09.12.2017 07:59
503. Gunnhildur ÍS 246. TFDW.
Gunnhildur ÍS 246 á siglingu. Ljósmyndari óþekktur.
Nýr
glæsilegur bátur
Nýlega er lokið í Skipasmíðastöð Marselíusar Bernharðssonar
smíði nýs báts, sem hlotið hefur nafnið Gunnhildur ÍS 246. Bátur þessi er allur
hinn vandaðasti og búinn öllum nýtízku tækjum. Hann er 60 smálestir með 280 ha.
M.W.M. vél. Eigandi bátsins er Magni h.f. nýtt útgerðarfélag, sem stofnað var
s.l. ár. Skipstjóri er Hörður Guðbjartsson, 1. vélstjóri Ólafur Gunnarsson og
stýrimaður Ólafur Guðjónsson. Skutull óskar eigendum og skipshöfn til hamingju
með þessa glæsilegu viðbót við ísfirzka vélbátaflotann.
Skutull. 7 desember 1957.
Bergþór KE 5. (C) Vigfús Markússon. Brimbarinn.
Bergþór
KE 5 sökk 8 sjómílur NV af Garðsskaga
Þrír menn
björguðust en tveggja er saknað
Þrír menn björguðust en tveggja er saknað eftir að
fiskibáturinn Bergþór KE 5 sökk um 8 sjómílur NV af Garðsskaga á Reykjanesi.
Bergþór, sem er 56 tonna trébátur smíðaður 1957, fékk á sig brotsjó þegar hann
var við línuveiðar laust eftir kl. 16.30 í gær. Lagðist báturinn á
stjórnborðshlið og sökk nær samstundis. Þrír úr áhöfninni komust í björgunarbát
og var bjargað um borð í Akurey KE 121 um kl. 18. Leit að hinum tveimur úr
áhöfn bátsins bar engan árangur í gærkvöldi en leitinni var hætt kl. 22.00.
Akurey tilkynnti kl. 17.22 í gær á neyðarbylgju skipa, að sést hefði til
neyðarblyss suðvestur frá skipinu séð. Slysavarnafélag íslands lét
Landhelgisgæsluna strax vita. Vont veður var á þessu svæði, vestsuðvestan 7 til
8 vindstig og éljagangur. Fimm skip höfðu gefið Tilkynningaskyldu íslenskra
skipa upp staðarákvörðun þarna nálægt. Slysavarnaféiagið kallaði skipin upp og
héldu þau strax í þá átt sem blysið sást úr. Kl. 17.55 tilkynnti Akurey að sést
hefði annað neyðarblys og kl. 18.00 kom hún að gúmbjörgunarbáti með þremur
mönnum innanborðs. Búið var að ná mönnunum um borð í Akurey kl. 18.09 og töldu
þeir þá að þeir hefðu verið í björgunarbátnum í um eina og hálfa klukkustund.
Árni Vikarsson skipstjóri á Akurey sagði í samtali við Morgunblaðið í gærkvöldi
að mjög vont hefði verið í sjóinn en samt hefði gengið mjög vel að ná mönnunum
úr björgunarbátnum. Þeir hefðu verið sæmilega á sig komnir. Tveir þeirra hefðu
að vísu verið nokkuð kaldir en náð sér fijótt. Árni hafði það eftir mönnunum að
Bergþór hefði sokkið 2-3 mínútum eftir að hann fékk á sig brotið. Tveir þeirra
sem björguðust voru á þilfari og náðu að losa björgunarbátinn með
handleysibúnaði. Sá þriðji var niðri í káetu en honum tókst að brjótast upp
gegnum glugga á brúnni áður en báturinn sökk og komast í björgunarbátinn. Annar
mannanna sem saknað er var í brú skipsins en hinn var niðri í lúkarnum. Akurey
hóf strax leit á svæðinu auk fleiri skipa sem komu þarna að.
Landhelgisgæslan kallaði út áhafnir þyrlunnar TF-Sif og flugvélarinnar TF-Syn,
og fór þyrlan af stað til leitar kl. 18.14 en hún er búin innrauðum
hitaleitartækjum. Þyrlan var komin á slysstaðinn kl. 18.27 og heyrði þá í
neyðarsendi bátsins en til hans hafði ekki heyrst úr skipum á svæðinu. Leit var
haldið áfram fram eftir kvöldi og tóku þátt í henni, auk TF-Sif, Skógarfoss,
Stafnes KE 130, Happasæll KE 94, Hafberg GK 377, Vonin KE 2, Víðir II GK. 275,
Sigurjón Arnlaugsson HF 210 og Viðey RE 6. Einnig var danska varðskipið
Hvidebjörn komið á svæðið um kl. 20.30. TF-Sif snéri aftur til lands og lenti um
kl. 21.30 en TF-Syn lagði af stað á leitarsvæðið kl. 21.25. Talsvert af hlutum
hafði þá fundist úr skipinu, þar á meðal þrír bjarghringir, en leit að mönnunum
tveimur bar engan árangur. Leit verður hafin aftur í birtingu í dag og mun
TF-Syn fara á leitarsvæðið auk báta. Akurey kom til Keflavíkur um kl. 22 í
gærkvöldi með skipverjana þrjá af Bergþóri. Þrír menn eru í áhöfn Akureyjar auk
skipstjóra og vildi Árni Vikarsson þakka áhöfn sinni það hve vel tókst til með
björgunina.
Morgunblaðið. 9 janúar 1988.
Brot lagði
bátinn á hliðina
Sjópróf vegna Bergþórs KE 5 sem sökk 8 sjómílur NV af
Garðskaga á föstudaginn fóru fram hjá Bæjarfógetaembættinu í Keflavík í gær.
Skipverjarnir þrír af Bergþóri sem björguðust komu fyrir dóminn ásamt
skipstjóranum á Akurey KE 121 sem ásamt áhöfn sinni bjargaði mönnunum.
Dómformaður sjódómsins var Sigurður Hallur Stefánsson héraðsdómslögmaður og
meðdómendur voru Ingólfur Falsson og Jóhann Pétursson fyrrverandi skipstjórar.
Við sjóprófin kom fram að verið var að draga síðustu bjóðin þegar brot kom á
bátinn aftanverðan og lagði hann á hliðina. Sjór flæddi niður í lestina sem var
að mestu opin, skipstjórinn reyndi að keyra bátinn upp, en það tókst ekki og
sökk hann á hliðina á nokkrum mínútum. Skipstjóra og stýrimanni tókst að skjóta
gúmbát úr gálga með handfangi úr brú, en líflínan sem var fest með lás í gálgan
slitnaði. Skipverjarnir sögðust hafa lent í erfiðleikum við að blása bátinn upp
og töldu þeir að ýmislegt hefði mátt fara betur í búnaði hans. Þeir nefndu að á
gúmbátnum hefði aðeins verið eitt op og það snúið áveðurs vegna þess að
rekankeri var fest þeim megin. Þeim hefði gengið erfiðlega að ausa af þessum
sökum. Töldu þeir að opin hefðu átt að vera tvö. Ennfremur kom fram að
rekankerið slitnaði frá bátnum og töldu skipverjar að línan hefði mátt vera traustari.
Fram kom að álpokar sem voru í gúmbátnum rifnuðu þegar skipverjar ætluðu í þá,
en þeir töldu samt að þeir hefðu komið að gagni. Tveir neyðarflugeldar voru í
gúmbátnum og töldu þremenningarnir að þeir hefðu mátt vera fleiri. Einnig kom
fram að gerðar höfðu verið breytingar á Bergþóri fyrir nokkrum árum og þá meðal
annars skipt um brú á bátnum. Ein hurð var á nýju brúnni, var hún
stjórnborðsmegin, en neyðarútgangur var bakborðsmegin. Þá hafði hvalbakur sem
var opinn verið lengdur. Ennfremur kom fram að Bergþór KE 5 hafði fyrir tveimur
árum lagst á hliðina og á möstur eftir að brot kom á hann á siglingu frá
Sandgerði til Keflavfkur, en þá tókst að keyra bátinn upp.
Morgunblaðið. 13 janúar 1988.
07.12.2017 08:49
Birkir SU 519. TFDK.
Birkir SU 519 var smíðaður í Vestnes
í Noregi árið 1934, Eik og fura. 48 brl. 130 ha. June Munktell vél. Eigandi var
Útgerðarsamvinnufélagið Kakali á Eskifirði frá febrúarmánuði árið 1934. Seldur
í febrúar 1936, Þorláki Guðmundssyni, Björgvin Guðmundssyni og Ara
Hallgrímssyni á Eskifirði. Báturinn var lengdur árið 1941 og mældist þá 64 brl.
Seldur í janúar 1945, Hólmaborgu h/f á Eskifirði. Ný vél var sett í bátinn árið
1946, 180 ha. June Munktell vél. Seldur í maí 1951, Höskuldi Jóhannessyni í
Reykjavík, báturinn hét Birkir RE 74. Báturinn eyðilagðist af eldi á Húnaflóa,
21 október árið 1951. Breski togarinn Reighton Wyke H 425 frá Hull bjargaði
áhöfninni, 7 mönnum til lands.
Vélskipið Birkir SU 519. (C) Sveinn Guðnason.
Breski togarinn Reighton Wyke H 425 sem bjargaði áhöfninni á Birki. Hann var smíðaður hjá Cochrane & Sons Ltd í Selby árið 1937. 465 brl. Var þá í eigu West Dock Steam Fishing Co Ltd í Hull.
Mynd úr safni mínu.
Dóttur
skipstjórans bjargað á síðustu stundu
þegar vélbáturinn Birkir brann
Laust fyrir klukkan átta í fyrramorgun var vélbáturinn
Birkir frá Reykjavík, eign Höskulds Jóhannessonar, Drápuhlíð 48, staddur 40
sjómílur norðvestur af Siglufirði á Ieið vestur og suður um af síldveiðum
nyrðra. Skipstjórinn, Guðmundur B. Pétursson, Seljavegi 3A, brá sér fram í
lúkarinn, en er hann hafði verið þar svo sem fimm mínútur, kallaði piltur, sem
var á vakt, Eggert Kristjánsson, að eldur væri kominn upp miðskips.
Við vorum ellefu skipsmenn, sagði Guðmundur við tíðindamann Tímans í gær, en
auk þess var með í förinni konan mín, Lydia Guðmundsdóttir og tvö börn okkar,
tíu ára telpa, Hilda að nafni, og þriggja ára sonur. Svaf telpan í herbergi
mínu í brúnni. Er ég heyrði köll Eggerts, hljóp ég þegar aftur á, og hafði
eldurinn þá magnast svo á svipstundu, að engin leið var að komast í brúna um
stiga og dyr. Eggert hafði hins vegar
tekizt á siðustu stundu að bjarga sofandi telpunni út. Skipið varð á svipstundu
alelda, og við áttum ekki annars úrkostar en fara í bátinn, og komumst allir
það, án þess að nokkur meiddist. Rerum við spölkorn frá bátnum og biðum þar
átekta.
Fjórar til fimm sjómílur frá okkur var enskur togari að veiðum, og sá áhöfnin á
honum strax eldinn og reykinn. Kom togarnn til okkar eftir 2-3 stundarfjórðunga
og tók okkur um borð. Við fórum nú aftur yfir að Birki, og tókst okkur að koma
í hann taug. Varð það að ráði, að enski togarinn drægi bátinn undir Skaga, en
Ægir, sem kom á vettvang frá Siglufirði, skyldi koma þangað á vettvang og
freista þess að slökkva eldinn.
Ægir náði okkur klukkan hálf-tvö, tólf sjómílur undan Skaga. Var þá reynt að
slökkva eldinn, og tókst að læga hann. Þó var mikill reykur og eldur niðri í
skipinu, en ekki hægt að dæla í það meiri sjó. Var haldið áfram með það vestur
um. Eftir tveggja tíma stím var komið undir Kálfshamarsvík, og var þá aftur
tekið að loga upp úr. Hófst þá slökkvistarf að nýju. Birkir var nú orðinn
afarmikið skemmdur af eldinum en á hinn bóginn sýnt, að ekki var hægt að
slökkva eldinn, án þess að sökkva skipinu. Varð því að ráði að halda áfram til
Höfðakaupstaðar og draga það þar upp í
fjöru. Við komum þangað á níunda tímanum í fyrrakvöld. Var Birkir dreginn upp í
fjöru við Hólanes, og þar brann hann í alla fyrrinótt, og er gerónýtur.
Við misstum með skipinu allt, sem við skipverjarnir áttum á því, svo að við
fórum ekki í land með annað en fötin, sem við stóðum í, sagði skipstjórinn að
lokum. En auk þess brann mikill farmur. Við vorum með 500 tunnur á skipinu,
sykursaltað í 230 tunnum, en saltsíld í 140 tunnum, en hinar voru tómar.
Áhöfnin á Birki fór til Reykjavíkur landleiðis í gær, en skipstjórinn ,kona
hans og börn eru væntanleg hingað í dag.
Tíminn. 23 ágúst 1951.
03.12.2017 08:58
509. Gylfi EA 628. TFVK.
Gylfi EA 628 að háfa síld. (C) Guðbjartur Ásgeirsson.
Mikilsverðar
framkvæmdir á Oddeyrartanga
Smíði á
mótorbátum
byrjun febrúarmánaðar s. l. var hafin hér á Oddeyrartanga
smíði á 2 mótorbátum 24/25 smálesta og 1 bát 35 smálesta. Litlu síðar var svo
hafin smíði á 12 smálesta mótorbát á sama stað. Ef til vill er bæjarbúum ekki
kunnugt um þessar framkvæmdir, þar sem smíði bátanna fer fram á þeim stað í
bænum, er almenningur leggur tiltölulega sjaldan leið sína um. En þar sem hér
er um að ræða mjög ánægjulegar framkvæmdir, er skapa bæjarbúum mikla atvinnu,
skal farið nokkrum orðum um þennan iðnað. Fiskimálanefnd tilkynnti um s. l.
áramót, að veittur yrði styrkur til smíða á mótorbátum, og eru líkur til, að
það hafi ýtt undir það að hafizt var handa. Eins og að ofan getur eru smíðaðir
2 bátar 24/25 smálesta. Annan bátinn eiga Garðar og Björn Ólasynir, Hrísey, en
Þorleifur Þorleifsson og Björgvin Jónsson á Dalvík hinn. Tólf smálesta bátinn á
Guðjón Ágústsson, Gróf, Grenivík. Alla þessa báta smíðar Gunnar Jónsson
skipasmiður, í ákvæðisvinnu, stærri bátana fyrir kr. 26.400.00 og þann minni
fyrir kr. 13.200.00 eða sem næst 1100 krónur smálestin, og er þar í innifalið
allt efni og vinna; þar með talið járnsmíði og seglasaumur. Undanskilið
ákvæðisverðinu er þó vél og línuspil, en vélarnar kosta um 18.000 krónur.
Stærsti báturinn, 35 smál., er smíðaður fyrir Valtý Þorsteinsson í Rauðuvík. Er
hann smíðaður í tímavinnu, og annast Kristján Nói Kristjánsson um smíðina.
Allir stærri bátarnir verða með 90/100 hestafla Alfa-Diesel vélum, en 12
smálesta báturinn með 42 hestafla Tuxham mótor. Tveir af bátunum eru með
nýtízku lagi, en 35 smálesta og 12 smálesta bátarnir með eldra lagi. Bátarnir
eru byggðir úr eik og allt efni og vinna er vandað svo sem tök eru á, og gert
er ráð fyrir að bátarnir verði tilbúnir um n. k. mánaðamót. Styrkur sá, er Fiskimálanefnd
veitir til bátasmíðanna, nemur ca. 23% af andvirði þeirra, miðað við að
smálestin kosti um kr. 1.500.00 (með vél). Þau hlutföll breytast og einnig,
verði bátarnir allmiklu dýrari en ætlað var í fyrstu, vegna gengisbreytingar
íslenzku krónunnar, sem stafar af því, að talsvert af efni og vélarnar voru
ókomnar hingað, er gengið breyttist.
Allt efni, áhöld og vélar til bátanna útvegaði Kaupfélag Eyfirðinga.
Dagur. 22 júní 1939.
Nýir bátar
Meðal nýrra báta í síldveiðiflotanum eru þrír eyfirzkir
bátar, smiðaðir hér á Akureyri í vetur. Bátar þessir eru:
Gylfi (35 tonn) eign Valtýs Þorsteinssonar í Rauöuvík, smíðaður af Nóa
Kristjínssyni.
Björn Jörundsson (25 tonn) eign Garðars og Björns Ólasona í Hrísey og
Leifur Eiríksson (25 tonn) eign Þorleifs Þorleifssonar frá Hóli á Upsaströnd og
Björgvins Jónssonar á Dalvík, báðir bátarnir smíðaðir af Gunnari Jónssyni.
Íslendingur. 4 ágúst 1939.
Fyrsta
bræðslusíldin
M.b. Gylfi E.A. 628 landaði í Rauðku í gærmorgun fyrstu bræðslusíld sumarsins 170 málum, sem hann fékk í tveimur köstum á Skagafirði á sunnudagskvöld. Síldin var smá og horuð. Nokkur skip eru nú þegar komin út á veiðar, en litlar fréttir berast enn af síld, nema þá helzt af stökksíld, sem ekki er kastandi á.
Siglfirðingur. 29 júní 1948.
Þorrablótið
dró dilk á eftir sér
Ævintýraferð
Gylfa endaði í strandi
Þorrablót var haldið á Flateyri á laugardagskvöld og dró
dilk á eftir sér. Vélbáturinn Gylfi úr Eyjafirði, sem leigður hefur verið til
Suðureyrar í vetur og er gerður þaðan út fór til Flateyrar á laugardagskvöldið
með eitthvað af fólki frá Suðureyri, sem ætlaði á blótið. Þeirra á meðal var
skipstjórinn á bátnum. Gekk sú ferð að óskum og héldu menn til fagnaðarins,
allir nema einn skipverja. Hann tók bátinn traustataki um kvöldið, og sigldi
honum einn til Suðureyrar. Á meðan báturinn var á leiðinni til Suðureyrar var
hringt frá Flateyri og sagt frá bátshvarfinu. Óttuðust menn að skipverjinn
hefði farið sér að voða einn á bátnum, en þegar hann kom klakklaust í höfn á
Suðureyri önduðu menn léttar.
Engum kom til hugar að skipverjinn myndi endurtaka þetta ævintýri, en um nóttina
fékk hann tvo eða þrjá menn til liðs við sig og héldu þeir af stað frá
Suðureyri um nóttina til þess að sækja skipstjórann og aðra gesti, sem farið
höfðu á þorrablótið. Þá tókst ekki betur til en svo að eftir stutta siglingu
strönduðu þeir félagar bátnum í árósum hjá prestssetrinu í Staðardal, en þetta
er sunnanmegin Súgandafjarðar, um miðja Ieið út fjörðinn frá Suðureyri,
Skipbrotsmenn fóru gangandi um 20 mín. leið til Suðureyrar og sögðu farir sínar
ekki sléttar. Á sunnudagsmorguninn var hafizt handa um að bjarga bátnum og var
varðskipið Albert fengið til að draga bátinn á flot og tókst það giftusamlega á
flóðinu. Gylfi virðist ekki mikið skemmdur. Kafari frá Albert athugaði skemmdir
á bátnum á strandstaðnum og segir að skemmdir hafi orðið á strákjöl og botninn
eitthvað meira nuddaður. Gylfi er kominn til ísafjarðar og á að fara í slipp
hjá Marselíusi Bernharðssyni, en í dag var ekki hægt að taka bátinn upp, því
annar er fyrir í slippnum. Verður ekki hægt að ganga til fulls frá fyrr en
báturinn kemst á flot. Gylfi er 35 tonna bátur.
Morgunblaðið. 5 febrúar 1963.
02.12.2017 08:49
Ísafold GK 481. LBFT.
Ísafold GK 481 við bryggju í Hafnarfirði. Ljósmyndari óþekktur.
26.11.2017 11:22
B. v. Júpíter GK 161. LBQG / TFJD.
Botnvörpungurinn Júpíter GK 161 var smíðaður hjá Cook Welton & Gemmell Ltd í Beverley á Englandi árið 1925 fyrir Fiskveiðihlutafélagið Belgaum í Hafnarfirði. 394 brl. 700 ha. 3 þennslu gufuvél. 44,90 x 7,66 x 4,21 m. Smíðanúmer 476. Togarinn var seldur í nóvember árið 1929, h/f Júpíter í Hafnarfirði, sama nafn og númer. Seldur í apríl 1948, h/f Júpíter í Reykjavík, hét Júpíter RE 61. Seldur í ágúst árið 1951, Togaraútgerð Dýrfirðinga h/f á Þingeyri, hét hjá þeim Guðmundur Júní ÍS 20. Seldur í júní 1955, Einari Sigurðssyni í Reykjavík, sama nafn og númer. Seldur vorið 1963, Magnúsi Kristinssyni í Njarðvík. 18 maí árið 1963 kom upp eldur í togaranum og eftir það var hann talinn ónýtur og tekinn af skipaskrá. Nú er flak togarans í uppfyllingu við höfnina á Ísafirði.
Júpíter GK 161 á leið til Englands með fullfermi. Mynd úr safni mínu.
Júpíter GK 161 í slippnum í Reykjavík. (C) Óttar Guðmundsson.
Trollið tekið á Júpíter GK árið 1930. (C) Guðbjartur Ásgeirsson.
Pokinn tekinn innfyrir á Júpíter GK árið 1930. (C) Guðbjartur Ásgeirsson.
Áhöfnin á Júpíter GK árið 1930. (C) Guðbjartur Ásgeirsson.
Guðmundur júní ÍS 20. (C) Samuel Arnoldsson.
Flakið af Guðmundi júní ÍS 20 hálf sokkið á Ísafirði. (C) Sæmundur Þórðarson.
Júpíter GK 161
Hið nýja botnvörpuskip sem fyrri eigendur Belgaums hafa keypt, kom hingað í fyrradag. Skipstjóri er Þórarinn Olgeirsson. Skipið er 147 fet á lengd og vandað að öllum frágangi.
Morgunblaðið. 8 desember 1925.
Togarakaup
Hlutafjelagið Júpíter hefur keypt botnvörpunginn Júpíter af Þórarni Olgeirssyni. Verður skipstjóri á honum Tryggvi Ófeigsson. Þórarinn er að láta smíða nýjan togara í Englandi.
Norðlingur. 29 nóvember 1929.
35 ára gömlum togara breytt í flutningaskip?
Vestur á Grandagarði er nú verið að kanna möguleikana á því að breyta gömlum togara í flutningaskip. Er skrokkur skipsins sagður svo góður, að ófært sé að órannsökuðu máli, að láta skipið fara í brotajárn, en það virtist yfirvofandi. Hér er um að ræða togarann Guðmund Júní frá Flateyri. Hann er búinn að liggja bundinn vestur við Grandagarð langa lengi. Var talið að togarans biði ekki annað en að verða dreginn til útlanda og rifinn í brotajárn. Nú er búið að rífa keisinn og reykháfinn og taka gufuketilinn úr skipinu. Menn eru að vinna í skipinu við að breyta því. Það er Vélsmiðja Njarðvíkur, sem bræðurnir Hákon og Magnús Kristinssynir veita forstöðu, sem hér er að verki. Er hugmyndin að breyta Guðmundi Júní í flutningaskip.
Verður vélin tekin úr skipinu og yfirbygging þess færð aftast á skipið og sett í það díselvél. Var á smiðum að heyra, að ástæða væri til þess að ætla að þetta heppnaðist, því svo traustbyggður er þessi gamli togari, að ekkert mun þurfa að styrkja skrokk hans vegna þessarar breytingar. Gert er ráð fyrir að skipið geti þá lestað alls um 500 lestum af vörum. Það verður að heita má allt ein lest stafna á milli, líkt og litlu saltflutningaskipin dönsku eða hollenzku, sem hér hafa verið á ferðinni.
Togarinn Guðmundur Júní hét áður Júpiter. Hann var byggður í Bretlandi árið 1925.
Morgunblaðið. 2 júlí 1960.
25.11.2017 10:49
Faxi RE 219. LBJS.
Ný skip
Frá útlöndum eru nýkomin 4 mótorskip, eign hérlendra manna,
eru þau öll nýsmíðuð í Danmörku, og heita þau:
»Faxi«, eign kaupmanns Sigurjóns Péturssonar o. fl.
»Skaftfellingur«, eign Skaftfellinga, vöruflutningaskip.
»Bifröst«, eign kaupmanns Jóns Björnssonar í Borgarnesi og
»Björgvin«, eign Einars Sveinbjarnarsonar í Sandgerði o. fl.
»Faxi hefir fengið útbúnað til botnvörpuveiða og hefir stundað þá veiðiaðferð
síðan síðustu daga í maí og hepnast vel.
Ægir. 1 júní 1918.
Faxi RE 219
á togveiðum
Faxi, mótorskip þeirra Sigurjóns Péturssonar o. fl., fer nú
til fiskiveiða. Hefir nú verið settur á skipið útbúnaður til þess það geti
veitt með botnvörpum, að minsta kosti ef dýpi er ekki mjög mikið, og í bærilegu
veðri. Annað mótorskip, Sigurður I., sem nú fer póstferðirnar héðan til
Borgarnes, hefir slíkan botnvörpuútbúnað, og hefir reynst sæmilega. Skipstjóri
á Faxa verður Gísli Magnús Oddsson frá Ísafirði.
Frón. 20 tbl. 1 júní 1918.
Vjelbáturinn Faxi VE
Tvo vjelbáta rak upp af höfninni í Vestmannaeyjum í ofviðrinu
fyrir helgina, sem áður er sagt. Hefir tekist að ná öðrum þeirra út, þeim
minni. En stærri bátnum, Faxa, eign Gísla Magnússonar, hefir ekki tekist að ná
út. Bátur þessi var festur utan á skipið Örn, er lá við bryggju, en er Örn
losnaði og rak í bátaþvöguna á höfninni, losnaði Faxi frá Erni, og rak síðan
upp í hafnargarðinn. Um stórstraumsflóð var reynt að ná Faxa út. Var enskur
togari fenginn til þess að reyna að draga hann á flot, en það mistókst.
Báturinn er talsvert brotinn. Talið er tilgangslaust að reyna að ná honum út,
úr því ekki tókst í síðasta stórstreymi, fyrri en þá um næsta stórstraum, ef
báturinn verður þá ekki laskaður, meira en hann er nú, en hætt er við að svo
verði ef óveður halda áfram.
Morgunblaðið. 18 janúar 1933.
22.11.2017 18:50
Siglunes SI 15. LBWM / TFKE.
19.11.2017 09:38
368. Dalaröst NK 25. TFZW.
Dalaröst NK 25 á síldveiðum. (C) Hafsteinn Jóhannsson.
Hrauney BA 401. Ekki sjón að sjá skipið svona útlítandi. (C) Tryggvi Sigurðsson.
Hrauney BA 401. Engin furða að gömul skip endi á bálinu þegar umgengnin er svona um þau. Dapurleg örlög sem margur báturinn fékk. (C) Tryggvi Sigurðsson.
Dalaröst NK
25
Í gærkvöldi kom hingað nýr fiskibátur, smíðaður í Nyköbing
Mors í Danmörku eftir teikningu Egils Þorfinnssonar í Keflavík. Báturinn er 69
smálestir með 360 hestafla Blackstone Lister vél og búinn öllum nýjustu
siglingatækjum m. a. Decca ratsjá. Báturinn er mjög vandaður að öllum frágangj.
Hann var aðeins 3 sólarhringa og 20 klukkustundir frá Nyköbing Mors, en það er
bær lítið eitt stærri en Akureyri, sem stendur við Limafjörðinn á Jótlandi. Kom
báturinn við í Færeyjum á heimleið. Skipstjóri á bátnum er Þorleifur
Þorleifsson og sigldi hann honum til landsins. Fyrsti vélstjóri er Rögnvaldur
Sigurðsson, en stýrimaður verður Þórður Víglundsson.
Báturinn heitir Dalaröst NK 25. Eigandi er hlutafélagið Glettingur en aðal
hluthafar í því eru Eyþór Þórðarson kennari, Þorleifur Þorleifsson skipstjóri
og Björgvin Jónsson kaupfélagsstjóri á Seyðisfirði, sem jafnframt er
framkvæmdastjóri félagsins. Báturinn fór strax í morgun til Seyðisfjarðar, en
fer fljótlega til Keflavíkur, en þangað er hann leigður í vetur.
Austurland. 13 mars 1959.
18.11.2017 20:42
306. Auðunn EA 157.
Knörrinn ÞH
Knörrinn var fyrsti báturinn á Íslandi til
að fara í áætlunarferðir í hvalaskoðun. Hann var byggður á Akureyri árið 1963
og hefur allt tíð síðan reynst hið mesta happafley. Knörrinn hefur marga hildi
háð og stóð meðal annars af sér hið fræga "apríl veður" 1963 þegar hann var
mánaðargamall á veiðum norður af landinu. Í þessu sama veðri fórust bátar og
skip og með þeim 16 sjómenn. 1968 var honum siglt á ísjaka á fullri ferð en
það, sem og annað, stóð hann af sér og er það spurning hvort að það sé
gullpeningi sem settur var undir formastrið við smíði bátsins að þakka eður ei.
Knörrinn kom til Húsavíkur árið 1994 og var endurnýjaður um veturinn. Síðan
1995 hefur Knörrinn siglt óslitið í hvalaskoðun um Skjálfandaflóa.
Af heimasíðu Norðursiglingar á Húsavík.
15.11.2017 16:34
511. Gyllir NK 49.
Gyllir NK 49 var smíðaður í Neskaupstað af Pétri Wigelund skipasmið árið 1931. Eik. 25 brl. 62 ha. Alpha vél. 14,57 x 4,33 x 2,01 m. Eigendur voru Guðmundur Sigfússon (Verslun Sigfúsar Sveinssonar) og fl. í Neskaupstað frá árinu 1931. Ný vél (1937) 80 ha. Alpha vél. Seldur haustið 1942, Geir h/f á Patreksfirði, (Andrés Finnbogason og Baldur Guðmundsson), hét Gyllir BA 310. Frá árinu 1944-45 hét báturinn Gyllir GK 310. Ný vél (1945) 115 ha. Caterpillar díesel vél. Árið 1949 var umdæmisstöfum bátsins breytt í KE 31. Seldur 25 janúar 1950, Marselíusi Bernharðssyni á Ísafirði, hét Gyllir ÍS 568. Seldur 27 október 1950, Páli Friðbertssyni, Einari Guðmundssyni og Kristjáni B Magnússyni á Suðureyri í Súgandafirði. 31 desember 1953 var Kristján B Magnússon á Suðureyri einn skráður eigandi. Seldur 5 mars 1972, Kristjáni Jakobssyni, Jóhannesi Þórðarsyni og Jóni Finni Jónssyni í Stykkishólmi, hét Gyllir SH 58. Talinn ónýtur og tekinn af skrá 13 febrúar árið 1973.
Gyllir NK 49 að ferja fólk úr Viðfirði en þaðan lá vegur yfir til Reyðarfjarðar. Þessa leið urðu þeir að fara til þess að komast á Norðfjörð. Vegurinn um Oddskarð var tekinn í notkun árið 1949. Nú hafa Norðfjarðargöng leyst þann erfiða og snjóþunga fjallveg af hólmi sem er í rúmlega 600 m. hæð. Það eru gífurlega miklar samgöngubætur sem Norðfirðingar fagna um þessar mundir.
(C) Gunnar Þorsteinsson.
Gyllir NK 49 og Fylkir NK 46, bátar verslunar Sigfúsar Sveinssonar við bryggju á Norðfirði árið 1940.
(C) Björn Björnsson.
Gyllir GK 310 við bryggju í Reykjavíkurhöfn. Gamalt póstkort.
Skipasmíðar á Norðfirði 1906 - 1940
Upphaf vélbátasmíða á Norðfirði má rekja aftur til ársins 1906, en það var árið eftir að slíkir bátar komu í eigu Norðfirðinga. Hrólfur Sturlaugsson eða Göngu-Hrólfur eins og hann var venjulega nefndur var einn 4 báta sem Norðfirðingar eignuðust 1905. Líklega hafa menn verið bjartsýnir á útgerð vélbátanna strax í upphafi. Svo mikið er víst að einn eigenda Göngu-Hrólfs, Magnús Hávarðarson á Tröllanesi, hrinti fram skektu og réri ásamt félögum sínum til Viðfjarðar. Erindið var að biðja Svein Bjarnason bónda þar að smíða fyrir sig bát, svipaðan Göngu-Hrólfi. Sveinn bóndi var annálaður smiður og hagleiksmaður og leist strax vel á hugmyndina. Og á vordögum var báturinn, Hrólfur Sturlaugsson SU 352, 6.4 tn. að stærð, tilbúin til veiða. Sá bátur gekk vel, en 1930 ónýttist í honum vélin og hann úreltist upp úr því. Síðan smíðaði Sveinn bóndi í Viðfirði annan bát svipaðan. En eftir það liggja bátasmíðar niðri til ársins 1922 þá smíðaði Sigurður Þorleifsson bát fyrir Steina á Ekru (Þorstein Einarsson). Báturinn var 3 tn. að stærð og nefndist Leifur.
Sigurður Þorleifsson varð síðan helsti skipasmiður Norðfirðinga um langt árabil. Finnur S. Jónsson á Sandbrekku smíðaði lengi báta en oftast smáa. Árið 1930 beitti Sigfús Sveinsson sér fyrir að hingað kæmi færeyskur maður, Pétur Wigelund sem var þekktur skipasmiður. Hann byggði á næstu árum margan góðan bátinn og var ásamt Sigurði Þorleifssyni helsti skipasmiður Norðfirðinga um árabil. Þessir bátar voru, þrátt fyrir að verkfærabúnaður væri einfaldur og fábrotinn, vel gerðir og sterkbyggðir og dugðu þeirra tíðar mönnum vel til sjósóknar. Á þessum árum voru t.d. eftirtaldir bátar smíðaðir:
Fylkir NK 46 - (1930) 20 tn. Yfirsmiður Pétur Wigelund.
Gyllir NK 49 - (1931) 25 tn. Yfirsmiður Pétur Wigelund.
Auðbjörg NK 66 - (1935) 15.2 tn. Yfirsmiður Sigurður Þorleifsson.
Íslendingur NK 58 - (1936) 27.9 tn. Yfirsmiður Sigurður Þorleifsson.
Neskaupstaður.
Úr grein Magna Kristjánssonar.
13.11.2017 19:17
818. Sæbjörg. TFPA.
Bonnie ex Sæbjörg við bryggju á Mallorca. (C) Sigurður Þorsteinsson.
Björgunarskútan
Sæbjörg
Sunnudaginn 20. febrúar safnaðist mikill fjöldi manns saman
á hafnargarðinum, til þess að taka á móti björgunarskútunni "Sæbjörgu".
Skipin, sem lágu í höfninni, voru skreytt hátíðafánum og þegar "Sæbjörg"
sigldi inn höfnina, var blásið í eimpípur allra skipanna, til þess að bjóða
björgunarskútuna velkomna. Áður en "Sæbjörg" kom í innri höfnina, fóru
stjórn Slysavarnafélagsins, kvennadeildarinnar, hafnarstjóri og ýmsir aðrir
gestir um borð í hana. Um kl. 2 lagðist björgunarskútan við Grófarbryggjuna, og
voru þá mættir þar ræðismenn erlendra ríkja, vígslubiskup, fulltrúar frá ríkis-
og bæjarstjórn og ennfremur konur úr Kvennadeild Slysavarnafélagsins. Forseti
Slysavarnafélags Íslands, Þorsteinn Þorsteinsson skipstjóri, hélt stutta ræðu,
eftir að skipið var lagst við festar. Sagði hann sögu björgunarskútumálsins í
stórum dráttum. Skýrði hann frá tilorðningu björgunarskútusjóðsins og hversu
hann hefði aukizt fyrir velvilja og fórnfýsi fjölda manna. Minntist forsetinn
sérstaklega á þann mikla skerf, sem konurnar hafa lagt til
björgunarskútumálsins. Því næst talaði formaður Kvennadeildar
Slysavarnafélagsins í Reykjavík, frú Guðrún Jónasson, og tilkynnti hún í lok
ræðu sinnar, að kvennadeildin hefði ákveðið að gefa 25 þús. kr. til starfrækslu
björgunarskútunnar og væri það fé handbært nú þegar. Fyrir hönd
ríkisstjórnarinnar hélt ræðu Vigfús Einarsson, fulltrúi, en að því loknu sté
vígslubiskup sr. Bjarni Jónsson um borð í "Sæbjörgu". Hélt hann
vígsluræðu, og var athöfn sú öll hin hátíðlegasta. Síðar um daginn bauð stjórn
Slysavarnafélagsins 150 manns til tedrykkju að Hótel Borg.
Björgunarskútan "Sæbjörg" er smíðuð í Frederikssund og er rúmlega 60
smálestir að stærð. Teikningar og skipslýsingu gerði íslenzkur maður, Þorsteinn
Daníelsson, skipasmiður. Skipið er smíðað úr eik og beyki og er talið mjög
sterkbyggt. Í skipinu er 180 ha. Bolinder vél; seglútbúnaður er ágætur og er
gert ráð fyrir, að þau verði mikið notuð. Auk aðalvélarinnar er 20 ha. Diesel
vél, sem framleiðir rafmagn, og önnur minni vél til vara, og er hún 2 ha.
Skipið er útbúið margskonar tækjum af nýjustu og beztu gerð, svo sem:
mælingaráhöldum, útvarpi, talstöð, miðunarstöð o. fl. Öll þess tæki eru í klefa
aftan við stýrishúsið. Undir skipinu er 5 smálesta stálkjölur, sem kjölfesta.
Fjögur vatnsþétt skilrúm eru í skipinu, og á það ekki að geta sokkið, þó að
eitt eða tvö rúm fyllist. Skipið verður útbúið með línubyssu og öllum nútíma
björgunartækjum. Skipið kostaði alls 130 þús. kr., en auk véla 74 þús. kr. og
var það lægsta tilboð, sem barst í bygginguna. Verkið var boðið út í Noregi,
Svíþjóð, Danmörku, Þýzkalandi, og auk þess komu 5 tilboð héðan. Vélar skipsins
eru allar borgaðar og ennfremur 40 % af verði skipsins sjálfs, en 60 % eiga að
borgast á 4 árum. "Sæbjörg" á eingöngu að stunda björgun í Faxaflóa, en
leyfilegl er að lána hana til mælinga eða rannsókna, ef þörf krefur. Á skipinu
er sjö manna áhöfn og er Kristján Kristjánsson skipstjóri, sá er var skipstjóri
á "Gottu" í Grænlandsleiðangrinum. "Ægir" óskar sjómannastéttinni og
Slysavarnafélaginu til hamingju með björgunarskútuna, og í nafni sjómannanna
vill blaðið færa kvenþjóðinni hugheilar þakkir fyrir þær stórgjafir, er hún
hefir fært Slysavarnafélaginu til reksturs björgunarskútunnar. Frá
kvennadeildinni í Reykjavik hafa borizt 25 þús. kr., kvennadeildinni í
Hafnarfirði 10 þús. kr., kvennadeildinni í Keflavík 5 þús. kr., og
kvennadeildinni í Garði 1 þús. kr. eða alls 41 þús. kr.
Ægir. 2 tbl. febrúar 1938.
12.11.2017 15:28
Fiskaklettur GK 130. TFPK.
Farsæll GK 8 á leið í línuróður. (C) Gunnar Þorsteinsson.
Nærstaddur línubátur bjargaði áhöfninni
Í morgun var vélbáturinn Farsæll KE 27 á sjó og sem aðrir
línubátar frá Keflavík. var hann langt komin að leggja línu sína, þegar leki
kom að bátnum. Fyrst í stað höfðu dælur við, en lekinn ágerðist mjög svo að í
óefni var komið og náði Farsæll þá sambandi við vélbátinn Vilborgu, sem var þar
skammt frá og kom hún upp að Farsæl og var þá lekinn orðinn óviðráðanlegur svo
báturinn var yfirgefinn og sökk hann skömmu síðar. Mennirnir komust heilu og
höldnu yfir í Vilborgu sem hvarf að því að draga línu sína, en hún hafði lokið
lagningu nokkru áður en slysið bar að. Því næst dró Vilborg línu þeirra á
Farsæl, en þeir höfðu lagt um ¾ línu
sinnar eða 30 bjóð áður en báturinn sökk. Af þessum sökum kemur Vilborg ekki
til hafnar fyrr en undir miðnætti. Veður var gott, sléttur sjór og logn og kom
því ekki til neinna vandræða.
Vélskipið Farsæll er byggt úr eik í Hobro í Danmörku 1930, en hefir verið
endurbætt síðan. Það hét áður Fiskaklettur. Það er 52 brúttólestir að stærð,
eign Páls H. Pálssonar í Keflavík, sem jafnframt er skipstjóri.
Morgunblaðið. 20 febrúar 1964.
Sigldi á
fullri ferð á miðin
Um kl. 23:30 í kvöld kom vélskipið Vilborg með
skipbrotsmennina af Farsæl, sem sökk í morgun á línumiðum Suðurnesjabáta NV af
Garðskaga, fjögurra tíma siglingu. Fréttaritari blaðsins hitti skipstjórann af
Farsæl, Pál H. Pálsson, og sagðist hann ekki geta gefið neinar frekari
upplýsingar að svo komnu máli, nema að leki kom að bátnum, sem ágerðist mjög
svo að ekki varð við neitt ráðið og voru þá nærstaddir þar vélbátarnir Vilborg
og Sigurbjörg, báðir frá Keflavik, og komu þeir upp að bátnum og var það
örðuleikalaust, því veður var mjög gott. Við urðum að horfa á bátinn síga í
hafið svo við fengum við ekkert ráðið, sagði Páll skipstjóri. Og erum nú hingað
komnir á Vilborgu, þótt sárt sé að skilja við bátinn sinn svona. Frekari
rannsókn mun svo fara fram á aðdraganda þessa óhapps svo sem venja er, en meira
hef ég ekki um þetta að segja, sagði skipstjórinn. Farsæll var áður
Fiskaklettur, gerður út frá Hafnarfirði, en síðan endurbyggður og búinn nýrri
vél, sem gengur 9-10 mílur og sigldi ég honum á miðin á fullri ferð, svo sem
venja er, en á þessu stigi get ég ekki sagt um hvers vegna þessi bráði leki kom
að bátnum, sagði Páll skipstjóri að lokum. Sem fyrr segir var blíðuveður á
miðum bátanna. Er björgun fór fram gengu menn úr Farsæli yfir í Vilborgu þurrum
fótum, brugðu sér jafnvel um borð í Farsæl aftur eftir að þeir höfðu yfirgefið
hann til að sækja það sem þeir áttu þar eftir.
Morgunblaðið. 20 febrúar 1964.
11.11.2017 11:37
Helgi VE 333. TFJM.
Helgi VE 333
Stærsta
skip, sem smíðað hefir verið hér á landi
Stærsta skip, sem smíðað hefir verið hér á landi, hljóp af
stokkunum í Vestmannaeyjum í gær. Að vísu "hljóp" það ekki á sjóinn, því
unnið hefir verið að því í fjóra sólarhringa að koma skipinu á flot, en svo
langan tíma tók þetta sakir ótrúlegrar meinbægni Gunnars Ólafssonar kaupmanns,
félaga Jóhanns Jósefssonar alþingismanns Vestmannaeyja. En skip þetta hefir
verið smíðað í kjördæmi Jóhanns og er 130 smálestir að stærð. Meinbægni Gunnars
var í því fólgin að hann neitaði um tæki sem Slippur þeirra Eyjaskeggja réði
yfir, og orkað hefði því að skipið hefði komizt á sjó þegar á þriðjudagskvöld,
en straumur fór minnkandi og þykir það þrekvirki mikið að hafast skyldi að koma
þetta stóru skipi á flot með þeim útbúnaði, sem tiltækur var. Hafðist það loks
í gærkvöldi, en áður hafði meðal annars verið grafið undan skipinu þar sem það
lá þá í sjávarmáli, en dráttartaugum og dráttarblokkum hafði verið hagrætt sem
bezt mátti, en síðan hafðir tveir vélbátar til aðstoðar við útdráttinn. Hefði
tilraunin misheppnast aftur í gærkvöldi, mundi skipið hafa orðið að bíða næsta
stórstraums til þess að komast á flot og á síldveiðar. Þegar skipið komst á
flot, laust mannfjöldinn, sem viðstaddur var, upp fagnaðarópi og klappaði lof í
lófa, og kannske enn meiri hluttekningu en félaga þingmannsins mun hafa látið
vel í eyra.
Er það Helgi Benediktsson útgerðarmaður í Vestmannaeyjum, sem látið hefir smíða
skipið, en hann hefir áður látið smíða þrjá stóra vélbáta í Eyjum á undanförnum
árum. Yfirsmiðurinn var Gunnar Karel Jónsson, rómaður skipasmiður. Kvað skipið
á allan hátt hið vandaðasta.
Tíminn. 24 júní 1939.
Vjelbáturinn
"Helgi" fórst við Vestmannaeyjar í gær
Rak upp á
Faxasker -Tveir menn komust á skerið
Vjelbáturinn "HELGI" fórst í gær við Faxasxer í
Vestmannaeyjum. Bátinn rak upp í skerið, brotnaði þar og sökk á nær svipstundu.
Á honum var sjö manna áhöfn og vitað er með nokkurri vissu, að tveir af henni
komust með einhverju móti upp á skerið. En þegar þetta er ritað, var enn ekkert
vitað um afdrif þessara manna og fjelaga þeirra, enda þótt tveir
Vestmannaeyjabátar hjeldu sig eftir mætti við slysstaðinn og beindu að honum
kastljósum sínuum. Reynt var að ná mönnunum tveimur af skerinu, þegar er
frjettist um slysið, en allar aðstæður voru geisierfiðar og raunar nær
vonlausar, enda mikill sjór, veðurhæð um tólf vindstig og Faxasker sjálft lágt
og stórgrýtt og baðað í brimlöðri. En á tólfta tímanum í gærkvöldi var skollin
á slydduhríð og veðurofsinn síst minni en um daginn. Þá spáði Veðurstofan
áframhaldandi fárviðri Sunnanlands, en suðaustlægri átt í dag, með heldur
hægara veðri.
Það var fólk á Oddsstöðum í Vestmannaeyjum og nálægum bæjum, austarlega í
kaupstaðnum, sem sá er "Helgi" rak upp í Faxasker. Báturinn var þá að koma
frá Reykjavík, hafði lagt af Stað þaðan klukkan hálf sjö í fyrrakvöld og hreppt
hvassviðri á leiðinni. Hann mun hafa átt eftir um tíu mínútna siglingu inn á
Vestmannaeyjahöfn, þegar sjónarvottar sáu til hans austur í flóa, þar sem líklegt
var að hann mundi fara að beygja og taka stefnu inn á höfnina.
Skyndilega stöðvast báturinn, en byrjar svo að hrekja og hrekur hratt í áttina
að Faxaskeri. Skiptir nú engum togum, að hann stefnir á skerið, en sjónarvottar
fullyrða, að svo hafi verið að sjá, sem vjel hans hafi tvívegis komist í gang,
en þó aðeins örskamma stund í hvort skipti. Í síðara skiptið tekst bátsverjum á
"Helga" að koma vjelinni af stað þegar hann er að heita má alveg kominn að
Faxaskeri, en hún stöðvast aftur og rjett í því tekur sjór bátinn og fleygir
honum að skerinu. Þá virðist "Helgi" brotna í tvennt, en sekkur síðan svo
til samstundis. Þegar er þess varð vart, að eitthvað mundi vera að hjá
"Helga", gerði fólk á Oddstöðum Ársæli Sveinssyni, formanni Björgunarfjelags
Vestmannaeyja aðvart. Var brugið við skjótt, en um líkt leyti vildi svo til, að
vjelbáturinn "Sjöfn", sem er um 59 tonn, var að leggja af stað með lóðs út
í "Herðubreið". Hafði áhöfnin á "Sjöfn" enga hugmynd um slysið og
einskis varð hún vör við Faxasker, enda átti þess ekki von. Hinsvegar heyrðist
það í þessu í talstöð bátsins, að "Herðubreið" tilkynnti, að "Helgi"
mundi strandður við skerið. Fóru Sjafnarmenn þá þegar aftur að skeririnu og
töldu sig sjá þar einn mann á lífi, en það var staðfest frá "Herðubreið".
"Sjöfn" sneri nú þegar í land eftir linubyssu og öðrum björgunartækjum.
Hjelt hún síðan enn út að Faxaskeri, en vjelbáturinn "Gotta" kom nokkru
síðar.
Nú sáust tveir menn í skerinu. Var reynt að skjóta til þeirra línu, en
veðurofsinn svo mikill, að björgunarmennirnir fengu línuna aftur í fangið á
sjer. Þó virtist þeim ein taug ná út í skerið, en ekki urðu þeir þess varir, að
mennirnir þar treystu sjer til að ná í hana. Eftir það var þó enn reynt og
ljóskastarar notaðir er dimma tók, en særokið var svo mikið, að litið sást.
"Sjöfn" kom að bryggju nokkru fyrir klukkan sjö að kvöldi og þá var ekki
annað vitað, en mennirnir tveir væru ennþá í Faxaskeri. En um níuleytið mældist
13 stiga vindhraði á Stórhöfða í Vestmannaeyjum og litlar horfur voru á því, að
í nótt yrði hægt að aðhafast nokkuð til hjálpar sjómönnunum. En ráðgert var að
hafa tvo vjelbáta á verði við Faxasker í nótt, og á Eiðinu var mannaður
björgunarbátur, ef ske kynni að veðrið lægði svo, að hægt yrði að fara norður
og austur fyrir Heimaklett og komast á þann hátt að slvsstaðnum.
Eins og áður er getið var sjö manna áhöfn á Helga. Hjer í Reykjavík gengu sögur
um það í gærkveldi, að fjöldi farþega mundi hafa verið með bátnum, en það mun
vera rangt samkvæmt upplýsingum fengnum hjer í Reykjavík var með honum
annaðhvort einn eða enginn farþegi. "Helgi", sem var í eigu Helga
Benediktssonar, útgerðarmanns í Vestmannaeyjum, og var 115 tonn og byggður
1939, fór frá Reykjavík áleiðis til Vestmannaeyja skömmu á undan ,
Herðubreið", og eitthvað mun vera af far- þegum með henni. Seint í gærkvöldi
lá "Herðubreið" undir Eiðinu með vjelbátinn "Nönnu" sem ætlað hafði
inn á eftir "Helga". en þá bilaði stýrið.
Faxasker, sem þetta hörmulega slys varð við, er lágt, stendur varla meir en tvo
til þrjá metra úr sjó undir venjulegum kringumstæðum. Það er norður af Mið og
Ystakletti, snarbröttum og háum klettarana austur úr Heimakletti. Milli
Faxaskers og klettanna er venjuleg siglingaleið inn á Vestmannaeyjahöfn, þegar
komið er úr vesturátt. Sundið er tiltölulega mjótt en mjög djúpt, en þegar
veður er vont, er venjulega siglt langt austan við skerið, jafnvel austur undir
Bjarnarey, og þá leið fór "Helgi" að þessu sinni. Faxasker má sjá
austarlega af Heimaey.
Morgunblaðið. 8 janúar 1950.
Faxasker. (C) Karl Marteinsson.
Tíu menn
fórust í sjóslysinu við Eyjar
Tíu menn ljetu lífið, er vjelbáturinn Helgi sökk við
Faxasker í Vestmannaeyjum á þriðja tímanum síðastliðinn laugardag. Mönnunum
tveimur, sem komust á skerið, varð ekki bjargað, þrátt fyrir margar og
háskalegar tilraunir. En lík þeirra náðust snemma í gærmorgun, er nokkuð dró úr
veðurofsanum og vjelbáturinn Sjöfn gat dregið björgunarbát út að skerinu, en
fjórir menn úr honum komust upp í það. Þar fundu þeir Gísla Jónasson stýrimann
og Óskar Magnússon háseta, báða örenda, og voru lík þeirra flutt á land á
Eiðinu við geymsluskýli björgunarbátsins. Á þeim sáust nokkrir áverkar og er
talið ólíklegt, að Gísli og Óskar hafi lifað lengi eftir að þeir voru komnir á
Faxasker. En um það leyti er Helgi fórst við skerið, skall á í Vestmannaeyjum
eitt versta veður, sem menn muna þar um slóðir og þegar veðurhæðin var mest,
mældust þar 15 vindstig á Stórhöfða.
Á Helga, sem var í eigu Helga Benediktssonar útgerðarmanns í Vestmannaeyjum,
var sjö manna áhöfn. Að þessu sinni voru þrír farþegar með bátnum frá
Reykjavík. Hjer fara á eftir nöfn þeirra, sem fórust:
Áhöfn: Hallgrímur Júlíusson skipstjóri. Hann var 43 ára, fæddur 3. júlí 1906.
Giftur og lætur eftir sig tvö börn, 5 og 7 ára, og þrjú stjúpbörn, öll komin
yfir fermingu. Hann var dugnaðar sjómaður og var búinn að vera skipstjóri á
Helga í 10 ár. Öll stríðsárin sigldi hann skipi sínu í fiskflutningum til
Bretlands og nú nýverið var hann heiðraður af borgarstjóranum í Fleetwood, en
þá hafði hann siglt skipi sínu 120 sinnum yfir Atlantshafið.
Gísli Jónasson, stýrimaður, frá Siglufirði. Hann var 32 ára, fæddur 27.
september 1917. Ógiftur.
Jón Valdemarsson 1. vjelstjóri. Hann var fæddur 25. september 1915, og var því
34 ára. Hann var giftur og lætur eftir sig eitt barn, eins árs.
Gústaf Adolf Runólfsson, 2. vjelstjóri. Hann var 27 ára, fæddur 26. maí 1922.
Giftur og lætur eftir sig fjögur ung börn, það elsta sjö ára.
Hálfdán Brynjólfsson matsveinn. Tuttugu og þriggja ára, fæddur 25. desember
1926. Hálfdán var nýgiftur, gifti sig á gamlársdag.
Sigurður Ágúst Gíslason háseti. Hann var 26 ára, fæddur 1. september 1923.
Ógiftur en fyrirvinna aldraðrar móður sinnar.
Óskar Magnússon háseti. Var 22ja ára, fæddur 15. ágúst 1927. Hann var ógiftur.
Farþegar:
Arnþór Jóhannsson skipstjóri frá Siglufirði. Hann var þjóðkunnur aflamaður. Var
nú síðast skipstjóri á Helga Helgasyni, en með það skip hafði hann verið frá
því það byrjaði veiðar. Lengi var Arnþór með m.s. Dagný frá Siglufirði og fór
þá af honum mikið frægðarorð sem aflamanni og skipstjóra. Hann lætur eftir sig
konu og þrjú börn.
Þórður Bernhardson, unglingspiltur frá Ólafsfirði, Var að fara á vertíð til
Vestmannaeyja.
Sjera Halldór Einar Johnson. Hann var 64 ára, fæddur 12. september 1885.
Fluttist til Vestmannaeyja í júlí síðastliðnum, eftir að hafa dvalið í
Vesturheimi í 40 ár. Hann var orðinn kennari við Gagnfræðaskólann í
Vestmannaeyjum.
Morgunblaðið. 10 janúar 1950.
09.11.2017 12:29
Langanes EA 288. LBVS / TFRE.
Langanes EA 288 með nótabátana í eftirdragi. Ljósmyndari óþekktur.
08.11.2017 08:10
478. Enok NK 17.
Enok NK 17 var smíðaður hjá Dráttarbrautinni h/f í Neskaupstað árið 1958. Eik. 25 brl. 150 ha. GM díesel vél. Smíðanúmer 7. Eigendur voru bræðurnir Hörður og Flosi Bjarnasynir útgerðarmenn í Neskaupstað frá 8 febrúar 1958. Seldur 24 maí 1960, Guðmundi Guðmundssyni, Garðari Guðmundssyni og Halldóri Guðmundssyni á Ólafsfirði, hét Guðmundur Ólafsson ÓF 40. Ný vél (1972) 174 ha. GM díesel vél. 29 nóvember 1974 var Guðmundur Ólafsson h/f á Ólafsfirði skráður eigandi bátsins. Báturinn fórst í mynni Héðinsfjarðar 19 febrúar árið 1979. 1 skipverji fórst en 5 skipverjar björguðust í gúmmíbjörgunarbát og þaðan um borð í vélbátinn Arnar ÓF 3 frá Ólafsfirði.
Maðurinn sem fórst hét Þórir Guðlaugsson. Það má geta þess að hann var skipverji á Stíganda ÓF 25 þegar hann sökk á síldarmiðunum norður af Jan Mayen í ágúst 1967.
Enok NK 17
Síðasta dag janúarmánaðar hljóp af stokkunum í skipasmíðastöð Dráttarbrautarinnar hf., nýr 25 lesta fiskibátur. Hlaut hann nafnið Enok og einkennisstafina NK 17. Eigendur bátsins eru bræðurnir Flosi og Hörður Bjarnasynir. Bátinn teiknaði yfirsmiður Dráttarbrautarinnar, Sverrir Gunnarsson. Í bátnum er 160 ha. GM vél. Hann er ágætlega búinn siglingar og öryggistækjum, þar á meðal asdictæki. Austurland óskar eigendum til hamingju með þessa fríðu fleytu.
Enok er sjöundi báturinn, sem skipasmíðastöð Dráttarbrautarinnar smíðar. Áttundi báturinn um 70 lesta stór, er í smíðum.
Austurland. 7 febrúar 1958.
Enok NK 17 í bóli sínu á Norðfirði. (C) Gunnar Þorsteinsson.
Fimm björguðust en einn maður drukknaði
Vélbáturinn Guðmundur Ólafsson ÓF 40 frá Ólafsfirði fórst í gær um klukkan 13.45 og með honum einn maður. Á bátnum voru sex menn, og komust fimm af. Ekki er unnt að skýra frá nafni mannsins sem drukknaði að svo stöddu. Báturinn sem fórst var 25 lestir að stærð, smíðaður í Neskaupstað árið 1958. Báturinn var staddur rétt úti af Héðinsfirði og voru skipverjar að leggja síðustu netin. Báturinn sökk er skipverjar urðu að stansa vegna þess að netin festust í rennunni, og fékk hann á sig brotsjó er hann tók af stað á ný. Aðalbjörgunarbáturinn náðist ekki, og urðu skipverjar að notast við varabjörgunarbát sem var ætlaður fyrir fjóra. Komust mennirnir þar á, en voru þó meira og minna í kafi allan tímann, og sumir þeirra hangandi utan á bátnum. Mennirnir höfðu verið að velkjast um í sjónum í um það bil klukkustund er bát bar að, var það Arnar ÓF 3, en skipstjóri á Arnari er Hrafn Ragnarsson. Tókst skipverjum á Arnari að ná skipbrotsmönnunum um borð, og einnig fundu þeir lík þess skipverja er drukknaði. Var siglt með skipbrotsmennina inn til Ólafsfjarðar þar sem þeir fengu bestu aðhlynningu, og var líðan þeirra eftir atvikum góð í gærkvöldi er Morgunblaðið fór í prentun.
Morgunblaðið. 20 febrúar 1979.
Guðmundur Ólafsson ÓF 40 við bryggju á Ólafsfirði. Ljósmyndari óþekktur.
Sigldum fram á gúmbátinn af tilviljun
segir Hrafn Ragnarsson skipstjóri á Arnari ÓF 3 sem bjargaði mönnunum fimm af Guðmundi Ólafssyni
Það var skipstjórinn á Arnari ÓF 3, Hrafn Ragnarsson, ásamt áhöfn sinni, sem kom að mönnunum á Guðmundi Ólafssyni og bjargaði þeim, en fréttaritari Morgunblaðsins á Akureyri hitti hann að máli í gærkvöldi. Hrafn sagði:
"Við vorum staddir 3 til 4 mílur norðaustur af Héðinsfirði á heimleið úr róðri er við rákumst af tilviljun á gúmbátinn með mönnunum fimm. Veður var suðaustan sjö vindstig og þá er kvikan oft kröpp á þessum slóðum þegar vindur stendur út Eyjafjörðinn. Þegar við fundum bátinn var klukkan um 15.15. Við vissum ekkert um bátstapann fyrr en við fundum gúmbátinn en við höfðum þó fundið nokkra netabelgi merkta Guðmundi Ólafssyni og þótti okkur það grunsamlegt. Það gekk ágætlega að ná mönnunum um borð til okkar en þeir voru mjög þrekaðir sumir. Þeir gátu ekki komist um borð til okkar hjálparlaust, voru rennandi blautir og höfðu setið í sjó í gúmbátnum sem er mjög lítill, aðeins fjögurra manna. Við seildumst í þá og kipptum þeim inn fyrir borðstokkinn. Þeir giskuðu á að þeir hefðu verið í sjó og um borð í gúmbátnum í um það bil klukkustund. Ég ákvað að halda strax heim til Ólafsfjarðar á fullri ferð vegna þess hve mennirnir voru þrekaðir. Eftir tíu til fimmtán mínútna ferð fundum við lík sjötta skipverjans á reki í sjónum og gátum við náð því um borð. Við klæddum mennina úr blautum fötunum, rauðkyntum eldavélina og gáfum þeim heitt kaffi að drekka og hlynntum að þeim eftir bestu föngum.
Slysavarnadeild kvenna á Ólafsfirði gaf fyrir nokkrum árum prjónanærföt úr íslenskri ull handa öllum sjómönnum á bátum frá Ólafsfirði til notkunar í neyðartilvikum. Nú komu þessi nærföt að góðu gagni og sönnuðu gildi sitt. Mönnunum fór brátt að líða betur en annars var mikill skjálfti í þeim, líka eftir að komið var að bryggju en það var um klukkan 16.30. Við höfðum beðið Siglufjarðarradíó fyrir skilaboð til lögreglumanna og læknis á Ólafsfirði, um það hvernig komið var. Biðu þeir á bryggjunni þegar við komum, tóku við skipbrotsmönnunum og veittu þeim alla hugsanlega aðhlynningu á læknisstofunni í læknisbústaðnum.
Morgunblaðið. 20 febrúar 1979.
"Sátum í sjó upp í mitti"
Fréttaritarar Morgunblaðsins hittu einn þeirra er komst lífs af er Guðmundur Ólafsson fórst, Ágúst Sigurlaugsson vélstjóra:
"Við vorum að leggja síðasta netið í síðustu trossunni um klukkan 13.45, þá kom dálítil kvika svo að netateinarnir fóru inn fyrir rennuna og við urðum að stoppa á meðan", sagði Ágúst. Um leið og báturinn tók af stað kom kvika þvert á hann og lagði hann flatan á stjórnborðshliðina. Ég var aftur í ganginum en hinir á framdekki, nema skipstjórinn sem var í stýrishúsinu og bjargaði hann sér naumlega út um glugga af því að báturinn lagðist á þá hlið sem dyrnar voru á. Ég kallaði strax í þá sem voru frammí og bað þá að losa bátinn sem þar var og það tókst þeim. Þetta var 4ra manna lausabátur sem hafður var á framdekkinu, en aðalbáturinn var á síðunni. Skipstjórinn náði að taka lokið af trékistunni sem sá bátur var í en báturinn flaut aldrei upp. Þá stukkum við allir í sjóinn og þurftum að synda að björgunarbátnum. Það tókst okkur öllum nema einum, sem hvarf sjónum okkar. Fjórir komust strax í gúmbátinn en ég komst þangað ekki, enda var báturinn yfirhlaðinn, maraði í kafi og var fullur af sjó. Ég vildi því ekki þyngja hann frekar með því að fara upp í hann. Eftir á að giska hálftíma tókst mér að komast upp í með hjálp hinna, og þá leið mér enn ekkert mjög illa nema hvað kuldi sótti á hendurnar. Ég hafði fljótlega náð bjarghring og það hjálpaði mér að halda mér á floti. Nú kom ólag, bátnum hvolfdi og við fórum allir í sjóinn. Við vorum nokkuð lengi að snúa honum við aftur vegna ills sjólags og að brot gengu yfir bátinn. Þrír okkar fóru fyrst upp í aftur en tveir nokkru síðar. Þrengsli voru mikil og sátum við nærri því hver ofan á öðrum.
Nú fórum við fyrst að dasast af kulda og vosbúð.
Eftir alllanga stund gátum við þó dregið skýlið yfir okkur og þá fór okkur að hlýna svolítið aftur þó að við værum hálf tilfinningalausir í fótunum af því að við sátum í sjá upp í mitti. Ef bátnum hefði hvolft aftur held ég að við hefðum ekki haft þrek til að snúa honum við hvað þá að komast upp í hann. Ég hugsaði um það allan tímann að vera nógu rólegur og að eyða ekki orkunni til ónýtis. Ég var alltaf vongóður um björgun; bæði var ég búinn á sjá tvo ágæta sjónvarpsþætti, annan um notkun gúmbjörgunarbáta og hinn um áhrif kulda á mannslíkamann og það gaf mér kjark. Einnig vissum við af öðrum bátum í grennd við okkur og að þeir áttu eftir að sigla í Iand og hlytu að koma auga á gúmbátinn okkar. Nú komu Múli og Arnar siglandi. Múli náði okkur ekki í fyrstu atrennu en Arnari tókst að ná okkur um borð. Það er einkennilegt að geta ekki staðið í fæturna, þeir voru svo dofnir af kulda, maður bara lak niður. Viðtökurnar um borð voru skínandi góðar. Þeir á Arnari nudduðu þá okkar sem með þurftu, hituðu ofan í okkur kaffi og klæddu okkur í prjónafötin góðu sem Slysavarnadeild kvenna gaf í alla báta á Ólafsfirði. Eftir að í land kom vorum við fluttir til læknisins, Hilmis Jóhannssonar, og nutum við þar hinnar bestu læknishjálpar og aðhlynningar. Kona hans, Guðrún Erlendsdóttir, gaf okkur kaffi og stjanaði við okkur því að sumir okkar voru orðnir afar þjakaðir. Mig langar að senda innilegt þakklæti mitt til allra sem unnu að björgun okkar og veittu okkur aðhlynningu í þessu volki. Einnig vil ég senda félögum mínum bestu þakkir fyrir drengileg samskipti og vandamönnum hins látna sendi ég innilegar samúðarkveðjur."
Morgunblaðið. 20 febrúar 1979.