06.12.2018 11:07

B. v. Keflvíkingur GK 197 á málverki.

Botnvörpungurinn Keflvíkingur GK 197 var smíðaður hjá Alexander Hall & Co Ltd í Aberdeen í Skotlandi árið 1948 fyrir Togarafélag Keflavíkur hf í Keflavík. 657 brl. 1.000 ha. 3 þennslu gufuvél. Smíðanúmer 720. Hét Keflvíkingur KE 19 frá árinu 1950. Skipið var selt 29 apríl 1956, Austfirðingi hf á Eskifirði, hét þá Vöttur SU 103. Selt 1 nóvember 1960, Bæjarútgerð Hafnarfjarðar hf, hét Apríl GK 122. Skipið var selt til Grikklands og tekið af skrá 15 júlí árið 1965.


B.v. Keflvíkingur GK 197.                                         (C) George Wisemann ?  Mynd úr safni mínu.


B.v. Keflvíkingur KE 19 í Reykjavíkurhöfn.                                              Ljósmyndari óþekktur.

          Togaraútgerð í Keflavík

Það er að sjálfsögðu hvorki löng saga né viðburðarík, sem enn verður sögð af togaraútgerð í Keflavík, því að svo má telja, að útgerð togara hefjist fyrst í Keflavík með komu b/v Keflvíkings á árinu 1948. Að vísu var togarinn Hafsteinn skráður frá Keflavík árið 1944, og eigandi hans var Keflvíkingur, en togarinn kom örsjaldan til Keflavíkur og hafði þar enga bækistöð. Í Reykjavík hafði hann skrifstofu og alla afgreiðslu. B/v Hafsteinn var seldur árið 1945 og þá skráður frá Reykjavík. B/v Keflvíkingur er einn af hinum svonefndu "nýsköpunartogurum". Hann var smíðaður í skipasmíðastöð Alexander Hall í Aberdeen í Skotlandi. Hann er 175 fet að lengd, 30 fet að breidd og dýptin 15 fet, og er talinn um 657 rúmlestir brúttó. Ganghraði skipsins var í reynsluför 14.06 sjómílur á klst. Þó segja megi, að Keflvíkingur sé hið vandaðasta skip, komu fram ýmsir gallar, sem höfðu í för með sér óþægindi og fjárhagslegt tjón. Leki kom fram á þilfari, einkum á hvalbak. Gekk illa að komast fyrir hann og varð viðgerðin mjög kostnaðarsöm.
Þá reyndist togvindan of veik, og bilaði hún illa í 4. veiðiför. Tafði þetta skipið um eina veiðiför og orsakaði þannig óbeint tjón, auk þess, sem viðgerðin kostaði tugir þúsunda króna. Keflvíkingur er búinn hinum fullkomnustu öryggistækjum, svo sem sjálfritandi dýptarmælum og Radar. Hann hefur reynzt mjög gott sjóskip. Keflvíkingur lagðist í fyrsta sinni að bryggju í Keflavík 31. marz 1948. Hann fór í fyrstu veiðiförina 9. apríl og fiskaði í ís. Hann sigldi til Grímsby með aflann og landaði þar 4450 kit, sem seldust fyrir £ 14.595. Alls fór Keflvíkingur 10 veiðiferðir árið 1948 og aflaði fyrir kr. 3 343 706.84. Árir 1949 fór hann 13 veiðiferðir og aflaði fyrir um kr. 3.4 millj. Útgerð Keflvíkings hefur gengið ágætlega hvað aflabrögð snertir, og sala aflans hefur einnig verið í góðu meðallagi þessi 2 ár, miðað við aðra togara flotans. Fyrstu tvö árin fiskaði Keflvíkingur í ís og sigldi með afla sinn til Bretlands og Þýzkalands, en það sem af er þessu ári, hefur hann farið eina söluferð til Englands, en síðan hefur hann fiskað í salt, og var aflinn 9. maí s. l. um 450 tonn af fullstöðnum saltfiski, og um 200 tonn af fiski upp úr sjó.
Er ætlunin að verka og þurrka saltfiskinn í þurrkhúsunum í Keflavík og Garði. Þeir, sem ókunnugir koma til Keflavikur og sjá hafnarmannvirkin við Vatnsnes, mundu lítið öryggi telja í því að eiga að afgreiða togara við þau skilyrði, sem þar eru, en þetta hefur verið framkvæmt og tekizt eftir öllum vonum vel. Aðeins einu sinni hefur Keflvíkingur ekki getað komið hér að til afgreiðslu vegna veðurs, síðan útgerð hans hófst. Má segja, að hér hafi heppni ráðið, því að oft koma þau veður hér á vetrarvertíð, að eigi er fært hér að með togara eða stærri skip. Er þá framtíð fyrir togaraútgerð í Keflavík? Hvers vegna ekki? Að vísu þarf höfnin að batna, hafnargarðurinn þarf að lengjast um nokkra tugi metra, til þess að afgreiðsla togara og stærri skipa geti örugglega farið þar fram, og til þess þarf mjög lítið fé, miðað við þau útflutningsverðmæti, sem þar eru lögð upp og afgreidd úr landi. Er vonandi, að þeir, sem þessum málum ráða, komi auga á þessar staðreyndir og hraði framkvæmdum.
B/v Keflvíkingur er eign Keflavíkurbæjar, sem gerir hann út. Útgerð hans er sérstakt fyrirtæki og heitir "Togaraútgerð Keflavíkur". Stjórn þess annast þriggja manna nefnd ásamt skipstjóra. Bókhald útgerðarinnar er í skrifstofu bæjarins, og verkstjóri bæjarins sér um alla afgreiðslu skipsins og það sem því við kemur í landi. Sérstök netjastofa á vegum bæjarins sér um alla netjagerð fyrir togarann, og hefur svo verið frá byrjun. Með því að nú er séð, að í náinni framtíð verða saltfiskveiðar stundaðar nokkurn eða ef til vill mestan hluta ársins, er nauðsynlegt að komið verði upp þurrkhúsi til þess að þurrka saltfiskinn. Eru þær framkvæmdir nú í undirbúningi.
Þegar Keflvíkingur var keyptur, voru við hann tengdar miklar vonir, menningarlegar og fjárhagslegar. Þó að þessar vonir hafi enn þá eigi að fullu ræzt, þá eru Keflvíkingar bjartsýnir á framtíðina og hafa sótt um einn af þeim tíu togurum, sem ríkisstjórnin hefur fest kaup á í Bretlandi.

Ægir. 6 tbl. 1 júní 1950.
Ragnar Guðleifsson.


05.12.2018 11:13

840. Særún SI 50. TFRL.

Vélbáturinn Særún SI 50 var smíðaður í Hoogezond í Hollandi árið 1895. Eik og fura. 27 brl. 120 ha. June Munktell vél (1934). Hét áður Mary. Eigendur voru Snorri Stefánsson og Vilhjálmur Hjartarson á Siglufirði frá 31 október 1942. Fékk þá nafnið Særún SI 50. Báturinn var endurbyggður, nánast frá grunni og lengdur það ár, mældist þá 51 brl. Einnig var sett 165 ha. Grey díesel vél í hann. Ný vél (1954) 240 ha. Grey díesel vél. Talinn ónýtur og tekinn af skrá 9 september árið 1966. Báturinn mun hafa verið brenndur stuttu síðar á Siglufirði.

Í Íslensk skip, 3 bindi er Særún sögð smíðuð í Noregi árið 1895. Í Sjómannaalmanaki frá árinu 1952 er báturinn sagður smíðaður í "Hoogezond", mér datt þá í hug að þarna væri átt við Haugasund í Noregi. En aftur á móti er líklegra að átt sé við Hoogezond í Groningen í Hollandi. Í skipaskrám er Særún sögð ýmist umbyggð eða smíðuð á Siglufirði 1942. Það er sjálfsagt einhver sem veit þetta fyrir víst, hugsa að Birgir Þórisson viti þetta.


Vélbáturinn Særún SI 50 með síldarfarm á Siglufirði.                         Ljósmyndari óþekktur.


Særún SI 50.                                                                                          (C) Snorri Snorrason.


Særún SI 50 að landa síld í Rauðku á Siglufirði.                                 Ljósmyndari óþekktur.


Landað úr Særúnu á Siglufirði.                                                Ljósmyndari óþekktur.


840. Særún SI 50. Líkan.                                                       (C) Haukur Sigtryggur Valdimarsson.

               V.b. Særún SI 50

Nýlega var lokið smíði á vélbát á Siglufirði. Er það v.b. Særún SI 50. Eigendur Snorri Stefánsson verksmiðjustjóri og Vilhjálmur Hjartarson skrifstofustjóri, báðir á Siglufirði. Dráttarbraut Siglufjarðar framkvæmdi smíðina, en yfirsmiður var Gunnar Jósefsson. Eiginlega er báturinn byggður upp úr ca. 27 smálesta vélbát, að nafni "Mary", en hann hefur verið stækkaður og gjörbreytt svo mjög, að frekar er um nýsmíði en endurbyggingu að ræða. Við breytinguna var báturinn lengdur, bolur allur endurbættur og allt undir þilfari endurnýjað. Ennfremur var byggður á bátinn hvalbakur og stýrishús, og sett í hann ný vél, togvinda, legufæri o. fl. Að breytingunni lokinni reyndust aðalmál bátsins: Lengd 19.75 m., breidd 5.15 m., dýpt 2.26 m., stærð brúttó 50.75 smálestir, stærð nettó 21.10 smálestir. " Aðalvél bátsins er 165 hestafla Grey Marine díesel. Snúningshraði 2000, en "niðurgíruð" 1:4.4. Með 1600 snúningum eyðir vélin ca. 600 lítrum af olíu á sólarhring og er þá gangur bátsins ca. 9 sjómílur á vöku. Olíugeymar taka 5 1 /2 smálest. Í aftari hluta bátsins er þilfarið hækkað (hálfdekk) og er þar allstórt sporöskjulagað þilfarshús. Fremst í því er stýrishús og aftur úr því stjórnborðsmegin lítill leiðarreikningsklefi, en bakborðsmegin niðurgangur í vél og íbúð (káetu). Þar fyrir aftan er snoturt eldhús. Reykháfur vélarinnar liggur upp í gegn um stýrishúsið, en aftursiglan er hol og notuð sem reykháfur eldavélar. Undir bakka (hvalsbak) er salerni og nokkrir geymsluskápar, en auk þess er þar geymd varaskrúfa og legufæri, en af þeim hefir báturinn eitt "Patent-akkeri og tvö "stokk"-akkeri. Vistarverur skipshafnar eru undir þilfari að framan og aftan. Fremst er íbúð háseta og gengið þangað niður undir bakka. Eru þar lokrekkjur fyrir 8 manns, auk fataskápa, en hæglega má þó bæta við tveimur rekkjum ef þörf krefur. Að aftan er íbúð yfirmanna með 4 rekkjum. Er þaðan innangengt í vélarúm og upp í stýrishús eða eldhús. Báturinn er allur raflýstur. Báturinn er allur byggður úr eik og fyrirkomulag allt og frágangur sérstaklega snyrtilegt, enda ber allur báturinn þess greinilega merki, að allir aðilar hafa viljað gera hann sem bezt úr garði, og ekkert til hans sparað. 

Sjómannablaðið Víkingur. 3 tbl. 1 mars 1943.



04.12.2018 11:19

B. v. Snorri goði RE 141. LBMG.

Botnvörpungurinn Snorri goði RE 141 var smíðaður hjá Smiths Dock Company Ltd í North Shields á Englandi árið 1907 fyrir Great Grimsby Albion Steam Fishing Co Ltd í Grimsby, hét Canadian GY 290. 244 brl, 110 nettó. 425 ha. 3 þennslu gufuvél. Smíðanúmer 354. 125 x 22,1 x 11,7 ft. Thor Jensen kaupir togarann ásamt dönskum forstjórum "Milljónafélagsins", þeim Aage og Andreas Möller og mági þeirra, Zimsen að nafni, og stofna í kjölfarið Hlutafélagið Draupni í Reykjavík í mars árið 1911. Það félag sameinaðist svo hf. Kveldúlfi í Reykjavík nokkrum árum síðar. Snorri goði kom til Reykjavíkur hinn 15 mars sama ár og fór síðan strax á veiðar. Skipstjóri var Björn Ólafsson. Togarinn var seldur H Smethurst í Grimsby árið 1920. Seldur árið 1927, Pescaderias Confiesas SA, San Sebastian á Spáni, hét Mercedes. Seldur 1931, J. Arcelus, San Sebastian á Spáni. Seldur 1933, Fernando Rey Romero í San Sebastian á Spáni. Engar frekari upplýsingar finnast um togarann né um afdrif hans.


B.v. Snorri goði RE 141 á ytri höfninni.                                             Mynd á gömlu póstkorti.

             Nýir botnvörpungar

Tveir heldur en einn eru nú að bætast í hóp botnvörpunganna reykvísku. Er þá full tylftin. Thor Jensen kaupmaður keypti fyrir skömmu botnvörpung í Hull, og kom sá hingað í fyrradag. Skírður er hann Snorri goði, og mun fengsæll verða ef hann ber nafn með rentu. Hinn nýja botnvörpunginn kaupa eigendur Jóns forseta. Tylft af botnvörpungum gerð út í höfuðstaðnum, það er gott fordæmi. Fjármagnið til útgerðar þessarra nýju botnvörpunga, sem og til hinna eldri, mun fengið hjá Íslandsbanka. Það er gleðilegt, að bankinn hefir getað teygt sig þetta langt einmitt til þessara fyrirtækja, Því að flestum mun ljóst, að botnvörpuveiðarnar eru arðvænlegri atvinnuvegur en flest annað hér um slóðir.

Ísafold. 4 mars 1911.

            Annáll frá togaraöldinni
       "Þú ert sterkur íslendingur en                        skoska viskíið er sterkara"

Það var mikil sókn hjá Íslendingum, þegar fyrstu togararnir voru að koma til landsins. Þeir voru keyptir fyrir peninga, sem fengust fyrir skútufiskinn, og þeir vösku sjómenn, sem gerðu garðinn frægan á fyrstu árum togaraútgerðarnnar eru nú að hverfa einn af öðrum. Við fengum enn gamlan togarasjómann, er nú býr á Hrafnistu til þess að segja okkur frá fyrstu togurunum, sem komu til landsins. Hann vill ekki láta nafns síns getð, en viðtalið heldur vissulega gildi sínu fyrir því. Við hefjum viðtalið á þessa leið:
 - Hvenær manst þú fyrst eftir togurunum? - Fyrst þegar ég man eftir togurum í Reykjavík, þá var ég strákur um fermingu. Fyrsti togarinn sem ég man eftir að var skrásettur í Reykjavík var númer 105 (RE 105). Hann hét Seagull. Hann var frá Aberdeen, rauður að lit og var almennt kallaður Fjósa-Rauður. Þetta skip strandaði við Vestmannaeyjar. Þetta er dálítið frægt skip. Það var t. d. á því skipstjóri, sem.hét Árni Eyjólfsson, er síðar var kallaður Árni Byron. Hann var staðinn að því að veiða í landhelgi, var tekinn fastur og fluttur hingað inn til Reykjavíkur. Útgerðarmennirnir, sem voru Þorvaldur á Þorvaldseyri og fleiri, neituðu að borga sektina og þar með var Árni dæmdur í fangelsi, því hann var ekki maður til þess að borga. Eftir því sem ég bezt veit fór Árni sama daginn til Englands með Lauru, og þar með hefst eiginlega fyrsta togarasaga Íslendinga, því Árni Byron varð skipstjóri í Englandi og stóð þar manna fremstur af skipstjórum, bæði í Hull og Grimsby. T. d. var Árni með hinn stóra togara Lord Nelson, sem Íslandsfélagið keypti (hann varð númer 138) og var þá stærsti togarinn í Grimsby. Þessum togara var sökkt af litlum Norðursjávarbát, eða Aberdeen-bát í Norðursjónum og varð Gamli Marz, RE 114, skipstjóri Þórarinn Olgeirsson, til þess að bjarga fólkinu.


Botnvörpungarnir Valur RE 122, til vinstri og Snorri goði RE 141 á Reykjavíkurhöfn árið 1913. (C) M. Ó.  

Skipstjóri á Lord Nelson var þá Hjalti Jónsson, kunnar aflamaður, eða Eldeyjar-Hjalti. Ég man eftir því er fyrsti togarinn sem smíðaður var fyrir íslendinga kom hingað 1907. Það var Jón forseti. Á honum var, skipstjóri Halldór okkar Þorsteinsson, frá Háteigi og fleiri. Þar á meðal Jón Sigurðsson heitinn Blómsturvalla, Gísli Þorsteinsson og Guðmundur Markússon, sem nú er lifandi. Hann byrjaði skipstjórn á honum, að ég held, árið 1919. Hann var mikill aflamaður og nú á hann son, Markús Guðmundsson, sem er okkar toppmaður í fiskiríi, en hann er skipstjóri á togaranum Marz frá Reykjavík, sem er nú númer 261. Síðan kom togari til Reykjavíkur, keyptur af hlutafélaginu Ísland. Hann hét Seagull líka, en hann var skírður upp og skírður Marz. Hann var númer 114, eins og ég gat um áðan. Á honum var skipstjóri Hjalti Jónsson, til að byrja með, svo Þorsteinn Þorsteinsson, kenndur við Bakkabúð, síðar í Þórshamri, en þetta voru mikir dugnaðar- og aflamenn. Þessi togari hélt áfram veiðum hér við land, fiskaði mikið fyrir bæinn í fyrra stríðinu, en strandaði á Gerðhólma. Þar endaði hann sína ævi. Svo komu hérna tveir litlir togarar, sem merktir voru frá Reykjavík, Íslendingurinn. Hann var nr. 120. Á honum voru margir skipstjórar. Ingólfur Lárusson, Guðmundur Sigurðsson, Kristinn Brynjólfsson, Pétur Bjarnason. Þetta voru allt saman skipstjórar á honum. Það er nú gaman að geta þess, að hann var númer 120. Nei, hann var númer 73. Þá var nú Guðmundur okkar Jónsson, sem var kallaður Guðmundur á Skalla eða Gvendur á Skalla. Hann endaði nú sína skipstjórnartíð á gamla Íslendingnum, sem kallaður var á sjómannamáli Slandrarinn.
Svo kom Valurinn. Hann var númer 122. Eg man nú ekki vel hverjir voru með hann, nema ég man að Guðmundur Kr. var skipstjóri á honum einhvern tíma. Svo fóru þeir nú að bætast við margir myndartogarar. Næstur kom Skúli fógeti, en hann sprakk á tundurdufli einhvers staðar norður af Flauborrow head við England og fórust þar fjórir menn. 


B.v. Snorri goði og þýska farþegaskipið Kaiser Wilhelm á ytri höfninni í Reykjavík. Myndin er sennilega tekin fyrir stríðið mikla árið 1914.   (C) Magnús Ólafsson.

Á honum var skipstjóri þá Kristján Kristjánsson, síðar fornbókasali í Reykjavík. Eg held ég fari með það rétt. Já, svo komu Baldur og Bragi. Þeir voru eign Thorsteinson og þess félags. Þar voru skipstjórar Kolbeinn Þorsteinsson, með Baldur, sem var númer 146 og Jóhann Jóhannsson á Braga RE 147. Þeir eru báðir nýlátnir. Síðan kom togarinn Apríl. Það var 1912. Á honum var skipstjóri Hjalti Jónsson. Þetta var fallegt skip. Eg tel hann vera eitt fallegasta skip, sem smíðað hefur verið fyrir Íslendinga. Hann var 293 tonn. Baldur og Bragi voru hins vegar 291 tonn. Apríl var almennt talinn fallegasta skipið. Á honum var Þorsteinn Þorsteinsson skipstjóri í 3 ár og fiskaði mikið og vel. Og á þeim togara var ég með Þorsteini. Síðan kom togari, sem hét Ingólfur Arnarson. Hann var númer 153. Á honum var skipstjóri Pétur Bjarnason. Hann var eins og ég gat um áðan, með Íslendinginn. Hann var frá Hauksfélaginu. Síðan kom annar togari hjá sama félagi. Hann hét Ingólfur Amarson líka. Þeir voru seldir í stríðinu 1917 til Frakklands. Hann var númer 1. Svo fóru þeir að koma hver af öðrum. Það er nú rétt að geta þess, að þetta voru skip, sem smíðuð voru fyrlr íslendinga. Eg hljóp yfir Skallagrím. Eg man nú ekki hvað hann hét áður, en skipstjóri á honum var fyrst Jóel Jónsson. Þegar maður tekur skip, sem keypt voru inn, þá var keyptur Snorri gamli Sturluson. Milljónafélagið átti hann. Á honum var skipstjóri Björn Ólafsson frá Mýrarhúsum, og fiskaði mikið. Svo var Snorri goði. Á honum var Björn líka. Þá tók Páll Matthíasson, Snorra Sturluson. Hann var alltaf kallaður Snorri gamli. Svo tók Páll Matthíasson Snorra goða, þegar Björn tók Eggert Ólafsson. Hann var frá Patreksfirði, en þeir áttu hann Ragnar Ólafsson og fleiri, og þegar hann hætti, varð hann skipstjóri á glæsilegum, nýjum togara, sem Íslandsfélagið átti. Hann hét Maí og var númer 155. Þetta er nú svona það fyrsta.


Gamall togari að toga nánast upp í fjöru. Þetta gæti verið Coot GK 310.      (C) Freyja Bjarnadóttir.
  
- Ætlarðu að taka fleiri? - Ja, auðvitað er hægt að halda áfram, en til þess vantar mig bókina mína. Það er maður með að láni, og hefur ekki skilað henni ennþá. Eg er ómöglegur án þess að hafa bók. Það verður bara tóm vitleysa. ef maður hefur ekki bókina. Gáðu að því að maður er varla læs. Hvað heldurðu að maður muni þá. Svo fórum við að tala um fæðingarborg íslenzkrar togaraútgerðar, Grimsby. - Það skeði nú margt þar og oft var gott að koma þar. Eg man eftir ýmsu þaðan, en það er ekki þar með sagt að ég vilji segja þér frá því öllu. Fyrst þú endilega vilt skal ég segja þér eina sögu frá Grimsby. Við vorum hvort eð er að tala um Árna Byron áðan. Hann var kvæntur íslenzkri konu, sem hét Ingibjörg Stefánsdóttir. Sá Stefán Pálsson og hann var líklega með glæsilegri mönnum, sem við höfum átt. Hann var, lengi skipstjóri á Matthildi og svo var hann skipstjóri á NorðurIjósinu. Hann fór einu sinni til Englands til þess að hitta tengdason sinn og dóttur. Lenti í Grimsby á dálitlu drykkiríi, svona eins og gengur. Varð hann eitthvað ósáttur við einn mann og þar kom að lögregla var kvödd til að skakka leikinn - og mér er sagt, að það hafi verið 5 fílefldir lögregluþjónar í Grimsby, sem áttu við Stefán, en höfðu ekki við honum. En þó fór það svo að einhvern veginn tókst að koma honum í járn og svo mætti hann fyrir rétti daginn eftir. Þá komu í blöðunum ítarlegar frásagnir og var Stefán þar nefndur hinn Íslenzki Herkúles. Stefán var sektaður um 3 pund, sem Árni heitinn Magnússon borgaði af fúsum vilja, en dómarinn sagði þessi frægu orð: "Þú ert sterkur, Íslendingur, en mundu alltaf eftir því, að skozka wiskýið er sterkara".

Tíminn. 124 tbl. 4 júní 1961.
Sjómannadagurinn.
Viðtal við gamlan sjómann á Hrafnistu.


03.12.2018 08:50

Jón Garðar GK 510. TFEZ.

Vélskipið Jón Garðar GK 510 var smíðaður í Zaandam í Hollandi árið 1960 fyrir Guðmund Jónsson útgerðarmann á Rafnkelsstöðum í Garði. Stál. 128 brl. 500 ha. Kromhout díesel vél. Skipið sökk um 16 sjómílur suðaustur af Hjörleifshöfða 22 janúar árið 1964. Skipið var þá á leið til Vestmannaeyja með fullfermi af síld. Áhöfnin, 10 menn, komst í gúmmíbjörgunarbát. Það var svo vélskipið Hamravík KE 75 frá Keflavík sem bjargaði þeim síðan til lands heilum á húfi.


Jón Garðar GK 510 með fullfermi síldar á Siglufirði.                            Ljósmyndari óþekktur.

                  Jón Garðar GK 510                    Nýr og glæsilegur stálbátur til Sandgerðis

Sandgerðingum hefur bætzt nýr bátur. Jón Garðar heitir hann, 120 lesta og úr stáli. Eigandi er Guðmundur Jónsson, útgerðarmaður á Rafnkelsstöðum. Báturinn ber nafn sonar Guðmundar, hins kunna og fengsæla skipstjóra, er fórst í janúar sl. með áhöfn sinni á vb. Rafnkeli. Jón Garðar er smíðaður í Zanndan í Hollandi og kom til Sandgerðis aðfaranótt sunnudags. Eggert Gíslason var skipstjóri á leiðinni heim. í bátnum er 500 hesta Kromhout vél. Hann er búinn öllum fullkomnustu öryggis og siglingatækjum, m.a. Decea radar og tveimur Simrad-dýptarmælum. Japönsk miðunarstöð af fullkomnustu gerð verður og sett í bátinn á næstunni. Heimferðin tók 5 sólarhringa og var ganghraði 10-11 mílur. Létu skipsmenn mjög vel af bátnum og töldu hann einn hinn glæsilegasta, sem landsmenn hefðu eignazt á undanförnum árum. Báturinn fer til hringnótaveiða innan skamms og veiður Sigurður Bjarnason, Sandgerði, skipstjóri.

Morgunblaðið. 6 desember 1960.


Áhöfnin á Jóni Garðari um borð í Hamravík KE 75 í Vestmannaeyjahöfn.     (C) Morgunblaðið.


Vélskipið Hamravík KE 75 í Vestmannaeyjahöfn.      (C) Snorri Snorrason.  Úr safni Atla Michelsen.

          Þriðja síldveiðiskipið sekkur
                       Mannbjörg
 

   Jón Garðar lagðist á hliðina á siglingu                   og sökk á 7-10 mínútum

Vélskipið Jón Garðar úr Garði sökk um kl. 5 í gærmorgun er það var á siglingu 16 mílur SA af Hjörleifshöfða með síldarfarm áleiðis til Vestmannaeyja. Mannbjörg varð, en skipið sökk á 7-10 mínútum. Skipið var með fullar lestar síldar og um 100 tunnur á dekki. Vélskipið Hamravík var nærstatt og bjargaði áhöfninni af Jóni Garðari, 10 manns, og kom með hana til Vestmannaeyja í gær um kl. 12 á hádegi. Áhöfnin kom svo hingað til Reykjavíkur um kl. 3 síðdegis og hélt suður í Garð. Suðvestan bræla var, 5-6 vindstig, og fékk skipið á sig vindkviku, er lagði það á hliðina, svo það náði ekki að rétta sig við. Fréttaritari blaðsins í Vestmannaeyjum, Björn Guðmundsson, náði tali af skipsmönnum þar, ennfremur átti blaðamaður Mbl. stutt viðtal við skipstjórann á Jóni Garðari, Sigurð Brynjólfsson, er hann kom með áhöfn sinni hingað til Reykjavíkur. Nánari atvik slyssins eru sem hér segir:
Vélskipið Jón Garðar var að veiðum austur í Meðallandsbugt og hafði fengið gott kast, um 1.700 tunnur, að sögn skipstjóra. Úr því var háfað í fulla lest, sem tekur 900-950 tunnur og síðan var háfað um 100 tunnum á dekk. Afgangnum úr kastinu var hent. Lokið var að háfa og ganga frá um kl. 1.20 eftir miðnætti. Hélt þá skipið af stað áleiðis til Vestmannaeyja. Upp úr miðnættinu tók að vinda af suðvestri. Nokkur undiralda var. Allt gekk vel þar til klukkan laust fyrir 5 um nóttina að vindkvika lagði skipið á hliðina. Vindur stóð á bakborðsbóg skipsins. Jón Garðar var þá staddur um 16 mílur SA af Hjör leifshöfða. Þá var skipstjórinn, vélstjóri og einn háseti á vakt. Aðrir voru í hvílum. Sýnilegt var að skipinu myndi ekki takast að rétta sig við og sendi skipstjóri því út neyðarkall. Vélskipið Hamravík frá Keflavík var statt um tvær mílur frá, lítið eitt á undan, og höfðu skipstjórarnir haft samband sín á milli fyrr um nóttina.
Hamravík hafði orðið fyrir því óláni að hengilrífa nót sína, en hafði litla sem enga síld innanborðs. Áhöfnin á Jóni Garðari náði lausum báðum gúmmíbjörgunarbátum skipsins og blésust þeir upp þegar í stað. Komust skipsmenn allir í annan björgunarbátinn, flestir þó létt klæddir, matsveinninn á nærklæðum einum saman. Skipsmönnum ber saman um að ekki hafi liðið nema 7-10 mínútur frá því skipið lagðist á hliðina og þar til það var sokkið. Er skipið hallaðist kveiktu Þeir öll ljós og sáu þeir á Hamravíkinni því greinilega hvar Jón Garðar fór niður. Komu þeir á vettvang eftir að skipbrotsmenn höfðu verið nálega 10 mínútur í gúmmíbátnum. Náðu þeir á Hamravík skipbrotsmönnum skjótlega um borð og ennfremur náðu þeir báðum gúmmbátunum. Magnús Bergmann skipstjóri á Hamravík segist hafa heyrt neyðarkallið þegar í stað og greiðlega hefði gengið að finna skipbrotsmennina og ná þeim um borð. Sigurður Bryjólfsson skipstjóri á Jóni Garðari bað blaðið færa áhöfn Hamravíkur alúðarþakkir fyrir björgunina og góðan viðurgerning.
Sigurður Brynjólfsson hefir verið skipstjóri á Jóni Garðari frá því í haust, en áður hafði hann verið með mörg skip, næst áður Freyfaxa . Jón Garðar er stálbátur byggður í Hollandi 1960, 128 tonn að stærð . Talið var skipið hið liðlegasta veiðiskip og kvaðst Guðmundur Jónsson útgerðarmaður á Rafnkelsstöðum hafa keypt samskonar skip, jafn gamalt og eins að öllu leyti, vegna þess hve reynslan hefði verið góð á Jóni Garðari. Það skip ber nú nafnið Kristján Garðar, áður Gjafar frá Vestmannaeyjum. Jón Garðar hafði gefið góða raun á sumarsíldveiðum, aflaði s.l. sumar 22 þúsund tunnur og varð 5. skipið í flotanum. Sumarið áður fékk það 27 þúsund tunnur. Það hefir stundað vetrar síldveiðar allt frá því er það kom til landsins. Sigurður lét vel af Jóni Garðari sem sjóskipi. Aðspurður sagði hann skipið ekki hafa verið valt. Það hafði um 15 tonna blágrýtisballest í lest. Skipið hefði nú oltið undan krappri báru . Sjór hefði ekki verið verri en oft gerðist á þessum tíma á þessari sjóleið. Að vísu væri Þessi staður slæmur. Vindur hefði ekki verið nema 5-6 vindstig. Ekki gátu þeir skipsmenn gert sér neina grein fyrir hvað raunverulega orsakaði slysið, urðu ekki varir við að neitt bilaði, eða neinu hefði verið ábótavant. Skipið tók ekki sjó inn á dekk er aldan skall á því. Sjópróf munu hefjast út af máli þessu hjá sýslumanni Gullbringusýslu í dag. Í gær átti blaðið tal við skipstjórann á Rifsnesinu, Angantý Guðmundsson . Skip hans hafði orðið fyrir áfalli, fengið á sig sjóhnút og lagzt á hliðina og við það hafði nótina tekið út af bátapalli. Þetta skeði um kl. 6 í gærmorgun , eða um klukkustund eftir að Jón Garðar sökk. Rifsnesið var aðeins með litla síld innanborðs eða um 70 tunnur. Það var væntanlegt til Reykjavíkur í gærkvöldi. Mörg skip fengu stór köst í fyrrinótt, en sum urðu fyrir áföllum og rifu nætur sínar. Jón Garðar er þriðja síldveiðiskipið sem ferst á nokkrum dögum.

Morgunblaðið. 23 janúar 1964.


02.12.2018 10:40

Alpha BA 128.

Seglskipið Alpha BA 128 var smíðuð á Borgundarhólmi í Danmörku árið 1882. Eik og fura. 13 brl. Tvístefnungur svokallaður. Það mun hafa verið Þorsteinn Egilsson kaupmaður og útgerðarmaður í Hafnarfirði sem keypti hana árið 1883. Alpha kom þá um vorið með danska áhöfn til síld og þorskveiða. Veiðarnar gengu illa, og var orðið svo áliðið hausts er veiðunum var hætt, að skipstjóri treysti sér ekki heim á svo litlu fari og tók það ráð að selja bátinn. Hinrik Á Hansen, sjósóknari og aflamaður mikill var um tíma skipstjóri á Alpha á meðan hún var gerð út af Þorsteini kaupmanni. Um aldamótin 1900, keypti Ólafur G Jónsson bóndi í Haukadal í Dýrafirði bátinn. Árið 1911 er Alpa skráð ÍS 156 og þá komin í eigu Péturs A Ólafssonar á Patreksfirði. Frá árinu 1912 er skipið skráð Alpha BA 128. Árið 1920-21 er Alpha gerð út af Ólafi Jóhannessyni útgerðarmanni á Patreksfirði. Árið 1922 er hún gerð út af E.M. Bachmann á Patreksfirði. Alpha er síðan gerð út af Pétri kaupmanni á Patreksfirði til ársins 1930-31. Báturinn var umbyggður á Patreksfirði árið 1926, einnig var sett 28 ha. Grey vél í bátinn. Ný vél (1935) 40 ha. Bolinder vél. Báturinn mun hafa gengið á milli manna til ársins 1941, er Andrés Finnbogason skipstjóri og Baldur Guðmundsson kaupfélagsstjóri á Patreksfirði kaupa hann. Seldur árið 1942, Árna Ingimundarsyni á Akranesi. Seldur 5 október 1943, Jóhanni Guðjónssyni (Jói blakk) í Keflavík, hét þá Alpha GK 282. Seldur 1949-50, Óskari Einarssyni í Keflavík, hét Alpha KE 40. Seint á árinu 1950, heitir báturinn Vísir RE 225 og gerður þá út frá Grindavík. Eigandi gæti verið sá sami og áður, ekki viss um það. Báturinn sökk út af Staðarbergi á Reykjanesi 18 janúar árið 1951 eftir að mikill leki kom að honum. Var báturinn þá með vélbátinn Hilmi úr Keflavík í togi, en Hilmir hafði fengið í skrúfuna. Mannbjörg varð.

Andrés Finnbogason skipstjóri og útgerðarmaður getur þess í ævisögu sinni,"Nú er fleytan í nausti" skráð af Guðmundi Jakobssyni 1983; að Alpha hafi verið einn af "Árnapungunum" svokölluðu og sennilega er það rétt hjá honum.
Í fiskiskýrslum frá árinu 1911 er Alpha skráð ÍS 156.


Mótorbáturinn Alpha BA 128. Myndin gæti verið tekin eftir endurbygginguna sem gerð var á honum árið 1926 og þá nýlega orðinn mótorbátur.      (C) Pétur A Ólafsson ? 

        Sökk við að draga annan                              bát til hafnar

Skömmu eftir miðnætti í fyrrinótt var vélbáturinn Vísir frá Grindavík staddur nokkuð út af Grindavík með vélbátinn Hilmi frá Keflavík í togi. Hafði Hilmir fengið kaðal í skrúfuna og var ósjálfbjarga. Nokkur sjór var og fékk Vísir á sig þrjá sjói ,allstóra og reyndi of mikið á sig við dráttinn. Kom svo mikill leki að honum að skipverjar urðu að yfirgefa hann. Óðinn kom von bráðar á vettvang og tók skipverja af Visi um borð, og Hilmi í tog og fór með hvort tveggja til Reykjavíkur. Kom hann þangað í gærkveldi.
Vísir var gamall bátur, smíðaður 1882, 13 smálestir að stærð. Slysavarnarfélagið varaði skip og báta er eiga leið um þessar slóðir við því, ef flakið af Vísi kynni enn að mara í sjávarborði.

Tíminn. 19 janúar 1951.


01.12.2018 17:02

Aldan VE 250. LBMW.

Vélbáturinn Aldan VE 250 var smíðaður í Þýskalandi árið 1921. Eik. 39 brl. 50 ha. Hansa vél. Eigandi var Gísli Magnússon útgerðarmaður í Vestmannaeyjum frá vori árið 1925. Mikill leki kom að bátnum þegar hann var staddur undan Svörtuloftum á Snæfellsnesi 23 nóvember árið 1927. Ákvað skipstjórinn, Þorvaldur Guðnason að leita lands í vík einni við Hellna, en misstu bátinn upp í kletta þar sem hann brotnaði og eyðilagðist. Áhöfnin, 5 menn bjargaðist á land í skipsbátnum.

Í Sjómannaalmanaki Fiskifélags Íslands frá árinu 1927, er Aldan sögð byggð í Grimsby á Englandi árið 1883. Veit ekki hvað til er í þessari heimild, en læt hana fylgja hér með.


Mótorbáturinn Aldan VE með hákarl á síðunni.                              (C) Ljósmyndasafnið á Ísafirði.

       Mótorskipið Aldan strandar                          við Arnarstapa

Undanfarið hefir mótorskipið Aldan úr Vestmannaeyjum, verið að herpinótaveiðum hjer fyrir vestan land Aðfaranótt miðvikudags var skipið statt norðvestur af Snæfellsnesi. Skall þá á norðan veður, svo skipið varð að halda undan veðrinu. Er það var statt undan Svörtuloftum, urðu skipverjar þess varir, að leki var kominn að skipinu. Jókst hann brátt svo mikið, að skipstjóri sá, að helsta ráðið væri að sigla skipinu á land. Ætlaði hann að sigla skipinu upp í sandfjöru í vík einni hjá Hellnum við Arnarstapa. Er komið var nálægt landi þar, ætluðu skipverjar að draga það að landi á skipsbátunum. En þetta mistókst, og rak skipið upp í kletta. Veður var þá dágott. Skipið er vátryggt hjá Sjóvátryggingarfjelagi Íslands. Sagði skipstjóri fjelaginu frá þessu í síma í gær, en Morgunblaðið hefir fengið frásögn þessa hjá forstjóra fjelagsins. Ætlaði skipstjóri að losa afla allan úr skipinu og reyna síðan að losa það úr stórgrýtinu og koma því upp í sandfjöruna. Skipstjóri er Þorvaldur Guðnason, alkunnur sjógarpur, en eigandi skipsins er Gísli Magnússon útgerðarmaður í Vestmannaeyjum. Skipið er 30-40 tonn netto, og er af þýskum uppruna. Það er byggt 1921 úr eik.
Segir forstjóri Sjóvátryggingafjelagsins, að víst væri um það, að ef hjer hefði verið björgunarskip, hefði Aldan komist hingað heilu og höldnu í dag.

Morgunblaðið. 25 nóvember 1927.


30.11.2018 12:52

M. b. Draupnir ÍS 322.

Mótorbáturinn Draupnir ÍS 322 var smíðaður í Frederikssund í Danmörku árið 1931 fyrir Axel Jóhannsson skipstjóra og fl. á Siglufirði, hét fyrst Draupnir SI 62. Eik og fura. 16 brl. 50 ha. Tuxham vél. Báturinn var seldur 15 nóvember 1940, Andvara hf í Súðavík, hét þá Draupnir ÍS 322. Báturinn fórst um 20 sjómílur út af Deild 13 febrúar árið 1943 með allri áhöfn, 5 mönnum. Var hann að draga línu sína þegar síðast sást til hans.


Mótorbáturinn Draupnir ÍS 322 á siglingu í Djúpinu.                         Ljósmyndari óþekktur.

                Draupnir SI 62

Axel Jóhannsson hefir fengið nýjan vjelbát frá Danmörku, 17 smálestir með 50 hk. Tuxham vjel. Hann kostaði um 30 þús. kr.

Siglfirðingur. 13 maí 1931.

       M.b. Draupnir Í.S. 322 ferst

Föstudagskvöldið 12. febrúar fór v/b Draupnir frá Súðavík í fiskiróður og fórst með allri áhöfn. Lagði hann lóðir sínar 18-20 sjómílur undan Deild. Laugardaginn 13. febrúar gerði ofsaveður og urðu flestir bátar fyrir miklu veiðarfæratjóni og sumir svo þungum áföllum, að lán má heita að eigi hlauzt stórfelldara manntjón að. v/b Hjördís frá Ísafirði átti lóðir sínar nærri v/b Draupnir og var Draupnir að draga, er Hjördís hélt til lands. Eftir það hefir ekkert spurst til bátsins. Skipshöfn bátsins voru eftirtaldir menn, sem drukknað hafa allir á bezta aldursskeiði:
Guðmundur Hjálmarsson, skipstjóri, 28 ára, átti heimili í Súðavík. Eftirlifandi ekkja hans er Elísabet Sigurðardóttir, Péturssonar, Níelssonar frá Hnífsdal, og eitt barn þriggja ára. Foreldrar Guðmundar eru: Hjálmar Hjálmarsson fyrr bóndi í Hlíð í Álftafirði og kona hans María Rósinkransdóttir, bæði nú búsett á Ísafirði.
Einar Kristjánsson, vélstjóri, átti heimili í Árnesi í Súðavík, 36 ára. Eftirlifandi ekkja hans er Kristín Þórðardóttir og 3 börn á aldrinum 1-5 ára.
Janus Valdimarsson, 31 árs, átti heimili í Tröð í Álftafirði, var ógiftur og barnlaus en fyrirvinna aldraðrar móður sinnar, Sigríðar Albertsdóttur í Tröð.
Rögnvaldur Sveinbjörnsson frá Uppsölum í Seyðisfirði, 22 ára, ógiftur, sonur hjónanna Sveinbjarnar Rögnvaldssonar bónda og Kristínar Hálfdánardóttur á Uppsölum.
Sigurbjörn Guðmundsson frá Hrafnabjörgum í Laugardal í Ögurhreppi, 31 árs, ógiftur. Foreldrar hans látnir, en 5 systkini hans lifa hann.
Þrátt fyrir hið versta veður gerðu eftirlitsskipið Richard og allir stærstu fiskibátarnir frá Ísafirði, tveir bátar h/f Hugins og 4 bátar Samvinnufélagsins, mikla leit að m/b Draupnir. Hófst leitin jafn skjótt og unnt var og lauk ekki fyrr en á mánudaginn 15. febr. Að tilhlutun Slysavarnafélagsins tók einnig flugvél þátt í leitinni. En öll leitin varð þó árangurslaus um nokkra vitneskju um afdrif m/b Draupnis, sem líklegast er að farist hafi af þungum áföllum á heimleið sinni. Álftfirðingar hafa á seinustu 20 árum ekki farið varhluta af slíkum raunum. Á því tímabili hafa þeir misst 4 fiskibáta sína með samtals 17 mönnum. 1922 Tjald með 3 mönnum, 1930 Sæbjörn með 5 mönnum, 1938 Högna með fjórum mönnum og nú síðast Draupni með 5 mönnum. Er það mikið manntjón og eigna svo fámennu byggðarlagi að eiga á eigi lengri tíma á bak að sjá jafn stórum hóp úrvalsmanna sinna, flestra á bezta aldurskeiði, og fjórum skipum. Þrátt fyrir þessi þungu áföll hefir þó sjávarútgerð Áftfirðinga á þessu tímabii sízt orðið eftirbátur annara nágrannabyggðarlaga að framförum og góðum vexti.
M/b Draupnir var eign h/f Andvara í Súðavík, keyptur frá Siglufirði haustið 1940, traustur og góður vélbátur, 16 smál. að stærð, eikarbyggður í Danmörku haustið 1931.

Sjómannablaðið Víkingur. 3 tbl. 1 mars 1943.



28.11.2018 09:54

B. v. Þorsteinn Ingólfsson RE 206 á málverki og í lit.

Botnvörpungurinn Þorsteinn Ingólfsson RE 206 var smíðaður hjá Hall Russell & Co Ltd í Aberdeen í Skotlandi árið 1951 fyrir Bæjarútgerð Reykjavíkur. 681 brl. 1. 000 ha. 3 þennslu gufuvél. Hét Hrefna á smíðatíma. Smíðanúmer 824. Þorsteinn var einn af hinum svokölluðu "Stefaníutogurum". Togarinn var seldur til Grikklands og tekinn af skrá 6 júlí árið 1965. Ég rakst á þetta málverk af togaranum fyrir nokkru síðan, en því miður er það ekki í lit, en gott eigi að síður. Svo eru nokkrar litmyndir af honum, þrjár eru úr safni Atla Michelsen. Ég er með mikið myndasafn frá Atla, tekið um borð í togaranum Úranusi RE 343. Það eru myndir af skipverjum við vinnu sína og af skipinu, ómetanlegar heimildir frá tíma Nýsköpunartogaranna. Mun birta þær myndir hér á síðunni á næstu mánuðum.


B.v. Þorsteinn Ingólfsson RE 206. Málverk.                                       Ljósmyndari óþekktur.


B.v. Þorsteinn Ingólfsson RE 206.            Ljósmyndari óþekktur.


B.v. Þorsteinn Ingólfsson RE 206 á leið í veiðiferð.                                                (C) Atli Michelsen.


B.v. Þorsteinn Ingólfsson RE 206 við Faxagarð.                                                 (C) Atli Michelsen.

B.v. Þorsteinn Ingólfsson RE 206 á leið út úr Reykjavíkurhöfn.                       (C) Atli Michelsen.


B.v. Þorsteinn Ingólfsson RE 206 við komuna til landsins 9 mars árið 1951.   Ljósmyndari óþekktur.

      "Þorsteinn Ingólfsson" kom til                           Reykjavíkur í gær

Í hinu fegursta veðri, um kl. eitt í gærdag, sigldi hinn nýi togari Bæjarútgerðarinnar, Þorsteinn Ingólfsson, fánum skreyttur stafna í milli, hjer inn í Reykjavíkurhöfn. Borgarstjóri, Gunnar Thoroddsen, hafði ásamt bæjarráðsmönnum, farið með hafnsögubátnum út á ytri höfn. Borgarstjóri bauð þar skipstjóra, Hannes Pálsson, og skipshöfn hans, velkomna, og árnaði henni heilla í starfi sínu á þessu glæsilega skipi.
Þorsteinn Ingólfsson er jafnstór systurskipunum Marz og Neptúnusi. Allar hinar ytri línur í skipiru mjög svipaðar og í þeim Marz og Neptúnusi. Borðstokkurinn, milli hvalbaks og aftur að yfirbyggingunni, er rúmlega mannhæðar hár. Þetta fyrirkomulag hefur verið á Neptúnusi og Marz og gefist mjög vel. Hinir háu borðstokkar skapa aukið öryggi og skjól við vinnu á þilfarinu. Bátadekkið er með nokkru öðru sniði en á hinum nýsköpunartogurunum. Heimferðin gekk að óskum. Ekki vannst tími til að setja reykháfsmerkið á, og ekki er fyllilega búið að ganga frá fiskmjölsverksmiðjunni, en hvoru tveggja verður gert erlendis. Þorsteinn Ingólfsson fer í slipp í dag, en í ráði er að togarinn fari á veiðar á mánudaginn.

Morgunblaðið. 10 mars 1951.



25.11.2018 08:58

M. b. Jenný SU 327.

Mótorbáturinn Jenný SU 327 var smíðaður í Danmörku (Frederikssund ?) árið 1908. Eik og fura. 7,97 brl. 8 ha. Dan vél. Fyrsti eigandi var Friðgeir Hallgrímsson kaupmaður á Eskifirði, sennilega frá sama ári. Seldur vorið 1919, Valdóri Bóassyni á Hrúteyri við Reyðarfjörð. Seldur 4 júní 1925, Landsbankanum á Eskifirði. Báturinn var endurbyggður á Eskifirði árið 1925 og mældist þá 10 brl. Einnig var sett ný 15 ha. Rapp vél í hann. Seldur sama ár, Guðjóni Símonarsyni útgerðarmanni á Nesi í Norðfirði. Frá árinu 1930 heitir báturinn Jenný NK 20. Seldur 1931, Þórði Jónssyni í Neskaupstað og Jóni Ólafssyni á Vopnafirði. Árið 1933 eignast Landsbankinn á Eskifirði bátinn á uppboði. Í skipaskrá Neskaupstaðar er báturinn sagður standa uppi ósjófær og ónýtur árið 1934.

Það má geta þess að þegar breski togarinn Clyne Castle GY frá Grimsby strandaði á Bakkafjöru í Öræfum 17 apríl árið 1919 og ljóst varð að honum yrði ekki bjargað, að Valdór Bóasson, eigandi Jennýar og Jóhann Hansson vélsmíðameistari á Seyðisfirði, kaupa flakið. Hér voru tveir miklir dugnaðarmenn á ferð. Jóhann með sína miklu sérþekkingu í vélsmíði og starfi dráttarbrauta og Valdór, áræðinn og bjartsýnn með nýkeyptan bát sinn, Jennýju. Hér var til mikils að vinna, miklir fjármunir í húfi. Það lýsir fádæma áræði að ráðast í þetta björgunarævintýri og hafa til umráða aðeins 8 tonna bátsskel. En víst hefur hann verið freistandi breski togarinn þar sem hann stóð heill og óskemmdur suður á Bakkafjörum. En í tengslum við þetta strand gerast örlagaríkir atburðir, sem enduðu betur en á horfðist.
Einn í hópi björgunarmanna var Gissur Filippusson vélsmiður í Reykjavík. Fær hann Jennýju lánaða með 3 mönnum. Segir ekki af ferðum þeirra fyrr en komið er á áfangastað. Brimsúgur var mikill við ströndina og því kom landtaka ekki til greina. Aftan í Jennýju var lítill árabátur. Var nú það ráð tekið að lána Gissuri hann svo að eigi þyrfti að vera töf á ferðum hans. Náði hann landi og komst leiðar sinnar. En eftirleikurinn hjá þeim sem voru um borð í Jennýju, var ekki eins auðveldur. Fór nú veður mjög versnandi og útlit ekki gott.. Þegar báturinn skilaði sér ekki á réttum tíma, var hafin leit að honum. Fannst hann nokkrum dögum síðar rekinn á Fossfjöru. Var hann lítið skemmdur, en ekkert spurðist til mannanna þriggja, og engin vísbending á strandstað um afdrif þeirra. Löngu síðar kom í ljós að mennirnir urðu að yfirgefa bátinn vegna vonskuveðurs, en voru svo lánsamir að komast um borð í breskan togara sem var í námunda við þá. Fóru þeir svo með honum til Englands. Skipstjóri á Jennýju þá var Jón Árnason frá Eyri í Fáskrúðsfirði. Jón Jónsson fiskifræðingur og fyrrum forstjóri Hafrannsóknarstofnunar var sonur hans.
Það er af flaki Clyne Castle að segja að þeir félagar, Valdór og Jóhann náðu Jennýju á flot, en togarinn sat sem fastast. Náðu þeir töluverðum verðmætum úr skipinu á þeim 3 árum sem þeir unnu við það. Enn má sjá flak togarans í sandinum á Bakkafjörum.

Heimild: 
Guðmundur Magnússon fyrrv. fræðslustjóri.
Skjala og myndasafn Norðfjarðar.


Mótorbáturinn Jenný SU 327 á siglingu á Norðfirði.                                        Ljósmyndari óþekktur. 


Botnvörpungurinn Clyne Castle GY á strandstað á Bakkafjörum árið 1922. Togarinn var smíðaður hjá Smith's Dock Co Ltd í North Shields á Englandi árið 1907 fyrir Castle Steam Trawlers Ltd í Swansea. 252 brl. Togarinn var í eigu Consolidated Steam Fishing & Ice Co Ltd í Grimsby þegar hann strandaði á Bakkafjörum.  Ljósmyndari óþekktur.

            Strand og hrakningar

Snemma á síðastliðnu vori strandaði á Breiðamerkursandi í Skaftafellssýslu enskur botnvörpungur "Clyne Castle" og komust allir menn af. Voru þeir eftir ráðstöfun sýslumanns fluttir austur á Hornafjörð og þaðan sjóleiðis til Seyðisfjarðar. Tilraun var gerð, af björgunarskipinu "Geir", til þess að ná hinu strandaða skipi út, en hepnaðist eigi. Það var síðan keypt af nokkrum Austfirðingum og fl., er hafa verið við strandið í sumar við tilraunir að koma því á flot, sem einnig hefir mistekist. Síðan hafa þeir unnið úr því og flutt burt það, er fémætt var. Þar með var einnig vélasmiður Gissur Filippusson héðan úr Reykjavík. Fékk hann fyrir stuttu lítinn mótorbát af Austfjörðum, er var við strandstaðinn, til þess að flytja sig þaðan og út á Síðufjörur. Er þangað kom vildu bátsmenn, sem voru aðeins þrír, eigi setja hann á land, þar sem þeir óttuðust að þeir ef til vill kæmnst ekki út aftur. Fékk hann þá hjá þeim bátshorn, er þeir höfðu aftaní, til þess að fara einn í upp í fjörurnar og skolaði honum upp. Komst hann til bygða og er nú kominn hingað. En það er af mótorbátnum að segja, að hann lenti í mestu hrakningum, því að á skall stormur, er hann hélt austur, og kom hann eigi fram. Um sama leyti var hingað símað austan úr Skaftafellssýslu, til sýslumanns Gísla Sveinssonar alþingismanns, að mannlaus mótorbátur væri rekinn upp á Fossfjöru þar í sýslunni, tómur en lítið skemdur. Þótti þegar líklegt, að þetta væri austanbáturinn, og skömmu seinna fékk eigandi hans, Valdór Bóasson á Reyðarfirði, fregn um það símleiðis, að mennirnir væru komnir heilir á húfi til Englands, höfðu komist af í brezkan botnvörpung.

Ísafold. 15 september 1919.


24.11.2018 09:23

V. b. Eggert GK 521.

Vélbáturinn Eggert GK 521 var smíðaður hjá Frederikssund Skibsværft í Frederikssund í Danmörku árið 1930. Eik og fura. 22 brl. 64 ha. Tuxham vél. Eigendur voru Gísli Eggertsson í Garði, Haraldur Kristjánsson, Húsum í Fróðárhreppi, Huxley Ólafsson Þjórsártúni og hf. Sandgerði í Sandgerði frá febrúarmánuði sama ár. Báturinn fórst út af Garðskaga 24 nóvember árið 1940 með allri áhöfn, 7 mönnum.
Vélbáturinn Eggert GK 521.                                                   Ljósmyndari óþekktur.

           V.b. Eggert GK 521

Vjelbáturinn "Eggert" kom í gær frá Frederikssund í Danmörku. Báturinn er ca. 20 tonn að stærð og er byggður við Frederikssund Skibsværft. Eigandi bátsins er Gísli Eggertsson frá Kothúsum í Garði o. fl., og verður hann skipstjóri bátsins, sem ætlaður er til fiskiveiða hjer við flóann. Skipstjóri á bátnum frá Danmörku var Kristján Kristjánsson, sem var skipstjóri á m.k. Gotta í Grænlandsförinni síðastliðið sumar. Báturinn virðist vera mjög vandaður og reyndist góður í sjó að leggja, og fjekk þó talsvert slæmt veður, einkum þegar dró að Vestmannaeyjum. Báturinn var 11 daga frá Frededikssund, þar af lá hann einn sólarhring í Noregi, tvo í Færeyjum og eina nótt í Vestmannaeyjum.

Morgunblaðið. 27 febrúar 1930.

 Óttast um vjelbát með 7 mönnum

Mjög er óttast um afdrif vjelbátsins "Eggerts" frá Keflavík, sem fór í róður með reknet s.l. föstudag, en er ókominn að enn. Bátar og flugvjel hafa leitað bátsins, en árangurslaust. Sjö menn voru á "Eggert". "Eggert" réri frá Keflavík, s.l. föstudag í besta veðri. Lagði hann net sín um 16-18 sjómílur SSV af Garðskaga. Klukkan 10 á föstudagskvöld töluðu skipverjar á "Eggert" við menn af öðrum .bátum, er voru þarna á líkum slóðum, og var þá allt í lagi, enda veður ágætt. Klukkan 3 um nóttina hvessti skyndilega af suðri. Á sunnudagsmorgun var hafin leit að bátnum. Tóku þátt í þeirri leit varðskipið "Ægir" og 9 vjelbátar frá Keflavík. Einnig tók þátt í leitinni bresk flugvjel, en leitin bar engan árangur. Ýmislegt ofandekks úr bátnum hefir fundist í Garðssjó, svo sem hlerar og belgir, en báturinn gæti verið ofansjávar fyrir því.

Morgunblaðið. 26 nóvember 1940.

  Sjö menn fórust með vjelbátnum             "Eggert" frá Keflavík

Vjelbáturinn "Eggert" frá Keflavík. sem fór í róður s.l. föstudag, er nú talinn af og hafa farist með bátnum 7 ungir menn. "Eggert" var 22 smálestir að stærð, byggður í Frederikssund árið 1930 úr eik og furu og var talinn traust skip. Báturinn var með 64 ha. Tuxham vjel. Eigandi bátsins var Loftur Loftsson útgerðamaður. Á "Eggert" voru þessir menn:
Þorsteinn Eggertsson, formaður, 35 ára, kvæntur og átti tvö börn.
Gunnar Haraldsson, vjelstjóri, Skeggjastöðum, Garði, 23 ára, ókvæntur.
Jón Guðbrandsson, Reykjavík, 42 ára, ókvæntur.
Arnar Árnason, Lambakoti, Miðnesi, 22 ára, ókvæntur.
Eiríkur Guðmundsson, Keflavík, 32 ára, kvæntur og átti 1 barn.
Karl Celin, Keflavík, 27 ára, kvæntur, átti 2 börn.
Ragnar Einarsson, Haga, Miðnesi, 23 ára, ókvæntur.
Ekki er vitað með hvaða hætti báturnin hefir farist, en rekald úr honum hefir fundist í Garðssjó, á þeim slóðum, sem síðast varð vart við bátinn.

Morgunblaðið. 29 nóvember 1940.


19.11.2018 18:03

527. Hafnfirðingur GK 330. TFKR.

Vélskipið Hafnfirðingur GK 330 var smíðaður í Frederikssund í Danmörku árið 1947 fyrir Stefni hf í Hafnarfirði. Eik. 65 brl. 240 ha. Tuxham vél. Ný vél (1954) 265 ha. Alpha díesel vél. Talinn ónýtur og tekinn af skrá 16 september árið 1970. Báturinn mun hafa verið notaður til flutninga á síldarúrgangi frá Mjóafirði til síldarbræðslu SVN í Neskaupstað, sennilega seint á 7 áratugnum. Sökk síðan í Mjóafirði, veit ekki hvenær það var, eða hvers vegna.


Hafnfirðingur GK nýsmíðaður í Frederikssundi.                                      (C) Gunnar Egill Sævarsson.

        Nýr bátur til Hafnarfjarðar 

Nýr bátur kom til Hafnarfjarðar í gær frá Danmörku. Nefnist hann Hafnfirðingur, er 66 smálestir að stærð og eign hlutafélagsins "Stefnir" í Hafnarfirði. Guðjón Illugason var skipstjóri á bátnum hingað upp, en Eggert Kristjánsson mun taka við stjórn hans hér. Þetta er þriðji báturinn sem "Stefnir" h. f. kaupir í Danmörku, hinir heita Fram og Stefnir og eru báðir 66 smálestir.

Þjóðviljinn. 8 febrúar 1947.


Um borð í Hafnfirðingi GK 330.                                                                       Ljósmyndari óþekktur.


Hafnfirðingur GK 330 til hægri ásamt Fiskaskaga AK 47.                  Ljósmyndari óþekktur.

Dekkið á bátnum var þakið skothylkjum

  Tveir aldraðir sjómenn rifjuðu upp daginn þegar
 Hafnfirðingur GK 330 breyttist í léttvopnað herskip.

Þeir voru rúmlega tvítugir og hásetar á Hafnfirðingi GK 330 sem var einn af mörgum bátum á síldveiðum á Faxaflóanum. Notuð voru reknet og eins og oft áður voru háhyrningavöður til vandræða. Dýrin eru yfirleitt nokkur saman í vöðu eða hóp, þau elta síldina og tæta í sundur reknetin. Þórir Sigurjónsson og Gunnar Hallgrímsson í Vogum á Vatnsleysuströnd eru báðir komnir í land enda búnir að skila sínu á sjónum. En um miðjan sjötta áratuginn, þá minnir að þetta hafi verið árið 1954, voru þeir ungir menn og muna vel eftir tveim óvenjulegum gestum frá varnarliðinu. "Við vorum á Hafnfirðingi fram undir 1960, hann var smíðaður í Danmörku og listasjóskip. En maður var alveg skíthræddur, þetta var hálfgerð sjóorrusta og það var svo stutt á milli bátanna á miðunum þegar þeir voru að skjóta. Þeir skutu sumir rétt yfir næsta bát," segir Gunnar. Hann segir það hafa verið lán að enginn skyldi verða fyrir slysaskoti. "Ég vissi ekki alltaf hvort þetta voru Íslendingar eða Kanar að skjóta en kúlurnar voru fljúgandi út um allt." Skipin voru frá öllum helstu höfnum á svæðinu, úr Keflavík, Sandgerði, Hafnarfirði, Reykjavík og af Akranesi. "Við vorum aðallega á Miðnessjónum en líka á Jökuldjúpinu. Ég held að það hafi verið sendir tveir hermenn með hverjum bát og í flotanum hafa sennilega verið 70 til 80 skip. Þetta hafa því verið vel á annað hundrað hermenn," segir Þórir. Þeir segja að mikið hafi verið af háhyrningi um þetta leyti en nokkur áraskipti eru á því. "Við vorum átta manns á skipinu, einn í kapli og sjö að hrista úr netunum. Það voru 60 net í dræsunni.
Í sólskini vorum við glansandi fínir, eins og pallíettur í framan af síldarhreistrinu!" segir Þórir. Þegar lagt var upp í háhyrningaleiðangurinn var klukkan líklega fimm eða sex um morguninn. Einn skipverjanna gat bjargað sér vel í ensku svo að samskiptin voru í þokkalegu lagi en ekki vita þeir Þórir og Gunnar hvaðan úr Bandaríkjunum hermennirnir tveir voru. Hermennirnir virtust báðir algerlega óvanir sjónum, greinilega úr landhernum. Þeir voru í fullum herklæðum, klyfjaðir töskum og með hermannanesti, "súkkulaði og annað dót". Báðir voru með riffla og mikið af skotfærum. Annar riffillinn var öflugur og sjálfvirkur, búinn sjónauka, hinn nokkru minni. - En hvernig stóðu þeir sig? "Annar var nokkuð seigur," segja þeir. "Hann var allan tímann uppi og virtist vera spenntur fyrir þessu, hafa gaman af. Hinn varð strax sjóveikur, alveg fárveikur. Hann fór að vísu upp á dekk, fram á stefnið og lagðist þar niður með byssuna. En hann var fljótur niður aftur og líklega náði hann ekki að skjóta nokkru skoti. Þá fékk einn hásetanna byssuna hans lánaða og skaut eitthvað og líklega skaut einn háseti í viðbót. Þeir kunnu þó að standa ölduna, það var alveg á hreinu. Hinn var allan tímann uppi í brú með sinn riffil og skaut í allar áttir. Hann var harður af sér og skaut meira að segja í sundur einn eða tvo vanta hjá okkur! Dekkið við brúna var alveg þakið tómum skothylkjum, þau runnu til í veltingnum. Og þeir voru með nóg af skotfærum." - Fór á milli mála að ætlunin var að reyna að skjóta dýrin, menn ætluðu ekki bara að hræða þau? "Nei, það var alveg ljóst, menn ætluðu að drepa þau og við sáum blóð í sjónum eftir skothríðina. Þessi dýr ollu miklu tjóni, tættu í sundur netin og stundum var allt í henglum, það var nóg að gera á netaverkstæðunum. Einn skipstjórinn reyndi að hífa dauðan háhyrning upp úr sjónum með bómunni en hún brotnaði, þoldi alls ekki svona mikinn þunga. Þetta var eini dauði háhyrningurinn sem við sáum þennan dag."
Ekki vita þeir til þess að hermenn hafi verið sendir út með síldarbátum annars staðar en á Faxaflóa en muna eftir frásögnum af sprengjuárásunum sem síðar voru gerðar úr lofti á hvalina. - Hvert var upphafið að þessum aðgerðum? Rædduð þið skipverjarnir um þær og hvað fannst ykkur? "Við tókum þátt í þessu alveg af lífi og sál!" segir Gunnar og hlær. "Þetta voru skaðræðisskepnur hérna á miðunum. Þeim fór fjölgandi ár frá ári." Hann telur að skýringin geti verið að meira hafi verið af síld en áður og hvalir elti hana gjarnan, syndi í kringum torfurnar til að þétta þær áður en lagt er til atlögu. En hann efast um að drápin hafi haft umtalsverð áhrif, þau hafi ef til vill fækkað eitthvað dýrunum og fælt þau burt í svolítinn tíma en síðan hafi þau komið aftur. "Ég man að menn voru eitthvað að ræða um þetta á sínum tíma í talstöðvunum, að eitthvað þyrfti að gera í málinu," segir Þórir. "En það þurfti náttúrulega að fara í gegnum ríkisstjórnina þegar varnarliðið var beðið um aðstoð, annað var útilokað. Það voru engir hvalavinir um borð og ekkert spáð í það hvort það væri í lagi að fara svona með dýrin. Það var bara ákveðið að reyna að koma þessum skepnum burt, með öllum ráðum og ekkert reynt að fela það. Ég held að enginn hafi verið á móti þessu þá. En þetta var alvörumál á þessum tíma. Menn vildu losna við skepnurnar til þess að hægt væri að veiða síldina í friði fyrir þeim," segir Þórir að lokum.

Morgunblaðið. 21 september 2003.



18.11.2018 07:17

361. Bryndís EA.

Það varð nú aldrei svo að þessi fallegi bátur sigldi um Eyjafjörðinn og nágrenni með innlenda jafnt sem erlenda ferðamenn, heldur stendur hann, eða það sem eftir er af honum, ofan byggðar á Akureyri og virðist vera að grotna niður hægt og rólega. Bryndís var ein af hinum svokölluðu "Dísum", smíðuðum af Bárði G Tómassyni á Ísafirði á árunum 1938-39. Hún er nú búin að skila sínu blessunin á þeim tæplega 80 árum síðan hún var sjósett á Torfunesinu forðum. Myndirnar hér að neðan sendi Haukur Sigtryggur Valdimarsson á Dalvík mér sem hann tók af Bryndísi í gær. 


Skemmtiskipið Bryndís EA ofan byggðar við Hlíðarenda á Akureyri í gær.










                                                                (C) Haukur Sigtryggur Valdimarsson. 17 nóvember 2018.


Þessi mynd var tekin á síðasta ári.                                         (C) Haukur Sigtryggur Valdimarsson.

17.11.2018 06:13

B. v. Egill Skallagrímsson RE 165. LCGP / TFJC.

Botnvörpungurinn Egill Skallagrímsson RE 165 var smíðaður hjá Cochrane & Sons Ltd í Selby á Englandi árið 1916 fyrir hf. Kveldúlf í Reykjavík. 308 brl. 600 ha. 3 þennslu gufuvél. 42,70 x 7,31 x 3,33 m. Smíðanúmer 663. Eftir að smíði hans lauk, var togarinn tekin í þjónustu breska sjóhersins sem tundurduflaslæðari og bar nafnið Iceland þar. Skipið kom ekki til landsins fyrr en á árinu 1919. Egill Skallagrímsson var fyrstur íslenskra togara að fá loftskeytatæki og var það árið 1920. Egill var einn af þeim togurum sem lentu í Halaveðrinu mikla og varð einna harðast úti af þeim, og litlu mátti muna að enginn hefði orðið til frásagnar þar um borð. Snæbjörn Stefánsson var þá skipstjóri. Seldur 26 maí 1944, Fiskveiðahlutafélaginu Drangey í Reykjavík, hét Drangey RE 166. Seldur 28 febrúar 1945, Engey hf í Reykjavík. Togarinn var seldur til Svíþjóðar og tekinn af íslenskri skipaskrá 20 maí árið 1948.


Kveldúlfstogarinn Egill Skallagrímsson RE 165.                                   (C) Guðbjartur Ásgeirsson.
 

      Egill Skallagrímsson RE 165

Hinn nýji botnvörpungur Kveldúlfsfélagsins hér í bænum, kom hingað 6. þ. m. frá Grimsby á Englandi. Hann var smíðaður í Englandi árið 1916, en vegna ófriðarins fékk félagið hann ekki afhentan fyrr en nú. Er sagt að Englendingar hafi notað skipið til þess að slæða tundurdufl. En ekki hefir það sakað og nú er það hingað komið og á að taka til óspiltra málanna við fiskveiðarnar. Skipstjóri verður Guðmundur Jónsson, sá er áður stýrði Skallagrími. Skip þetta er stærst af botnvörpuskipum þeim er íslendingar enn hafa eignast, 312,84 registertonn brúttó og 160.20 nettó.

Ægir. 3 tbl. 1 mars 1919.


Um borð í Agli Skallagrímssyni. Trollið tekið og pokinn flýtur við síðuna.

                60 ár frá Halaveðrinu
     "Hafði ekki vit á að vera hræddur"
  Viðtal við Hilmar Norðfjörð loftskeytamann
                   á Agli Skallagrímssyni

Hilmar Norðfjörð var loftskeytamaðurá togaranum Agli Skallagrímssyni í Halaveðrinu mikla í febrúar 1925 og segir hér frá þeirri reynslu sinni, en allt brotnaði sem brotnað gat á togaranum og hann rak stjórnlaust á hliðinni í meira en sólarhring.
Ég hafði ekki vit á að vera hræddur, var bara átján ára. Það var eins og með sveitamennina sem fóru á vertíð og voru spurðir að því hvort þeir væru að fara til sjós. Nei, ég er að fara á togara, sögðu þeir. Það er Hilmar Norðfjörð loftskeytamaður sem hefur orðið, en hann er einn af fáum núlifandi Íslendingum sem lentu í Halaveðrinu mikla fyrir réttum 60 árum en þá fórust tveir stórir togarar með manni og mús og fleiri voru mjög hætt komnir. Sá togari, sem varð einna verst úti en komst þó af, var Egill Skallagrímsson. Á honum brotnaði allt sem brotnað gat og skipið rak stjórnlaust í meira en sólarhring, hálffullt af sjó og eiginlega á hliðinni. Hilmar Norðfjörð var loftskeytamaður á því. Við gefum honum nú orðið;
Ég er fæddur á Sauðárkróki 1906 en er þó af reykvískum ættum. Faðir minn var Jóhannes Norðfjörð úrsmiður og árið 1912 fluttist hann suður og opnaði aftur úrsmíðavinnustofu á ættarlendu sinni í Bankastræti 11.


Um borð í Agli Skallagrímssyni RE 165.

Ég fór á námskeið í Loftskeytaskólanum veturinn 1923-1924, annað sem haldið var, síðan beint á bát norður á Raufarhöfn. Þegar ég kom suður aftur bauðst mér pláss á togaranum Agli Skallagrímssyni hjá Snæbirni Steánssyni skipstjóra og var þá nýorðinn 18 ára. Það var í september 1924. Þegar ég kom um borð tók Guðmundur Halldórsson á móti mér og það fyrsta sem hann gerði var að afhenda mér lyklana að apótekinu og sagði: "Þú átt að lækna og gefa lyf". -Og þú hefur náttúrulega aldrei komið nálogt því áður? - Nei, en það var feiknamikill doðrantur um borð sem ég fór að lesa mér til í, og svo kom þetta smám saman. Togaramennirnir fengu mjög oft ígerð og svo voru þeir alltaf að drepast í maganum og þá var það sódapúlverið. Þeir voru alltaf að fá sódapúlver hjá mér. Það hefur verið kjötátið sem gerði þá svona magaveika. - Þeir hafa ekki litið við öðru en kjöti? - Það var alltaf kjöt í hádeginu en fiskur í kvöldmat. Ef það kom fyrir að væri fiskur í hádeginu hentu þeir honum frá sér og sögðu: "Eigum við ekki að fá mat?" Svo tóku þeir til við klukkan 12 á miðnætti og fengu sér afgangana af kjötinu fá því í hádeginu. - Var ekki tiltölulega nýbúið að uppgötva Halann sem fiskislóð um þetta leyti? - Það var svona tveimur árum áður.


Um borð í Agli Skallagrímssyni RE 165.
  
Það var alveg hroðalegt með karfann. Það kom kannski fullt troll af karfa, en þá var bara leyst frá pokanum og stímt út. Ekki var litið við öðru en þorskinum. Kveldúlfur átti verksmiðju á Hesteyri og einhvern tíma að haustlagi var byrjað að vinna karfa þar, ég man ekki hvaða ár. Það var byrjunin. - Hvernig skall Halaveðrið á? - Ég var uppi í brú hjá Snæbirni sem oftar og þetta skall óhemjusnöggt á. Við stímdum, fram hjá Leifi heppna og þá voru þeir í hörkuaðgerð, en þá var minn maður að hífa upp. Leifur var örstutt frá okkur og ég hafði samband við hann. - Það mun hafa verið í síðasta sinn sem sást til Leifs heppna. - Já, það var í síðasta sinn sem sást til hans.

 
Loftskeytaklefinn á Agli, fyrsti sinnar tegundar á íslensku fiskiskipi.
 
- Þið lentuð svo í brotsjóum? - Veðrið skall á um fjögurleytið laugardaginn 7. febrúar og fljótlega fór að verða illt í sjóinn. Við vorum um 50 mílur úti og eftir að búið var að hífa upp reyndum við að stíma í átt til lands. Þegar við vorum komnir eitthvað 5 mílur skall á okkur stórsjór og þá var ekki um annað að gera en að lensa eða stíma upp í. - Urðu strax skemmdir á togaranum? - Ekki svo mikið til að byrja með en svo fóru að brotna rúður og allt meira eða minna í brúnni. Loftskeytaklefinn var úr timbri og ekki þótti hættandi á að ég væri í honum lengur, svo að ég pillaði mér aftur í. Um svipað leyti fóru loftskeytastangirnar svo að maður varð sambandslaus. - Urðu engin slys á mönnum? - Seint um kvöldið var einn hásetinn, Vilhjálmur Þórarinsson, sendur út til að hleypa gufunni af spilunum því að hætta var á frostsprungum.


Botnvörpungurinn Egill Skallagrímsson RE 165 á siglingu. 

Þá kom brotsjór yfir skipið og hann tók út. Bátsmaðurinn var þá að koma upp á vaktina og náði taki á Vilhjálmi og skellti honum inn fyrir. Hinir sem voru að koma á vaktina drógu hann svo upp í brú eftir keisnum því að öðru vísi var ekki fært. Það kom svo í ljós að Vilhjálmur var handleggsbrotinn og fann ákaflega mikið til. Við tókum hann tveir og komum honum í koju aftur í káetu og bundum hann eins vel og við gátum og bjuggum um hann. Vilhjálmur reyndist vera tvíbrotinn og hafði miklar kvalir. Skömmu síðar fengum við svo stórsjó sem lagði togarann á hliðina og káetan fylltist af sjó. Vilhjálmur var þá alveg að drukkna í kojunni. Loftventill í káetunni kubbaðist sundur en við gátum troðið upp í hann einhverju teppadrasli og settum svo Vilhjálm í aðra koju sem var sæmilega þurr. Við reyndum að hagræða honum og hjálpa eftir bestu getu og gefa honum ópíum til að linna kvalirnar. Það var nóg af því í þá daga og gott að maður varð ekki ópíumisti.


Brú og brúarvængur Egils. Skipverji stendur á brúarvængnum.
  
Svo kom hver stórsjórinn af öðrum og ekkert gekk. - Var ekki mikil ísing? - Alveg feiknarleg. - Og svo fylltist vélarrúmið af sjó? - Já, fírplássið fylltist og kyndararnir stóðu í sjó upp á miðja bringu. Nú þurfti að senda menn fram í lest til að færa til fiskinn því að hann hafði allur kastast út í aðra hliðina. Það ætlaði ekki að ganga vel að komast þangað fram en það tókst. Skipið rak stjórnlaust í 30 tíma, mestallan tímann á hliðinni og það tókst ekki að kveikja á ný upp í fírnum fyrr en seint og um síðir. Allar tiltækar fötur voru notaðar til að ausa og stóð maður við mann í því verki. Sá neðsti" stóð hlekkjaður þar sem sjórinn var og síðan voru föturnar réttar frá manni til manns. Þegar skipið fór að rétta við rann sjórinn svo úr lúkarnum þannig að það lækkaði í honum. - Var þetta ekki mikil þrekraun? - Jú, en flestir stóðu sig andsk... vel.


Pokinn kominn inn og mikill fiskur ennþá í belgnum.

Ég man aðeins eftir einum manni sem var dálítið aumur. Maður var svo ungur að maður hafði ekki beint vit á að vera hræddur. - Var nokkur hiti á skipinu? - Nei, það var ískalt nema frammí seinna meir. Þá tókst að kveikja upp og sjóða ýsu í einhverri dós en matarkistan hafði farið fyrir borð eins og annað. Við vorum orðnir mjög hungraðir. - Var engin hotta á að ykkur roki í land? - Nei, það var engin hætta á því, við vorum það langt úti. Þegar fór að lægja vorum við komnir suður fyrir Látrabjarg á rekinu. Seinna var svo gerð mikil leit að þeim togurum, sem ekki komu fram, undir stjórn Magnúsar Magnússonar skipstjóra, sem kallaður var lipri, og þá var leitinni mjög hagað eftir því hvernig okkur hafði rekið. Það voru ekki nema 6-7 tímar til Reykjavíkur, okkur hafði rekið það mikið. - Er Halaveðrið vesta veður sem þú hefur lent í? - Það er alversta veðrið. Jólaveðrið 1924 var ansi slæmt en ekkert þó í líkingu við þetta. Þá misstum við þó lifrartunnurnar líka fyrir borð.


Fullt dekk af vænum þorski.

 - Hvað heldurðu að veðurhæðin hafi verið mikil, kannski 13 vindstig? - Miklu meiri. Það voru himinháir sjóar. Ég var mikið á Halanum eftir þetta en það var aldrei stímað upp ef veðurútlit var ekki gott eftir þetta fárviðri. Oftast nær var þá farið til Flateyrar og stundum til Patreksfjarðar. - Fenguð þið enga aðvörun frá Veðurstofunni? - Nei, ég man ekki eftir að neitt sérstakt hafi verið í veðurskeytunum, kannski að það hvessti eitthvað. En þetta var svo frumstætt til að byrja með, t.d. engin veðurskeyti frá Grænlandi. - Voru ekki fagnaðarfundir þegar þið siglduð inn á Reykjavíkurhöfn? - Jú, það var óttast um mörg skipin og eiginlega sorglegt að ganga niður á höfn fyrst á eftir. Flest skipin voru meira eða minna skemmd, bátarnir farnir og möstrin af sumum. Þó var Egill Skallagrímsson verst farinn af öllum. Þar var allt brotið, ekkert heilt. - Hafði þessi þrekraun engin sálræn áhrif á menn eftir á? - Ég man ekki eftir því.


Fullur poki á síðunni.                                (C) Úr safni Guðrúnar Ólafsdóttur.

Þau voru miklu meiri þegar við vorum að sigla í stríðinu. Eg var á Agli í 8-9 ár, síðan á Skallagrími í 5-6 ár og loks á Gylli í 6 ár. Eg sigldi nær allt stríðið en í september 1944 fór ég í land og vann síðan á Veðurstofunni í 33 ár, og var seinni árin deildarstjóri þar. - Var ekki Egill Skallagrímsson fyrsti togarinn sem fékk loftskeytatæki? - Jú, það var árið 1914 sem Kveldúlfur lét smíða þetta skip og þá voru loftskeytin ekki farin neitt að ráði af stað. Englendingar tóku togarann strax eignarnámi og var hann notaður sem tundurduflaslæðari í fyrri heimsstyrjöldinni og hét þá Iceland. Kveldúlfur fékk því skipið ekki afhent fyrr en 1919. Það hlýtur að hafa verið sterkbyggt skip. - Hvernig voru þessi fyrstu loftskeytatæki? - Þau voru mjög frumstæð. Þetta var hjól sem snerist og gerði neista og á gólfinu var heljarkassi með einhverjum tækjum í. Maður mátti passa sig á því að stíga ekki á hann því að þá fékk maður rafmagn. Ég þurfti að vakna kl. 3 á nóttunni til að gefa upp kódann því að þá voru kódafélögin starfandi. Sjálfur gerði ég mikið af því að búa til þessa kóda, bæði til Iands og sjávar.


Botnvörpungurinn Egill Skallagrímsson RE inn á einum Vestfjarðanna.  (C) Guðbjartur Ásgeirsson.  

Einu sinni fór ég fram úr á sokkaleistunum og var syfjaður og þá steig ég óvart ofan á þennan kassa og fékk rokna högg. Togarinn Skallagrímur kom svo til lands árið 1920 og þá eru komnir lampasendar í stað neistahjólsins og allt annað kerfi. - Komu loftskeyti að einhverju gagni í þessu mikla fárviðri? - Þó nokkuð af skipunum gat haft samband og Þórólfur stóð sig t.d. vel í því. - Þú segir að loftskeytaklefinn á Agli hafi verið úr timbri? - Já, og í þessu veðri skekktist hann heilmikið og fylltist af sjó. Hann var síðan tekinn í land og ég fluttur niður. Ég man að klefinn stóð lengi á Kveldúlfslóðinni. Þeir eru nú orðnir býsna fáir á lífi sem lentu í Halaveðrínu mikla og Hilmar man í svipinn eftir tveimur af Agli sem enn kunna að vera á lífi. Við kveðjum hann með virktum og hann undrast um leið og við göngum út að það séu virkilega orðin 60 ár síðan þetta gerðist.

Þjóðviljinn. 10 febrúar 1985.

 

 
 

15.11.2018 17:27

361. Bryndís ÍS 69.

Vélbáturinn Bryndís ÍS 69 var smíðaður af Bárði G Tómassyni skipasmið á Ísafirði árið 1939 fyrir Hlutafélagið Njörð á Ísafirði. Eik og fura. 14 brl. 40 ha. June Munktell vél. Bryndís var ein af "Dísunum" svokölluðu sem Bárður smíðaði á árunum 1938-39. Seldur 4 júní 1956, Árna Magnússyni á Ísafirði. Ný vél (1960) 148 ha. Scania díesel vél. Seldur 18 september 1967, Jóni Kr Jónssyni á Ísafirði. Seldur 19 maí 1971, Grími hf á Ísafirði. Ný vél (1975) 163 ha. Scania díesel vél, 120 Kw. Seldur 26 september 1979, Skipasmíðastöð Marselíusar Bernharðssonar á Ísafirði. Seldur 19 desember 1980, Magnúsi Jónassyni og fl. á Bolungarvík. Seldur árið 2000, Drifi ehf á Ísafirði. Seldur sama ár, A.Ó.A. útgerð á Ísafirði. Seldur 2002, Herði Gunnsteini Jóhannssyni á Akureyri. Báturinn var skráður sem skemmtiskip það ár og heitir Bryndís EA. Það varð aldrei svo að þessi fallegi bátur yrði gerður út á túrista, heldur stendur hann, eða það sem eftir er af honum, víð bátasmiðjuna Hlíðarenda á Akureyri og grotnar niður.


Vélbáturinn Bryndís ÍS 69.                                                                 Ljósmyndari óþekktur.

              Nýir bátar á sjó

Síðari hluta vetrar árið 1938 var stofnað hér á Ísafirði hlutafélagið Njörður. Hlutverk þess skyldi vera að láta smíða vélbáta til fiskveiða og gera þá út héðan frá Ísafirði. Hluthafar í félaginu er margt þeirra manna hér í bænum, sem hafa föst laun hjá bænum eða fyrirtækjum hans, eða hjá Kaupfélagi Ísfirðinga. Þá eru hluthafar skipstjórar og vélstjórar á bátum félagsins og loksins nokkrir menn aðrir en þeir, sem þegar hefir verið um getið. Loks er Kaupfélagið hluthafi og ennfremur hafnarsjóður og bæjarsjóður. Stjórn félagsins skipa Guðmundur Gíslason Hagalín, Ketill Gruðmundsson, Grímur Kristgeirsson, Ólafur Magnússon og Eiríkur Einarsson. Ketill Guðmundsson er framkvæmdastjóri félagsins. Félagið samdi vorið 1938 við Bárð Tómasson skipaverkfræðing um smíði á fimm vélbátum. Skyldu þeir allir vera um 15 smálestir og allir eins að lagi og búnaði öllum. Í desember 1938 voru tveir af bátunum fullbúnir og byrjuðu róðra, en nú s.l. laugardagskvöld fóru hinir þrír á sjó í fyrsta skipti. Í öllum bátunum eru 40-45 hestafla June Munktel vélar. Bátar þeir, sem fullbúnir voru 1938, heita Ásdís og Sædís. Hinir, Bryndís, Hjördis og Valdís. Bátarnir eru allir eins, og þykja hin beztu og fríðustu skip. Skipstjórar á þeim eru:
Sigmundur Jóhannesson á Ásdisi,
Guðmundur Guðmundsson á Bryndísi,
Sigurvin Júlíusson á Hjördísi,
Pálmi Sveinsson á Sædísi og
Björgvin Pálsson á Valdísi.
Allt eru þetta ungir menn, sumir aðeins liðlega tvítugir. Engir höfðu þeir áður haft á hendi skipstjórn, en voru þaulvanir sjómenn og kunnir að dugnaði. Þeir tveir, sem nú þegar hafa stjórnað skipi í rúmlega eitt ár, hafa reynzt hinir farsælustu til forystu. Á bátunum eru samtals 45 menn, hið vaskasta lið. Þá er byrjað verður að salta afla bátanna, mun margt manna fá atvinnu við aðgerð, og auk þess verður svo allmikil vinna við verkun fiskjarins. Er þess að vænta, og Nirði og bátum hans vegni sem bezt.

Skutull. 1 tbl. 13 janúar 1940.

Hér eru 3 af 5 "dísunum" svonefndu í smíðum í Skipabraut Ísafjarðar, skipasmíðastöð Bárðar G. Tómassonar skipaverkfræðings á Torfunesi. Þetta voru nýsmíði stöðvarinnar nr. 12, 13 og 14. Frá vinstri eru skipin Hjördís, Bryndís og Valdís. Þeim var hleypt af stokkunum 27., 28. og 29. desember 1939. Árinu áður var Sædísi hleypt af stokkunum 9. nóvember, og Ásdísi 10. nóvember 1938. Á plankana, sem tengja saman skut skipanna, var letrað: "Íslensk skip fyrir íslenska sjómenn", og á plankann milli stefnanna: "Hollt es heima hvat"   (C) H.R.B.


Skipasmíðastöð Bárðar G Tómassonar á Torfunesi.                                                         (C) H.R.B.


                        "Dísirnar"

"Dísirnar" voru smíðaðar á Torfunesi á árunum 1938 og 1939 teiknaði og smíðaði Bárður G. Tómasson skipaverkfræðingur 5 fiskiskip um 15 brl. að stærð í skipasmíðastöð sinni á Torfunesi á Ísafirði fyrir útgerðarfélagið Njörð hf. á Ísafirði. Eitt þessara skipa var Hjördís. Fyrsti skipstjóri á Hjördísi, og á meðan hún var í eigu Njarðar hf., var Sigurvin Júlíusson, bróðir Ólafs Júlíussonar, sem var skipstjóri á ms. Sæbirni.
Hjördís hefur oft skipt um eigendur, en haldið nafni sínu alla tíð og verið mikið happaskip í þau rúm 50 ár sem hún hefur verið í notkun, en eins og kunnugt er sökk Hjördís KE 133 við Stafnes 23. mars síðastliðinn.
Þessi skip og önnur sem Bárður G. Tómasson smíðaði í stöð sinni á Ísafirði teiknaði hann á grundvelli þeirra staðla, sem hann samdi um smíði plankabyggðra tréskipa. Þessa staðla keypti atvinnumálaráðuneytið síðan af Bárði, og fól honum að semja íslenskar reglur um smíði tréskipa á grundvelli þeirrar reynslu, sem þegar hafði fengist af gerð og styrkleika þessara skipa við íslenskar aðstæður. Að grunni til eru þessar reglur ennþá í gildi. Vegna þessa verkefnis og annarra fyrir ráðuneytið, flutti Bárður G. Tómasson til Reykjavíkur á stríðsárunum, og seldi þá skipasmíðastöð sína Marsellíusi Bernharðssyni, en Eggert B. Lárusson, sem var yfirverkstjóri í skipasmíðastöð Bárðar á Torfunesi, hélt því starfi áfram eftir að Marsellíus hafði tekið við stöð Bárðar.
Árið 1943 lét Njörður hf. svo smíða sjöttu dísina, Jódísi ÍS 73, í skipasmíðastöð Marsellíusar Bernharðssonar, að mestu eftir sömu teikningum og fyrstu 5 "dísirnar", sem smíðaðar voru í stöð Bárðar, árin 1938 og 1939.

Morgunblaðið. 31 mars 1990.
Hjálmar R. Bárðarson.





13.11.2018 09:52

447. Garðar ÍS 124.

Þilskipið Garðar ÍS 124 var smíðaður í Farsund í Noregi árið 1894. Eik og fura. 13,67 brl. Eigandi var Ásgeir Ásgeirsson útgerðar og kaupmaður á Ísafirði og Kaupmannahöfn (Ásgeirsverslunin á Ísafirði. Garðar var einn af hinum svokölluðu "Árnapungum", en sú nafngift er dregin af Árna Jónssyni verslunarstjóra Ásgeirsverslunarinnar. Árið 1918 kemst Garðar í eigu Hinna sameinuðu íslensku verslana á Ísafirði. Báturinn var seldur 1927, Ásgeiri Guðnasyni útgerðar og kaupmanni og fl. á Flateyri. Árið 1928 var sett 6 ha. Dan vél í bátinn. Ný vél (1933) 32 ha. June Munktell vél. Báturinn var endurbyggður og lengdur á Ísafirði 1935, m.a. sett á hann hekk og stýrishús. Mældist báturinn þá 15 brl. Seldur 1 september 1947, Guðmundi V Jóhannessyni og fl. á Flateyri. Ný vél (1947) 50 ha. June Munktell vél. Seldur 9 apríl 1957, Einari Gíslasyni í Keflavík og Þorsteini Gíslasyni, Kotvogi í Höfnum, hét Garðar KE 59. Ný vél (1961) 100 ha. Penta díesel vél. Seldur 6 júlí 1961, Ebenezer Þ Ásgeirssyni og fl. í Reykjavík, hét þá Garðar RE 124. Seldur 5 september 1963, Birni Kristjónssyni og Einari Kristjónssyni í Ólafsvík, hét Garðar SH 164. Seldur 20 september 1970, Kára Einarssyni á Bíldudal, hét Garðar BA 74. Báturinn var endurbyggður sama ár (1970). Talinn ónýtur og tekinn af skrá 2 desember árið 1974.

Mótorbáturinn Garðar ÍS 124.                                                                        (C) Kristján Einarsson.

       Ásgeirsverslunin á Ísafirði

Vorið 1852 fékk Ásgeir Ásgeirsson skipherra frá Rauðamýri í Inn-Djúpi útmælda lóð til verslunar í Miðkaupstaðnum á Ísafirði. Þar reisti hann sér íbúðarhús, sölubúð og vörugeymslur og hafði að auki fiskreita um eyrina þvera. Ásgeiri farnaðist höndlunin vel og verslunin óx jafnt og þétt. Hann átti fjögur þilskip sem hann hélt til veiða og aflann flutti hann sjálfur á markaði erlendis og seldi. Þegar á leið varð útflutningurinn svo mikill að Ásgeir ákvað að ráðast í smíði á skonnortu til flutninga milli landa. Hún hlaut nafnið S. Louise og var afhent árið 1872. Skonnorta þessi sigldi síðan með saltfisk til Miðjarðarhafslanda á hverju hausti, allt þar til hún týndist í hafi árið 1900. Ásgeir skipherra var ákafur stuðningsmaður Jóns Sigurðssonar og þjóðfrelsisbaráttunnar. Veitti hann Jóni ríflegan fjárstuðning og mun tíðum hafa sent honum matföng.
Ekki voru þeir þó alltaf sammála og gátu orðið snarpar sennur þegar þeir ræddu landshagi og sambandið við Dani. Ásgeir hikaði ekki við að segja Jóni til synda ef hann taldi ástæðu til en aldrei veiktist vinátta þeirra af þeim völdum. Ásgeir brást jafnan drengilega við þegar stjórnmálastarfi Jóns varð fjár vant þó að sjálfur kysi hann að halda sig til hlés. Þegar Ásgeir lést haustið 1877 var hann sagður langauðugastur íslenskra kaupmanna. Engu að síður varð Ásgeirsverslun ekki ýkja stór um hans daga, að minnsta kosti ekki í samanburði við það sem hún varð undir stjórn sonar hans, Ásgeirs Guðmundar Ásgeirssonar. 


Hæstikaupstaður um árið 1920.                                                             (C) Byggðasafn Vestfjarða.

Ásgeir yngri hafði verið hægri hönd föður síns við reksturinn um nokkurt skeið og tók við stjórninni 21 árs að aldri. Um líkt leyti kom til starfa við verslunina annar maður sem átti ekki síður eftir að hafa áhrif á vöxt hennar og viðgang. Það var Árni Jónsson faktor (verslunarstjóri), mágur Ásgeirs yngra, kvæntur Lovísu systur hans. Ásgeir G. Ásgeirsson var aðalforstjóri verslunarinnar og hafði aðsetur í Kaupmannahöfn en dvaldist á Ísafirði á sumrum. Árni stýrði hins vegar versluninni á Ísafirði, stjórnaði útgerð og fiskverkun og hafði yfirumsjón með útibúum eftir að þau voru sett á stofn. Fyrstu árin undir stjórn Ásgeirs yngra var verslunin rekin með sama sniði og áður eða fram til 1883. Þá andaðist Bendix Wilhelm Sass, kaupmaður í Neðstakaupstað, og Ásgeirsverslun keypti aðstöðuna þar. Við þessi kaup gerbreyttist staða fyrirtækisins til hins betra, ekki síst vegna reitaplássins sem fylgdi í kaupunum. Mjög var þá farið að sneyðast um pláss til saltfiskþurrkunar í Miðkaupstað.
Nú var hægt að auka útgerð og fiskverkun til muna. Neðstikaupstaður var gerður að miðstöð fiskverkunar og útgerðar Ásgeirsverslunar auk þess að vera afgreiðslustaður fyrir þungavöru á borð við kol, salt og timbur.


Fiskþurrkun í Neðstakaupstað árið 1910. Til hægri á myndinni eru Ásgeir G Ásgeirsson og J.M. Riis að fylgjast með vinnu fólksins.    (C) Byggðasafn Vestfjarða.

Hin eiginlega sölubúð var í Miðkaupstað og þar hjá var vínbúð verslunarinnar, kölluð Brennivínshornið. Hún var ein af örfáum sérverslunum landsins á þessum tíma. Þess má geta, að núna er vínbúð ÁTVR nánast á sama stað. Tímabilið frá 1885 og fram yfir aldamót var mesta blómaskeiðið í sögu Ásgeirsverslunar. Þá óx útgerð fyrirtækisins hraðast, útibú voru sett á stofn og fiskverkun og fiskútflutningur færðust mjög í aukana. Þilskipaflotinn hafði verið þrjú til fimm skip en upp úr 1885 lét Ásgeir smíða mörg 10-20 lesta skip sem hentuðu vel til handfæraveiða.
Þau voru frábrugðin venjulegum þilskipum að byggingarlagi og voru í daglegu tali kölluð Árnapungar í höfuðið á Árna faktor. Floti Ásgeirsverslunar var orðinn 16 þilskip árið 1893 en árið 1915 voru 12 þilskip eftir auk þess sem verslunin hafði eignast 5 vélbáta. Árið 1902 voru um 500 manns í vinnu hjá fyrirtækinu. Eftir að útibúum Ásgeirsverslunar fjölgaði jókst þörfin fyrir örugga flutninga um Ísafjarðardjúp. Árabátar og seglskip sem notuð höfðu verið til að flytja fisk útvegsbænda til verslunarinnar önnuðu því vart lengur.


Eyrin á Ísafirði um aldamótin 1900.                                              (C) Byggðasafn Vestfjarða.

Árið 1889 keypti Ásgeir þess vegna 36 lesta gufuskip, sem nefnt var Ásgeir litli í höfuðið á systursyni Ásgeirs. Þetta var fyrsta gufuskipið sem Íslendingar eignuðust. Ásgeiri litla var ætlað að sigla með varning um Djúp á vegum verslunarinnar. Með samningi við sýslunefnd var ákveðið að nota hann jafnframt til áætlunarferða um Djúpið auk ferða til Önundarfjarðar og Súgandafjarðar og norður í Grunnavík. Ásgeir litli var í þessum áætlunarferðum á hverju sumri til 1904 þegar annar bátur leysti hann af hólmi. Árið 1893 réðst Ásgeir í kaup á 849 lesta gufuskipi fyrir eiginn reikning. Skipið kom til Ísafjarðar næsta ár og var nefnt Á. Ásgeirsson eftir föður Ásgeirs yngra en var jafnan kallað Ásgeir stóri. Þetta var fyrsta gufuknúna millilandaskipið í eigu Íslendinga og flutti vörur til og frá versluninni og sigldi með saltfisk til Miðjarðarhafslanda á haustin. Sífellt vaxandi umsvif Ásgeirsverslunar urðu til þess að stofnuð voru útibú á Flateyri, Hesteyri og Arngerðareyri, í Höfn í Hornvík, í Bolungarvík og á Suðureyri. Að auki hafði verslunin fiskmóttöku víða um Djúp og Hornstrandir. Líkur hafa verið leiddar að því, að Ásgeirsverslun hafi á mektarárum sínum átt 10-15% alls saltfisks sem fluttur var frá Íslandi, miðað við verðmæti, og stundum mun meira. Saltfiskur var langmikilvægasta útflutningsafurð Íslendinga á þessum tíma og vafasamt að nokkurt annað fyrirtæki hafi í annan tíma átt eins mikla hlutdeild í heildarútflutningi þjóðarinnar.


Saltfiskur á reitunum í Miðkaupstað. Íbúðarhús Ásgeirs Ásgeirssonar skipherra til hægri og sölubúð Ásgeirsverslunar vinstra megin.   (C) Byggðasafn Vestfjarða.
  
Ásgeir kom einnig á fót hvalveiðistöð á Uppsalaeyri í Seyðisfirði í Djúpi í félagi við Norðmanninn Stixrud og gerðu þeir út tvo hvalveiðibáta. Þeir voru einnig sagðir eiga marmaranámu í Noregi en það er óstaðfest. Ásgeir G. Ásgeirsson varð bráðkvaddur í Danmörku árið 1912 og gekk dánarbúið þá óskipt til móður hans, frú Sigríðar Ásgeirsson. Verslunin var rekin áfram til ársins 1918 undir stjórn J. M. Riis, mágs Ásgeirs. Sigríður Ásgeirsson lést 1915 og ákváðu erfingjar hennar að selja fyrirtækið. Nokkur útibúanna voru seld kaupmönnum á svæðinu en Hinar sameinuðu íslensku verslanir keyptu meginhlutann. 30. nóvember 1918 var síðasti dagurinn í 66 ára sögu Ásgeirsverslunar. Fyrirtækið sem í upphafi tengdist Jóni Sigurðssyni og þjóðfrelsisbaráttunni sterkum böndum hætti þannig starfsemi daginn áður en Íslendingar fengu fullveldi.

Byggðasafn Vestfjarða.





Flettingar í dag: 335
Gestir í dag: 22
Flettingar í gær: 1134
Gestir í gær: 51
Samtals flettingar: 1062960
Samtals gestir: 76987
Tölur uppfærðar: 11.12.2024 16:16:38