaði einn, en hann er Vilhjálmur Vilhjálmsson Mávahlíð 42, sem er 14 ára drengur. Var hann skráður sem messadrengur en mun fremur hafa verið í skemmtiferð með skipinu.

Morgunblaðið. 30 júní 1960.

Eimskipið Gullfoss var smíðaður hjá Kjöbenhavns Flydedok & Skibsvært í Kaupmannahöfn árið 1915. 1.414 brl. 1.200 ha. 3 þennslu gufuvél. Gullfoss var fyrsta skip  h/f Eimskipafélags Íslands (Óskabarns þjóðarinnar) sem stofnað var, 17 janúar árið áður  Skipið var fyrsta millilanda og farþegaskip sem smíðað var fyrir Íslendinga og var auk þess útbúið frystilest. Gullfoss varð innlyksa í Kaupmannahöfn þegar Þjóðverjar hernámu Danmörk, 9 apríl 1940 og var skipið í þjónustu þeirra allt til stríðsloka. Er bandamenn hertóku Kiel í maí árið 1945 fannst þá skipið þar, þá mjög illa farið, en það hafði verið notað sem spítalaskip. Selt 1945-46, Baldvin Einarssyni og Pétri Guðmundssyni í Reykjavík. Þeir komu skipinu til Gautaborgar í Svíþjóð þar sem það var gert upp. Þeir seldu skipið árið 1947, P/F Skipafélag Föroyja, hét þar Tjaldur. Selt til niðurrifs árið 1953, Eisen & Metall K.G.- Lehr & Co í Hamborg í Þýskalandi og var rifið þar sama ár. 


E.s. Gullfoss.                                                                                        (C) Handel & söfart museet.dk

          Gullfoss kominn
      Borgin fagnar skipinu

Börnin vakna snemma þegar hátíð fer í hönd. Tilhlökkunin vekur þau fyrir allar aldir. Svo var það jafnan á "laufabrauðsdaginn" í sveitinni, enda er hann þar sem laufabrauð tíðkast, mesta hátíð barnanna, önnur en jólin. Við erum stundum börn þótt æskuskeiðið sé á enda runnið. Svo var það í gær. Maður vaknaði í sólarupprás og fór á fætur. Rúmletin gat ekki haldið manni í skefjum. Tilhlökkunin knúði mann á fætur og út á götuna. Því nú var sögulegur dagur í vændum, sá dagur, þegar Ísland átti að fagna fyrsta farþegaskipi sínu, fyrsta vorgróðri þeirrar vonar, er þjóðin hefir alið í brjósti um ótal mörg ár, að verða sjálfstæð. Sá bóndi er eigi talinn höldur góður, sem eigi á reipi til þess að binda í hey sitt. Sú þjóð, sem eigi er svo sjálfbjarga, að hún geti flutt að sér lífsnauðsynjar sínar, getur eigi talist með þjóðum, hvað þá heldur öndvegisþjóð. En það voru Íslendingar einu sinni. Hlutur þeirra var fyrir borð borinn, bæði af þeim sjálfum og öðrum, en kyngöfgin, sem með þjóðinni býr gat eigi þolað það um allar aldir. Því er nú margs þess freistað er djarft má teljast og engi örkvisaháttur. Svo er um Eimskipafélagið, en fyrsta skip þess kom í gær. Sem sagt, maður var snemma á ferli. Norðvestangustur næddi yfir borgina, en sólin reis í austri og boðaði ljós og yl yfir landið. Aldrei þessu vant var fólk á ferli hvar sem maður kom. Öllum varð þráin svo sterk að þeir gátu eigi sofið.


E.s. Gullfoss við komuna til Reykjavíkur. Til hægri er togarinn Íslendingur RE 120. (C) Þjóðminjasafn.
  
Gullfoss fer að koma! Eins og fyrr er sagt var svo til ætlast að Ingólfur færi á móti Gullfossi. En Ingólfur varð veðurteptur uppi í Borgarnesi. Þá fékk stjórn Eimskipafélagsins botnvörpunginn "Íslending" til þess að fara á móti skipinu. Hann átti að leggja af stað klukkan hálf átta og það gerði hann líka. Úti fyrir var allsnörp kvika og ekkert var til þess að hressa sig á. Hefði það verið auma lífið ef Elías hefði ekki gefið manni vindla. Nokkru utar eyjum mættum við Gullfossi. Íslendingurinn skreytti sjg fánum og Gullfoss var þegar skreyttur sömu prýði. Rétt áður en skipin mætast kallar Halldór Daníelsson, fyrverandi bæjarfógeti, að allir þeir, sem vilji hrópa húrra fyrir íslenzka skipinu, skuli ganga fram í stafn og urðu allir til þess. Kvað þá við nífalt fagnaðaróp, svo undir tók í fjöllum beggja vegna við landnám Ingólfs Arnarsonar. En er bergmál fagnaðarópsins dó út, kastaði íslendingurinn kveðju á Gullfoss og svaraði íslendingaskipið. Var nú snúið við og kom þá vélskipið "Hera" sem Garðar Gíslason á, og var hann þar sjálfur í stafni. "Hera" var svo fánum skreytt sem frekast var unnt og efst við sigluhúna blöktu tveir stórir íslenzkir fánar.


Gullfoss í Kaupmannahöfn á stríðsárunum.                                       Ljósmyndari óþekktur.
  
Hvar er "Danmark" ? Hvar er "Dannebrog" ? spurði hver annan og gláptu á Gullfoss. Hvar eru þjóðernismerkin, sem skip verða að hafa til þess að Þjóðverjar skjóti þau eigi í kaf ? Jú, við nánari athugun sáust merki eftir rauðar og hvítar randir niður við sjómál á skipinu. Dönsku þjóðernistáknin höfðu verið afmáð í Vestmanneyjum, en sjórinn hafði þvegið hið neðsta af, aðeins til þess að sýna, að þau hefðu verið þar einu sinni. Þá er að minnast á fánana á Gullfossi. Efst við sigluhúna blöktu einkennisfánar félagsins, blár kross (Þórshamar) á hvítum feldi og ýmsar skrautveifur teygðust niður að þilfari. Í afturstafni var Dannebrog póstfáni. Málað var yfir dönsku þjóðernistáknin á hliðum skipsins, svo sem fyrr er sagt, og skal þar ekki fleiri orðum að vikið. En í landi blöktu margir danskir fánar og var það skiljanlegt og fyrirgefanlegt af þeim er danskir eru þótt þeir veifi sinnar eigin þjóðar fána. En íslendingum, bornum og barnfæddum hér, er það eigi afsakanlegt að vilja heldur sýna lit annara þjóða en sinnar eigin. Þá var Th. Thorsteinsson betri. Eigi aðeins lét hann verzlanir sínar veifa íslenzkum fánum, heldur sendi hann einnig bát í móti Gullfossi og var þar veifað óteljandi íslenzkum fánum. Og milli siglutrjánna var sími strengdur og á honum miðjum fangamark verzlunarinnar, en beggja vegna íslenzkir fánar. Var það falleg kaupmannskveðja.


Gullfoss nær flaki er hann fannst í Kiel í stríðslok.                                          Ljósmyndari óþekktur.

Þegar Gullfoss kom inn á milli eyja fluttust farþegar Íslendingsins yfir í hann. Dreif þá jafnharðan að marga báta, stóra og smáa, sem vildu fagna skipinu og voru á flestum þeirra margir menn sem komnir voru til að skoða skipið. Og er það lagðist í hafnarmynninu dreif svo mikill fjöldi fólks um borð að naumast varð þverfótað á þiljum. Allir vildu fá að sjá "skipið sitt", enda var það heimilt. Hélst svo lengi dags að svo krökt var af fólki í skipinu sem fé í rétt þá er þéttast er. Og alltaf kvað við sama viðkvæðið: "En hvað skipið er fallegt" ! "En hvað það er traustlega byggt og snoturlega ! Óhóf ekkert en þægindi sem bezt má verða á slíkum skipum. Og margt fleira var sagt Gullfossi til verðugs lofs. Hvar sem í land var litið úði og grúði af fólki, sem komið var niður að sjónum til þess að fagna skipinu  Kvað þar við lúðrablástur, söngur og fagnaðaróp. Stóðu menn sem þéttast á hafnargörðum beggja megin, steinbryggjunni og Arnarhólstúni. Mátti engri tölu á þann manngrúa koma, en það sögðu þeir, er minnugir eru, að eigi hefði fleira fólk verið hér fram við höfnina þegar Friðrik 8. Danakonungur kom hingað, og verður þó eigi lengra jafnað. Dauf var koman inn á höfnina hefðu eigi bátarnir verið. Hér lágu mörg skip, flest dönsk, en ekkert þeirra fann hvöt hjá sér til þess að varpa kveðju á Gullfoss. "Vesta" og "Sterling" lágu á bakborða og þögðu. "Fálkinn" kvaddi skipið með fánanum á afturstafni en "spariflöggin" sparaði hann og hin dönsku skipin auðvitað líka.


Tjaldur ex Gullfoss l í Kaupmannahöfn.                                           (C) Handel & söfart museet.dk
  
Eina skipið, sem hér lá á höfn og hafði svo mikið við að varpa kveðju á Gullfoss, var franskur botnvörpungur og einn af fyrstu bátunum sem koma til móts við skipið sigldi undir frönsku flaggi og átti hann Chouillou kaupmaður. Þegar Gullfoss staðnæmdist inni á höfninni hélt ráðherra ræðu. Hann stóð á stjórnpalli, en manngrúinn fyrir neðan og hlýddi á. Hann mælti á þá Ieið að þetta væri íslendingum gleði- og gæfudagur. Íslenzka þjóðin fagnaði hér sínu eigin skipi, sem hún hefði eigi einungis lagt fé sitt í, heldur vonir sínar og framtíðarþrá. Sagði hann og, að íslenzka þjóðin færði á þessum degi stjórn Eimskipafélagsins hugheilustu þakkir sínar fyrir ósérplægni hennar og dugnað. Bað hann þess að allar góðar fylgjur yrðu þessu skipi hollar og leiddu það höfn úr höfn og frá hafi til hafs. Að endingu bað hann menn hrópa fagnaðaróp fyrir skipinu og komu þess og kvað þá við margfalt húrra.
Vér áttum tal við nokkra farþega á Gullfossi í gær. Luku þeir allir upp einum munni með það, að eigi hefðu þeir ferðast með skipi, er betra væri í sjó að leggja. Auk þess væru á skipinu ýms þægindi, er menn væru óvanir á þeim skipum, sem til Íslands sigla. Alla aðhlynningu kváðu þeir góða, enda eru veitingaþjónar gamalkunningjar íslendinga, flestir þeirra.

Morgunblaðið. 17 apríl 1915.


Eimskipið Gullfoss, fyrsta skip Eimskipafélags.                                (C) Þórhallur S Gjöveraa.

             Gullfoss í                         Vestmannaeyjum

Vel fögnuðu Eyjamenn íslenzka skipinu. En sem við mátti búast varð koman þar eigi jafn hátíðleg sem hér. Geta skal þó þess, að Eyjabúar færðu skipinu skrautritað ljóð í gyltri umgerð, og er það fest á vegg í matsofu fyrsta farrýmis. Sigurður Sigurðsson hafði ort og er það svolátandi:

Heill og sæll úr hafi
heill þér fylgi jafna.
Vertu giftugjafi
gulls, í milli stafna,
sigldu sólarvegi
signdur drottins nafni,
ötult, djarft að eigi
undir nafni kafnir.

Morgunblaðið. 17 apríl 1915.

Það var hinn 27 nóvember árið 1908 að "Nordlyset", skip hins íslenska steinolíufélags í Reykjavík strandaði á grunni við Vestmannaeyjar. Var skipið þá í olíuflutningum. Björgunarskipið "Svava" náði skipinu út og dró það til Reykjavíkur þar sem það var gert upp.
Mótorskonnortan Nordlyset LBKM. var smíðuð í Helsingborg í Svíþjóð árið 1897. 93 brl. Var með hjálparvél, stærð og gerð óþekkt. Alfred Fr Philipsen kaupmaður í Reykjavík og forstjóri Hins íslenska steinolíufélags í Reykjavík, sem var dótturfélag D.D.P.A (Det Danske Petroleumsselskab í Kaupmannahöfn), keypti skipið árið 1908. Nordlyset var í olíuflutningum milli hafna á Íslandi. Olían var þá flutt í stórum tréfötum. Nordlyset var selt úr landi árið 1915.


Mótorskonnortan Nordlyset á strandstað við Vestmannaeyjar 1908.        (C) Mynd úr safni mínu.


Nordlyset við Stykkishólm.                                                                          (C) Mynd úr safni mínu.

                Skipi hlekkist á

Seglskipið "Nordlyset" rakst á grunn við Vestmanneyjar 27. nóv. s.l. Skipið var fermt olíu, og tókst björgunarskipinu "Svava" að ná því á flot, og koma því til Reykjavíkur, og kvað lítið kveða að skemmdunum.

Þjóðviljinn ungi. 19 desember 1908.

    Friða verður norðfirsk trillumið
          fyrir stórum netabátum

Trilluútgerð er mjög mikilvægur þáttur í atvinnulífi margra sjávarplássa hér á landi. Þannig eru t.d. um 40 trillur gerðar út frá Neskaupstað á hverju sumri og færa frystihúsinu mikinn og góðan afla. Fréttaritari Þjóðviljans i Neskaupstað tók einn norðfirskan "trillukarl", Guðmund Karlsson, tali og lagði fyrir hann nokkrar spurningar. Guðmundur er 35 ára gamall Húsvíkingur, en flutti til Neskaupstaðar 1963. Hann er Stýrimannaskólagenginn og hefur stundað sjómennsku sem aðalstarf, m.a. stundað trilluútgerð héðan frá Neskaupstað flest sumur frá 1968.
Fyrst var Guðmundur spurður um eigin trillu. "Hún heitir Svala NK-54, hálfdekkuð, 4,3 tonn að stærð samkvæmt nýju mælingunni. Hún er smíðuð á Siglufirði 1961 og endurbyggð í Dráttarbraut Neskaupstaðar 1975." Hvað stendur trilluútgerð lengi? "Hún stendur frá því í byrjun maí og út október hér í Neskaupstað. Þetta finnst okkur mörgum helst til stuttur tími. Því ætlum við nokkrir að gera tilraun með grásleppuveiðar nú í apríl, og kanna hvort ekki sé hægt að lengja þannig vertíðina. Grásleppuveiðar hafa lítið verið stundaðar héðan, en ég trúi því, að hægt sé að gera héðan út á grásleppuveiðar með góðum árangri." Nú stendur trilluútgerðin hér svona stuttan tíma. Hvað gera trillukallar meðan þeir róa ekki?
"Það er nú margvislegt. Sumir fara á togara en aðrir vinna það sem til fellur í landi, og þeir sem best hafa fiskað taka því bara rólega." - Hvaða veiðarfæri eru notuð á trillum? "Færi, lína og þorskanet. Langflestir róa með færi og tel ég, að þau komi best út þegar á heildina er litið. Gjörbylting varð þegar rafmagnsrúllurnar komu til sögunnar. Gera þær vinnuna á sjónum margfalt léttari og svo eru þetta undraverkfæri í miklum fiski. Einn maður getur með góðu móti annað þremur rúllum, þannig að mikið er hægt að draga þegar sá guli gefur sig." - Hefur fiskgengd á trillumið norðfirðinga minnkað síðustu árin? "Ekki held ég það nú. Segja má, að trillumið okkar norðfirðinga séu á svæðinu frá Dalatanga að Gerpi, allt út í tólf mílur. Á þessu svæði hefur fiskgengdin áreiðanlega ekkert minnkað og fiskurinn að svipaðri stærð og áður." - Hvað með netaveiðar á þessu svæði? "Ég er algjörlega á móti öllum netaveiðum á stórum bátum á þessum fiskimiðum; þessar fáu trillur, sem róa með net héðan skipta ekki máli. Ef t.d. 10 stórir bátar kæmu hingað og legðu net sín á þau fiskimið, sem við stundum veiðar á þá gætum við lagt trillunum okkar og fengið okkur eitthvað annað að gera því þeir legðu trilluútgerð héðan gjörsamlega í rúst.
Það var farið fram á það í fyrra við stjórnvöld að svæðið væri friðað fyrir netaveiðum á stórum bátum, en því var synjað. En það verður að banna þessar veiðar nú þegar á þessu ári, því annars kann illa að fara, jafnvel svo illa, ef stórir flotar netabáta koma hingað á miðin, að norðfirsk trilluútgerð heyri sögunni til. En þar sem verið er að tala um, að við verðum að auka sókn í aðra fiskistofna en þorskinn, þá finnst mér sjálfsagt að opna hér svæði fyrir snurvoðarbáta frá því í endaðan september og til áramóta, því hér eru auðug skarkolamið, sem vel ma nýta." - Eru trillur ekki orðnar vel útbúnar til sjósóknar? ,,Jú, mikil ósköp. Allar eru þær komnar með dýptarmæla og þó nokkrar með radar. En það sem athyglisverðast er, er sú staðreynd, að í hverri trillu héðan frá Neskaupstað er talstöð og eykur það mikið öryggið. Vð tilkynnum Nesradíó þegar við förum af stað, aftur rétt fyrir hádegi og svo þegar við komum að landi. En þar sem ég er farinn að tala um öryggi á sjó finnst mér tilhlýðilegt að minnast á það að brýna nauðsyn ber til þess, að allir þeir sem róa einir, séu skyldaðir til þess að vera í björgunarvestum á sjónum. Til eru hentug björgunarvesti, sem hægt er að vera í innanundir fötunum."  - Er arðsamt að róa á trillu? "Þeir sem duglegastir eru bera mannsæmandi laun úr býtum. Hæsta trillan hér í fyrra fékk td. 65 tonn. En þetta er mikil vinna. Flestir fara á sjóinn á milli klukkan 4 og 5 á morgnana og koma að landi á tímabilinu frá klukkan 18-21, þannig að vinnudagurinn er langur og tímakaupið ekki alltaf hátt. En við norðfirskir trillukallar lítum björtum augum til framtíðarinnar og kvíðum engu ef stjórnvöld fást til að friða þau fiskimið, sem við róum á. fyrir stórum netabátum."

Þjóðviljinn. 10 apríl 1976.

                Stykkishólmur

Fiskvinnsla er megin stoð atvinnulífsins í Stykkishólmi, og eru starfrækt þar fjögur fiskvinnslufyrirtæki. Tvö þeirra vinna einkum hörpudisk, og hefur vinnsla á því hráefni skapað mikinn stöðugleika í atvinnulífi, auk þess sem næg atvinna hefur verið fyrir unglinga yfir sumartímann. Frá Stykkishólmi eru gerðir út 21 bátur og 34 trillur. Skipasmíðaiðnaður er og hefur verið mikilvægur hlekkur atvinnulífsins í Stykkishólmi. Stykkishólmshreppur er hluthafi í skipasmíðastöðinni Skipavík, sem annast nýsmíði og viðgerðir báta.
Einnig er starfrækt minni stöð, sem aðallega smíðar trillubáta. Byggingariðnaðarmenn eru margir í Stykkishólmi, og stunda þeir iðn sína á staðnum og þjóna nærliggjandi byggðum. Þrjár trésmiðjur eru á staðnum og vinna hjá þeim um 50 menn að staðaldri. Verzlun, viðskipti og önnur þjónusta er nokkur í Stykkishólmi. Á vegum Hólmkjörs hf. og Kaupfélags Stykkishólms er starfrækt sláturhús, sem nú er í uppbyggingu.
Á vegum hafnarsjóðs Stykkishólms hefur verið byggður nýr viðlegukantur í Stykkinu, eins og Stykkishólmi er í daglegu tali nefndur, byggð ný hafnarvog og unnið við endurbætur á dráttarbrautinni í Skipavík, sem hafnarsjóður á, en leigir Skipasmíðastöðinni Skipavík hf. Eins og fyrir aðrar hafnir landsins, er nú unnið að framkvæmdaáætlun í Stykkishólmshöfn fyrir áætlunartímabilið 1979-1982, og hefur hafnarnefnd nýlega afgreitt framkvæmdaáætlun sína. Er þar gert ráð fyrir nýbyggingum við dráttarbraut, löndunar og viðgerðarbryggju í Skipavík, nýbyggingu trébryggju, vörukanti við Mylluhöfða, lengingu Austurkants í Stykki og loks ísvarnargarði milli lands og Súgandiseyjar. Einnig er gert ráð fyrir dýpkun við Steinbryggju og viðgerð á henni. Ekki fékkst fjárveiting til framkvæmda við höfnina á árinu 1979 af þeim 223 millj. króna, sem varið er til hafnarmála á Vesturlandi, en vonir standa til, að veruleg fjárveiting fáist til hafnarframkvæmda á næsta ári í samræmi við væntanlega framkvæmdaáætlun.

Sveitarstjórnarmál. 2 hefti. 1 apríl 1979.

      Nýr bátur til Vestmannaeyja

Síðastliðinn laugardag kom hingað til Eyja bátur, sem keyptur hafði verið hingað frá Sviþjóð. Eigendur bátsins eru þeir Gunnar Marel Jónsson skipasmíðameistari, Páll Oddgeirsson útgerðarmaður og Guðni Jóhannsson skipstjóri. Var frjettamönnum blaða og útvarps boðið í gær, ásamt fleiri gestum, að skoða skipið. Er það hið glæsilegasta. Skipið er keypt í Gautaborg fyrir 340.000 íslenskar krónur og er 84 smálestir að stærð með 200 hestafla June Munktell-vjel, og er ganghraði yfir 9 mílur. Skipið er raflýst. Mannabústaðir eru mjög rúmgóðir og vel úr garði gerðir. Er upphitun með miðstöðvarkyndingu, og yfirleitt má segja, að útbúnaður skipsins sje mjög fullkominn enda er skipið svo að segja nýtt, aðeins 5 ára. Skipið hlaut nafnið "Heimaklettur". Hafa eigendur í hyggju að nota það til fiskflutninga í vetur og á síld að sumri.

Morgunblaðið. 14 febrúar 1946.