28.04.2017 14:01
L. v. Huginn GK 17. LBGJ / TFPE.
27.04.2017 11:45
L. v. Sæfari SU 424. LBKT / TFCG.
Enn eitt
síldveiðiskip sekkur
Ragnar frá
Akureyri er fjórða skipið á vertíðinni
Í fyrrinótt varð sjóslys fyrir Norðurlandi. Síldveiðiskipið
Ragnar frá Akureyri sökk með fullfermi síldar eða um 800 mál. Mannbjörg varð.
Þetta gerðist út af Melrakkasléttu. Veður var ekki sem best og mun skipið hafa
verið á leið til Siglufjarðar er það sökk. Um nánari tildrög slyssins var ekki
vitað seint í gærkvöldi, nema hvað sjór mun hafa komist í lestarklefa, og gerðu
skipsmenn árangurslausa tilraun til að bjarga skipinu. Áhöfninni, 18 mönnum,
var bjargað um borð í m.b. Skjöld er var þarna skammt frá, og flutti hann
mennina til Raufarhafnar. Af skipum, er voru á ferð hjá slysstaðnum í gordag,
sáu skipverjar nót m. b. Ragnars, svo og mikið brak úr skipinu. M.s. Ragnar var
100 smálestir að stærð. Eigandi var Egill Ragnars, Akureyri, en skipið var í
leigu Barða Barðasonar og Gunnlaugs Guðjónssonar, á Siglufirði. Skipstjóri var
Kristinn Stefánsson, M.s. Ragnar er 4. skipið, sem ferst á þessari
síldarvertíð. Farist hafa Snerrir, Einar Þveræingur og Bris.
26.04.2017 11:41
B. v. Andri SU 493. LCJT / TFBC.
h/f Andri og
Togarinn Andri SU 493
Þegar h/f »Andri« var stofnað, var það gert með það fyrir
augum, að reka togaraútgerð frá Eskifirði og var togari keyptur í þeim
tilgangi. Í reyndinni var togarinn gerður út frá Reykjavík að mestu leyti,
lagði aðeins dálítinn hluta af aflanum á land á Eskifirði. Af útgerð »Andra« er
því lítil eða engin reynsla fengin fyrir þvi, hvort hagkvæmt sé að gera út
togara frá Austurlandi. Engu að síður var það atvinnumissir, eigi lítill, fyrir
þorpsbúa, þegar togarinn »Andri« var seldur. Útgerðin hefur gengið svo saman á
Eskifirði siðustu árin, að til vandræða horfir. Sjávarútvegur hefur verið
aðalatvinnuvegur þorpsbúa. Geta og gjaldþol einstaklinga og sveitafélags hefur
aðallega byggst á útgerðinni. Nú er jafnvel svo komið, að sveitarfélagið hefur orðið
að leita á náðir rikissjóðs um hjálp til að standast nauðsynleg útgjöld.
Togarinn
Andri strandar við England í niðaþoku
Togarinn Andri strandaði nálægt Whitby á Englandi aðfaranótt
sunnudags. Niðaþoka var er togarinn strandaði, og við rannsókn, sem farið hefir
fram, hefir komið í ljós, að skekkja var á áttavitanum, sem nam 22 gráðum. Þar
sem togarinn strandaði er mjög stórgrýtt og hamraveggur í sjó fram. öllum
mönnum tókst að bjarga eftir að þeir höfðu verið í togaranum um hríð, og var
þeim bjargað á róðrarbátum vegna þess, að ekki var hægt að koma björgunarbátum
við vegna stórsjóa. Líður mönnunum öllum vel, og dvelja þeir enn í Whitby.
Þeir
munu koma heim með fyrstu ferð, sem fellur. Togarinn Andri fór frá Hafnarfirði
á þriðjudaginn og var með 3000 körfur fiskjar, og átti hann að selja aflann í
Grimsby í gær. Skipshöfnin var 17 menn og var skipstjóri Kristján Kristjánsson.
Auk skipshafnarinnar voru 8 menn á skipinu, sem voru að sækja hinn nýja togara
Guðmundar Jónssonar og þeirra félaga. Eigandi Andra var h.f. Berg, en
framkvæmdastjóri félagsins er Júlíus Guðmundsson stórkaupmaður. Áður hét skipið
Gulltopptur, og var þá eign Sleipnisfélagsins. Engin von mun vera til þess, að
skipið náist út.
Alþýðublaðið. 28 janúar 1936.
25.04.2017 11:51
L. v. Gola MB 35. TFEG.
Tókst Víði
að bjarga skipi hlöðnu vörum
út af Snæfellsnesi í gærdag
Vjelskipið Elsa, sem er eitt af elstu skipum flotans, sendi
út neyðarskeyti laust eftir hádegi í gær, er það var statt út af Arnarstapa.
Óstöðvandi leki var sagður kominn að skipinu og talið víst að það myndi sökkva
innan skamms. Akranesbáturinn Víðir fór Elsu til aðstoðar. Eftir fregnum er
síðast bárust ætluðu Víðismenn sér að draga hið sökkvandi skip til hafnar. Vjelskipið
Elsa var á leið til fjölmargra hafna á Vestfjörðum og var dekkhlaðin. Lestar
þess voru fullar af ýmiskonar matvælum og öðrum vörum, en á þilfari um 100
tunnur af bensíni og olíum. Skipið mun hafa farið hjeðan frá Reykjavík í
fyrrakvöld, sennilega milli kl. niu og tíu.
Um klukkan eitt síðdegis í gær er m.s. Elsa var stödd suður af Arnarstapa, kom
skyndilega að því leki. Fengu skipverjar, fimm að tölu, ekki við hann ráðið og
sendu út neyðarskeyti. þar eð fyrirsjáanlegt þótti að skipið myndi sökkva innan
skamms. Vjelskipið Víðir frá Akranesi Var nærstaddur, og mun hafa komið
skipverjum á Elsu til aðstoðar skömmu síðar. Var þá talsverður sjór kominn í
skipið, einkum í vjelarrúm þess. Á þessum slóðum var sjóveður gott. Fyrsta verk
Víðismanna, eftir að þeir komu á
staðinn, mun hafa verið að ljetta skipið.
Mun tunnunum hafa verið umskipað í
Víði, hve mörgum er ekki vitað. Aðrir menn voru við austur bæði úr vjelarrúmi
og hásetaklefa. Klukkan að ganga sex í gærkvöldi átti Slysavarnafjelagið tal
við skipstjórann á Víði. Sagðist hann ætla að reyna að draga hið sökkvandi skip
hingað til Reykjavíkur. Þá var kominn mikill sjór í það, og ekki hafði tekist
að finna hvar lekinn var. Gagnslaust var að ætla sjer að draga skipið að landi
á Snæfellsnesinu, því að mjög brimaði við land. Hafi Víðismönnum tekist að
bjarga Elsu, þá mun Víðir vera væntanlegur hingað til Reykjavíkur snemma í dag.
Vörurnar í Elsu voru vátryggðar. Skipstjóri er Grettir Jósefsson. Skipið er
eitt þeirra er þátt tóku í Grænlandsleiðangrinum á síðastliðnu ári.
Morgunblaðið. 27 apríl 1950.
Víði tókst
ekki að bjarga Elsu
Skipverjum á m.s. Víðir frá Akranesi, tókst ekki að bjarga
vjelskipinu Elsu, hingað til Reykjavíkur og sökk skipið hjer í Faxaflóa, á 50
faðma dýpi í fyrrinótt. Skipverjar allir á Elsu og einn farþegi, voru þá komnir
um borð í Víði. Við björgunartilraunirnar á m.s. Elsu, urðu nokkrar skemdir á
Víði. Mönnunum sem við björgunarstarfið unnu, tókst að bjarga öllum bensín og
olíutunnunum af þilfari Elsu yfir í Víði, en úr lest skipsins var litlu sem
engu bjargað. Víðir lagði af stað áleiðis til Reykjavíkur með Elsu, um kl. 6.30
um kvöldið. Gekk ferðin allgreiðlega fyrst í stað, en eftir því sem dýpra var
komið út í Flóann, gerðist kvika meiri,og um klukkan 9 um kvöldið slitnaði
keðjan, sem hafði verið á milli skipanna. Kl 11 um kvöldið var kominn svo
mikill sjór um borð í Elsu, að sjór renn yfir þilfarið aftast á skipinu. Lengi
vel flaut skipið þó , eða allt fram undir klukkan eitt í fyrrinótt, er það seig
í djúpið norðvestur af Malarrifsvita og skaut engu braki úr því upp á
yfirborðið.
Morgunblaðið. 28 apríl 1950.
24.04.2017 12:15
L. v. Atli SU 460. LBWN / TFDE.
Línuveiðarinn
Atli SU 460
Smári Geirsson.
23.04.2017 11:54
Sæhrímnir ÍS 28. TFEK.
22.04.2017 15:56
172. Rifsnes RE 272. LBFW / TFZE.
Vélskipið
Rifsnes
Snemma í vetur var lokið við mikla viðgerð og breytingar á
línuveiðaranum Rifsnes, en hann var upphaflega smíðaður í Englandi 1891. Hingað
til lands var skipið keypt af H. A. D. Hendriksen útgerðarmanni á Siglufirði,
og nefndi hann það því nafni, er það enn ber. Árið 1926 keypti Sigurður Jónsson
í Görðum Rifsnesið, en núverandi eigandi þess er h. f. Rifsnes í Reykjavík, en
framkvæmdarstjóri þess er Hafsteinn Bergþórsson. Við þær breytingar, sem gerðar
voru á skipinu, stækkaði það um 12,93 rúml. brúttó og er stærð þess nú 157,71
brúttó rúmlestir. Í stað gufuvélarinnar, sem fyrir var, var sett 320 hestafla
Blackstone R. A. Lister Diésél vél. Á sólarhring eyðir hún um 1300 kg af olíu,
með 580 snúningum á mínútu og 300 ha. Olíugeymar rúma 16 smál. Auk aðalvélarinnar,
er ein hjálparvél, 18 hestafla Lister Diesel vél, sem rekur rafal og sjó og
loftdælur. Fyrir framan brúna er spil, sem bæði er tog og akkersvinda. Í lúkar
eru lokrekkjur fyrir 12 menn, en 6 í káetu.
Ægir. 1 maí 1943.
Eitt elzta
síldarskipið sökk við Bjarnarey
Lagðist 4
sinnum á hliðina
Síldveiðiskipið Rifsnes RE 272 sökk við Bjarnarey á
sunnudagsmorgun, er það var á leið inn með 1700 tunnur af síld af miðunum.
Skipverjar, 11 talsins, komust í gúmmíbátana og var bjargað af síldveiðiskipinu
Jóni Kjartanssyni SU III, sem fór með þá til Seyðisfjarðar. Austan stekkingur
var og 4 vindstig er skipið sökk. Rifsnesið var eitt af elztu skipunum í
flotanum, 158 lesta stálskip frá Noregi og byggt 1891. Það var eign
Ísbjarnarins h.f. Mbl. átti símtal við sikipstjórann á Rifsnesinu, Ibsen
Angantýsson, eftir að hann kom til Seyðisfjarðar um kl. 5.30 á sunnudag, og
fékk hjá honum fregnir af því hvernig þetta hefði gerst. Það var kl. 8.30 um
morguninn, er skipið var um 32 sjómílur frá Bjarnarey með fullfermi, um
1700-1800 tunnur, að það lagðist á bakborðshliðina. Um 250 tunnur voru á dekki
og vel breytt yfir. Sjór fossaði inn á þilfarið og á gangana og yfirbreiðslur
tóku að rifna. Þá lagðist skipið á bakborðshliðina og síðan aftur á stjórnborða
og bakborða, sagði Ibsen, en okkur tókst að keyra upp úr þessu fjórum sinnum.
Þá var sjórinn kominn niður í lestina og þar fór að springa upp. Þá fórum við í
bátana. Hvar voruð þið meðan skipið tók allar þessar dýfur? Uppi. Við vorum að
reyna að losa okkur við síldina á dekkinu. Og ég var á mínum stað, í brúnni.
Við höfðum þrjá 10 manna gúmmíbáta og fórum í þá. Og rétt á eftir sökk skipið.
Hve löngu á eftir og hve langt frá ykkur?
Svona 5 mínútum eftir að við fórum í bátana. Við vorum fáa metra frá skipinu.
Svo þið horfðuð á Rifsnesið fara. Hvernig fór það? Beint á stefnið. Við höfðum sent út
neyðarkall áður en við fórum frá borði. Jón Kjartansson var 10 mílur frá
Digranesi, en við vorum við norðurkantinn á Digranesflakinu. Og hann var kominn
til okkar um kl. 12, tveimur tímum eftir að við fórum í bátana. Var allt í lagi
með mannskapinn? Var ekki kalt að bíða?
Það var allt í lagi. Við vorum í ullarsokkum og það er nú það sem
gildir. Varst þú búinn að vera lengi með
Rifsnesið? Síðan í fyrra.
Jón Kjartansson frá Eskifirði var næsta skip við Rifsnesið, þegar það sökk og
bjargaði mönnunum. Fréttaritari blaðsins á Seyðisfirði átti tal við
skipstjórann, Þorstein Gíslason, er hann kom inn með skipbrotsmennina.
Þorsteinn, sem er aflakóngurinn á síldarvertíðinni sem kunnugt er, búinn að fá
31 þús. mál og tunnur, kvaðst hafa verið á leið frá Vopnafirði út á miðin. Rétt
fyrir kl. 10 heyrði hann neyðarkall og náði því niður. Var skipið þá keyrt eins
og frekast var hægt í átt þangað. Austan kaldi var, 4-5 vindstig og allkröpp
alda. Þegar þeir í bátunum sáu til Jóns Kjartanssonar skutu þeir
neyðarrakettum, svo þeir fundust undir eins.
Um leið og skipbrotsmenn fóru í
bátana höfðu þeir bundið þá saman, eins og reglur segja fyrir um, en þeir slitnuðu
frá og var nokkurt bil orðið á milli þeirra. Skipverjar á Jóni Kjartanssyni
lögðu upp að bátunum og tóku mennina upp til hlés. Þeir voru heilir á húfi,
nema hvað einhverjir höfðu brennt sig á höndum á neyðarrakettunum. Jón
Kjartansson fór strax út á miðin út af Langanesi, er hann hafði skilað
skipbrotsmönnunum í land. Níu af skipverjum af Rifsnesinu komu með flugvél frá
Egilsstöðum til Reykjavíkur síðdegis í gær. Mbl. hitti að máli Snjólf Fanndal
vélstjóra, og spurði hvar hann hefði verið þegar skipið var að leggjast á
hliðarnar á víxl. Hann kvaðst hafa verið uppi, er báturinn lagðist fyrst á
stjórnborða, en síðan farið niður í vél. Hvernig er að vera niðri í skipi, sem
lætur svona? Maður finnur miklu minna fyrir því niðri. Varstu ekki hræddur um
að báturinn sykki meðan þú varst niðri?
Nei. nei, það er mikið flot í síldinni. - Hvenær drapst á vélunum? Þær gengu alltaf. Það var fullt lens allan
tímann. Hvernig sökk báturinn?. Hann lá
á hliðinni, ,rétti sig af og fór á framendann. Við vorum þá komnir í bátana og
vissum að Jón Kjartansson var á leið til okkar. Voruð þið búnir að veiða vel í
sumar? Við vorum búnir að fá 7000 mál, þegar báturinn sökk.
Morgunblaðið. 14 september 1965.
20.04.2017 11:19
430. Freyr NK 16.
Freyr SU 413
Sumarið 1920 fer Sigurður Jónsson skipstjóri á Norðfirði til
Akureyrar að sækja nýjan bát fyrir Sigfús kaupmann Sveinsson á Norðfirði. Sá
bátur var nefndur Freyr SU 413, en eftir að Norðfjörður fékk kaupstaðarréttindi
1929, var hann skráður Freyr NK 16. Freyr var 15 tonna eikarbátur. Sigurður var
formaður með hann í 10 ár eða þar til 1930, að hann tekur við formennsku á
nýjum bát, er Sigfús kaupmaður lét smíða á Norðfirði 1930, og nefndist Fylkir
NK 46, og var 22 tonn.
Sjómannablaðið Víkingur 1 janúar 1971.
Tvo báta rak
á land á Norðfirði
Norðvestan hvassviðri gerði
hér í nótt og rak tvo báta á land. Hafbjörgu, sem er 28 lesta bátur, rak
upp inni á strönd og tókst jarðýtu að koma henni á flot í morgun og mun hún
lítið skemmd. Freyr, sem er 15 lesta bátur, rak á land á vestanverðri eyrinni,
þar sem fjaran er stórgrýtt og mun báturinn mikið brotinn. Ekki hefur enn verið hægt að reyna að
koma honum á flot vegna hvassviðris og heldur báturinn áfram að brotna.
Þjóðviljinn 13 nóvember 1955.
19.04.2017 14:18
784. Reykjanes GK 50. TFQE.
Nýr bátur
frá Dröfn í Hafnarfirði
Smíði þriðja
bátsins á þessu ári er nú í undirbúningi
Báturinn er smíðaður úr eik með 180 hestafla Lister dieselvél, er hann búinn öllum beztu tækjum sem völ er á. Reynsluferð var farin 7 þ.m., var ganghraði 9 mílur og reyndust bátur og vél mjög vel. Eigandi er Íshús Hafnarfjarðar h.f. Skipstjóri er Guðmundur Á. Guðmundsson. Þetta er 8. báturinn sem skipasmíðastöðin Dröfn h.f. hefur byggt og annar báturinn sem afhentur er á þessu ári og undirþúningur er hafinn að smíði þess þriðja. Smíði þessa báts var hafin í okt. 1953 og hefur því staðið yfir í 1 ár. Teikningar gerði Egill Þorfinnsson, yfirsmiður var Guðjón Einarsson skipasmíðameistari, niðursetningu á vél og alla járnsmíði annaðist Vélsmiðja Hafnarfjarðar h.f. undir yfirstjórn Magnúsar Kristjánssonar vélvirkjameistara. Raflögn framkvæmdi Þorvaldur Sigurðsson og Jón Guðmundsson rafvirkjameistarar, málun Sigurjón Vilhjálmsson málarameistari, reiðar og segl gerði af Sören Valentínussyni, dýptarmæli setti niður Friðrik Jónsson útvarpsvirkjameistari, dekk og línuvinda var smíðuð í Héðni.
Þjóðviljinn 14 nóvember 1954.
Eldur í báti
norður af Skaga
Þremur
mönnum bjargað
Eldur kom upp í Litlanesi ÍS- 608 að kvöldi laugardags þar
sem báturinn var að veiðum um 50 sjómílur norður af Skaga. Ahöfninni, þremur
mönnum, var bjargað um borð í Ingimund gamla frá Blönduósi og siglt með þá til
Skagastrandar, en Litlanes sökk um sjöleytið að morgni sunnudags. Litlanes var
tæplega 60 tonna eikarbátur, smíðaður í Hafnarfirði árið 1954.
Ekki er ljóst
hvers vegna eldur kom upp í bátnum, en sjópróf munu fara fram á Ísafirði á
næstunni. Að sögn Guðna Ólafssonar, skipstjóra á Ingimundi gamla, sem bjargaði
bátsverjum, voru mennirnir ómeiddir þegar þeir komu um borð í Ingimund, en þeir
á Ingimundi voru staddir skammt frá Litlanesinu þegar þeir sáu reyk leggja frá
bátnum. Guðni segir að gott hafi verið í sjóinn svo vel hafi gengið að ná mönnunum
þremur um borð úr björgunarbátnum, en siglt var með þá til hafnar á Skagaströnd
og þangað var komið um klukkan tíu á sunnudagsmorgun.
Dagur 19 maí 1992.
18.04.2017 14:15
Á leið í Smuguna í Barentshafi á Barða NK.
Veður og ísing í Smugunni
Sókn íslenskra togara í Smuguna og á Svalbarðasvæðið hefur
stóraukist í sumar og haust. Veiðar í Smugunni geta verið mikið hættuspil
stóran hluta ársins. Þaðan er löng sigling í var þegar óveður geisa og ísing
getur hlaðist á skipin á skömmum tíma. Í ofanálag ríkir nær samfellt
heimskautamyrkur þarna norðurfrá frá því snemma í október og fram í marsmánuð.
Flestir ef ekki allir íslendingar, sem nærri fiskveiðum og útgerð hafa komið,
hafa heyrt getið hins hörmulega slyss á Nýfundalandsmiðum í febrúar 1959 þegar
togarinn Júlí frá Hafnarfirði fórst með allri áhöfn. Sex aðrir íslenskir
togarar sluppu við illan leik eftir margra klukkustunda ísbarning í miklu
illviðri. Óhug sló að íslensku þjóðinni eftir atburð þennan og má segja að
úthafsveiðar hafi í kjölfarið að mestu lagst af, a.m.k. yfir vetrartímann.
Síðan þá hefur heil kynslóð af íslenskum sjómönnum og skipstjómendum vaxið úr
grasi. Guðjón Ármann Eyjólfsson, skólameistari Stýrimannaskólans í Reykjavík,
ritaði í desemberhefti Ægis á sl. ári þarfa ádrepu þar sem hann minnti á
hætturnar sem veiðar í ísköldum vetrarsjó geta haft í för með sér. Í grein hans
kom fram að síðasta alvarlega sjóslysið hér við land, sem beinlínis er rakið
til yfirísingar, hafi verið í febrúar 1968. Þá fórust 18 Bretar og 6 íslendingar
í Ísafjarðardjúpi. Vestfjarðamið standast þó engan veginn samanburð við Smuguna
í miðju Barentshafinu hvað ísingarhættu áhrærir. Því veldur að mestu mikill
sjávarkuldi og langvarandi frosthörkur á Smuguslóðum.
Í fyrra lentu nokkrir íslenskir togarar í vandræðum í Smugunni vegna ísingar
sem hlóðst á skipin. Þau voru stödd rétt sunnan 76. breiddarbaugsins í byrjun
nóvember, nærri ísjaðrinum. Þá gerði norðan hvell, um 10 vindstig. Frost var
-18°C og sjávarhiti -1,7°C. Við þessar aðstæður getur ísing hlaðist mjög hratt
á skipin. Við svipaðar aðstæður á Íslandsmiðum er siglt í hlýrri sjó, en best
er auðvitað að komast í var. Á umræddum slóðum var slíkt ekki gerlegt þar sem
margra klst. sigling var í hlýrri sjó og ekki minna en 200 sjómílur í land.
Eina ráðið sem skipstjórar áttu völ á var hreinlega að sigla alveg upp að
ísjaðrinum og skýla sér þannig fyrir sælöðrinu. Því fer þó víðsfjarri að með
þeirri aðgerð hafi allri hættu verið bægt frá, ísinn var á miklu reki og
myrkrið gerði mönnum erfitt fyrir. Skipin gátu við þessar aðstæður hæglega
lokast inni í ísbreiðunni, en til allrar blessunar komust bæði skip og áhafnir
heilar til hafnar eftir baráttuna við óblíð náttúruöfl norður við sjálft
íshafið.
Ægir. 10 tbl. 1 október 1994.
Brot úr Grein Einars Sveinbjörnssonar
veðurfræðings um veður og ísingu
í Smugunni í Barentshafi.
Gullgröftur
í Smugunni
Stór hluti íslenska togaraflotans stundar nú veiðar í
Smugunni í Barentshafí og þar eru 700-800 íslenskir sjómenn að störfum. Helgi
Bjarnason segir frá lífínu þar norður frá en hann sigldi með togaranum Runólfi
í Smuguna, fór á milli skipa til að spjalla við sjómenn og síðan með
varðskipinu Óðni í land í Hammerfest.
Lífíð í íslendinganýlendunni í Smugunni einkennist af mikilli vinnu í
aflahrotunum, sumir gætu sagt þrældómi. Þá standa menn frívaktir eins og þörf er
á og þeir geta, til að bjarga verðmætunum sem komin eru um borð. Sjómennirnir
voru orðnir ansi þreyttir eftir tólf sólarhringa góða veiði. Veiðarnar á þessu
hafsvæði sem enginn á og enginn stjórnar einkennast að sumu leyti af
gullgrafarahugsunarhætti. Umgengnin um auðlindina er í sumum tilvikum sjálfsagt
ekki til fyrirmyndar og sjómennirnir sjálfir töluðu oft um það að nauðsynlegt
væri að ná samningum við Norðmenn þannig að veiðarnar gætu farið fram undir
eðlilegri stjórn.
Mjög góð samvinna virðist vera meðal skipstjóranna í
Smugunni, mun betri en á heimamiðum segja menn. Þeir veita hverjir öðrum
upplýsingar í gegn um talstöðina. Mikið er spurt um það hvernig fiskurinn gangi
inn í veiðarfærin, hvar flotvarpan sé í sjónum og hvað holið hafi gert. Til þess
að reyna að rugla norsku strandgæslumennina sem vafalaust hlusta á talstöðina
gefa þeir aflann upp í nafnakvóta þar sem hver ráðherra merkir ákveðinn
tonnafjölda og síðan er spilað út frá því. Það er hins vegar spurning hvort
Norðmennirnir hafi ekki fyrir löngu komið sér upp lykli að þessu einfalda
dulmáli. Skipin hafa mikið veitt við norsku línuna og stundum teygt sig aðeins
innfyrir eða lent í því óvart. Yfirleitt voru þarna eitt eða tvo norsk varðskip
á sífelldri siglingu með línunni og að sópa mönnum yfir ef þess gerðist þörf.
Yfirleitt fór þetta fram í vinsemd, báðir aðilar virtust hafa skilning á stöðu
hvors annars. Það var helst ef einhver skipstjórinn ætlaði að fara að deila við
strandgæsluna um línuna að þeir byrstu sig og skipuðu mönnum að hafa sig yfir á
stundinni. Stundum þurftu þeir að gefa gula spjaldið og þá fóru menn ekki eins
innarlega næst. Menn fengu greiðlega upplýsingar hjá strandgæsluskipunum og
virtust fá jákvæða afgreiðslu ef þeir spurðu fyrirfram um það hvernig þeir ættu
að haga sér þegar þeir þurftu að fara innfyrir við ákveðnar aðstæður. Það var
því ekkert stríðsástand í Smugunni þann tíma sem ég var þar.
Þegar veiðin minnkaði aftur síðastliðinn mánudag fengu sjómennirnir aftur sex
tíma hvíld eftir hverja sex tíma vakt. Og þá gafst tími til að þrífa skipin
aðeins en þau voru orðin ansi sjúskuð eftir törnina. Þegar rólegra er fara menn
gjarnan í kaffi í önnur skip og til að skiptast á myndböndum. Það er
tilbreyting frá lífinu um borð þar sem myndböndin stytta mönnum helst
stundirnar. Á sumum skipum er spilað og teflt en menn segja að það hafi
minnkað. Aðstaðan um borð í skipunum er ákaflega misjöfn. í flaggskipi flotans,
Baldvini Þorsteinssyni EA, er hún til dæmis til fyrirmyndar. Góðar setustofur
og hreinlætisaðstaða. Gufubað, heilsurækt og nuddpottur. Kokkarnir láta ekki
sitt eftir liggja við að láta mönnum líða sem best, það er sunnudagsmatur oft í
viku hjá mörgum þeirra, enda sagði einn kokkurinn að strákunum veitti ekki af
orkunni í öllu þessu puði. Stímið í Smuguna og heim tekur fjóra til fimm
sólarhringa hvora leið þar sem stundum sést hvorki land né skip heilu dagana og
sjófuglarnir eina lífið sem vart verður við. Menn þurfa misjafnlega mikið að
vinna þennan tíma. Stundum eru 18 tímar milli vakta og nefndu menn dæmi um menn
sem svæfu allan þann tíma.
Menn leggja þetta á sig fyrir hlutinn sem getur verið góður. Frystitogararnir
voru að framleiða afurðir fyrir 4-5 milljónir á sólarhring dögum saman þegar
veiðin var góð. Það skilaði hásetunum 50 þúsund krónum á dag. Kaupið er mun
minna aðra daga og ekkert þegar skipið er á siglingu út og heim og ekkert þegar
menn taka sér frí í landi sem gjarnan er þriðja hvern túr. Aflahlutur háseta
getur verið nálægt 800 þúsund krónum fyrir liðlega mánaðartúr þegar skip kemur
heim með þorskflök að verðmæti 70-80 milljónir kr. Stærstu skipin gera
væntanlega enn stærri túra í Smuguna, eru þá lengur að, og getur túrinn fært
mönnum eitthvað á aðra milljón. Sjómennirnir fórna miklu fyrir þessar tekjur,
eins og fram kom í samtali við einn þeirra hér í blaðinu, þeir missa af
fjölskyldulífi og frí- stundastörfum. Einn nefndi það sem orsök mikilla
fjarvista að það væri opinbert leyndarmál að hjónaskilnaðir væru fleiri á
frystitogurunum en öðrum skipum. Þessar áætluðu tölur um tekjur eiga aðeins við
um frystiskipin þegar vel gengur. Í Smugunni eru einnig ísfisktogarar og togarar
sem salta aflann um borð.
Ísfisktogararnir þurfa að hitta á góðan afla, geta
ekki verið nema nokkra daga að veiðum og fer meirihluti tímans í siglingu.
Hásetarnir eru ánægðir ef þetta gengur upp en þekkja það margir hvað það þýðir
að fara ónýta túra í Smuguna. Ekki eru öll skipin að gera það gott þó fréttir
berist af góðum afla í Smugunni. Það fer eftir búnaði skipanna og svo auðvitað
kallinum í brúnni hvað veiðist. Þeir einir nutu aflahrotunnar á dögunum sem
höfðu flottroll. Nokkur skip voru aðeins með botntroll og þegar þau fóru á
flottrollssvæðið þar sem þorskurinn veiddist á línunni milli Smugunnar og 200
mílna fiskveiðilögsögu Noregs fylltust troll þeirra af hausum, roði, beinum og
dauðum fiski úr hinum skipunum.
Ekkert eftirlit er með veiðunum þarna norður frá. Óðinn átti reyndar að mæla
möskva og fisk en hefur lítið komist í það vegna þjónustu við skipin,
einkanlega við slasaða og veika sjómenn sem komið hefur í ljós að sannarlega
var þörf á og menn eru þakklátir fyrir.
Það leikur einnig vafi á því hvaða
heimild varðskipsmenn hafa til að skipta sér af veiðum á þessu alþjóðlega
hafsvæði. Það hendir enginn smáfiski sem spurður er um það, hvorki á
Íslandsmiðum né í Smugunni, en sjómenn telja að á öðrum skipum sé verið að
henda stærri fiski í Smugunni en heima. Þá er vafamál að stóru hölin sem menn
voru að fá, margir tugir tonna, hafi nýst nema að hluta því fiskurinn þarna er
lélegri en menn eiga að venjast heima og var farinn að skemmast eftir nokkra
klukkutíma. Gullgrafarahugsunarhátturinn virðist ráðandi hjá sumum á meðan
aðrir sjómenn ganga með sanni vel um auðlindina. Umræður um þessar stjórnlausu
veiðar koma oft upp í spjalli við sjómennina. Gjarnan á þeim nótunum að þeim
þætti þetta ástand ekki til fyrirmyndar en á meðan ekki næðust samningar við
Norðmenn um kvóta fyrir íslendinga þarna væri ekkert við því að gera. Töldu
margir að þessi mikli afli íslendinga í sumar og haust myndi knýja Norðmenn að
samningaborðinu.
Morgunblaðið. 11 september 1994.
17.04.2017 11:19
Þórður Sveinsson GK 373. TFIL.
Í gærkveldi strandaði Þórður Sveinsson við Snæfellsnes.
Mannbjörg varð en einn maður fótbrotnaði og annar meiddist eitthvað minna.
Vísir leitaði upplýsinga um þetta hjá Óskari Halldórssyni í morgun.
Óskar Halldórsson útgerðarmaður skipsins átti símtal við símstöðvarstjórann á
Arnarstapa í morgun og sagðist honum svo frá:
Í gærkveldi kl. 10 varð vart við það á bæ talsvert vestan við Arnarstapa, að
skip var strandað á svokölluðu Hellnaplássi. Þarna eru há klettabjörg og ekki
hægt að komast að strandstaðnum úr landi, en undir björgunum er stórgrýtisurð,
þar sem skipið liggur. Logn var á, en mikið dimmviðri og myrkur, og haugasjór,
og vissu menn ekki hvaða skip þetta var, þar sem ekki var unnt að komast nærri
því á landi. Frá bænum var strax tilkynnt til símstöðvarinnar á Arnarstapa um
strandið, og náðist samband um Stykkishólm við Slysavarnafélagið og var því
tilkynnt strandið, en því tókst ekki í nótt að ná sambandi við Ægi eða Óðin til
þess að fá þau til að fara á strandstaðinn. Frá Arnarstapa var skotið út smábáti
til þess að fara út í skipið, en vegna brims komst hann ekki að skipinu, sem
sjórinn gekk yfir. Og sást ekki, hvort skipsmenn voru enn á skipsfjöl eða ekki.
Fór báturinn við svo búið í land aftur, en síðar um nóttina fór hann aðra ferð
og hafði þá með sér ljós, til þess að skipsmenn gæti séð til þeirra, en þeir
héldu þá enn vera í skipinu.
Þegar báturinn kom að strandstaðnum, kom skipshöfn Þórðar Sveinssonar, 8 menn,
til þeirra í björgunarbát skipsins, en þeir höfðu séð Ijósið í litla bátnum.
Hafði skipshöfnin við illan leik komizt í björgunarbátinn skömmu eftir strandið
og haldið sig rétt utan við strandstaðinn, til að bíða birtingar, þar sem þeir
vissu ekki hvernig staðhættir voru þarna og mikið brim var á. Í morgun um
klukkan 6 kom skipshöfnin til Arnarstapa á skipsbátnum og hafði umsjónarmaður
farmsins, sem er útlendingur, fótbrotnað, og var von á lækni frá Stykkishólmi
kl. 1-2 í dag til þess að gera við sár hans. Skipshöfnin var orðin þjökuð af
volkinu og svaf í morgun í húsi skammt frá stöðinni, þegar símstjórinn átti tal
við Óskar Halldórsson. Skýrði hann svo frá, að enn væri svartaþoka, svo ekki
sæist milli húsa, en logn og talsvert mikið brim, og væri ekki hægt að sjá hvað
skipinu liði. Taldi hann óliklegt, þótti,hann vildi ekki fullyrða það, að
skipinu yrði bjargað, þar sem strandstaðurinn væri slæmur og brim mikið, svo að
skipið mundi brotna.
M/s. Þórður Sveinsson er 111 smálestir að stærð, tæplega 4 ára gamall, gott og
fallegt skip, útbúið með miðunarstöð og dýptarmæli. Skipið er eign Óskars
Halldórssonar h/f. o.fl.
Vísir 26 nóvember 1942.
16.04.2017 11:52
B.v. Baldur BA 290. LCJQ / TFBD.
Baldur RE
244 og smyglið
Nýsmíðaður botnvörpungur er kominn til landsins og heitir
"Baldur". Verður ekki um hann sagt eins og nafna hans að "fátt muni ljótt
á Baldri". Þegar lögreglan rannsakaði skipið, fannst í því mikið áfengi,
sem mun hafa átt að smygla í land. Var áfengið gert upptækt.
Tíminn. 22 október 1921.
Togarinn
Baldur bjargar 49 skipbrotsmönnum
af ensku og
hollenzku skipi við England
Togarinn Baldur bjargaði í síðustu Englandsför sinni 49
skipbrotsmönnum af tveimur skipum, öðru hollenzku en hinu ensku. Var togarinn 8
sjómílur vestnorð-vestur af Skerryvore, er hann bjargaði mönnunum. Fyrst kom
togarinn að björgunarbáti, sem var fullskipaður mönnum og reyndust þar vera 39
Hollendingar af skipinu "Simaloer", sem þýzk sprengjuflugvél hafði ráðist
á og sökkt. Höfðu skipsbrotsmennirnir verið í björgunarbátnum í tvo og
hálfan sólarhring. Rétt að þessari björgun afstaðinni komu skipsmenn auga á
annan smábát og reyndust vera í honum 10 Englendingar af skipi, sem hafði verið
skotið í kaf með tundurskeyti. Hét það "Homela". Voru þessir
skipsbrotsmenn mjög þjakaðir, enda höfðu þeir verið í bátnum í 4 sóiarhringa.
Baldur fór með alla þessa menn til Fleetwood.
Alþýðublaðið. 12 mars 1941.
15.04.2017 11:38
L. v. Bjarnarey GK 12. LBGW / TFIG.
Missti
bátana, nætur og tunnur í brotsjó út af Horni
Þegar línuveiðarinn Bjarnarey frá Hafnarfirði var staddur út
af Horni í fyrrinótt á suðurleið af síldveiðum fyrir Norðurlandi, fékk hann á
sig mikinn brotsjó, svo að af tók davíða á báðum hliðum ásamt nótabátum, er í
þeim héngu, og fleira tjón varð á skipinu. Bjarnarey, sem er eign Bjarna
Gíslasonar útgerðarmanns í Hafnarfirði, var með allmikið af tómum tunnum
meðferðis, sumt ofan þilja, og átti skipið að fara með þær til Ólafsvíkur.
Þegar skipið var komið vestur á móts við Horn í fyrrakvöld var komið versta
veður, ofsarok á norðan og stórsjór. Fékk Bjarnarey þá aftan á sig geysimikinn
brotsjó, er reið alveg fram yfir skipið. Nótabátarnir héngu í davíðunum, og
voru nætur í þeim. Sleit báða bátana úr davíðunum og braut davíðurnar einnig.
Nokkrar fleiri skemmdir urðu, mastur
brotnaði og stýrishús laskaðist, og mikið af tunnum þeim, er á þiljum voru, tók
út. Í þessum hamförum mun einn skipverja hafa slasast nokkuð á fæti, en þó ekki
brotnað. Ekki fór teljandi sjór niður í skipið, og gat það haldið ferðinni
áfram og komst fyrir Horn. Hélt það síðdegis í gær inn til Þingeyrar til þess
að fá sér björgunarbát og láta gera að fótarmeiðsli skipverjans. Þaðan mun
skipið svo hafa haldið suður á leið í gærkveldi, því að ekki reyndist þörf á
því, að við skemmdir á skipinu væri gert, áður en það héldi suður.
14.04.2017 10:28
B. v. Rán GK 507. LCDR / TFRD.
Botnvörpungurinn
Rán RE 54
Hinn 20. þ. m. að kveldi, hafnaði sig hjer hið nýja
botnvörpuskip Ægisfjelagsins. Skipið heitir »Rán«. Skip þetta er smíðað í
Þýskalandi og er hið vandaðasta í alla staði, er raflýst, hefir
yfirhitunartæki, sem eflaust munu reynast betur hjer, þar eð vjelin er til þess
gjörð, heldur en þar sem þau eru sett í skip löngu eftir að þau eru smíðuð.
Miklar framfarir má það kalla, að á skipinu eru lifrarbræðslutæki. Tveir stórir
járngeymarar eru í klefa á þilfarinu fyrir ofan vjelina, lifrin látin í þá og brædd
þar við gufu og síðan látið renna á tunnur. Þetta er hið fyrsta íslenska
botnvörpuskip, sem smíðað hefir verið í Þýskalandi, og mun eitt af beztu
skipum, sem hingað hafa komið. Framkvæmdarsljóri »Ægisfjelagsins« er hr. M. Th.
Blöndahl í Reykjavik.
Ægir. 3 tbl. 1915.
Togarinn
"Rán" G. K. 507
er til sölu nú þegar
Skipinu fylgja nót og bátar til síldveiða. Skipið með
tilheyrandi veiðarfærum selst í því ástandi, sem það nú er í á
Hafnarfjarðarhöfn. Tilboð með tilgreindu kaupverði og greiðsluskilmálum sendist
undirrituðum eða Útvegsbanka Íslands fyrir kl, 12 á hádegi þriðjudag 16. þ. m.
Nánari upplýsingar gefa undirritaðir.
Hafnarfirði 12. maí 1939 í skilanefnd H.f. Rán
Björn Jóhannesson. Þorleifur Jónsson. Júlíus Sigurðsson.
Morgunblaðið. 13 maí 1939.