03.03.2020 15:18

359. Brimnes BA 267. TFWJ.

Vélbáturinn Brimnes BA 267 var smíðaður í Gilleleje í Danmörku árið 1946 fyrir Vesturnes hf á Patreksfirði. Eik. 36 brl. 160 ha. Tuxham vél. Seldur 10 janúar 1955, Jóhannesi Kristjánssyni og Grímólfi Andréssyni í Stykkishólmi, hét þá Brimnes SH 107. Ný vél (1955) 240 ha. G.M. vél. Seldur 31 desember 1955, Þórsnesi hf í Stykkishólmi. 21 júní 1963 er Grímólfur Andrésson aftur orðinn eigandi bátsins, hét þá Brimnes RE 407. Seldur 30 janúar 1967, Freyju hf á Patreksfirði, hét Brimnes BA 214. Báturinn var endurbyggður að stórum hluta árið 1971 og einnig ný vél, 235 ha. Cummins vél. Seldur 28 apríl 1978, Guðmundi Agnarssyni og fl. Á Bolungarvík, hét Brimnes ÍS 214. Seldur 28 nóvember 1979, Magnúsi Daníelssyni í Njarðvík, hét Brimnes KE 204. Seldur 23 maí 1985, Jóhannesi Héðinssyni og Frey Héðinssyni á Patreksfirði, hét Brimnes BA 800. Báturinn sökk út af Blakksnesi 2 apríl árið 1989 eftir árekstur við strandferðaskipið Heklu. Áhöfnin, 3 menn, björguðust í gúmmíbjörgunarbát og var þeim síðan bjargað um borð í Heklu.


Brimnes BA 267 í Reykjavíkurhöfn.                                                                 (C) Þráinn Hjartarson.

        Nýr bátur til Patreksfjarðar

Þann 22. desember síðastliðinn kom nýr vélbátur til Patreksfjarðar. Bátur þessi er 38 rúmlestir að stærð og er smíðaður í Gilleleje í Danmörku. Hann heitir Brimnes og er eign Vesturnes h/f á Patreksfirði. Helgi Guðmundsson skipstjóri á Patreksfirði sigldi bátnum upp og verður hann með hann á vertíðinni.

Ægir. 1 tbl. 1 janúar 1947.


359. Brimnes BA 214.                                                           Úr safni Sigurðar Bergþórssonar.


Brimnes BA 800 að sökkva út af Blakk eftir áreksturinn. Skipverjarnir 3 í gúmmíbátnum.
(C) Þorgrímur Jónsson.

        Brimnes sökk eftir árekstur                              við  Heklu                            Þriggja manna áhöfn bjargaðist
       um borð í strandferðaskipið

Þrír menn komust í gúmbjörgunarbát þegar Brimnes BA 800 sökk eftir að báturinn lenti í hörðum árekstri við strandferðaskipið Heklu skammt út af Blakksnesi um klukkan sjö í gærkvöld. Hekla var á siglingu suður með Vestfjörðum en skipið var á leið til Reykjavíkur. Brimnes var á leið til Patreksfjarðar að loknum línuróðri. Þrír menn voru á Brimnesi og björguðust allir. Ekki lá ljóst fyrir í morgun með hvaða hætti áreksturinn varð. Jóhannes Héðinsson, skipstjóri á Brimnesi, vildi lítíð um atburðinn tala er DV náði sambandi við hann. Jóhannes sagði að prýðilegt veður hefði verið og vel hefði gengið að komast um borð í björgunarbátinn og þaðan um borð í Heklu.
Stýrimaður á Heklu vildi lítið sem ekkert um atburðinn ræða og vísaði til sjóprófa sem verða haldin í dag. Sjópróf verða hjá sýslumanninum á Patreksfirði í dag. Tveir af þremur skipverjum á Brimnesi voru í lúkar bátsins þegar áreksturinn varð og þykir mildi að þeir skyldu sleppa ómeiddir. Brimnes, sem er 34 tonna eikarbátur, sökk fáum mínútum eftir áreksturinn og aldrei var von til að bjarga bátnum. Tveir af þremur skipverjum á Brimnesi, það er skipstjórinn og vélstjórinn, eru bræður og eru þeir jafnframt eigendur bátsins.

Dagblaðið / Vísir. 3 apríl 1989.

02.03.2020 09:58

1293. Börkur NK 122. TFND.

Nótaskipið Börkur NK 122 var smíðaður hjá Trondhjems Mekanisk Verksted A/S í Þrándheimi í Noregi árið 1968 fyrir norska útgerðarfélagið Fishing Intenational Ltd í Hamilton á Bermúdaeyjum, hét áður Devonshire Bay. 711 brl. 1.200 ha. Wichmann vél. Smíðanúmar 269/629. Síldarvinnslan h/f í Neskaupstað kaupir skipið í ágúst árið 1972. Ýmsar endurbætur voru gerðar á skipinu, t.d. var það útbúið til flotvörpuveiða og fl. Fiskimjölverksmiðja var í skipinu, en hún var tekin úr því og seld úr landi. Börkur kom svo í fyrsta sinn til heimahafnar í Neskaupstað hinn 10 febrúar 1973. Börkur stundaði að mestu loðnuveiðar fyrstu árin. Einnig var skipið á kolmunnaveiðum og kom með fyrsta farminn, um 200 tonn til Neskaupstaðar hinn 19 maí það ár. Í október 1975 fór Börkur á makrílveiðar undan ströndum Máritaníu við norðvestur Afríku, en gengu þær veiðar frekar illa. Ný vél var sett í skipið, 2.100 ha. Wichmann vél árið 1979.

Ég tel og fullyrði, að kaupin á stóra Berki, smíðin á skuttogaranum Bjarti NK 121 í Niigata í Japan og svo náttúrulega kaupin á skuttogaranum Barða NK 120 í desember árið 1970, bestu skipakaup Síldarvinnslunnar og mörkuðu mikil tímamót í útgerð í Neskaupstað. Börkur aflaði um 1,5 milljón tonna á þeim 43 árum sem skipið var gert út frá Neskaupstað. Bjartur NK 121 mun hafa aflað um 140 þúsund tonn af fiski þau 43 ár sem hann var gerður út frá Neskaupstað.


1293. Börkur NK 122 við komuna til Neskaupstaðar 10 febrúar 1973.             (C) Tryggvi Ingólfsson.


1293. Börkur NK 122 við komuna til Neskaupstaðar 10 febrúar 1973.     (C) Guðmundur Sveinsson.


Síldarbræðsla SVN árið 1965. Kaupin á Berki voru gerð til að tryggja verksmiðjunni meira hráefni. Ljósmyndin er tekin sumarið 1965.         (C) Hjörleifur Guttormsson.

      Stærsta fiskiskip Íslendinga                        til Neskaupstaðar  

Á næstunni munu þrjú ný og stór fiskiskip bætast í flota Norðfirðinga, og það fyrsta er væntanlegt til Neskaupstaðar eftir um það bil 10 daga. Það skip er Börkur NK 122. Börkur er 1017 lestir að stærð, smíðaður í Noregi fyrir fjórum árum, og að undanförnu hefur verið unnið að breytingum á skipinu í Fredrikstað í Noregi. Strax og Börkur kemur heim, fer hann til loðnuveiða með nót og flotvörpu og verður það langstærsta skipið, sem þær veiðar stundar í vetur, og jafnframt stærsta fiskiskip, sem er í eigu Íslendinga. Börkur var upphaflega smíðaður sem veiði- og bræðsluskip, en nú hefur síldarbræðslan, sem í skipinu var, verið tekin úr því. Gert er ráð fyrir, að skipið taki allt að 1.100 lestir af loðnu. Skipstjórar á Berki verða bræðurnir Sigurjón og Hjörvar Valdimarssynir. Þá hefur hlutafélagið Bylgjan fest kaup á Gissuri hvíta SF 1, en sem kunnugt er skemmdist Gissur hviti mikið, er hann féll á hliðina, þegar skipalyftan á Akranesi bilaði í fyrra. Nú hefur skipið verið endurnýjað af fyrirtækinu Stáli h.f. á Seyðisfirði, og mun báturinn verða afhentur um næstu mánaðarmót. Fer skipið þá til loðnuveiða. Skipstjóri á því verður Ísak Valdimarsson.
Þriðja skipið, sem kemur til Neskaupstaðar, er Bjartur NK 121, en það er einn af skuttogurunum, sem smíðaðir eru fyrir íslendinga í Japan. Skipið mun leggja af stað til Íslands frá Japan einhvern næsta dag. Skipstjóri á Bjarti er Magni Kristjánsson. Með þessum nýju fiskiskipum eiga Norðfirðingar orðið mjög góðan skipakost, en fyrir eru í Neskaupstað skuttogarinn Barði, tveir 270 tonna bátar, einn 200 tonna bátur og margir minni bátar. Að auki mun atvinnuöryggi Norðfirðinga aukast mikið, þegar Bjartur kemur, því þá verða togararnir orðnir tveir, en við það mun hráefni berast mikið oftar og jafnar til frystihúss staðarins.

Tíminn. 16 janúar 1973.


Devonshire Bay í höfn í Leirvík á Hjaltlandi 14 júlí 1968 þá nýsmíðaður.                  (C) Jim Hugson.

    Síldarvinnslan í Neskaupstað kaupir
                  1000 lesta veiðiskip

        Viðtal við Jóhann K. Sigurðsson                            framkvæmdastjóra

Síldarvinnslan hf. í Neskaupstað befur um árabil rekið útgerð með glæsibrag. Hefur sú útgerð heppnazt mjög vel, enda mjög færir menn staðið við stjórntæki skipanna og hæfir og duglegir menn í hverju rúmi. Það er og eftirtektarvert, að stjórn útgerðarinnar í landi hefur verið í góðum og öruggum höndum, enda er Útgerð Síldarvinnslunnar tvímælalaust brautryðjandi í ýmsum greinum útgerðarreksturs hér á landi. Þessi útgerð hefur jafnan verið rekin með hag allra þáttttakenda hennar fyrir augum, en þar á ég við sjómennina sjálfa, útgerðarfyrirtækið og fólkið, sem vinnur við aflann í landi. Og hagur þessara aðila er jafnframt hagur allra bæjarbúa bæði beint og óbeint. Skip Sildarvinnslunnar hafa borið mikinn afla að landi í þessum bæ, og þannig á þetta fyrirtæki öðrum stærri þátt í því, að hér þrífst mikið og öflugt atvinnulíf og fólk býr við góða, fjárhagslega afkomu; Nú eru framundan miklar breytingar á skipakosti fyrirtækisins, og til þess að fræðast um gang þeirra mála, hitti tíðindamaður Austurlands að máli framkvæmdastjóra Útgerðar Síldarvinnslunnar, Jóhann K. Sigurðsson.


Börkur NK 122 með fullfermi af loðnu í fyrstu veiðiferð sinni í febrúar 1973. (C) Guðmundur Sveinsson.
  
Frá því hefur verið sagt áður, að Síldarvinnslan er að kaupa japanskan skuttogara, og nú er ákveðið að kaupa annað ennþá stærra skip. Viltu segja okkur frá aðdraganda þessarar ákvörðunar, Jóhann ? - Í febrúar í vetur fórum við að ræða um það í stjórn Síldarvinnslunnar, að við þyrftum að fá stærra loðnuskip. Þegar loðnan veiðist svo langt í burtu, sem raun var á síðasta vetur, eru Börkur og Birtingur of litlir í að stunda þessar veiðar með það fyrir augum að sigla með aflann heim, en það er 14-18 stunda sigling. Sigling með fullfermi svo langa leið er illframkvæmanleg í misjöfnum vetrarveðrum, og ekki hægt að ætlast til slíks af sjómönnunum. Hins vegar þarf verksmiðja okkar að fá meira hráefni til vinnslu, og hugmyndin er að reyna að tryggja aukna hráefnisöflun. Talað hafði verið um að selja skuttogarann Barða, þegar kaupin yrðu gerð á japanska skuttogaranum, þar sem við gætum ekki misst loðnuskipin, enda þótt ýmsir annmarkar væru á því, eins og að framan segir, að eiga ekki stærra skip til þessara veiða. Menn eru líka farnir að hugsa af alvöru til kolmunnaveiða og ennfremur að veiða loðnu í flotvörpu fyrri hluta vetrar, kannski aðallega í desember og janúar. Þær veiðar yrðu úti í hafi, allt upp í 100 mílur. Hvort tveggja þessar veiðar verða ekki stundaðar á þeim bátum, gem við eigum, heldur þarf til stærri skip. Að þessu athuguðu ákváðum við að eiga Barða áfram,, en selja hins vegar Börk og Birting.


1020. Börkur NK 122. TFNR. Smíðaður hjá Ankerlökken Værft A/S í Florö í Noregi árið 1966. 301 brl. 800 ha. Lister vél.     (C) Guðmundur Sveinsson.  

Í vor kom svo í ljós, að í Noregi var til sölu 1.000 lesta skip, sem gæti hentað okkur. - Hafið þið skoðað þetta skip? - Já, um miðjan júní fórum við þrír til Noregs, Ólafur Gunnarsson, framkvæmdastjóri Síldarvinnslunnar, Sigurjón Valdimarsson, skipstjóri og ég. Við vorum þar í 7 eða 8 daga og skoðuðum skipið vandlega og töluðum við marga sérfróða menn um ástand þess og útbúnað, m. a. ræddum við þar við skipstjórann, er síðast var með skipið og eins 1. vélstjóra. Einnig ræddum við, við verkfæðing hjá Ankerkonsul í Bergen, en það er þekkt skipaverkfræðifirma. - Og hvernig skip er þetta ? - Þetta er fjögurra ára gamalt verksmiðjuskip, sem smíðað er í Noregi, en hefur stundað nótaveiðar við Kanaríeyjar.
Til sölu voru tvö skip af nákvæmlega sömu gerð. Okkur fannst skipið stórt, en það er 1.000 lestir,, eins og ég sagði áðan. Við óttuðumst, að kasthringur þess væri mjög stór, og yrði það því að vera búið afar stórri nót. En í viðtölum við skipstjóra og vélstjóra kom fram, að þetta þyrfti ekki að óttast, enda er skipið sérstaklega hannað fyrir nótaveiðar. - Þú segir, að þetta sé verksmiðjuskip. Er ætlunin að hafa veriksmiðju í því áfram,, og hvað um anman búnað þess? - Í skipiniu er síldarverksmiðja, sem getur brætt um 100 lestir á sólarhring, aflvélin er 1.200 ha Wickmann vél. Í skipinu eru þrjár 178 ha Ijósavélar og auk þess er það búið öllum venjulegum siglinga- og fiskileitartækjum. Ætlunin er að taka verksmiðjuna úr skipinu og selja hana. - En þarf ekki að gera einhverjar breytingar á skipinu? - Jú, nokkrar breytingar verða gerðar, og ætlunin er, að þær verði hannaðar í Noregi og síðan boðnar út. Lestin verður hólfuð í tanka og verða tveir þeirra einangraðir til að unnt sé að flytja síld kælda um lengri veg, t. d. hingað heim af Norðursjávarmiðum.


1046. Birtingur NK 119. TFBQ. Smíðaður hjá Flekkefjord Slip & Maskinfabrik A/S í Flekkefjord í Noregi árið 1967. 306 brl. 800 ha. Lister vél.     (C) Guðmundur Sveinsson.  

Þá verða sett í skipið tvö 15 tonna spil, gálgar fyrir flotvörpu og flotvörputromla. Einnig verður sett í það Netsontæki, en það er tæki, sem sett er á höfuðlínuna og myndar það, sem í sjónum er, ennfremur verður settur upp flotvörpudýptarmælir. Engar breytingar þarf að gera á ílbúðum skipshafnar eða eldhúsi, það er allt fyrsta flokks. Eftir þessar breytingar ber skipið 1.100 tonn. Svo verður skipið allt yfirfarið fyrir afhendingu, vélar og tæki prófuð og framkvæmd botnskoðum og öxuldráttur. - Og hvað á skipið að kosta? - Verð þess eins og það er eða verður að heildarskoðun lokinni er 69.9 millj., en áætlað er, að breytingarnar kosti 27 millj., svo að heildarverð skipsins verður þá 96.9 millj. kr. - Þessi skipakaup eru þá sem sagt orðin að veruleika, en hvenær er skipið væntanlegt heim? - Þessi kaup eru fastákveðin og búið er að inna af hendi fyrstu greiðslu til seljenda. Við skrifuðum undir kaupsamning í júní í Noregsferð okkar með fyrirvara um samþykki stjórnar Síldarvinnslunnar og stjórnvalda hérlendis.


1278. Bjartur NK 121. TFNV. Smíðaður hjá Niigata Enginering Co Ltd í Niigata í Japan á árunum 1972-73. 461 brl. 2.000 ha. Niigata vél.  (C) Guðmundur Sveinsson.
  
Nokkuð hefur dregizt, að hægt væri að ganga formlega frá kaupunum, en það er búið nú. Ekki er gott að segja nákvæmlega um það hvenær skipið kemur hingað heim, en mér þykir trúlegt, að það verði kringum áramótin. Segja má, að afgreiðsla málsins hafi dregizt um mánuð frá því sem við gerðum ráð fyrir í byrjun. En ég vil geta þess hér, að við höfum notið góðrar fyrirgreiðslu Landsbankans og ríkisstjórnarinnar við þessi kaup. - Þið ætlið þá að reka þrjú skip áfram, og það verða allt stór skip? - Já, Sídarvinnslan ætlar að eiga þrjú skip áfram, Barða, japanska togarann, sem kemur í lok febrúar og þetta norska skip. Þessi floti verður um 2.000 lestir að stærð. - Er ákveðið, hvað þessi nýju skip eiga að heita? - Japanski skuttogarinn á að heita Bjartur NK 121 og þetta skip, sem við höfum verið að tala um, á að heita Börkur NK 122. - Útgerð þessa skips er tvímælalaust nýjung í íslenzkri útgerð, ertu bjartsýnn á hana, Jóhann ? - Það má segja, að hér sé rennt dálítið blint í sjóinn og nokkur áhætta tekin. Við förum hér inn á nýja braut, eins og við gerðum, er við keyptum Barða. En við teljum, að breyta þurfi útgerðarrekstrinum og skipin þurfi að stækka. Ef lokað verður fyrir veiðar í Norðursjó, sem vel getur orðið, eru minni bátarnir úr leik, nema yfir vetrarvertíðina. Verksmiðjan þarfnast aukins hráefnis, en að undanförnu hefur hún aðeins getað unnið samfellt í 2 mánuði á ári. Loðnuafli á að geta haldizt, ef spár fiskifræðinga rætast, og nú eigum við að geta náð honum hingað heim til vinnslu.


1137. Barði NK 120. TFTS. Smíðaður hjá Ateliers et Chantters de la Manghe í Dieppe í Frakklandi árið 1967. 328 brl. 1.200 ha. Deutz vél.           (C) Sigurður Arnfinnsson.
  
Talið er, að 10 millj. lesta af kolmunna séu hér í hafinu, og að því hlýtur að koma, að hann verði veiddur í ríkum mæli og nýttur. Hann er hér skammt undan á vissum tímum og gengur upp að suðausturströndinni á sumrin upp á 40-50 mílur. Trúlegt er, að unnt verði að veiða kolmunnann í flotvörpu með góðum árangri í framtíðinni. Norðmenn hanna nú stærri skip bæði fyrir nóta- og flotvörpuveiðar. Ríkið ætti að koma á móts við okkur í þessum tilraunum. Ég vil að lokum segja það, að það hefur verið lán þessarar útgerðar, að í sjö ár hafa verið á skipum hennar nær sömu skipstjórar og vélstjórar og margir aðrir yfir- og undirmenn. Ekkert er eins dýrmætt í útgerð eins og traustir og hæfir sjómenn. Þar með slítum við talinu, og ég þakka Jóhanni kærlega fyrir spjallið. Austurland óskar Síldarvinnslunni til hamingju með bæði þau nýju skip, sem brátt munu sigla undir merki hennar og eiga vonandi eftir að reynast happafleytur.

Austurland. 18 ágúst 1972.
Birgir Stefánsson.

29.02.2020 15:03

E. s. Súlan SU 1. LBJC / TFBG.

Gufuskipið Súlan SU 1 var smíðuð í Gausvik í Hörðalandi í Noregi árið 1902 fyrir Konráð Hjálmarsson útgerðar og kaupmann í Mjóafirði, síðar á Norðfirði. 117 brl. 75 ha. 2 þennslu gufuvél. 29,61 x 6,46 x 2,98 m. Kom fyrst til heimahafnar Mjóafjarðar hinn 2 febrúar árið 1903. Nafn skipsins er dregið af fjallinu Reykjasúlu (878 m) sem er í Mjóafirði að sunnanverðu. Skipið var selt 21 nóvember 1910, Thor E Túliníus útgerðar og kaupmanni í Kaupmannahöfn og Ottó Túliníus kaupmanni á Akureyri. Því hefur verið lengi haldið fram að Súlan hafi verið fyrsta gufuskip íslendinga sem gert var út til fiskveiða, en það er ekki rétt. Það mun hafa verið Muggur, Péturs J Thorsteinssonar, sem gerður var út á doríuveiðar frá Bíldudal árin 1899-1900.
Sögufræg er heimsigling Súlunnar. Hún var þá nærri farin. Skipstjóri var hvalveiðimaður hjá Ellefsen , Ebenezer Ebeneszarson frá Flateyri, en stýrimaður Sveinbjörn Egilsson og hefur hann lýst því á prenti, hversu litlu munaði að skip og menn færust og er sú lýsing frábær , eins og aðrar lýsingar Sveinbjarnar, en náttúrlega er hann sjálfur söguhetjan. Eftir að Súlan hafði staðizt þessa raun og komin upp til Íslands 1903, hlekktist skipinu ekki á sem heitið getur fyrr en það fórst 1963.

 
Hér fyrir neðan er greinin sem Sveinbjörn skrifaði um heimferðina en hún birtist í Sjómannadagsblaðinu árið 1939. Það kemur meira síðar um Súluna, enda sögufrægt skip sem gert var út, þá mest á síldveiðar í rúmlega 61 ár.
 
Heimildir: Sjómannadagsblaðið. 1939 / 1990.
                
 

Gufuskipið Súlan. Ljósmyndin sennilega tekin í Noregi í janúar 1903.           Ljósmyndari óþekktur.
 

               Eimskipið "Súlan"

Borgareyri 5. febr. 1903.
Þá er nú hið nýa fiskiskip kaupmanns Konráðs Hjálmarssonar komið, »Súlan«. Það kom 28. f. m. eftir 9 daga ferð frá Stavangri. Það hreppti mjög vond veður, skipsbáturinn brotnaði og fleira gekk úr lagi, en skipið reyndist ágætlega gott sjóskip, svo þeir er með voru þóttust eigi hafa komið á betra sjóskip, og eru slíkt miklir og góðir kostir á fiskiveiðaskipi, enda skipið að öllu leyti mjög myndarlegt, og spá mín er það, að ef þetta skip borgar sig eigi við fiskiveiðar, í höndum þess eignarmanns sem nú er, þá mun gufuskipaúthald til fiskiveiða eigi borga sig fyrst um sinn hjer við strendur. Jeg óska útgerðarmanninum til heilla með tilraun sína, og vona sú ósk rætist.
Jeg hef heyrt sagt að það hefði 7 mílna hraða á vakt, en svo hefur það líka allhá siglutrje og segl, sem það á að nota jafnframt gufunni, er ástæður leyfa. Það ber 120 tonn. Skipstjórinn heitir Ebeneser Ebenesarson, hefur verið töluvert lengi með Ellefsens-skipunum. Stýrimaðurinn heitir Sveinbjörn Þorsteinsson Egilsen úr Hafnarfirði, maskínistar eru Norðmenn, en fiskimenn allir verða Íslendíngar. Nú sem stendur er skipið suður á Eskifirði til mælinga og til að takast í tölu íslenskra skipa, og svo fer það suður til Reykjavikur, og leggur síðan út til fiskiveiða.

Bjarki 5 tbl. 11 febrúar 1903.
 

          "Súlan" SU 1 / E A 300

Á þessum tímamótum "Súlunnar", þegar hún skiptir um stað á skipalista landsins, fer úr tölu eimskipa með sína gömlu 75 ha. vél, og verður sett á listann meðal mótorskipa, með 225 ha. June-Munktell vél, má ekki minna vera en að ég minnist þessarrar gömlu vinkonu minnar með fáum orðum. - Nokkur aðdragandi varð til kunningsskapar okkar og skýri ég hér lauslega frá tildrögum. Þ. 11. Október 1902, var ég skráður í Kaupmannahöfn af símalagningaskipinu "Örsted" og fór að venju til sjómannaheimilisins í Holbergsgötu 17, þar sem ég ætlaði að gista, þar til, ég fengi skiprúm. Þegar þangað kom var húsfyllir, um 40 sjómenn, allir atvinnulausir, og eftir því sem mér var sagt, lítil von um vinnu. Mér leizt ekki á blikuna, en hingað var ég kominn og hér varð ég að vera þar til ég yrði rekinn út, vegna peningaleysis, eða heppnin væri með og ég fengi skiprúm áður en ég væri alblankur. Á hverjum degi fór ég á skipaskráningaskrifstofur og spurðist fyrir um skiprúm, en hvarvetna var svarið: "Ekkert skip." Ég fór einnig til Þórarins Tuliníus útgerðarmanns, en fékk þar sama svarið og góð orð. Á sjómannaheimilinu var meðal annarra, norskur bryti, ungur maður. Við fórum stundum út í borgina og urðum kunningjar. Einn dag, er við höfðum verið vinnulausir í mánuð, spyr hann mig, hvort við eigum ekki að verða samferða til Noregs, við gætum líklega fengið frítt far; var ég til í það. Vissi hann af gufuskipi, sem fara átti til Skien við Kristianiafjörðinn og gengum við þegar í það að fá farið, sem gekk greiðlega, gegn því, að við ynnum á leiðinni fyrir fæði, því nóg var að starfa og hreinsa, áður en skipið kæmi heim og hætti siglingum.


Gufuskipið Súlan, sennilega á síldveiðum.                                                   Ljósmyndari óþekktur.

Gekk þetta allt vel og ákvað ég að halda til Tönsberg og reyna þar að komast á hvalveiðaskip, en hafði þó enga hugmynd um staðinn, eða hvort nokkur vinna væri þar fáanleg. Brytinn og ég skildum í Skien hinn 14. nóvember um fjögur leytið; hélt hann til Porsgrund; átti hann þar heima, en til að spara peninga, hélt ég gangandi til Sandef jord og bar eitthvað af fötum.
Þangað kom ég seint um kvöldið, gekk inn á veitingahús og keypti mat og mikið kaffi og spurði um leið til Tönsberg; var mér sagt að hún væri löng, en ég ásetti mér að leggja þegar af stað gangandi, en ég var talinn af því, einkum vegna þess að frost var mikið, og ekki væri víst hvaða flökkurum ég kynni að mæta, en ég hélt þó áleiðis, gekk alla nóttina og kom til Tönsberg kl. 7 f. h. hinn 15. nóvember. Hinn 17. byrjaði ég vinnu á skipasmíðastöðinni "Kaldnæs Patentslip og Mekaniske Værksted" á Nátterö við Tönsberg. Þegar ég kom, var þar fyrir Jón Hinriksson, gamall kunningi frá Brekku á Álftanesi, síðar verzlunarstjóri í Vestmannaeyjum; hann er nú dáinn fyrir mörgum árum. Útvegaði Jón mér þegar verustað í sama húsi og hann hélt til, hjá svínaslátrara Kettilsen og hans góðu konu og var þar gott að vera. Eg vann nú dag hvern við hampþéttingu skipa, barði ryð, málaði, lagaði reiða á hvalabátum, sem stóðu uppi o. s. frv. Leið svo fram til jóla. Á annan í jólum skrapp ég inn á lestrarstofu sjómanna og spurði hvort nokkuð bréf væri til mín. Jú, þar var bréf, ekki þaðan sem ég bjóst við, heldur frá Þórarni Tuliníus, sem spyr, hvort ég vilji fara stýrimaður á nýju skipi, sem kaupmaður Konráð Hjálmarsson sé að láta smíða í Stavanger, og vilji ég þetta, skuli ég snúa mér til skipstjóra Ebenesar Ebenesarsonar, sem búsettur var í Tönsberg.


Fjallið Reykjasúla í Mjóafirði að sunnanverðu. Nafn skipsins er dregið af fjallinu.     (C) Hjörleifur G.

Ég fór heim til hans og sýndi honum bréfið. Hann kannaðist við þetta og var ráðinn skipstjóri á hinu nýja skipi, til þorskveiða heima. Við þekktumst ekkert, en svo fór, að ég ákvað að ráðast á skipið. Þegar svo var komið sendi ég Tuliníusi skeyti, þess efnis, að ég tæki tilboðinu. Ég vann í slippnum milli jóla og nýjárs og til 4. janúar 1903. 6. janúar áttum við skipstjóri að leggja af stað, áleiðis til Stavanger. Fyrsta áfangann fórum við með járnbrautarlest til Laurvík og gistum þar um nóttina og næsta morgun fórum við út á fallegt, lítið strandferðaskip "Dronningen", sem kom við, nálega á hverri höfn, alla leið til Stavanger. Var skipið fullt af fólki, ýmsar mállýzkur talaðar og mörg gömul skrínan opnuð til að ná í bita og dram. Í Kragerö, Tvedestrand, Arendal, Grimstad og Kristiansand mátti líta hin gömlu bark- og briggskip, sem nú voru lögð upp, en einu sinni voru skrautleg langferðaskip.
Þau höfðu lifað sitt bezta, og lengstu ferðir þeirra nú, voru til Englands á sumrin eftir kolafarmi, ef vindmyllan, sem knúði dælurnar, gat haft við lekanum, að öðrum kosti var það timburflutningur og að fljóta á farminum. Allt þetta var nú að týna tölunni, smá hverfa og víkja fyrir öðrum aðferðum til vöruflutninga á hafinu. Þegar til Stavanger kom, settist skipstjóri að á "Victoria Hotel", en mér var útveguð gisting á matsöluhúsi hjá Thorbjörnsen nokkrum, sem var hinn mesti óreglugemsi og húsið hafði á sér versta orð, en milli skipstjóra og stýrimanns er mikið djúp og þess vegna voru líka dvalarstaðir okkar eftir því.


Síld landað og söltuð úr Súlunni SU 1 á Akureyri.                                   (C) Þjóðminjasafnið.

Samt var ég ekkert að grufla út í þetta; ég hafði gott rúm, nóg að borða, kaup og náðuga daga, meðan við biðum eftir að skipið yrði ferðbúið, en það var hinn 16. janúar. Ég komst að því, að margir ungir menn komu oft til skipstjórans; voru það atvinnulausir íslendingar, sem vildu komast heim. Ég réð skipstjóra til, að reyna að fá 2 duglega háseta til ferðarinnar og matsvein, en það fór öðruvísi. Við fylltum farmrúmin með kolum, tókum nauðsynleg matvæli, og annað er til ferðar þurfti, en á meðan var ég einn af skipshöfn og hafði engan séð, nema hina tvo norsku vélamenn, sem ráðnir voru. En 20. janúar kom skipshöfnin, ekki 2-3 menn, heldur 9 menn, flestir sjóklæðalausir, með ekkert, sem heitið gat, meðferðis. Einn var mér sagt að væri bakari og átti hann að vera matsveinn, að sögn. Rúmföt eða teppi voru lítt sjáanleg en þó var þar einn í hópnum, stór, laglegur maður, sem hafði allt meðferðis, sem til sjóferða heyrir, kistu, rúmföt, sjóstígvél og olíuföt; hét hann Valdemar Jóhannesson, ættaður frá Svalbarðsströnd, náfrændi Þórðar Iæknis Edilonssonar í Hafnarfirði. Reyndist hann hinn mesti dugnaðarmaður þessa ferð. Síðar fór hann til Ameríku. Loks kom kveldið 20. janúar. Þá létum við í haf og ferðin til Íslands byrjaði. Nú átti hið nýja skip að sýna kosti sína og galla, sem það og gerði þá 12 daga, sem við vorum á leiðinni. Vélin var lítil, þá talin 87 hö., en er nú aðeins 75, af hverju sem það er. Urðum við því brátt þess varir, að hraði skipsins var lítill, kringum 6-7 mílur. Meðan veður var sæmilegt, höfðum við skipstjóri og Valdemar þá ánægju, að sjá einn og einn háseta vera að skjótast upp á þilfar og matsveinninn eldaði til kveldsins 23. janúar, en þá gerði austan rok. Klukkan eitt um nóttina vorum við Valdemar í stýrishúsi og skipið andæfði. Þá reis sjór, sem hvolfdi sér yfir það, svo það nötraði og skalf og leið góð stund þar til það komst upp úr sjólöðrinu, en nú hafði það slagsíðu og vildi ekki rétta sig; kom þá fyrsti vélstjóri upp í stýrishús og heimtaði, að eitthvað yrði gjört til að rétta skipið, með öðrum orðum moka kolunum, sem farið höfðu út í aðra hliðina, en til þess þurfti að opna lúgur, en það var óðs manns æði að byrja á slíku, því fleiri sjóir gátu riðið yfir það og þá vissi ég hvernig fara myndi. Ég bað vélstjóra að vera rólegan, nú reyndi ég að leggja skipið yfir og sjá til, hvort ekkert lagaðist, þegar við fengjum sjóina á hlið og heppnaðist þannig að fá kolin í samt lag aftur, skyldi hann stöðva vélina og skyldum við svo láta reka. Sættum við nú lagi og fengum vind og sjói á hlið og eftir stóra öldu, sem kastaði skipinu á hliðina, heyrðum við skruðning í farmrúmi og réttist það þá nokkuð. Þá hringdi ég til vélstjóra og var vélin stöðvuð og við biðum átekta.


Brekkuþorp í Mjóafirði um það leiti sem Súlan kemur þangað.                 Ljósmyndari óþekktur.
  
Skipstjóri hafði frívakt og skildi ég ekki, hvers vegna hann kom ekki upp, því hann hlaut að hafa orðið þess var, þegar sjórinn reið yfir skipið. Fór ég því niður á þilfar til að athuga hvernig umhorfs væri og hið fyrsta, sem ég rak mig á var skipsbáturinn, laus og brotinn rétt við káetukappann, hurð þar brotin og eflaust fleira, en svo var dimmt, að ég sá vart handa minna skil. Reyndi ég nú að ýta bátnum frá káetudyrunum og fór niður. Ég heyrði stunur og kallaði til skipstjóra, sem ég ekki sá, því slokknað hafði á lampanum. Hann var í rúmi sínu, en þegar sjórinn skellti skipinu á hliðina, þá hentist hann út úr kojunni, yfir borðið og lenti á bekk og hafði brotið eða brákað rif og legið þannig nokkra stund, og líklega hefir liðið yfir hann. Í myrkrinu fálmaði hann sig svo upp í koju og leið mjög illa er ég kom. Rokið var hið sama, en með stöðvaða vél lá skipið ágætlega, hafði hagrætt sér sjálft og var afturhluti þess um 3 strik frá vindi. Ég yfirgaf skipstjóra, fór til Valdemars í stýrishús og bað hann að liðsinna skipstjóranum, kveikja, ná í áburð eftir hans fyrirsögn í meðalakistu og bera á hann, ef hann vildi. Mig langaði til að vita, hvað hásetunum liði, og fór fram í lúkar. Þar var ljótt umhorfs, þegar ég loks gat kveikt ljós. Sumir spúðu, aðrir stundu og enn aðrir báðu fyrir sér og var það fallegt, en lítil uppörfun fyrir mig, að sjá mannskapinn þannig. Ég spurði hvort enginn treysti sér á þilfar, en það var enginn. Þeim var bæði kalt og voru sjóveikir, og ég held, sumir hræddir. Leið nú nóttin og birta tók, fórum við Valdemar að rannsaka skemmdir.
Báturinn var ónýtur, annað siglingaljósið horfið en káetuhurð mátti gera við og var það okkar fyrsta verk. Skipið fór vel í sjó og er bjart var orðið hengdum við tvo olíupoka til kuls, og eftir það kom vart skvetta á þilfar. Valdemar gerði við hurðina, ég fór að sinna skipstjóra, og kokkinn varð að drífa upp til að matreiða, og einhvernveginn heppnaðist að elda kjötsúpu og kom hún sér vel, en matarlyst var engin hjá stafnbúum. Ég fór smátt og smátt að taka eftir, hvílíkt gæða sjóskip "Súlan" var, og það strammaði mig upp, eins og menn segja, því ömurlegt var á þessum blessuðum spítala.


Súlan SU 1 að landa síld á Akureyri.                                             (C) Handels & Söfart Museets.dk

Svo gekk á ýmsu, við héldum ferðinni áfram þegar færi gafst, stöðvuðum vél og létum út olíupoka, þegar sjóir urðu svo miklir, að ekki var siglandi, og svo kom 27. janúar. Um morguninn er birti, tók ég eftir því, að skipið lét ekki að stjórn. Veður var sæmilegt, en vindur á móti. Ég komst brátt að því, að stýrið höfðum við ekki misst, en vegna þess að járnhetta var yfir stýrisleggnum þar sem hann kom upp úr stýrisgatinu, skrúfuð niður, að mig minnir, með 32 skrúfboltum, þá gat ég ekki séð missmíði. Einn háseti var þá í stýrishúsi, því Valdemar svaf þegar ég varð þessa var. Ég fékk nú fleiri háseta á þilfar og skipstjóri, sem legið hafði þessa daga, kom sárlasinn upp og svo var farið að losa járnhettuna, og þegar hún var laus kom í ljós, hvað að var og það var ekki þeim að þakka, sem svikið höfðu útbúnað hér, að okkur auðnaðist að fá við það gert. Um hádegi þennan dag sást til sólar og mældi ég þá hæð og var það í eina skiptið, sem þess var kostur alla ferðina. Um kveldið, um 7 leytið, breyttist vindstaða til suðvesturs og gerði él; leið ekki á löngu þar til komið var rok og hauga sjór. Stóð svo alla þá nótt, en lygndi með morgninum og gekk síðan til suðausturs; varð sjór þá svo úfinn, að furðu sætti að skipið skyldi verja sig eins og raun varð á; hér dugðu engir olíupokar, til þess voru sjóir of krappir og tíðir; áfram varð að síga. Hinn 28. gátum við haldið áfram ferðinni, en 29. og 30. janúar var vestan stormur og lágum við með stöðvaða vél 15 klukkutíma á því tímabili. Dagana 31. janúar og 1. febrúar var veður gott, en þungur sjór, og eftir leiðarreikningi hefðum við átt að sjá land, síðari hluta dags hins 1. febrúar, en ekkert sást og héldum við áfram um nóttina, en lóðuðum annan hvorn tíma, en fundum ekki botn. Þegar birti 2. febrúar, var veður heiðskírt og logn; sáum við þá hvít fjöll og bil milli þeirra, sem við álitum fjörð.
Við tókum stefnu á fjörðinn og er við vorum komnir í mynni hans, sáum við bát og sigldum að honum og spurðum mennina, hvaða fjörður þetta væri, sem við sæjum. ,,Það er Norðfjörður", svöruðu þeir. Ég undraðist þetta meira en þótt þeir hefðu sagt, Finnafjörður eða Reyðarfjörður, því á réttan stað bjóst ég alls ekki við, að við kæmum, með þeim skilyrðum, sem mér virtust vera, bæði hvað stefnur, logg og fleira áhrærði. Er við höfðum talað við mennina í bátnum, breyttum við stefnu, og um hádegi 2. febrúar höfðum við varpað akkerum á Mjóafirði, og eigandi skipsins, Konráð Hjálmarsson, var kominn út á skip, ferðinni var lokið, og dáðist ég þá í huga mínum að allri frammistöðu "Súlunnar" á hafinu, þótt ferðin færi nokkuð fram úr áætlun.

Sjómannadagsblaðið árg. 1939.
Sveinbjörn Egilson. 

 
 

24.02.2020 20:46

M. b. Friðþjófur SU 371.

Mótorbáturinn Friðþjófur SU 371 var smíðaður í Kaupmannahöfn árið 1914-15 fyrir Kristján Jónsson útgerðarmann og fl. á Eskifirði. Eik. 7 brl. 20 ha. Skandia vél ?. Ný vél (1928) 20 ha. Skandia vél. Ný vél (1942) 40 ha. Gray vél. Seldur 9 desember 1950, Ásgeiri J Ágústssyni, Eiríki B Ágústssyni og Einari B Jóhannssyni á Raufarhöfn, hét Friðþjófur TH 171. Báturinn var talinn ónýtur árið 1957.


Mótorbáturinn Friðþjófur SU 371.                                            Teikning eftir Aage Nielsen Edwin 1972.


Áhöfnin á Friðþjófi SU 371 árið 1941. Frá vinstri er Aðalsteinn Jónsson (Alli ríki ?), Hafsteinn Stefánsson, Karl Kristjánsson skipstjóri í glugganum og Stefán B Guðmundsson.         Ljósmyndari óþekktur.


Mótorbáturinn Friðþjófur SU 371.                                                             Ljósmyndari óþekktur.

19.02.2020 20:59

263. Þorbjörn ll GK 541. TFCF.

Vélskipið Þorbjörn ll GK 541 var smíðaður í Djupvík í Svíþjóð árið 1964 fyrir Hraðfrystihús Þórkötlustaða hf í Grindavík. Eik. 168 brl. 600 ha. Deutz vél. Ný vél (1970) 700 ha. Cummins vél. Selt 6 júlí 1977, Gunnlaugi Ólafssyni í Vestmannaeyjum, hét Gandi VE 171. Selt 23 janúar 1985, Langanesi hf á Húsavík, hét þá Björg Jónsdóttir ÞH 321. Selt 12 febrúar 1988, Haraldi hf á Dalvík, hét Hafsteinn EA 262. Selt 28 maí 1990, Siglfirðingi hf á Siglufirði, hét Hafsteinn SI 151. Selt 17 maí 1991, Söltunarfélagi Dalvíkur hf, hét þá Valeska EA 417. Selt til Noregs og tekið af skrá 11 ágúst árið 1992.

Skipið virðist hafa verið illa hirt síðustu árin hér á landi, samanber mynd hér að neðan. Sennilega hefur Valeska EA 417 legið við bryggju í einhvern tíma áður en það var úrelt og selt úr landi haustið 1992.
Einnig er mynd hér að neðan af skipinu tekin í Noregi fyrir nokkrum árum. Ekkert eftir nema skrokkur skipsins sem trúlega hefur beðið nokkuð síns vitjunartíma.


263. Þorbjörn ll GK 541.                                                                        (C) Hafsteinn Jóhannsson.


263. Þorbjörn ll GK 541 að koma til hafnar í Grindavík 19 ágúst 1971.        (C) Henning Henningsen.

          Nýr bátur til Grindavíkur

Klukkan tæplega eitt í nótt kom nýr bátur til Grindavíkur, Þorbjörn II. GK-541 eigandi hlutafélagið Þorbjörn, Grindavík. Þetta er eikarbátur smíðaður í Djúpavík í Svíþjóð. Hann er 169 lestir með Deutz 585 hestafla vél og tvær ljósavélar, önnur 95 hestafla með 30 kw rafmagn, en hin aðeins 5 hestöfl með 30 kw. Í reynsluferð gekk báturinn 12 mílur og meðalhraði bátsins á leiðinni heim var 10 og hálf míla. Sími er um allt skipið, og það er gert fyrir 12 manna áhöfn og Viktor Jakobsson skipstjóri sigldi skipinu heim. Skipstjóri á fiskveiðum verður Þórarinn Ólafsson.
Forstjóri Þorbjörns er Jón Daníelsson.

Tíminn. 1 maí 1964.


263. Björg Jónsdóttir ÞH 321 að landa síld á Húsavík.                            (C) Þorgrímur Aðalgeirsson.


263. Valeska EA 417 í Reykjavíkurhöfn. 1345. Freri RE 73 í baksýn.    Úr safni Tryggva Sigurðssonar.


Svona leit skipið út fyrir nokkrum árum. Ég veit ekki hvað um það varð.            (C) Stefán Helgason.

 Tveir nýir línubátar væntanlegir til Rifs í ár

    fjórir bátar í úreldingu í stað þeirra

Kristján Guðmundsson hf á Rifi hefur gengið frá samningum um smíði tveggja báta í Noregi. Bátarnir eru eins, búnir sjálfvirkum útbúnaði til línuveiða og veiða í net og verður frystibúnaður um borð í þeim báðum. Á móti verða bátarnir, Tjaldur og Kópanes, Brynjólfur og Valeska úreltir. Nýju bátarnir verða afhentir að áliðnum ágúst á næsta ári og um næstu áramót. Kristján Guðmundsson hefur gert út bátana Tjaldur og Kópanes um langt skeið. Tjaldur var smíðaður á Ísafirði 1971 og hefur síðan bæði verið yfirbyggður og lengdur. Hann er 138 tonn að stærð. Kópanes var smíðað á Akureyri 1973 og hefur síðan verið lengt og yfirbyggt. Það er 167 tonn að stærð. Þá hafa bátarnir Brynjólfur og Valeska sérstaklega verið keyptir til úreldingar.
Nýju bátarnir verða 42,90 metrar á lengd og 9 metra breiðir. Fiskilestir verða 415 rúmmetrar. Skipin eru hönnuð í samvinnu við kaupendur og byggð af Solstrand skipasmíðastöðinni í Noregi. Þau verða búin Mustad-sjálfvirknibúnaði til línuveiða og um borð verða tveir lóðréttir plötufrystar. Frystigeta verður 20 til 24 tonn á sólarhring, en aflann verður einnig hægt að lausfrysta eða salta um borð. Aðalvélar verða 1.000 hestafla Caterpillar og gírinn Volda. Þá eru bæði skipin með eina Brunvoll 150 hestafla bógskrúfu. Að öðru leyti eru þau búin hefðbundnum siglinga- og fiskileitartækjum og búnaði til veiða í net. Kristján Guðmundsson segir í samtali við Verið, að það sé kominn tími til að endurnýja gömlu bátana. Þeir séu báðir um tvítugt og því ekki seinna vænna að grípa til endurnýjunar meðan einhver verðmæti felist í þeim.

Morgunblaðið. 8 janúar 1992.


19.02.2020 08:03

V. b. Heimir VE 9. TFYK.

Vélbáturinn Heimir VE 9 var smíðaður í Fanö í Danmörku árið 1931. Eik. 47 brl. 120 ha. Deutz vél (1939). Það var Árni Böðvarsson útgerðarmaður í Vestmannaeyjum sem keypti bátinn frá Belgíu árið 1939. Þá var hann nýuppgerður og lengdur. Hét áður Rita. Árni flutti til Reykjavíkur í apríl 1946 með bátinn, hét hann þá Heimir GK 386. Ný vél (1947) 200 ha. Lister vél. Seldur 29 október 1952, Kjartani Steingrímssyni í Keflavík, hét Kristín KE 40. Ný vél (1954) 240 ha. GM vél. Seldur 2 janúar 1957, Hraðfrystistöðinni hf í Reykjavík, hét þá Kristín RE 45. Talinn ónýtur og tekinn af skrá í ágúst árið 1964. Báturinn var síðan brenndur stuttu síðar.


Heimir VE 9.                                                                                                            (C) Heimaslóð.is


Kristín RE 45.                                                             (C) Snorri Snorrason. Úr safni Atla Michelsen.

               V.b.  Heimir VE 9

Nýr bátur, 55 smálestir að stærð eign Árna Böðvarssonar, kom til Vestmannaeyja á miðvikudag frá Belgíu, en þar var hann keyptur. Báturinn er 7 ára gamall, smíðaður í Danmörku, en nýuppgerður og lengdur. Báturinn er úr eik, mjög sterkur, með 120 til 150 hestafla Deutz-Diesel-vél. Hann var um fjóra sólarhringa frá Aberdeen til Vestmannaeyja og reyndist að sögn skipstjórans, Jóns Sigurðssonar frá Reykjavik, ágætt sjóskip. Verð er um 60 þúsund krónur. Báturinn verður gerður út frá Vestmannaeyjum með net. Skipstjóri verður Karl Sigurðsson.

Alþýðublaðið. 18 mars 1939.


13.02.2020 17:23

469. Guðbjartur Kristján ÍS 268. TFSI.

Vélskipið Guðbjartur Kristján ÍS 268 var smíðaður í Frederikssund í Danmörku árið 1961 fyrir Eyr hf á Ísafirði. Eik. 86 brl. 310 ha. Alpha vél. Hét Dan ÍS 268 frá árinu 1964, sömu eigendur. Seldur 20 ágúst 1969, Borgey hf á Höfn í Hornafirði, hét Hvanney SF 51. Ný vél (1971) 500 ha. Alpha vél. Frá 25 apríl 1975 hét báturinn Lyngey SF 61, sömu eigendur og áður. Seldur 11 maí 1978, Sverri Guðnasyni á Höfn í Hornafirði, hét þá Andri SF 50. Seldur 19 nóvember 1979, Ólafi Svani Gestssyni og Jóni Inga Pálssyni á Höfn í Hornafirði, hét þá Hafnarey SF 36. Seldur 24 maí 1983, Jóni Hafdal Héðinssyni, Gísla Páli Björnssyni og Elínu Kristjönu Þorvaldsdóttur á Höfn í Hornafirði, sama nafn og númer. Skipið sökk eftir að skuttogarinn Þórhallur Daníelsson SF 71 bakkaði á það við bryggju á Höfn 13 janúar árið 1986. Hafnarey SF var talin ónýt eftir þetta.

Hafnarey SF 36 náðist upp seinna og var síðan seld í maí, sama ár til Keflavíkur. Það er af togaranum Þórhalli Daníelssyni SF 71 að segja að hann sökk þarna í höfninni líka og urðu gífurlegar skemmdir á togaranum og tók nokkurn tíma að gera við þær.


469. Guðbjartur Kristján ÍS 268 á landleið með fullfermi af síld.                    Ljósmyndari óþekktur.

                   Nýtt fiskiskip

Fimmtudaginn 3. þ.m. kom til bæjarins nýtt fiskiskip er hlotið hefur nafnið Guðbjartur Kristján, ÍS 268. Þessi bátur er byggður í Frederikssund í Danmörku. Hann er 86 smálestir, með 310 ha. Alfavél, og er búinn öllum nýjustu siglinga- og öryggistækjum. Í honum eru og fiskileitartæki af fullkomnustu gerð. Eigandi skipsins er Eir h.f. á Ísafirði. Skipstjóri verður Hörður Guðbjartsson. Framkvæmdasjóri félagsins er Baldur Jónsson.

Ísfirðingur. 9 ágúst 1961.

      Milljóna tjón á Höfn í Hornafirði

              Togarann rak á land og                                   80 lesta bátur sökk 

Milljóna tjón varð á Höfn í Hornafirði í gær, er togarinn Þórhallur Daníelsson SF 71 slitnaði frá bryggju. Togarann rak á 80 lesta trébát, sem sökk og lagðist togarinu síðan á hliðina á leirflákum við Óslandið og hálffylltist af sjó. Trébáturinn, Hafnarey SF 36 er talinn ónýtur og togarinn talsvert skemmdur. Tryggingamat Hafnareyjar er 16 til 17 milljónir króna. Engin slys urðu á mönnum.
Óhapp þetta átti sér stað síðdegis er verið var að færa togaranna að bryggjunni við frystihúsið til að taka ís. Mjög hvasst var af norðaustri, allt að 12 vindstig. Er togarinn var kominn að bryggjunni og tógum komið í land, kom mikil hviða og sleit hann lausan. Vélin var tengd bakkgír og við þetta lenti skipið þvert yfir höfnina á nokkurri ferð án þess að tækist að aftengja vélina og á Hafnareyna miðja, þar sem hún lá við viðlegukant við Óslandið beint á móti frystihúsinu. Hafnarey brotnaði illa og sökk á örskömmum tíma. Þórhall Daníelsson rak síðan undan vindinum upp á leirflákana þar sem hann lagðist á hliðina. Nokkrir skipverja voru um borð, en engan þeirra sakaði og komust þeir klakklaust á þurrt. Vegna veðurs reyndist ekki unnt að kanna skemmdir á skipunum fyllilega og ókleift að hefja björgun þeirra.
Hermann Hansson, stjórnarformaður Borgeyjar, sem gerir togarann út, sagði í samtali við Morgunblaðið, að óhapp þetta væri mjög tilfinnanlegt því togarinn væri mjög mikilvægur hráefnisöflun á staðnum. Hann sagði skemmdir óljósar og vildi að öðru leyti ekki tjá sig um atburðinn. Jón Hafdal, eigandi Hafnareyjar, sagði skipið hafa sokkið á mjög skömmum tíma, enda virtist hafa komið stórt gat á það. Það væri nú nánast alveg í kafi og engin leið að kanna skemmdir. Sér virtist þó ólíklegt að skipið færi á sjó að nýju. Hann sagði Hafnareyna tryggða fyrir 16 til 17 milljónir króna og tjónið því mjög tilfinnanlegt. Hann hefði keypt skipið fyrir tveimur árum og meðal annars hefði verið nýbúið að endurnýja siglinga- og stjórntæki í brúnni. Áhöfnin hefði um þessar mundir verið að búa skipið á vertíð og ætlunin hefði verið að byrja um mánaðamótin. Hvað framundan væri, sagði hann alveg óljóst, en taldi erfitt að fá annað skip í staðinn.
Þórhallur Daníelsson er skuttogari smíðaður í Noregi 1975, 299 lestir að stærð. Hann hét áður Erlingur. Hafnarey er trébátur, 81 lest að stærð og byggð í Danmörku 1961. Hún hét áður Andri.

Morgunblaðið. 14 janúar 1986.


469. Hafnarey SF 36 og togarinn Þórhallur Daníelsson SF 71 sokkin í höfninni í Höfn í Hornafirði 14 janúar árið 1986. (C) Morgunblaðið.


1449. Þórhallur Daníelsson SF 71. Smíðaður í Noregi árið 1975, hét fyrst Erlingur GK 6 og var í eigu útgerðarfélagsins Fjörður í Garði. 299 brl. 1.800 ha. Wichmann vél, 1.324 Kw. Togarinn var seldur 14 ágúst 1992, Snorra Snorrasyni útgerðarmanni á Dalvík, hét þá Baldur EA 71. Selt til Nýja-Sjálands 19 nóvember 1993, hét þar Baldur og var notað sem gripaflutningaskip.   (C) Þór Jónsson.

          Sjónarvottar um sjóslysið í                                Hornafjarðarhöfn:

   "Rosalegt högg, feiknarlegt brak og brestir"
  þegar togarinn sigldi á Hafnarey við bryggju
         og sökkti henni á fáum mínútum

Jón Hafdal, skipstjóri og annar eigandi Hafnareyjar SF 36, naut þess út í æsar að liggja í heitu baði heima hjá sér á Höfn upp úr klukkan fimm á mánudaginn "með bara hausinn upp úr", eins og hann orðaði það, þegar síminn hringdi: Hafnareyin var sokkin í höfninni. Um tíu mínútum síðar var Jón kominn niður að viðlegukantinum, þar sem hann hafði skilið við bátinn í austan rokinu fyrr um daginn, "og þá var hún eins og ég í baðinu, bara hausinn upp úr," sagði Jón. Nokkrum metrum vestar lá togarinn Þórhallur Daníelsson SF á hliðinni með stefnið á kafi í sjó og skutinn upp í Óslandsfjöruna. "Þetta var rosaleg tilfinning," sagði Jón þegar hann og meðeigandi hans, Gísli Páli Björnsson vélstjóri, ræddu við blaðamann Morgunblaðsins á bryggjukantinum í gærmorgun. 
"Ég vaknaði aftur í nótt og hélt þá að þetta væri einhver vitleysa. Þetta gæti bara ekki verið. Maður átti frekar von á dauða sínum en að báturinn sykki hér í höfhinni." "Það er erfitt að skilja að þetta geti gerst hér," bættí Gísli við. "Hér í höfninni gárar eiginlega aldrei sjó. Þetta hefur verið röð af óhöppum, hvert öðru afleitara." Þeir félagar keyptu Hafnareyna í maí 1983 og hafa síðan unnið hörðum höndum ásamt fjölskyldum sínum að því að borga hana niður. "Konurnar og börnin hafa tekið fullan þátt í því með okkur að komast yfir bátinn," sögðu þeir, "og þetta hefur gengið alveg þokkalega með mikilli vinnu. Okkur hefur tekist að standa í skilum, en við höfum ekki farið í sumarfrí síðan við keyptum bátinn. Nú var hins vegar farin að sjást glæta og við vorum farnir að sjá fram á, að kannski kæmumst við í frí á þessu ári. En þá fer þetta svona." Tjón þeirra Jóns og Gísla og fjölskyldna þeirra er fyrirsjáanlega mikið. Báturinn er líklega ónýtur, en á fjörunni síðdegis í gær var farið að losa tæki úr brúnni, flest nýleg. "Þetta var góður bátur," sögðu eigendurnir dauflega. "Það er hæpið að við fáum betra sjóskip en Hafnareyna, það er búið að fiska vel á þennan bát."
Um það leyti sem Jón skipstjóri Hafdal lagðist í heitt baðið heima hjá sér var verið að búa Þórhall Daníelsson SF 71 undir veiðiferð, sem átti að hefjast klukkan tíu í gærmorgun. Um borð voru, auk Jóhannesar Sigurðssonar skipstjóra og vélstjóra togarans, verkstjóri úr Hraðfrystihúsi KASK á Höfn (þar sem fiskiskipafloti þorpsins leggur upp sinn fisk) og sex ungir starfsmenn hans, 17-20 ára. Veður var hið versta, tólf vindstig af austri og vafalaust meira í hviðunum. "Það átti að færa togarann fyrir bryggjuhornið til að taka ís þegar við tókum eftir að hann var farinn að halla," sögðu fimm piltanna, sem Morgunblaðsmenn hittu á Höfn í gær. "Við héldum að þetta væri bara vegna veðursins og að hann myndi rétta sig við aftur en þá vantaði eina slorlúguna á millidekkinu og þar flæddi sjórinn inn." Fimmenningarnir sögðu að þrátt fyrir ítrekaðar tílraunir tíl að halda skipinu við bryggju hefði allt komið fyrir ekki og á endanum hefði skipið fests í bakkgírnum og siglt á fullri ferð aftur á bak yfir höfnina. Tveir þeirra voru þá frammi á hvalbaknum en hinir aftast í skipinu ásamt verkstjóranum og vélstjóranum. Þeir tveir á hvalbaknum komu sér í skjól þegar togarinn lét ekki að stjórn til að verða ekki fyrir sverum fastsetningarendunum þegar þeir slitnuðu "með ægilegum smellum", eins og þeir orðuðu það.
Um borð í Sigurði Ólafssyni SF 44, sem lá við viðlegukant hinum megin í höfninni, voru tveir menn að vinna. Annar þeirra var Bjarnar Karlsson stýrimaður. "Við ákváðum að fara upp örstutta stund til að kíkja á rokið og bátana," sagði Bjarnar þegar Morgunblaðsmenn hittu hann um borð. "Það er ekki oft sem maður sér rjúka svona hér í höfninni. Þegar við komum upp sáum við hvernig Þórhallur hallaðist við bryggjuna þegar þeir voru að færa hann fyrir hornið.
Eftir örstutta stund var greinilegt að þeir réðu ekkert við hann og þá kom hann með afturendann þvert yfir höfnina. Þegar hann var kominn á að giska hálfa leið sáum við að við myndum sleppa sjálfir en þá sagði ég: "Nú sekkur hann Hafnareynni." Og það stóð heima: hann kom með skutinn á miðja síðuna á bátnum hérna við nefið á okkur. Það varð af þessu talsverður hvellur og greinilegt að báturinn brotnaði mikið. Ætlann sé ekki ónýtur bara? Það hefði verið óskemmtilegt að fá hann hérna á hann Sigurð og við niðri án þess að vita nokkurn hlut." Það fór óhugur um nokkra ungu piltanna um borð í Þórhalli þegar þeir sáu að skipið stefndi öfugt á Hafnareyna. "Þá urðum við hræddir," sagði einn þeirra, Ragnar Geirsson" sem ákvað að stökkva yfir í Hafnareyna og upp á bryggjuna ásamt Valgeiri bróður sínum um leið og færi gæfist. "Höggið var rosalegt," sögðu þeir, "feiknarlegt brak og brestir, og timbrið flísaðist í allar áttir. Vélstjórinn datt við áreksturinn en meiddist ekkert og stóð strax á fætur aftur." Togarinn var nú farinn að halla um allt að 45 gráður. Eftir áreksturinn fikruðu félagarnir af hvalbaknum sig eftir handriðinu stjórnborðsmegin aftur til félaga sinna. "Þegar togarinn stefndi upp í fjöruna vissum við ekki hvað myndi gerast," sagði einn þeirra, Óskar Þórólfsson. "Ég ákvað að stökkva í sjóinn og koma mér í land. Ég hef lent í svona tveggja metra djúpum sjó og gat vaðið í land. Kalt? Nei, ég varð ekki var við kulda. Ég var um annað að hugsa - og hef sennilega verið skíthræddur!" Næstur var félagi hans Gunnar Ingi Valgeirsson, sem hikaði á borðstokknum stutta stund, en lét sig svo falla og sökk á bólakaf. "Það var hrikaleg tilfinning," sagði hann, "því ég reiknaði með að lenda á botni. Ég tók andköf þegar ég kom upp og barði frá mér en gat lítið synt, því ég var í galla og klofstígvélum. Ragnar kom svo á móti mér og dró mig í land." Enn voru fimm menn um borð í Þórhalli Daníelssyni, allir hinir rólegustu. Þegar togarinn hafði lagst á hliðina og sat fastur í leirfjörunni fikruðu þeir sig aðeins áfram eftir skipinu, settu út lítinn bát og reru örfáa metra í land. Enginn þeirra blotnaði.

Morgunblaðið. 15 janúar 1986.


06.02.2020 20:27

26. Járngerður GK 477 sekkur.

Togskipið Járngerður GK 477 var smíðað hjá V.E.B. Schiffswerft í Stralsund í Austur-Þýskalandi árið 1959 fyrir Útgerðarfélag Dalvíkinga hf. Hét fyrst Björgúlfur EA 312. 249 brl. 800 ha. MWM vél. Selt 26 nóvember 1973, Hópsnesi hf í Grindavík, fékk þá nafnið Járngerður GK 477. Skipið sökk út af Jökulsá á Breiðamerkursandi 16 febrúar árið 1975. Járngerður var komin með um 200 tonn í lestarnar sem skipið fékk út af Ingólfshöfða, en fékk svo mikinn halla í stjórnborða. Ekkert var hægt að gera til að rétta skipið og sökk það skömmu síðar. Áhöfnin, 13 menn komust í björgunarbáta og var þeim síðan bjargað um borð í vélskipið Þorstein RE 303 sem fór með þá til Seyðisfjarðar.


26. Járngerður GK 477 að sökkva út af Breiðamerkursandi.                   Ljósmyndari óþekktur.


Járngerður GK 477 við það að leggjast á hliðina og hverfa í djúpið.             Ljósmyndari óþekktur.


Skipið marar í hálfu kafi og ekki langt eftir að það sekkur.                               Ljósmyndari óþekktur.

                "Bilun í lestinni "
  sagði Birgir Guðjónsson skipstjóri       á Járngerði, sem sökk í fyrradag

Loðnuskipið Járngerður GK 477 frá Grindavfk sökk skammt undan Jökulsá á Breiðamerkursandi í fyrrakvöld, en þá höfðu skipverjar yfirgefið skipið fyrir nokkru eftir að hafa árangurslaust reynt að rétta það við, er mikill halli kom að skipinu fyrr um daginn. Skipverjum var bjargað yfir í Þorstein frá Reykjavík og fór Þorsteinn með skipbrotsmennina til Seyðisfjarðar, þaðan komu þeir svo til Reykjavíkur um kl. 20.30 í gærkvöldi, allir í þeim fötum sem þeir voru í er hallinn kom að skipinu, Við komuna til Reykjavíkur náðum við tali af skipstjóra skipsins, Birgi Guðjónssyni, og spurðum hann nánar um atburðinn.
"Við vorum á leið til Austfjarða með 170-180 tonna afla, sem við fengum austan við Ingólfshöfða. Við vorum í samfloti með Þorsteini frá Reykjavík og þegar við vorum búnir að sigla í SA þrjá stundarfjórðunga hallaði skipinu skyndilega á stjórnborða og eftir það rétti það sig aldrei. Þegar þetta gerðist vorum við á móts við Hrollaugseyjar og ætluðum okkur alltaf að fara innan við þær." - Veistu hver ástæðan var fyrir þessum skyndilega halla? "Ekki með vissu, en að líkindum hefur eitthvað bilað í lestinni, sem tók um 200 lestir, ef hún var full." - Var hallinn mikill í upphafi? "Ekki mjög mikill, sennilega 20-30 gráður. Við reyndum strax að rétta skipið af en það gekk ekki og jókst hann stöðugt. Þegar hann var orðinn um 45 gráður nam sjórinn við brúarvænginn og þá þorðum við ekki annað en að yfirgefa skipið." - Hvernig gekk það? "Það gekk ágætlega að fara í gúmmíbjörgunarbátana og eftir skamma stund vorum við komnir um borð í Þorstein, þar sem vel var tekið á móti okkur. Þegar við komum um borð í Þorstein hefur sennilega verið liðin klukkustund frá því að skipið fór á hliðina. Guðbjörn Þorsteinsson skipstjóri á Þorsteini hélt skipi sínu nálægt Járngerði í nokkurn tíma, en þá gerði skyndilega versta veður af vestri og komst vindhraðinn víst í ein 12-14 vindstig. Það síðasta, sem við sáum til Járngerðar, var að skipinu hallaði orðið yfir 70 gráður í stjór."
Á Járngerði var 13 manna áhöfn og við spurðum Birgi hvort þeir væru farnir að hugsa eitthvað um hvað væri framundan. Hann sagði að ekki hefði gefizt tími til þess enn, en bað Mbl. að koma þakklæti þeirra á framfæri til skipstjóra og áhafnar á Þorsteini og þeirra skipa, sem héldu sig í nánd við Járngerði. Björgunarskipið Goðinn fann Járngerði snemma í gærmorgun, þar sem skipið var sokkið úti fyrir Breiðamerkursandi.
Járngerður var smíðuð í Austur-Þýzkalandi árið 1959 og var 230 tonna stálskip eða einn af "tappatogurunum" svonefndu. Skipið var áður gert út frá Dalvík og hét þá Björgúlfur. Núverandi eigandi skipsins var Hópsnes hf. í Grindavík og þess má geta að þetta sama útgerðarfyrirtæki varð fyrir því óhappi að missa annað skip sitt í innsiglingunni í Grindavík eigi alls fyrir löngu.

Morgunblaðið. 18 febrúar 1975.


Áhöfnin á Járngerði GK 477. Á innfeldu myndinni má sjá skipið sigla út úr Vestmannaeyjahöfn í sína síðustu veiðiferð.        (C) Morgunblaðið.



26. Björgúlfur EA 312.                                                               (C) Haukur Sigtryggur Valdimarsson.

       Björgúlfur nýtt Dalvíkurskip

Fyrra sunnudag kom nýtt togskip af austur-þýzkri gerð til Dalvíkur. Heitir það Björgúlfur og er eign Útgerðarfélags Dalvíkur. Helgi Jakobsson, skipstjóri, sigldi skipinu upp og verður með það á togveiðum fram að síldarvertíð, en þá mun Bjarni Jóhannesson, áður skipstjóri á Snæfelli, halda því á síldveiðar. Skip þetta er 250 smálestir að stærð, af sömu gerð og Björgvin fyrra skip sama félags. Dalvíkingar fögnuðu hinu nýja skipi með viðhöfn.

Íslendingur. 29 apríl 1960.




03.02.2020 18:13

546. Haraldur SH 123. TFDS.

Vélbáturinn Haraldur SH 123 var smíðaður hjá Skipaviðgerðum hf í Vestmannaeyjum árið 1962 fyrir samnefnt hlutafélag á Höfn í Hornafirði (Gústaf Sigjónsson), hét þá Haraldur SF 70. 35. brl. 235 ha. Rolls Royce vél. Seldur Oddgeiri Ísakssyni og fl. á Grenivík, hét Haraldur ÞH 20. Seldur 28 september 1971, Soffaníasi Cecilssyni og fl. í Grundarfirði, hét þá Haraldur SH 123. Hinn 5 júní 1973 kom upp eldur í bátnum á Grundarfirði. Tókst að slökkva hann og draga Harald að bryggju, en ekki vildi betur til en að hann sökk í höfninni. Honum var náð upp og var síðan gerður upp í Stykkishólmi. Ný vél (1973) 235 ha. Cummins vél. Báturinn fórst í róðri út af Öndverðarnesi á Snæfellsnesi 10 nóvember árið 1977 og með honum 2 menn. Haraldur var þá á rækjuveiðum.


Haraldur SH 123 á Grundarfirði eftir að kveiknaði í honum 1973.               Ljósmyndari óþekktur.

    Nýjum bát hleypt af stokkunum

Eins og fyrr hefur verið frá skýrt hafa Skipaviðgerðir h.f. undanfarna mánuði unnið að smíði fiskibáts, en smíði bátsins fór að öllu leyti fram inni í húsi því, sem fyrirtækið hefur til umráða í Friðarhöfn. Var báturinn, sem hlotið hefur nafnið Haraldur SF 70, settur á flot fyrra sunnudag að viðstöddu fjölmenni. Haraldur er 36 lestir að stærð, frambyggður. 230 ha. Rolls Royce vél er í bátnum, sem búinn verður öllum nútímatækjum fiskibáta. Er verð bátsins áætlað um 2,5 milljónir króna. Það er Gústav Sigjónsson, sem staðið hefur að smíði Haraldar, en samnefnt hlutafélag á Hornafirði er eigandi bátsins, og verður hann væntanlega gerður þaðan út. Yfirsmiður bátsins hefur Ólafur Jónsson verið, en hann ásamt Bárði Auðunssyni og Eggert Ólafssyni, skipasmiðum, eru eigendur og forráðamenn Skipaviðgerða h. f. Vonandi verður þessi fallega fleyta til þess að áfram verður haldið með skipasmíðar hér, en eins og kunnugt er, eru skipasmiðir hér orðlagðir fyrir vandvirkni og góða vinnu, enda bátar þeir, sem hér hafa verið byggðir og teiknaðir, yfirleitt reynzt mjög vel.

Fylkir. 30 mars 1962.


Haraldur SF 70 nýsmíðaður í Vestmannaeyjum árið 1962.                          (C) Þórarinn Ölversson.

      Leitin að Haraldi hefur engan                          árangur borið
         Tveir menn eru á bátnum

Bátar sem leita Haralds SH 123 fundu í gær brak á reki, ekki fjarri þeim stað sem síðast heyrðist til bátsins. Meðal þess sem fannst var lestarborð, en í gærkvöldi var ekki búið að kveða upp úr um, úr hvaða skipi brakið væri. Á Haraldi eru tveir menn, Bragi Magnússon og Benedikt Gunnarsson. Þeir eru báðir um þrítugt, búsettir á Grundarfirði. Í gær leituðu 25 skip að Haraldi, auk þess flugvél Landhelgisgæzlunnar TK-SYN og fjölmennir flokkar úr björgunarsveitum Slysavarnafélagsins á Snæfellsnesi gengu fjörur, en leit bar engan árangur. Það var um kl. 20.45 í fyrrakvöld. sem síðast er vitað um Harald. Þá hafði Grundfirðingur SH samband við Harald, og var báturinn þá staddur um 7 sjómílur NV af Öndverðarnesi og var á heimleið. Var þá allt í stakasta lagi um borð. Veður á þessum slóðum var þá frekar slæmt, stóð vindur af ANA, 7-8 vindstig, en að sögn manna ekki mjög þungt í sjó. Eftir veðurfréttir kl. 22.15 kallaði skipstjóri Grundfirðings á ný í Harald, en þá svaraði báturinn ekki, en þá áttu að vera 8-10 sjómílur á milli bátanna og Haraldur átti að vera í höfn upp úr kl. 23. Þegar báturinn kom ekki til hafnar á réttum tíma, var farið að spyrjast fyrir um hann og haft samband við Slysavarnafélagið. Upp úr miðnætti var hafin leit og lagði þá fjöldi báta af stað til leitar frá höfnum á Snæfellsnesi og skip sem voru á nálægum slóðum. Á sama tíma voru meðlimir björgunarsveita Slysavarnafélgsins kallaðir út til leitar og var strax byrjað að ganga fjörur. Leitin að Haraldi var mjög skipulögð í gær og leituðu þá 25 skip, eins og fyrr segir. Var leitinni stjórnað frá rannsóknaskipinu Bjarna Sæmundssyni, þá fór flugvél Landhelgisgæzlunnar TF SYN í loftið kl. 8.45 í gærmorgun og Ieitaði í allan gærdag, og björgunarsveitarmenn gengu fjörur frá Grundarfirði að Skarðsvík, og reyndar allt suður á Svörtuloft. Eins og að framan greinir, voru 7-8 vindstig á Breiðafirði þegar síðast heyrðist til Haralds, en er leið á nóttina lægði og í gær voru í kringum 5 vindstig á þessum slóðum. Bátar sem voru í leitinni fundu í gær nokkurt brak á reki. Meðal annars fann Fanney SH lestarborð á reki, en eins og fyrr segir var í gærkvöldi ekki búið að kveða upp úr um, hvort borðið væri úr Haraldi eða einhverju öðru skipi.
Haraldur SH 123 er 29 tonn að stærð, byggður árið 1962 í Vestmannaeyjum.


Haraldur SF 70 í prufusiglingu á Vestmannaeyjahöfn.                               Ljósmyndari óþekktur.


Haraldur SH 123 sokkin í Grundarfjarðarhöfn.                                  (C) Morgunblaðið.

              Haraldur talinn af

Báturinn Haraldur SH 123 er nú talinn af. Með honum fórust tveir menn. Bragi Þór Magnússon fæddur 1949, lætur eftir sig eiginkonu og fjögur börn og Benedikt Gunnlaugsson fæddur 1943, lætur eftir sig eiginkonu, eitt barn og þrjú uppkomin stjúpbörn. Þeir voru báðir búsettir í Grundarfirði.

Vísir. 14 nóvember 1977.


30.01.2020 22:02

2890. Akurey AK 10 á útleið úr Reykjavíkurhöfn.

Ég tók þessar myndir af togaranum Akurey AK 10 þegar hann hélt í veiðiferð í veðurblíðunni í gær úr Reykjavíkurhöfn. Akurey er fallegt skip og hefur fiskað vel undanfarið eins og skipið hefur alla tíð gert síðan það kom heim nýsmíðað frá Tyrklandi.


2890. Akurey AK 10 á útleið úr Reykjavíkurhöfn í gær.














Haldið skal til hafs á ný var kveðið hér forðum.                 (C) Þórhallur S Gjöveraa. 29 janúar 2020.

27.01.2020 22:59

Suðvestan stormur á Norðfirði.

Suðvestan stormur eða rok á Norðfirði hinn 12 mars árið 1948. Hafnaraðstaða var ekki mikil á Norðfirði á þessum árum. Það var ekki margt í boði fyrir útgerðarmenn í Neskaupstað þegar það gerði slæm veður. Sennilega hefur það verið best að hafa bátana í bólum sínum, en að hafa þá við bryggju og láta þá berjast utan í hana sem gat valdið miklu tjóni á þeim. Það var ekki fyrr en árið 1963 sem að fullnægjandi hafnaraðstaða varð í Neskaupstað þegar uppfyllingin neðan við Steininn og Kastalann komst í notkun það ár. Það bætti aðstöðu útgerðarmanna til hins betra. Það var ekki fyrr en upp úr 1970, að farið var að gera höfn fyrir botni Norðfjarðar, enda er hún ein af betri höfnum landsins í dag.


Suðvestan stormur eða rok á Norðfirði 12 mars árið 1948.                       (C) Björn Björnsson.


Suðvestan stormur á Norðfirði.                                                              (C) Björn Björnsson.

23.01.2020 12:34

1397. Sólberg ÓF 12. TFFT.

Skuttogarinn Sólberg ÓF 12 var smíðaður hjá S.I.C.C. Na. Chantiers Navals í Saint Malo í Frakklandi árið 1974 fyrir útgerðarfélagið Sæberg hf á Ólafsfirði. 500 brl. 1.800 ha. Crepelle PSN SSR, 1.324 Kw. Frá árinu 1997 er skipið í eigu Þormóðs ramma-Sæbergs hf á Siglufirði (eftir sameiningu fyrirtækjanna). Ný vél (2000) 1.800 ha. Deutz vél, 1.620 Kw. Frá árinu 2001 heitir skipið Sólberg SI 12. Selt árið 2005, Frigorifico Pesquera Del Uruquay S.A. í Montevido í Uruquay, hét þar Sólberg MAT-8219. Skipið brann og sökk í höfn í Montevideo og eyðilagðist. Sólbergið átti systurskip hér á landi, en það var 1410. Dagrún ÍS 9 frá Bolungarvík. Held að hún hafi einnig endað út í Uruquay.

Heimild: Haukur Sigtryggur Valdimarsson.


1397. Sólberg ÓF 12.                                                                             Ljósmyndari óþekktur.

        Ólafsfirðingar hafa fengið                              nýjan togara

Ólafsfjörður 20. sept.
Klukkan 18 í gærkvöldi kom til heimahafnar í Ólafsfirði nýr skuttogari frá Frakklandi, Sólberg ÓF 12, eign Sæbergs hf. í Ólafsfirði. Skipið hafði viðkomu í Noregi á heimsiglingu. Sólbergi var fagnað með því að fánar voru dregnir að húni í kaupstaðnum og fólk safnaðist saman á hafnargarðinum. Þar flutti séra Birgir Ásgeirsson ávarp og blessunarorð yfir skipi og skipshöfn. Bæjarstjórinn, Ásgrímur Hartmannsson, bauð skip og skipshöfn velkomin til heimahafnar og þakkaði eigendum þann stórhug, sem þeir sýndu með kaupum á þessu glæsilega skipi. Sigvaldi Þorleifsson þakkaði móttökurnar fyrir hönd eigenda og lýsti skipinu, sem er glæsilegt að útbúnaði og öllum frágangi.
Togarinn var smíðaður í Siccna í St. Malo í Frakklandi og er þetta fyrsta skipið sem er smíðað fyrir íslendinga í Frakklandi. Sólberg er 496 lestir að stærð, 50,80 metrar að lengd og 10,30 metrar á breidd. Aðalvél skipsins er Crepell 1800 hestöfl, en ljósavélar af Boduangerð. Vindur eru rafknúnar, nema flotvörpuvindan, sem er vökvaknúin. Fiskileitartæki eru öll af nýjustu gerð frá Simrad. Fiskilestar eru úr heilsoðnu stáli, búnar skilrúmum og losanlegum styttum, ef kassanotkun er æskilegri. Þá er í skipinu ísframleiðsluvél og ísdreyfingarkerfi frá Finsam-verksmiðjunum norsku. Afkastageta er 10 lestir á sólarhring. Helzta nýjungin í skipinu er svokallaður stýrisskrúfuhringur, sem eykur togkraft skipsins og snúningsgetu.
Skipstjóri á Sólberg er Björn Kjartansson, 1. stýrimaður Kjartan Eiðsson og 1. vélstjóri Jón Þorvaldsson. Stjórn Sæbergs hf. skipa þeir Ásgeir Ásgeirsson, Jón Þorvaldsson og Sigurður Guðmundsson, en framkvæmdastjóri er Gunnar Þór Sigvaldason. Skipið mun halda til veiða eftir nokkra daga.

Morgunblaðið. 24 september 1974.


1397. Sólberg ÓF 12 í höfn á Ólafsfirði.                                                (C) Sveinn Magnússon.


1410. Dagrún ÍS 9, systurskip Sólbergs.                                                   Ljósmyndari óþekktur.


Sólberg sokkið eftir brunann í höfninni í Montevideo í nóvember 2010. (C) Óskar Franz Óskarsson.

                Sólberg  ÓF 12

19. september sl. bættist annar skuttogari í flota Ólafsfirðinga með tilkomu Sólbergs ÓF 12, en á sl. ári eignuðust Ólafsfirðingar sinn fyrsta skuttogara, en það var Ólafur Bekkur ÓF. Skuttogarinn Sólberg ÓF er byggður í Frakklandi hjá skipasmíðastöðinni S. I. C. C. Na. Chantiers Navals í Saint Malo og er smíðanúmer stöðvarinnar nr. 136. Þetta er fyrsti skuttogarinn sem byggður er fyrir íslendinga í Frakklandi. Eigandi skuttogarans er Sæberg h. f. Ólafsfirði.
Rúmlestatala 500 brl.
Mesta lengd 50.73 m.
Lengd milli lóðlína 42.90 m.
Breidd milli lóðlína 10.30 m.
Dýpst að efra þilfari 7.15 m.
Dýpt að neðra þilfari 4.90 m.
Lestarrými 440 m3.
Brennsluolíugeymar 148 m3.
Ferskvatnsgeymar 39 m3.
Lifrargeymir 12 m3.
Ganghraði (reynslusigling) 14.5 sjómílur.

Ægir. 20 tbl. 1 desember 1974.








12.01.2020 15:35

M. s. Langjökull. TFJB.

Frysti og flutningaskipið Langjökull var smíðaður hjá Aarhus Flydedok & Maskinkompagni A/S í Árósum í Danmörku árið 1959 fyrir hf Jökla í Reykjavík. 1.987 brl. 2.000 ha. Deutz vél. Kom fyrst til heimahafnar sinnar, Reykjavíkur hinn 6 október sama ár. Árin 1966-67 var Langjökull í leigu hjá Company Paquet í Marseille í Frakklandi, var í ávaxtaflutningum frá Casablanca í Marokkó til Marseille, Le Havre og Rotterdam. Skipið var selt 20 júní 1967, Korean Equipment Import Corporation í Pyongyang í Norður-Kóreu, og var notað þar sem móðurskip fyrir fiskiskip úti á miðunum. Hef ekki enn fundið neitt um hvað skipið hét í Norður-Kóreu eða hvað um það varð.


140. Langjökull.                                                                 Ljósmyndari óþekktur, mynd í minni eigu.

               M.s. Langjökull

Sunnudaginn 6. okt. kom hingað til Reykjavíkur nýtt flutningaskip, kæliskipið Langjökull, eign Jökla h.f. Skipstjóri á þessu flaggskipi fyrirtækisins er Ingólfur Möller. Kjölurinn að ms. Langjökli var lagður í skipasmíðastöðinni Aarhus Flydedok og Maskinkompagni A/S í Árósum 26. sept. 1958. Aðalmál skipsins eru: Lengd 88,00 m., breidd 12,25 m., dýpt 4,90 m. og gefur það "deadweight" 2063 longton, við 16 feta djúpristu. Skipið, sem er frystiskip, er byggt eftir ströngustu kröfum Lloyd's til skipa, sem sigla eiga á öllum höfum og auk þess er skipið styrkt til siglingar í ís. Skipið hefur Lloyd's vottorð, um að það haldi 20 gráðum á celsius við +25 gráða sjávarhita og +35 gráða lofthita. Skipið, sem hefur þrjár Sabro frystivélar, þarf aðeins tvær þeirra til þess að halda þessu frosti. Í skipinu eru fjórar lestar, sem hver um sig getur haldið því hitastigi, sem óskað er, innan þeirra takmarka, sem áður getur. Rúmmál lestanna er 87,000 teningsfet.
Lestaropin eru fjögur og er þeim lokað með lúguhlemmum af allra nýjustu gerð. Allar aflvélar skipsins eru dieselvélar af Deutz-gerð: aðalvél 2000 hestöfl við 275 snúninga á mínútu, 2 hjálparvélar sem drífa 165 kw rafala og ein, sem drífur 110 kw rafal. Í skipinu eru vistarverur fyrir 28 menn. Allar vistarverur, stjórnpallur, kortaklefi, loftskeytaklefi, eldhús, búr, kæligeymslur og birgðageymslur eru aftur á skipinu. Vistarverur mjög rúmgóðar og vandaðar. Björgunarbátar eru geymdir í uglum af allra fullkomnustu gerð, og tekur aðeins um 25 sekúndur að sjósetja þá. Öryggisútbúnaður er að sjálfsögðu eins og frekast er krafizt. Skipið er búið öllum nýtízku siglingatækjum og ganghraði þess um 13,5 sjómíla á klukkustund. Sem fyrr segir er Ingólfur Möller skipstjóri á hinu nýja skipi, en fyrsti stýrimaður er Júlíus Kemp og fyrsti vélstjóri er Höskuldur Þórðarson. 

Sjómannablaðið Víkingur. 10 tbl. október 1959.

                    H.f. Jöklar 

Árið 1945 var hlutafélagið Jöklar stofnað af frystihúsaeigendum innan Sölumiðstöðvar hraðfrystihúsanna og er heimili félagsins í Reykjavík. Félagið gerði þá þegar samning í Svíþjóð um byggingu á kæliskipinu m/s Vatnajökli og var smíði þess lokið 1947.
Árið 1952 keypti félagið m/s Foldina af samnefndu hlutafélagi og var því gefið nafnið Drangajökull. Samningur var gerður 1957 í Danmörku um byggingu á kæliskipinu m/s Langjökull og var smíði þess lokið 1959. Í júnímánuði 1960 fórst m/s Drangajökull við Skotland og björguðust allir menn er með skipinu voru. Í september sama ár var gerður samningur um byggingu á kæliskipi í Hollandi, sem væntalega verður fullsmíðað haustið 1961.
Þessi skip hafa hafa eingöngu frystilestar, eru grunnskreið og stærðin miðuð við það að geta lestað frystar vörur á öllum þeim höfnum víðsvegar á landinu, þar sem frystihús eru staðsett og flutt vörurnar til hinna ýmsu markaðslanda.
Forstjóri h.f. Jökla er Ólafur Þórðarson, Ægisíðu 54 en skrifstofur fyrirtækisins eru í Aðalsstræti 6 í Reykjavík.

Ísland í dag. 1961.


M.s. Langjökull, sennilega á heimleið í október 1959.                               Ljósmyndari óþekktur.

      Jöklar hf selja tvö skipa sinna

Blaðinu barst í gær eftirfarandi fréttatilkynning frá Jöklum h.f.:
H f. Jöklar hafa ákveðið að selja tvö af frystiskipum sínum, m s.  Langjökul og m.s. Drangajökul. Kaupandi skipanna er Korea Equipment Import Corporation, Pyongyang, Norður-Kóreu. Söluverð skipanna má telja að sé hagstætt. Ástæðan til sölu skipanna er fjárhagserfiðleikar við rekstur þeirra. Eins og kunnugt er tók Eimskipafélag Íslands h.f. að sér flutninga á frystum fislki fyrir Sölumiðstöð hraðfrystihúsanna frá 1. apríl 1965. Þá voru ekki lengur verkefni fyrir skipin hér og hafa þau því síðan verið í flutninigum erlendis. Íslenzkum aðilum var gefinn kostur á að kaupa skipin með svipuðum kjörum, en þeir höfðu ekki áhuga á kaupum á þessum grundvelli.

Morgunblaðið. 26 maí 1967.





10.01.2020 11:56

1317. Engilráð ÍS 60. TFAB.

Vélbáturinn Engilráð ÍS 60 var smíðaður í skipasmíða & Trésmiðju Guðmundar Lárussonar hf á Skagaströnd fyrir Fjarka hf (Halldór Hermannsson) á Ísafirði. Eik og fura. 30 brl. 240 ha. Dormann vél, 170 Kw. Ný vél (1979) 265 ha. Cummins vél, 195 Kw. Seldur 24 október 1981, Friðgeiri Höskuldssyni á Drangsnesi, hét þá Grímsey ST 2. Ný vél (1987) 305 ha. Cummins vél, 224 Kw. Frá 24 júlí 1997 hét báturinn Grímsey ll ST 102. Seldur árið 2000, Röst ehf í Stykkishólmi, hét Röst SH 134, með heimahöfn í Grundarfirði. Báturinn sökk um 2 sjómílur suðvestur af Svörtuloftum á Snæfellsnesi 19 mars árið 2003. Áhöfnin, 2 menn komust með herkjum í annan gúmmíbjörgunarbátinn og var síðan bjargað um borð grænlenska loðnuveiðiskipið Siku GR 18-1, en skipstjóri þess var Norðfirðingurinn Helgi Jóhannsson. Það var síðan björgunarskipið Björg sem fór með mennina til hafnar á Rifi.


1317. Engilráð ÍS 60 við bryggju á Ísafirði.                                                Ljósmyndari óþekktur.

                  Engilráð ÍS 60

Í júnímánuði afhenti Skipasmíðastöð Trésmiðju Guðmundar Lárussonar h.f. Skagaströnd nýsmíði nr. 7 og hlaut skipið nafnið Engilráð ÍS 60. Skipið er eign Fjarka h.f. Ísafirði. Skipið er 30 rúmlesta eikarfiskiskip með lúkar fremst, þar sem eru hvílur fyrir 5 menn, auk eldunaraðstöðu; þar fyrir aftan fiskilest með kælingu og uppstillingu úr áli og vélarúm aftast. Fremst í fiskilest er ferskvatnsgeymir, en brennsluolíugeymar í vélarúmi, út við síður. Yfir vélareisn er þilfarshús úr stáli, sem skiptist í stýrishús fremst, en þar fyrir aftan er salerni og skipstjóraklefi. Til hliðar og aftan við þilfarshús er lokað skýli úr áli, sem mögulegt er að taka burt. Skýlið er notað við línuveiðar, en í bátinn var sett færeysk línuvélasamstæða.
Á togveiðum (rækjuveiðum) er meginhluti skýlisins fjarlægður og komið fyrir toggálga (skuttog) aftast á þilfari. Togvinda skipsins er staðsett aftan við þilfarshús. Aðalvél er Dorman, gerð 6LDTCWM, 240 hö. við 1800 sn./mín., tengd niðurfærslugír (3:1) og skrúfubúnaði. Skrúfa skipsins er 3ja blaða með 1040 mm þvermáli. Rafall á aðalvél er Transmotor ACG, 6.3 KW. Ljósavél er Petter, gerð PH 2 W, 12.5 hö. við 1500 sn./mín. og við hana 6.3 KW Transmotor ACG rafall. Fyrir kælikerfi er 2 KVA "omformer" frá Transmotor. Rafkerfi skipsins er 24 volta jafnstraumur. Stýrisvél er frá Sharp. Vindubúnaður er vökvaknúinn (háþrýst kerfi) frá Rapp og samanstendur af togvindu, gerð CW 460/80; línuvindu gerð LS 240; losunarvinda, gerð LW 80; bómuvinda BSW-80 og kraftblökk, gerð 19 R. Fyrir utan ofangreindar vindur er skipið búið 7 rafknúnum Elektra færavindum. Ein tvöföld Vickers dæla, tengd við aflúttak framan á aðalvél, er fyrir vindukerfið. Línuvélasamstæða sú, þ. e. beitninga- og uppstokkunarvél, sem sett hefur verið í skipið er sú fyrsta af þessari gerð, sem reynd er í íslenzku skipi og er þessari samstæðu lýst í 2. tbl. Ægis 1973. Helstu siglinga-, fiskileitarog fjarskiptatæki eru: Ratsjá: Kelvin Hughes, gerð 17, 36 sml. kýptarmælir:Koden SRM-871- A. Miðunarstöð: Koden KS 510. Talstöð: Sailor T121/R104, 140 W SSB. Örbylgjustöð: Sailor RT142/ 29. Sjálfstýring: Sharp Helsman. Skipstjóri á Engilráð ÍS er Óskar Jóhannesson, en framkvæmdastjóri útgerðarinnar er Halldór Hermannsson.
Stærð skipsins 30 brl.
Mesta lengd 17.40 m.
Lengd milli lóðlína 15.60 m.
Breidd (mótuð) 4.32 m.
Dýpt (mótuð) 2.00 m.
Brennsluolíugeymar 4.00 m.3
Ferskvatnsgeymar 0.60 m.3
Hraði í reynslusiglingu 9.8 sjómílur.

Ægir. 19 tbl. 1 nóvember 1973.

   Tilraunir með færeysku beitninga
             og stokkunarvélina

Þann 10. júlí s l., hófum við veiðar á nýsmíðuðum 30 lesta bát, Engilráð ÍS 60, með Færeyskri beitninga- og uppstokkunarvél. Töluverðir byrjunarörðugleikar voru fyrsta mánuðinn, sem löguðust verulega þegar fram í sótti. Úthaldið stóð til 20. september og hafði þá fiskast um 67 lestir, 13.210 kg. í júlí, 25.620 í ágúst og 27.380 kg. í september. áhöfnin var 4 menn, og stunduð útilega, vanalegast um 3 sólarhringa í senn. Lagðar voru 45-50 lóðir tvisvar á sólarhring alls um 95-100 lóðir (100 króka), 45 lóðir voru vanalegast lagðar á 45 mín. og okkur tókst að draga um 12 lóðir á klst. með því að nota uppstokkunarvélina. Beitningavélin virtist skila um 70% af beittum önglum í sjó, er það nokkru minna en gert var ráð fyrir. Beitt var bæði smokk og makríl. Hér er á ferðinni athyglisverð uppfinning fyrir smærri báta, þótt enn þá sé þetta nokkuð ungt og á greinilega fyrir sér endurbætur.
Einn hluti þessarar vélasamstæðu er tæki sem snýr ofan af taumum og tekur beitu af önglum um leið og dregið er ofan í bala, og er þá hægt að draga svo hratt sem þörf er á. Reynslan sýndi okkur að þar er á ferðinni tæki, sem létta mun beitningarmönnum vinnuna til muna, enda hefur það fengið ágæta reynslu undanfarin 2 ár um borð í þremur færeyskum útilegubátum. Forsvarsmenn fyrirtækisins Haviðnaður í Færeyjum hafa tjáð okkur að þeir vinni stöðugt að endurbótum á vélasamstæðunni og þess verði ekki langt að bíða að hún eigi eftir að skila mun betri árangri. 

Halldór Hermannsson.

Ægir. 19 tbl. 1 nóvember 1973.


1317. Engilráð ÍS 60 sennilega nýsmíðaður að koma til Ísafjarðar.                Ljósmyndari óþekktur.

          Vélbáturinn Röst SH frá                              Stykkishólmi
      sökk vestur af Snæfellsnesi

Tveir menn björguðust er 30 tonna bátur, Röst SH-134 frá Stykkishólmi, sökk um eina sjómílu suðvestur af Svörtuloftum á Snæfellsnesi á sjötta tímanum í gær. Áhöfn grænlensk-íslenska loðnuskipsins Siku bjargaði mönnunum um borð úr öðrum af tveimur björgunarbátum sem þeir höfðu náð á flot þegar báturinn fylltist af sjó á svipstundu og sökk. Loðnuskipið Sighvatur Bjarnason var á svipuðum slóðum í loðnuleit og tók hinn björgunarbátinn upp. Björgunarskipið Björg frá Rifi kom til móts við Sighvat og Siku og sigldi með mennina og björgunarbátana til hafnar á Rifi. Mennina sakaði ekki en þeir eru frændur; Gestur Már Gunnarsson, rúmlega fimmtugur, og Bergsveinn Gestsson, móðurbróðir hans á sjötugsaldri, báðir búsettir í Stykkishólmi. Er þeir komu í land sögðu þeir fréttaritara Morgunblaðsins að þeir hefðu verið á leið með trilluna til nýrra eigenda í Reykjavík þar sem búið var að selja hana. Vildu þeir að öðru leyti ekki tjá sig þá.
Er klukkuna vantaði átta mínútur í fimm í gær heyrði flugvél í neyðarsendi við Snæfellsnes og eftir athugun Tilkynningarskyldunnar kom í ljós að einn bátur hafði ekki tilkynnt sig á þessu svæði. Skömmu síðar voru kallaðar út björgunarsveitir Slysavarnafélagsins Landsbjargar á Snæfellsnesi ásamt björgunarskipi frá Rifi, þyrlu Landhelgisgæslunnar og flugvél Flugmálastjórnar.
Björgunarskip frá Sandgerði var einnig til taks þar sem staðsetning neyðarsendingar var óljós í fyrstu. Flugvél Flugmálastjórnar staðsetti svo tvo gúmbjörgunarbáta við Svörtuloft kl. 17.50 og tólf mínútum síðar voru mennirnir komnir úr öðrum bátnum um borð í Siku, heilir á húfi. Var Gæsluþyrlunni, TF-LÍF, þá snúið til Reykjavíkur. Helgi Jóhannsson, skipstjóri á Siku, sagði við Morgunblaðið að mjög vel hefði gengið að koma mönnunum um borð. Hann hefði séð til neyðarblysa og ekki ætlað í fyrstu að trúa þeirri sjón sökum þess að vel hefði viðrað á þessum slóðum í gær. "Við settum stefnuna strax á þann stað sem við sáum blysin fara á loft og sáum fljótlega til björgunarbátanna," sagði Helgi og taldi sjó hafa verið frekar þungan fyrir smærri báta eins og Röstina. "Þetta er minn stærsti dagur á loðnuvertíðinni og er ég búinn að vera í þessu frá árinu 1966," sagði Helgi, glaður í bragði yfir því að hafa bjargað mönnunum heilum á húfi. Fengu þeir að borða hjá kokkinum á Siku áður en björgunarskipið Björg sótti þá og kom þeim í land á Rifi.
Samkvæmt því sem bátsverjarnir sögðu Helga fylltist Röstin af sjó á svipstundu, svo snöggt að þeir hefðu ekki náð í stýrishúsið til að kveikja á neyðarsendinum. Hins vegar hefðu björgunarbátarnir skotist út og þeir náð að komast um borð í annan þeirra og kveikt þar á neyðarsendi og skotið upp blysum. Röst SH var sem fyrr segir 30 tonna bátur, smíðaður á Skagaströnd fyrir þrjátíu árum og breytt lítillega þremur árum síðar.
Báturinn hét áður Grímsey ST og þar áður Engilráð ÍS. Jón Eyfjörð, skipstjóri um borð í Sighvati Bjarnasyni, sagðist í samtali við Morgunblaðið ekki hafa séð tangur né tetur af Röst er þeir komu að björgunarbátunum tveimur. Ekkert brak hefði verið að sjá á sjónum en björgunarbátana hefði verið farið að reka að landi. "Mestu skiptir að allt fór á besta veg," sagði Jón.

Morgunblaðið. 20 mars 2003.


07.01.2020 18:02

2173. Arnar HU 1. TFAM.

Frystitogarinn Arnar HU 1 var smíðaður hjá Stocznia Remontowa NAUTA S/A í Póllandi (skrokkurinn) en skipið klárað hjá Mjellem & Karlsen Verft A/S í Bergen Noregi árið 1992 fyrir Skagstrending hf á Skagaströnd. Smíðanúmer 148. 1.331 brl. 4.076 ha. Wartsiila 8R32D vél, 3.000 Kw. Skipið var selt 16 október 1995, Grænlenska útgerðarfélaginu Royal Greenland í Nuuk, hét þar Sisimiut GR 6-500. Selt í maí 2019, Þorbirni hf í Grindavík, fékk nafnið Tómas Þorvaldsson GK 10 og er gert út á frystingu frá Grindavík í dag. Sannarlega glæsilegt skip.


2173. Arnar HU 1.                                                                                         (C) Snorri Snorrason.

             Arnar HU 1

Nýr skuttogari, b/v Arnar HU1, kom til heimahafnar, Skagastrandar, 22. Desember sl. Skipið er nýsmíði nr. 148 frá Mjellem & Karlsen Verft A/S, Bergen í Noregi, og var afhent frá stöðinni 18. desember. Skrokkur skipsins var smíðaður í Póllandi, en skipið er hannað af Skipsteknisk A/S í Noregi. Arnar HU er skrokkstærsta fiskiskip flotans, og jafnframt það breiðasta (14.00 m), eða einum metra breiðara en Vigri RE. Borið saman við Vigra RE er Arnar HU um 7% skrokkstorri miðað við margfeldi aðalmála. Arnar HU er frystitogari með búnað til flakavinnslu. Skipið er búið sjálfvirkum frystibúnaði frá Kvorner Odim líkt og Vigri RE. Af nýjungum í skipinu má telja sorpbrennsluofn og skolphreinsikerfi, hvorutveggja umhverfisvænn búnaður, og er fjallað um fyrrnefnda búnaðinn á bls. 51. Á móti hinu nýja skipi úreldir útgerðin skuttogarann ArnarHU 1 (1307), sem útgerðin hefur gert út í tæp 20 ár, og skuttogarann Sólbak EA 305 (1558), sem upphaflega hét Rán HF og var keyptur til landsins árið 1980. Arnar HU 1 er í eigu Skagstrendings hf, Skagaströnd. Skipstjóri á skipinu er Guðjón E. Sigtryggsson og yfirvélstjórar Finnur Kristinsson og Ernst K. Berndsen. Framkvæmdastjóri útgerðar er Sveinn Ingólfsson.
Mesta lengd 66.88 m.
Lengd milli lóðlína (HVL) 61.20 m.
Lengd milli lóðlína (perukverk) 58.80 m.
Breidd (mótuð) 14.00 m.
Dýpt að efra þilfari 8.55 m.
Dýpt að neðra þilfari 5.85
Eigin þyngd 2.128 tonn.
Særými (djúprista 5.85 m) 3.441 tonn.
Burðargeta (djúprista 5.85 m) 1.313 tonn.
Lestarrými (aðalfrystilest) 1.088 m3.
Lestarrými (milliþilfarslest) 179 m3.
Lestarrými (þurrlest/mjöllest) 266 m3.
Brennsluolíugeymar (svartolía) 451.2 m3.
Brennsluolíugeymar (gasolía) 79.1 m3.
Andveltisgeymir (gasolía) 52.0 m3.
Ferskvatnsgeymar 50.0 m3.
Sjókjölfestugeymar 62.6 m3.
Brúttótonnatala 2.373 Bt.
Rúmlestatala 1.331 Brl.
Ganghraði (reynslusigling) 14.5 sjómílur.
Skipaskrárnúmer 2173.

Ægir. 1 tbl. 1 janúar 1993.


2173. Arnar HU 1. Fyrirkomulagsteikning.                             (C) Mynd úr Ægi.


Frystitogarinn Sisimiut GR 6-500 á Kollafirði í Færeyjum.                                    (C) Regin Torkilsson.

 Arnar HU-1 seldur frá Skagaströnd

Skagstrendingur hf. hefur selt frystiskipið glæsilega Arnar HU-1 til Grænlands. Félagið mun áfram eiga Arnar gamla HU-101 og Örvar HU-21 og fyrirhuguð eru kaup á eldra og minna frystiskipi í stað Arnars. Er ákveðið skip í sigtinu í því sambandi, og standa vonir til að það skip verði komið til Skagastrandar í haust þegar Arnar fer úr landi, að sögn Óskars Þórðarsonar framkvæmdastjóra Skagstrendings. Í tilkynningu frá stjórn fyrirtækisins segir að söluverð Arnars sé mjög ásættanlegt eða nálægt bókfærðu verði skipsins. Með sölunni hyggst Skagstrendingur lækka skuldir verulega án þess að minnka umsvif félagsins. Með þessum breytingum á skipastóli er gert ráð fyrir að skuldir Skagstrendings lækki um a.m.k. 500 milljónir án þess að kvótastaðan versni. Reiknað er með óbreyttri framlegð þriggja skipa, en afskriftir og vaxtakostnaður muni lækka um nálægt 80 milljónir á ári. Mun þetta gjörbreyta rekstrar- og greiðslustöðu félagsins til batnaðar og verður það svigrúm sem fæst, nýtt til að lækka skuldir og treysta enn frekar rekstrargrundvöllinn.
Arnar HU-1 er einn stærsti og fullkomnasti frystitogari flotans og kom nýr til landsins í desember 1992. Skipið hefur náð mjög góðum árangri á veiðum miðað við þá möguleika sem eru á íslandsmiðum í dag og má nefna að það var með mesta aflaverðmæti íslenskra frystiskipa kvótaárið 1993-94 og fyrstu fjóra mánuði þessa árs. Hin mikla fjárfesting sem í skipinu felst hefur hinsvegar verið Skagstrendingi mjög íþyngjandi sl. tvö og hálft ár. Frá því ákvörðun var tekin um smíði Arnars hefur félagið orðið fyrir skerðingu á þorskkvóta sem nemur yfir þrjú þúsund tonnum auk skerðingar í öðrum tegundum. Hefur þetta ásamt lækkandi verðum á sjófrystum afurðum kippt grundvelli undan rekstri skipsins hjá Skagstrendingi. Það var mat stjórnar félagsins að rekstrargrundvöllur skipsins yrði ekki tryggður hjá Skagstrendingi í fyrirsjáanlegri framtíð. Það er grænlensk/danska stórfyrirtækið Royal Greenland sem keypti Amar. Fyrirtækið er það langstærsta í útgerðar- og fiskvinnslu á Grænlandi og að mestu í eigu landsstjórnarinnar. Það hefur yfir um 10 frystiskipum að ráða.

Feykir. 11 júlí 1995.


2173. Tómas Þorvaldsson GK 10.                                                    (C) Guðmundur St. Valdimarsson.

        Tómas Þorvaldsson GK 10

Þorbjörn hf. í Grindavík er um þessar mundir að taka við frystitogara, sem keyptur er frá Grænlandi. Togarinn er upphaflega smíðaður fyrir Skagstrending og hét Arnar HU 1. Hann var fljótlega seldur til Royal Greenland og fékk þá nafnið Sisimiut. Hjá Þorbirni fær hann nafnið Tómas Þorvaldsson GK 10 eftir stofnanda fyrirtækisins.
Einn fjögurra línubáta fyrirtækisins var úreltur á síðasta ári og verður þá skipaflotinn þrír línubátar og þrír frystitogarar. Línubátarnir sjá vinnslum fyrirtækisins í landi fyrir hráefni áfram, sem er vinnsla á saltfiski og ferskum fiski.
Eiríkur Dagbjartsson er útgerðarstjóri frystiskipa Þorbjarnar. Hann segir að Skagstrendingur hafi fengið þetta skip í lok árs 1992. Hann hafi þótt mjög fullkominn á sínum tíma. "Það voru í honum nýungar eins til dæmis sjálfvirkir frystar, sem er gríðarlega vinnusparandi og það var gert ráð fyrir beinamjölsverksmiðju í honum, sem reyndar var aldrei sett niður. Hann var mjög stór á þeirri tíma mælikvarða, sérstaklega á breiddina. 14 metra breiður.
Þeir seldu hann síðan um haustið 1995 til Royal Greenland og í einhverjum tilfellum eru Færeyingar sem sóttu hann til Skagastrandar enn um borð, allavega annar skipstjórinn. Royal Greenland hefur haldið þessu skipi mjög vel við. Þeir hafa gert miklar endurbætur á honum á undanförnum árum. Þeir breyttu til dæmis frystikerfinu úr freoni yfir í ammoníak fyrir nokkrum árum. Þá endurnýjuðu þeir að öllu leyti allt sem tengdist frystingu, svo sem öll rör, frystitæki, bæði þessi sjálfvirku og tvo aðra lárétta frysta. Þeir skiptu um skrúfublöð og skrúfuhring fyrir fimm árum. Þeir settu svo þriðju togvinduna í hann 2002 til að geta dregið tvö troll samtímis og það virkar mjög vel. Nýlega er búið að taka borðsalinn og alla þá hæð í gegn annað en áhafnarklefa en nánast allir klefar eru eins manns. Tvær setustofur og eldhús og kæli og frysti fyrir matvæli.
Það hefur því mjög margt verið gert mjög vel í honum á undanförnum árum.
Þeir eru með tárin í augunum Grænlendingarnir og Færeyingarnir sem hafa verið á honum. Sjá mikið eftir honum. Þetta er virkilega gott skip, þægilegur í sjó að leggja. Ég var um borð í honum í fjóra til fimm daga í vetur einhverjar 180 sjómílur norður af Noregi. Þó ekki hafi verið nein drullubræla var þarna kaldafýla og þá fann maður hvað þetta er ótrúlega gott sjóskip," segir Eiríkur.
Togarinn kom inn til Hafnarfjarðar síðastliðinn laugardag til löndunar og fer svo í söluslipp þar sem hann verður yfirfarinn, en Þorbjörn tekur ekki við honum fyrr en snemma í júní. Reyndar verður tækifærið notað til að botnmála, sínka og merkja hann.
Eiríkur segir að ekkert stórt verði gert í honum annað en að skipta út flökunarvélum. Settar verði flökunar vélar um borð sem gefi betri nýtingu en þeir hafi notað. Þá verði aðeins græjað á millidekki og til dæmis sett upp tæki til að hirða og vinna afskurð sem skylda sé að hirða. Að öðru leyti sé hann tilbúinn á veiðar enda keyptur með öllum veiðarfærum. Það sé nánast hægt að sleppa og fara.
Eiríkur segir að Tómas Þorvaldsson verði mjög vel græjaður sem frystitogari. Til dæmis séu í honum tveir flokkarar frá Marel, þrír hausarar, þrjár flökunarvélar, sem sé nýtt fyrir þá. Þá sé heilmikil sjálfvirkni í vinnslunni eins sjálfvirku frystarnir og í pökkuninni líka. Þar sé sjálfvirkur úrsláttur, en þar hafi mesta puðið verið í frystitogurunum, að vera að bera þungar pönnur og berja úr þeim. "Meira að segja sér kerfið um að flokka öskjurnar í rétt númer og kerfið sér um að para saman réttar öskjur, þrjár og þrjár saman í hvert hólf. Þegar komnar eru þrjár öskjur í hvert hólf. Sér kerfið um að koma með öskjurnar eftir færibandi að eina manninum, sem vinnur við úrslátt og pökkun. Hann er þá bara með merktan kassa tilbúinn og öskjurnar keyra beint inn í kassann. Hann lokar svo kassanum og sendir hann í bindingu og þaðan niður í lest.
Svo höfum við aðeins verið að skoða möguleikana á að setja  í hann mjöl- og lýsisverksmiðju með Héðni og skipatæknifræðingi. Hvort það væri mögulegt og hagkvæmt og við erum nú í þeirri vinnu. Engar ákvarðanir hafa verið teknar enn um sinn, en verð á mjöli og lýsi er gott og það væri mjög jákætt að geta nýtt alveg 100% það sem kemur um borð," segir Eiríkur.
Tómas Þorvaldsson fer á hefðbundnar veiðar á botnfiski í sumar. Hann fer ekki á makríl eins og hinir tveir frystitogararnir Hrafn Sveinbjarnarson og Gnúpur.Nokkrar sviptingar verða í skipan áhafna við komu nýja togarans. Skipstjórar verða Sigurður Jónsson, sem var annar skipstjórinn á Hrafni Sveinbjarnar og Bergþór Gunnlausson, sem var annar skipstjórinn á Gnúpi. Þeir taka með sér áhafnir sínar og yfirvélstjórar verða Björn Oddgeirsson og Árni Jón Gissurarson. Hin áhöfnin á Gnúpi fer yfir á Hrafn Sveinbjarnar og ný áhöfn hefur verið ráðin á Gnúpinn og hefur hún hafið störf. "Þar tók við skipsstjórn enginn annar en Grétar nokkur Kristjánsson, sem var hættur fyrir aldurs sakir fyrir einu og hálfu ári, en er kominn tvíefldur til baka 73 ára og reykspólar af gleði, hamingju og dugnaði. Hann var með Gylli í gamladaga," segir Eiríkur.

Auðlindin. 27 maí 2019.


Flettingar í dag: 265
Gestir í dag: 20
Flettingar í gær: 1134
Gestir í gær: 51
Samtals flettingar: 1062890
Samtals gestir: 76985
Tölur uppfærðar: 11.12.2024 14:25:00